View source for κόππα

{{LSJ1
|Full diacritics=κόππα
|Medium diacritics=κόππα
|Low diacritics=κόππα
|Capitals=ΚΟΠΠΑ
|Transliteration A=kóppa
|Transliteration B=koppa
|Transliteration C=koppa
|Beta Code=ko/ppa
|Definition=τό, = Hebr. &lt;*&gt; (<span class="title">Koph</span>), a letter (Ϙ, ϙ) standing between π and ρ in early Greek alphabets, <span class="title">IG</span>14.2420, etc.; later displaced by κ, but surviving in Latin as Q and retained in Greek as a numeral = 90, e.g. <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>8.958.24</span> (iv A. D.): prov., <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> οὐδὲ κόππα γιγνώσκων <span class="bibl">Parmeno 1</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1483.png Seite 1483]] τό, ein Buchstabe des althellenischen Alphabets, der in das später üblich gewordene nicht aufgenommen wurde, dessen Schriftzeichen. sich aber auf korinthischen u. syrakusischen Münzen erhalten hat; es stand ursprünglich zwischen Π u. Ρ, dem phönicischhebräischen Koph u. dem lateinischen q entsprechend, u. deshalb auch später noch als Zahlzeichen 90 bedeutend. – Von einem dummen Menschen sagt Parmeno bei Ath. V, 221 a οὐδὲ [[κόππα]] γιγνώσκων.
}}

{{ls
|lstext=
''κόππα''': τό, [[γράμμα]] (Ϙ ϙ) τι τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνικοῦ ἀλφαβήτου [[ὅπερ]] δὲν περιελήφθη ἐν τῷ Σαμο-Ἀθηναϊκῷ ἀλφαβήτῳ, ([[διότι]] τὸ [[κάππα]] ἐχρησιμοποιήθη [[ἀντί]] τοῦ [[κόππα]])· ἐν ἀρχαίαις ἐπιγραφαῖς ἀπαντᾷ ὡς τὸ πρῶτον [[γράμμα]] τῆς λέξεως [[Κόρινθος]], [[οἷον]] ἐν Συλλ. Ἐπιγρ. 29· και παριστᾷ ταύτην τὴν πόλιν ἐπὶ νομισμάτων αὐτῆς τε καὶ τῶν ἀποικιῶν αὐτῆς, ἰδίως τῶν Συρακουσῶν καὶ τῆς Κρότωνος. Διετηρήθη δὲ ὡς ἀριθμητικὸν [[σημεῖον]] = 90, [[μεταξύ]] τοῦ π (80), καὶ ρ (100)· τοῦτο δὲ δεικνύει ὅτι ἦτο ταὐτὸν τῷ Ἑβραϊκῷ Ϟ (Koph) καὶ τῷ Λατ. Q, πρὸς ἃ ἀντιστοιχεῖ καὶ κατὰ τὸ [[σχῆμα]], πρβλ. [[σταῦ]], [[σαμπῖ]]· ― παροιμ. οὐδὲ [[κόππα]] (ἢ [[κάππα]]) γιγνώσκων Παρμ. παρ’ Ἀθην. 221Α.

Τὸ κόππα (Ϙ ϙ), γράμμα τοῦ πάλαι Ἑλληνικοῦ ἀλφαβήτου, ὅπερ ἀπαντᾷ μὲν ἐν ἐπιγραφαῖς καὶ ἔν τισι διαλέκτοις ὡς ἕτερον κ, περιεσώθη δ’ ὡς «παράσημον» ἢ ἀριθμὸς ϙ΄= 90. Ὤφειλε δὲ τὸ ὄνομα «κόππα» νὰ γράφηται «ϙόππα», καθ’ ὅσον «πᾶν στοιχεῖον ἀφ’ ἑαυτοῦ ἄρχεται» (Σχόλ. εἰς Διον. Θρᾷκα 325, 6). Ἐπειδὴ δὲ ὡς γράμμα τὸ σύμβολον ϙ εὕρηται σχεδὸν ἀείποτε πρὸ τοῦ Ο καὶ Υ (ὅπερ Υ τότε ἐξεφωνεῖτο ὡς ου), ἔτι δὲ καὶ πρὸ συμφώνων, συνάγεται ὅτι προεφέρετο ὡς τὸ καθ’ ἡμᾶς κ ὑπὸ τὰς αὐτὰς συνθήκας, ἤγουν ὡς λαρυγγικὸν κ (ἐν ταῖς λέξεσι κάτω, κώμη, κρίσις, κτῆμα). Παραδείγματα· ϙόραξ, ϙοσμία, ὅρϙον, Γλαῦϙος, ϙορινθόθεν, γλαυϙώπιδι, ϙούρῃ, Ϝεϙόντας, Ἀρκαδιϙόν, Εὔδιϙος, Καλιϙόμη, Λύϙος, ϙουφαγόρας, ϙύϙνος, λήϙυθος, ϙυνίσϙος, Λοϙρός, ϙλυτώ, Πάτροϙλος, Ἕϙτωρ, κτλ. ― Τὸ ϙ σπάνιον ὂν ἤδη ἐν αὐτῇ τῇ δοκίμῳ ἀρχαιότητι ἐξετοπίσθη ὑπὸ τοῦ κ ὅπερ ἀνέκαθεν εἶχε καὶ λαρυγγικὸν καὶ οὐρανικὸν φθόγγον (οἷον ἐν τοῖς κόπτω, κράζω, κτῆνος ― κελεύω, κεῖμαι, κέρδος, κῆπος. Παλαιότεραι μαρτυρίαι. ϙuintil. I, 4, 9. ϙ, cuius similis effectu specieϙue (nisi ϙuod paullum a nostris obliϙuatur) Koppa apud Graecos nunc tantum in numero manet. ― Σχόλ. εἰς Ἀριστοφ. Νεφ. 23· κοππατίας ἵππους ἐκάλουν οἷς ἐγκεχάρακτο τὸ κ στοιχεῖον… καὶ παρὰ γραμματικοῖς οὕτω διδάσκεται, καὶ καλεῖται κόππα ἐνενήκοντα. ― Ἡσύχ. κοππατίας· ἵππος κεκαυμένος, ἐντετυπωμένον ἔχων σημεῖον τὸ κόππα. ― Σουΐδ. κοππατίας ἵππους ἐκάλουν οἷς ἐγκεχάρακται (; -ο) στοιχεῖον… παρὰ γὰρ τοῖς γραμματισταῖς οὕτω διδάσκεται, καὶ καλεῖται κόππα ἐνενήκοντα. ― Σχόλ. εἰς Διονύσ. Θρᾷκα 496, 5· γράμματα δὲ καὶ παρὰ Χαλδαίοις καὶ Αἰγυπτίοις καί τινα ἕτερα, τὸ [[δίγαμμα]] καὶ τὸ κόππα καὶ τὸ καλούμενον παρακύϊσμα. ― Α. Ν. Γιάνναρης.
}}
{{bailly
|btext=(τὸ) <i>indécl.</i><br />qoppa, <i>ancienne lettre de l’alphabet grec, figurée par le signe</i> Ϟ, <i>placée originairement entre le</i> π <i>et le</i> ρ,<i> répondant au Q latin et au Koph hébreu. Elle fut employée plus tard comme chiffre valant 90</i>.<br />'''Étymologie:''' orig. sémit.
}}
{{grml
|mltxt=το (Α [[κόππα]])<br />[[γράμμα]] τών πρώιμων ελληνικών αλφαβήτων [[μεταξύ]] του <i>π</i> και του <i>ρ</i>, που ισοδυναμούσε ηχητικά με το <i>κ</i> και διασώθηκε μόνο σε επιγραφές, [[πάντοτε]] [[πριν]] από <i>O</i> ή <i>Υ</i>, (π.χ. <i>όρινθος</i>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>παροιμ.</b> «οὐδὲ [[κόππα]] γιγνώσκων» — λεγόταν για εντελώς αδαή άνθρωπο<br /><b>2.</b> <b>πάπ.</b> ως αριθμητικό [[σύμβολο]] παρίστανε τον αριθμό 90 και ήταν αντίστοιχο με το εβραϊκό koph.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Δάνεια λ. σημιτικής προελεύσεως, <b>βλ.</b> εγκυκλ. λ. [[κάππα]].
}}