View source for μέλι

{{LSJ1
|Full diacritics=μέλῐ
|Medium diacritics=μέλι
|Low diacritics=μέλι
|Capitals=ΜΕΛΙ
|Transliteration A=méli
|Transliteration B=meli
|Transliteration C=meli
|Beta Code=me/li
|Definition=τό, gen. ῐτος, etc.; dat. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> μέλι <span class="bibl">Philox.3.17</span>; gen. pl. μελίτων <span class="bibl">Emp.128.7</span> (nisi leg. <b class="b3">μελιτῶν</b>, cf. [[μελιτόν]]):—<b class="b2">honey</b>, <span class="bibl">Od.20.69</span>, etc.; μ. χλωρόν <span class="bibl">Il.11.631</span>, <span class="bibl">Od.10.234</span>, <span class="bibl">Xenoph.38.1</span>; ξανθόν <span class="bibl">Simon.47</span>; παμφαές <span class="bibl">A. <span class="title">Pers.</span>612</span>; τὸ μέλι τἀττικόν <span class="bibl">Ar. <span class="title">Pax</span>252</span>, cf. <span class="bibl">Men.708</span>; various kinds, <span class="bibl">Thphr. <span class="title">Fr.</span>190</span>; said to be made from the palm (φοῖνιξ), <span class="bibl">Hdt.1.193</span>, cf.<span class="bibl">4.194</span>; μ. θανάτου σύμβολον <span class="bibl">Porph. <span class="title">Antr.</span>18</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in comparisons, of anything sweet, esp. of eloquence, μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή <span class="bibl">Il.1.249</span>, cf. <span class="bibl">Pi. <span class="title">O.</span>10</span> (<span class="bibl">11</span>).<span class="bibl">98</span>; Σοφοκλέους τοῦ μέλιτι κεχριμένου <span class="bibl">Ar. <span class="title">Fr.</span>581</span>; ὕπνος γλυκίων μέλιτος <span class="bibl">Mosch.2.3</span>; ἡ τῶν ἀνδρῶν [χολή] ἐστι πρὸς ἐκείνην μέλι <span class="bibl">Alex.146.6</span>: prov. <b class="b3">μήτε μοι μ. μήτε μέλισσα</b>, of those who refuse to take 'the rough with the smooth', Sapph.113. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">sweet gum</b> collected from certain trees, <b class="b2">manna</b>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">Mir.</span>831b23</span>; τὸ ὕον μ. <span class="bibl">Polyaen.4.3.32</span>; <b class="b3">μ. ἄγριον, μαινόμενον</b>, <span class="bibl">D.S.19.94</span>, <span class="bibl">Str.12.3.18</span>. (Cf. Goth. <b class="b2">milip</b>, Lat. <b class="b2">mel</b>.) </span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0122.png Seite 122]] ιτος, τό, <b class="b2">Honig</b>, mel, Hom. u. Folgde überall; γλυκερόν, Od. 20, 69 u. öfter, χλωρόν, Il. 11, 630, γλυκίων μέλιτος [[αὐδή]], 1, 249; παμφαές, tropfenhell, Aesch. Pers. 604; γλυκεῖαι μέλιτος ῥοαί, Eur. Bacch. 710; [[μέλι]] καὶ [[γάλα]], Plat. Ion 534 a, u. sonst oft neben einander genannt; μέλιτι καρποὶ δεδευμένοι, Legg. VI, 782 c; ὕον [[μέλι]], das persische Manna, Polyaen. 4, 3, 32; auch übertr. wie bei uns, vgl. Alexis bei Ath. XIII, 558 e. Nach Mein. auch indeclinabel, Philoxen. bei Ath. IV, 147 b ξανθαὶ [[μέλι]] καρίδες, wo sonst [[μελικάριδες]] gelesen wird.
}}
{{ls
|lstext='''μέλῐ''': τό, γεν. -ιτος, κτλ.· δοτική τις [[μέλι]] παρὰ Φιλοξέν. κατὰ τὸν Meineke ἐν Κωμ. Ἀποσπ. 3. 641· γεν. πληθ. μελίτων ἐν Ἐμπεδ. 423 ([[ἔνθα]] ὁ Sturz, 311, ξουθῶν σπονδὰς μελιτῶν, ὡς ποιητ. τύπ. τοῦ μελισσῶν)· περὶ τῆς καταλήξ. ἴδε [[πέπερι]]· (πρβλ. μέλισσα, Λατ. mel, mul-sum Γοτθ. mil-ith ([[μέλι]])· πρβλ. [[μειλίσσω]])· - ὡς καὶ νῦν, ἦν δὲ ἐν χρήσει παρὰ τοῖς παλαιοῖς [[ὥσπερ]] νῦν ἡ σάκχαρις, Ὀδ. Κ. 234, Υ. 68· μ. χλωρὸν Ἰλ. Μ. 631· παμφαὲς Αἰσχύλ. Πέρσ. 612· - τὸ Ἀττικὸν [[μέλι]] ἦτο περίφημον, Ἀριστοφ. Εἰρ. 252, Θεσμ. 1192, Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 160· τὰ δὲ διάφορα εἴδη [[αὐτοῦ]] διακρίνει ὁ Θεόφρ. ἐν τοῖς Ἀποσπ. 18· λέγεται δὲ ὅτι παρεσκευάζετο καὶ ἐκ φοινίκων ὑπ’ ἀνθρώπων, Ἡρόδ. 1. 193, πρβλ. 4. 194. 2) μεταφορ., ἐπὶ παντὸς γλυκέος πράγματος, [[μάλιστα]] ἐπὶ εὐγλωττίας, μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδὴ Ἰλ. Α. 249· πρβλ. Πινδ. Ο. 10 (11). 118· Σοφοκλέους τοῦ μέλιτι κεχρισμένου (πρβλ. [[μέλισσα]] ΙΙ. 1) Ἀριστ. Ἀποσπ. 231· ἐπὶ ὕπνου, Μόσχ. 2. 3· πικράν τε καὶ μεστὴν γυναικείας χολῆς· ἡ τῶν γὰρ ἀνδρῶν ἐστι πρὸς ἐκείνην [[μέλι]] Ἄλεξ. ἐν «Μάντεσι» 1. 6· λάθοις τὴν γλῶσσαν ἐς [[μέλι]] πλύνας Ἡρώνδ. ΙΙΙ, 92. ΙΙ. γλυκὺ [[κόμμι]], συλλεγόμενον ἔκ τινων δένδρων, [[μάννα]], Ἀριστ. π. Θαυμασ. 17· τοῦ ὕοντος μέλιτος, τοῦ ῥέοντος μέλιτος, κατὰ τὸν Λατῖνον μεταφραστ., ἀλλὰ τὸ [[χωρίον]] φαίνεται ἐφθαρμένον, ἴδε σημ. Κοραῆ ἐν τόπῳ (σελ. 345), Πολύαιν. 4. 3, 32· πρβλ. [[ἐλαιόμελι]]. - Παράβαλ. μελιηδής, -κρᾶτος, -φρων, -γηρυς.
}}
{{bailly
|btext=ιτος (τό) :<br /><b>1</b> miel;<br /><b>2</b> <i>p. anal.</i> suc qui suinte du tronc du palmier.<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> mel, mulsum.
}}
{{Autenrieth
|auten=ιτος: [[honey]]; used [[even]] as a [[drink]], [[mixed]] [[with]] [[wine]]; burned [[upon]] the [[funeral]]-[[pyre]], Il. 23.170, Od. 24.68; [[mixed]] [[with]] [[milk]] in [[drink]]-offerings, [[μελίκρητον]]. Figuratively, Il. 1.249, Il. 18.109.
}}
{{Slater
|sltr=<b>μέλῐ</b> ([[μέλι]], -ιτος, -ιτι, -ι.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[honey]] κόρον δ' [[ἔχει]] καὶ [[μέλι]] καὶ τὰ τέρπν ἄνθἐ [[Ἀφροδίσια]] (N. 7.53) met., μέλιτι εὐάνορα πόλιν καταβρέχων ([[αὐτῷ]] τῷ ποιήματι. Σ.) (O. 10.98) ἐγὼ [[τόδε]] [[τοι]] [[πέμπω]] μεμιγμένον [[μέλι]] λευκῷ σὺν γάλακτι (ἀλληγορικῶς [[οὖν]] τὸν ὕμνον [[φησί]], τὸ καλὸν καὶ ἡδύτατον [[αὐτοῦ]] ἐπιδεικνύμενος. Σ.) (N. 3.77) ἐν δ' ἐρατεινῷ μέλιτι καὶ τοιαίδε τιμαὶ καλλίνικον χάρμ ἀγαπάζοντι [[amid]] the [[beautiful]] [[honey]] of [[song]] (I. 5.54) [[ἔραται]] δέ μοι [[γλῶσσα]] μέλιτος [[ἄωτον]] γλυκὺν[ (sc. καταλείβειν, simm., Wil.) Πα. . . τὸ σὸν [[αὐτοῦ]] [[μέλι]] γλάζεις (Wil. e. Σ: [[μέλος]] codd. Theocriti: sc. ὦ [[Πάν]]) fr. 97.
}}
{{eles
|esgtx=[[miel]]
}}
{{StrongGR
|strgr=[[apparently]] a [[primary]] [[word]]; [[honey]]: [[honey]].
}}
{{Thayer
|txtha=μέλιτος, τό, the Sept. for דְּבַשׁ (from [[Homer]] [[down]]). [[honey]]: ἄγριον ([[which]] [[see]]), Mark 1:6.
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />το (ΑM [[μέλι]])<br /><b>1.</b> υγρή [[ιξώδης]] [[τροφή]] με γλυκιά [[γεύση]] και σκοτεινόχρυσο [[χρώμα]] που παράγεται στον πρόλοβο διαφόρων [[μελισσών]] από το [[νέκταρ]] τών ανθέων<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[καθετί]] το οποίο [[είναι]] [[πάρα]] πολύ ευχάριστο («τά κρίματα κυρίου... γλυκύτερα [[ὑπὲρ]] [[μέλι]]», ΠΔ)<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[χαρακτηρισμός]] ευχάριστης ομιλίας, ευφράδειας ή ευγλωττίας (α. «θαρρείς [[μέλι]] στάζει το [[στόμα]] του» β. «τα χείλη του [[μέλι]] κυματούν», <b>Ερωτόκρ.</b><br />γ. «Σοφοκλέους τοῡ μέλιτι κεχριμένου», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>συνεκδ.</b> (για [[φρούτο]]) πολύ [[γλυκό]] (α. «[[σύκο]] [[μέλι]]» β. «σταφύλια μέλια»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «όλα [[μέλι]] [[γάλα]]» — λέγεται σε περιπτώσεις συμφιλίωσης [[μετά]] από προηγούμενο διαπληκτισμό ή [[έχθρα]]<br />β) «[[ποτίζω]] κάποιον το [[μέλι]] και το [[γάλα]]» — [[γίνομαι]] [[πηγή]] ευτυχίας για κάποιον<br />γ) «[[ταξίδι]] του μέλιτος» — το [[ταξίδι]] τών νεονύμφων [[αμέσως]] [[μετά]] τον γάμο τους<br /><b>3.</b> <b>παροιμ.</b> α) «νά 'καναν όλες οι μέλισσες [[μέλι]], θά 'τρωγαν κι οι γύφτοι με τα κουτάλια» [ή «με τα χρυσά πιρούνια»] ή «αν 'κάναν κι οι μπουμπούροι [[μέλι]], θα τρώγανε κι οι κατσιβέλοι» ή «νά 'καναν κι οι μύγες [[μέλι]], [[τρεις]] οκάδες στον [[παρά]]» — [[καθετί]] το εκλεκτό λίγοι το δημιουργούν και λίγοι το απολαμβάνουν<br />β) «[[αγάλι]]' αγάλια γίνεται η [[αγουρίδα]] [[μέλι]]» — λέγεται στις περιπτώσεις που [[καθετί]] μπορεί να πραγματοποιηθεί με [[υπομονή]] και [[μετά]] από χρόνο<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>φρ.</b> «ρέει [[μέλι]] και [[γάλα]]» — λέγεται για τους τόπους που [[είναι]] πολύ πλούσιοι και εύφοροι<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (στην Αίγυπτο) γλυκιά ύλη που παράγεται από το [[βράσιμο]] τών καρπών [[φοινικιάς]]<br /><b>2.</b> [[γλυκό]] [[κόμμι]] που συλλέγεται από ορισμένα δέντρα<br /><b>3.</b> ([[κατά]] το λεξ. [[Σούδα]]) «μέλιτος [[μυελός]], ἐπὶ τῶν [[ἄγαν]] ἡδέων»<br /><b>4.</b> <b>παροιμ.</b> «[[μήτε]] μοι [[μέλι]], [[μήτε]] [[μέλισσα]]» — ας μού λείπει κι αυτός και το καλό του.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[μέλι]], -<i>ιτος</i> ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>meli</i>-<i>t</i> «[[μέλι]]» και αντιστοιχεί ακριβώς σε χεττιτ. <i>milit</i>=<i>melit</i><br />συνδέεται [[επίσης]] με γοτθ. <i>milip</i>, αλβ. <i>mjalte</i>, αρχ. ιρλδ. <i>mil</i> και αρμ. <i>melr</i>, <i>melu</i>, του οποίου η γενική [[είναι]] επηρεασμένη από το θ. σε -<i>u</i> του άλλου ΙΕ προσηγορικού με σημ. «[[μέλι]]» <i>medhu</i> (<b>[[πρβλ]].</b> λ. [[μέθυ]]). Το λατ. <i>mel</i>, <i>mellis</i>, αντίθετα, εξαιτίας του [[διπλού]] -<i>l</i>- της γενικής έχει αναχθεί [[μάλλον]] σε [[ρίζα]] <i>meln</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> [[μείλιχος]]). Ο τ. [[μέλι]] μαρτυρείται στη Μυκηναϊκή με τη [[μορφή]] <i>meri</i>, [[καθώς]] και στα παράγωγα <i>meritijo</i>, <i>meriteu</i>. Η λ. συνδέεται, [[τέλος]], με το ρ. [[βλίττω]] και εμφανίζεται στα ανθρωπωνύμια <i>Μελίτων</i>, <i>Μελιτώ</i>, <i>Μελιτίνη</i> (<b>βλ.</b> και λ. [[μέλισσα]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <i>Μέλισσα</i>, [[μελιτώδης]], [[μελιχρός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μελίδειον]], [[μελίτεια]], [[μελίτειον]], [[μελιτηρός]], [[μελιτισμός]], [[μελιτίτης]], [[μελιτόν]], [[μελιτώ]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[μελίτινος]], [[μελιτόεις]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[μελάς]], [[μελάτος]], [[μελένιος]], [[μελής]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[μελιγηθής]], [[μελίθρεπτος]], [[μελίλωτο]], [[μελίπηκτο]], [[μελίρρυτος]], [[μελισταγής]], [[μελίφθογγος]], [[μελιφόρος]], [[μελίχρους]], [[μελίχρυσος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μελιανθής]], [[μελιβόας]], [[μελίβρομος]], [[μελίγδουπος]], [[μελιγενέτωρ]], [[μελίγηρυς]], [[μελίγληνος]], [[μελίγλωσσος]], [[μελίεφθος]], [[μελίζωμον]], [[μελίζωρος]], [[μελιηδής]], [[μελίθροος]], [[μελίκηρος]], [[μελίκομπος]], [[μελικράς]], [[μελιουργός]], [[μελιούχος]], [[μελίπαις]], [[μελιπήκτης]], [[μελίπνοος]], [[μελιπτέρωτος]], [[μελίπτορθος]], [[μελιρραθάμιγξ]], [[μελίρροθος]], [[μελίρροος]], [[μελίσπονδα]], [[μελιτερπής]], [[μελιτοειδής]], [[μελιτοποιός]], [[μελιτοπώλης]], [[μελίφθεγκτος]], [[μελίφρων]], [[μελίφυρτος]], [[μελίφωνος]], [[μελίχλωρος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[μελίκρατος]], [[μελίμηλον]], [[μελίστακτος]], [[μελιτουργώ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[μελιγράφος]], [[μελιτόβρυτος]], [[μελιτοτρόφος]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[μελιτογόνος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[μελικηρίδιο]], [[μελιστάλαχτος]], <i>μελιτοεξαγωγεύς</i>, [[μελιτοεξαγωγή]], [[μελιτόφιλος]], [[μελιφάγος]], [[μελίχρωμος]], [[μελομακάρονο]], <i>μελόπιτ</i>(<i>τ</i>)<i>α</i>. (Β' συνθετικό) [[ροδόμελι]], [[υδρόμελι]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>αερόμελι</i>, [[απόμελι]], [[αρτόμελι]], [[δροσόμελι]], <i>ελαιόμελι</i>, [[ευκρατόμελι]], [[ηδύμελι]], [[θαλασσόμελι]], [[κηρόμελι]], [[κυδωνόμελι]], [[μηλόμελι]], [[οινόμελι]], [[ομφακόμελι]], [[οξύμελι]], [[ορρόμελι]], [[τηλόμελι]], [[φακόμελι]], [[χιονόμελι]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>αγριόμελι</i>, [[μαστιχόμελο]]].———————— <b>(II)</b><br />[[μέλι]], τὸ (Μ)<br />[[μέλος]] του σώματος.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Από τον πληθ. του [[μέλος]]/ [[μέλη]], [[νέος]] [[ενικός]] μεταπλασμένος [[κατά]] τα ουδ. σε -<i>ι</i>-].
}}
{{lsm
|lsmtext='''μέλῐ:''' τό, γεν. <i>-ιτος</i> κ.λπ., Λατ. [[mel]], [[μέλι]], σε Όμηρ. κ.λπ.
}}
{{elru
|elrutext='''μέλῐ:''' ῐτος τό<br /><b class="num">1)</b> мед (χλωρόν Hom.; παμφαές Aesch.; [[ἄγριον]] NT): μέλιτος [[γλυκίων]] ῥέεν [[αὐδή]] Hom. слаще меда лилась речь (Нестора);<br /><b class="num">2)</b> медвяный напиток (из сока финиковой пальмы) Her.;<br /><b class="num">3)</b> сладкая смола (ἀπὸ τῶν δένδρων συλλεγόμενον Arst.).
}}