View source for σύνταγμα

{{LSJ1
|Full diacritics=σύνταγμα
|Medium diacritics=σύνταγμα
|Low diacritics=σύνταγμα
|Capitals=ΣΥΝΤΑΓΜΑ
|Transliteration A=sýntagma
|Transliteration B=syntagma
|Transliteration C=syntagma
|Beta Code=su/ntagma
|Definition=ατος, τό, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">that which is put together in order</b>: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> <b class="b2">body</b> of troops <b class="b2">drawn up in order</b>, <b class="b3">τὸ σ. τῶν συμμάχων</b> their <b class="b2">contingent</b>, <span class="bibl">X. <span class="title">HG</span>3.4.2</span>, cf. <span class="bibl">5.2.20</span>; <b class="b3">σ. ἱππέων</b> <b class="b2">corps</b> of cavalry, <span class="bibl">Plb.9.3.9</span>; <b class="b3">τὸ σ. τῶν πεζῶν</b>, = Lat. <b class="b2">cohors</b>, <span class="bibl">Id.11.23.1</span>: metaph., <b class="b3">τὸ σ. τῶν οἰμωξομένων</b> the <b class="b2">whole army</b> of them, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Tim.</span>58</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">double</b> <b class="b3">τάξις</b> or <b class="b2">battalion</b>, Ascl.<span class="title">Tact.</span>2.8. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">the constitution of a state</b>, <b class="b3">σ. πολιτείας</b> <b class="b2">a form</b> of constitution, <span class="bibl">Isoc.7.28</span>, <span class="bibl">12.151</span>; <b class="b3">τὸ Λακωνικὸν κατάστημα καὶ σ</b>. <span class="bibl">Plb. 6.50.2</span>; <b class="b3">σ. τῆς πολιτείας τρία</b> three <b class="b2">classes</b> or <b class="b2">orders</b> of men in the state, <span class="bibl">D.S.1.74</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">arrangement of musical notes, scale</b> or <b class="b2">mode</b>, συντάγματα τὰ μὲν Δώρια τὰ δὲ Φρύγια καλοῦσιν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1290a22</span>; <b class="b3">μουσικῷ σ</b>. <span class="title">CIG</span>2722 (Stratonicea). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">treatise, work, book</b>, <span class="bibl">D.S. 1.3</span>, Plu.2.1036c, Gal.15.490, etc.; <b class="b2">body of doctrine</b>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Num.</span>22</span> (pl.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> = [[σύνταξις]] <span class="bibl">11.3</span>, <span class="bibl">Aeschin.3.95</span>,97. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> = [[σύνταξις]] 11.2, <b class="b3">μάχαι αἱ κατὰ σ</b>. battles by <b class="b2">arrangement</b>, i.e. matches, <span class="bibl">Ephor. 149J.</span> </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">7</span> <b class="b2">a word in a grammatical construction, syntactical element</b>, <span class="bibl">A.D.<span class="title">Adv.</span>122.17</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1032.png Seite 1032]] τό, das Zusammengeordnete, -gestellte; bes. – a) ἱππέων, ὁπλιτῶν, geordnete Abtheilungen von Reitern, von Schwerbewaffneten, Pol. 9, 3, 9. 11, 23, 1 u. öfter; vgl. Xen. Hell. 3, 4, 2; u. ohne bes. Zusatz, ein geordnetes Heer, eine in Schlachtordnung gestellte Heerschaar, D. Sic. 15, 86, s. Schaef. D. Hal. C. V. p. 250; vgl. Aesch. 3, 95 mit [[σύνταξις]]. – b) Staatseinrichtung, Staatsverfassung, τῆς πολιτείας, Isocr. 7, 28; Pol. 6, 50, 2, mit [[κατάστημα]] vrbdn. – c) eine Sammlung mehrerer zusammengestellter Schriften von. verwandtem Inhalt, u. übh. ein Schriftwerk, Buch, bes. insofern es ein Werk gelehrtes Sammlerfleißes ist.
}}
{{ls
|lstext='''σύνταγμα''': τό, τὸ [[ὁμοῦ]] συντεταγμένον, εἰς τάξιν τεθειμένον: 1) [[σῶμα]] στρατιωτῶν, ἐν τάξει παρατεταγμένων, τὸ σ. τῶν συμμάχων, ἡ παρατεταγμένη [[δύναμις]] αὐτῶν, Ξεν. Ἑλλ. 3. 4, 2, πρβλ. 5. 2, 20, Ἀγησ. 1, 7· σ. ἱππέων, [[σῶμα]] ἢ ἴλη ἱππέων, Πολύβ. 9. 3, 9· τὸ σ. τῶν πεζῶν, τὸ παρὰ Ρωμαίοις cohors, ὁ αὐτ. 11. 23, 1· ― μάχαι αἱ κατὰ τὸ σ., τακτικαί, ἐκ παρατάξεως μάχαι, Ἔφορ. παρὰ Στράβ. 480· ― μεταφ., σ. τῶν οἰμωξομένων, [[ὁλόκληρος]] στρατιὰ αὐτῶν, Λουκ. Τίμ. 58. 2) τὸ [[σύνταγμα]] πολιτείας τινός, σ. πολιτείας, [[εἶδος]] πολιτεύματος, Ἰσοκρ. 145Β, 264C· τὸ Λακωνικὸν [[κατάστημα]] καὶ σ. Πολύβ. 6. 50, 2· σ. τῆς πολιτείας [[τρία]], [[τρεῖς]] τάξεις ἀνθρώπων ἐν τῇ πολιτείᾳ, Διόδ. 1. 74. 3) ἐν τῇ μουσικῇ, [[ἦχος]], [[ἁρμονία]], συντάγματα τὰ μὲν Δώρια τὰ δὲ Φρύγια καλοῦσιν Ἀριστ. Πολιτικ. 4. 3, 7· μουσικῷ σ. Συλλ. Ἐπιγραφ 2722, πρβλ. [[ἁρμονία]] IV. 3. 4) [[σύγγραμμα]], [[βιβλίον]], Διόδ. 1. 3, Πλούτ. 2. 1036C, κτλ.· ― [[διδασκαλία]], ὁ αὐτ. ἐν Νουμ. 22. 5) = [[σύνταξις]] ΙΙ. 3, Αἰσχίν. 67. 16.
}}
{{bailly
|btext=ατος (τό) :<br /><b>I.</b> <i>en parl. de pers.</i><br /><b>1</b> corps de troupes, contingent;<br /><b>2</b> troupe d’hommes <i>en gén.</i><br /><b>II.</b> <i>en parl. de choses</i>;<br /><b>1</b> composition, ouvrage ; doctrine;<br /><b>2</b> constitution politique;<br /><b>3</b> contribution, taxe.<br />'''Étymologie:''' [[συντάσσω]].
}}
{{grml
|mltxt=το, ΝΜΑ, και αττ. τ. ξύνταγμα Α [[συντάσσω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ο [[καταστατικός]] [[χάρτης]] μιας χώρας, που καθορίζει την πολιτειακή [[μορφή]] του κράτους, τις αρμοδιότητες και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τών εξουσιών τους [[καθώς]] και τα βασικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τών πολιτών<br /><b>2.</b> <b>στρ.</b> α) οργανική στρατιωτική [[μονάδα]], η ανώτερη από τις μικρές μονάδες, με [[δύναμη]] 3.000 [[περίπου]] [[ανδρών]] που αποτελείται από ορισμένο αριθμό ταγμάτων, ιλών ή πυροβολαρχιών<br />β) <b>συνεκδ.</b> ο [[τόπος]] όπου στρατοπεδεύει η [[παραπάνω]] στρατιωτική [[μονάδα]]<br /><b>3.</b> <b>αρχαιολ.</b> [[σύνολο]] αγαλμάτων τοποθετημένων το ένα [[δίπλα]] στο [[άλλο]] και [[πάνω]] σε [[κοινή]] [[βάση]]<br /><b>4.</b> [[συλλογή]] ιστορικών ή άλλων μνημείων μεθοδικά ταξινομημένων («[[σύνταγμα]] θείων και ιερών κανόνων» — [[συλλογή]] τών πηγών του κανονικού δικαίου της ορθόδοξης ανατολικής Εκκλησίας)<br /><b>5.</b> <b>γλωσσ.</b> [[λειτουργική]] [[ομάδα]] της γλώσσας η οποία συγκροτείται με τη [[σύναψη]] λέξεων προκειμένου να σχηματιστούν μεγαλύτερα κομμάτια λόγου, [[δηλαδή]] προτάσεις, φράσεις, λ.χ. στη φρ. <i>το [[παιδί]] παίζει στον κήπο</i> [[σύνταγμα]] αποτελεί ο [[συνδυασμός]] του άρθρου και του ονόματος <i>το</i> <span style="color: red;">+</span> [[παιδί]], [[καθώς]] και ο [[συνδυασμός]] της ονοματικής φρ. και του ρήματος το [[παιδί]] <span style="color: red;">+</span> <i>παίζει</i><br /><b>6.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>το Συντανμα</i><br />(στην Αθήνα) η φερώνυμη [[πλατεία]] και η [[γύρω]] από αυτήν [[περιοχή]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> α) [[σώμα]] στρατιωτών παρατεταγμένων με [[τάξη]], παρατεταγμένη στρατιωτική [[δύναμη]] («τὸ [[σύνταγμα]] τῶν συμμάχων», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> [[διπλή]] [[τάξη]] ή [[τάγμα]] στρατιωτών<br /><b>3.</b> το [[σύνολο]] τών νόμων, η [[νομοθεσία]] («[[οὔτε]] ἐστὶν [[οὔτε]] γέγονεν οὐδὲν αἱρετώτερον τοῡ Λακωνικοῡ καταστήματος καὶ συντάγματος», <b>Πολ.</b>)<br /><b>4.</b> [[τάξη]] ανθρώπων, κοινωνική [[τάξη]]<br /><b>5.</b> [[συλλογή]] συγγραμμάτων με συγγενικό [[περιεχόμενο]]<br /><b>6.</b> (γενικά) [[σύγγραμμα]], [[βιβλίο]]<br /><b>7.</b> το βασικό [[μέρος]] επιστήμης ή της διδασκαλίας κάποιου<br /><b>8.</b> υποχρεωτική [[συνδρομή]], [[συνεισφορά]] («ὡς ἥκοι ἐκ Πελοποννήσου νεωστὶ [[σύνταγμα]] συντάξας εἰς ἑκατὸν ταλάντων πρόσοδον», Αισχίν.)<br /><b>9.</b> [[συμφωνία]]<br /><b>10.</b> <b>μουσ.</b> [[συμφωνία]] μουσικών φθόγγων, [[αρμονία]]<br /><b>11.</b> <b>γραμμ.</b> η [[λέξη]] ως [[συντακτικό]] [[στοιχείο]] σε μία [[γραμματική]] [[δομή]]<br /><b>12.</b> [[δήλωση]], [[διακήρυξη]]<br /><b>13.</b> <b>μτφ.</b> [[πλήθος]] ανθρώπων, [[συρφετός]] («Βλεψίας ἐκεῑνος καὶ Λάχης καὶ [[Γνίφων]] καὶ [[ὅλως]] τὸ [[σύνταγμα]] τῶν οἰμωξομένων», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>14.</b> <b>φρ.</b> α) «τὸ [[σύνταγμα]] τῶν συμμάχων» — η παρατεταγμένη στρατιωτική [[δύναμη]] τών συμμάχων (<b>Ξεν.</b>)<br />β) «[[σύνταγμα]] πεζῶν» — στρατιωτική [[μονάδα]] του πεζικού (<b>Πολ.</b>)<br />γ) «[[σύνταγμα]] ἱππέων» — στρατιωτική [[μονάδα]] του ιππικού (<b>Πολ.</b>).
}}
{{lsm
|lsmtext='''σύνταγμα:''' τό, αυτό που έχει τοποθετηθεί μαζί σε [[τάξη]], σε [[σειρά]]·<br /><b class="num">1.</b> στρατιωτικό [[σώμα]], παρατεταγμένη στρατιωτική [[δύναμη]], ίλη ιππικού, η [[τακτική]], δηλ. η κατά [[παράταξη]], [[μάχη]], σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> [[συνταγματικός]] [[χάρτης]] μιας πολιτείας· [[σύνταγμα]] πολιτείας, είδος πολιτεύμταος, σε Ισοκρ.<br /><b class="num">3.</b> [[μουσική]] [[κλίμακα]], [[ήχος]], [[αρμονία]], σε Αριστ.<br /><b class="num">4.</b> [[συλλογή]] γραπτών κειμένων, [[σύγγραμμα]], [[βιβλίο]] ή [[διδασκαλία]], σε Πλούτ.<br /><b class="num">5.</b> = [[σύνταξις]] II. 3, σε Αισχίν.
}}
{{elnl
|elnltext=σύνταγμα -ατος, τό [συντάττω] rangschikking, ordening, milit.:; συντάγματα στρατιωτικά legerafdelingen Plut. Rom. 13.1; overdr.: τὸ σύνταγμα τῶν οἰμωξομένων het leger van lieden die gaan jammeren Luc. 25.58. opstel, verhandeling:. ἐν τῷ περὶ ψυχῆς συντάγματι in de verhandeling over de ziel Plut. Cam. 22.3. toonsoort. Aristot. Pol. 1290a22.
}}
{{elru
|elrutext='''σύνταγμα:''' ατος τό<b class="num">1)</b> строй, устройство (πολιτείας Isocr., Luc.);<br /><b class="num">2)</b> синтагма, войсковая часть, отряд, корпус (τῶν συμμάχων Xen.; ἱππέων Polyb.): τὸ σ. τῶν πεζῶν Polyb. (лат. [[cohors]]) когорта;<br /><b class="num">3)</b> войско, армия Diod.;<br /><b class="num">4)</b> толпа (τῶν οἰμωξομένων Luc.);<br /><b class="num">5)</b> муз. строй, лад (τὰ [[Φρύγια]] συντάγματα Arst.);<br /><b class="num">6)</b> класс населения (συντάγματα τῆς πολιτείας [[τρία]] Diod.);<br /><b class="num">7)</b> сочинение, книга Diod., Plut.;<br /><b class="num">8)</b> подать, побор Aeschin.;<br /><b class="num">9)</b> положение, учение (τὰ συντάγματα, sc. τῶν Πυθαγορικῶν Plut.).
}}