View source for κάλχη

{{LSJ1
|Full diacritics=κάλχη
|Medium diacritics=κάλχη
|Low diacritics=κάλχη
|Capitals=ΚΑΛΧΗ
|Transliteration A=kálchē
|Transliteration B=kalchē
|Transliteration C=kalchi
|Beta Code=ka/lxh
|Definition=ἡ, (perh. a loan-word) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">murex, purple limpet</b>, = [[πορφύρα]], <span class="bibl">Nic.<span class="title">Al.</span>393</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">purple dye</b>, <span class="bibl">Str.11.14.9</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">rosette</b> on the capitals of columns, <span class="title">IG</span>12.372.90, 4.1484.83 (Epid., iv B.C.), 11(2).161<span class="title">A</span>73 (Delos, iii B.C.), Hsch.:—written Χάλκη <span class="title">IG</span>12.374.317, al., Χάλχη ib.374.103. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">purple flower, Chrysanthemum coronarium</b>, <span class="bibl">Alcm.39</span>, <span class="bibl">Nic.Dam.76J.</span>:—written Χάλκη in Nic.<span class="title">Fr.</span>74.60, cf. Ps.-Dsc.4.58.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1315.png Seite 1315]] ἡ, 1) die Purpurschnecke, der Purpursaft, Nic. Al. 391, v. l. [[χάλκη]], die Purpurfarbe, [[χρῶμα]] ὅμοιον κάλχῃ Strab. XI p. 529. – 2) die Volute oder Schnecke am Knauf der ionischen Säule, Inscr. I. p. 282. – 3) eine Blume, Ath. XV, 682 a, aus Alcman.
}}
{{ls
|lstext='''κάλχη''': ἡ, ([[ἴσως]] συγγενεύει τῷ [[κόγχη]]) ὁ [[κοχλίας]] τῆς πορφύρας, ἀλλαχοῦ [[πορφύρα]], Νικ. Ἀλ. 393. 2) πορφυρᾶ [[βαφή]], Στράβ. 529. ΙΙ. ἡ [[ἕλιξ]] τοῦ κιονοκράνου, «[[μέρος]] κεφαλῆς κίονος» Ἡσύχ.· ἀλλ’ ἐν Συλλ. Ἐπιγρ. 160. 1, 90, ὁ Böckh. νομίζει ὅτι αἱ κάλχαι ἢ χάλκαι (ἐν τῷ Ἐρεχθείῳ) [[εἶναι]] ὁ ἐπὶ τοῦ ἀνωτάτου μέρους τοῦ ἐπιστυλίου [[διάκοσμος]], ἴδε σ. 282. ΙΙΙ. [[εἶδος]] βοτάνης χρώματος [[ὡσαύτως]] πορφυροῦ, Ἀλκμὰν παρ’ Ἀθην. 682Α· ― φέρεται [[χάλκη]] ἐν Νικ. Ἀποσπ. 2. 60.
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br />murex, <i>coquillage donnant la pourpre</i>.<br />'''Étymologie:''' mot pê emprunté.
}}
{{grml
|mltxt=η (Α [[κάλχη]] και [[χάλκη]] και [[χάλχη]])<br />ο [[κοχλίας]] ή ο [[έλικας]] του ιωνικού κιονοκράνου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[κοχλίας]] της πορφύρας, το κοχλιοειδές [[μαλάκιο]] [[πορφύρα]]<br /><b>2.</b> η [[πορφύρα]], η πορφυρή [[βαφή]] που βγαίνει από το [[μαλάκιο]] [[πορφύρα]]<br /><b>3.</b> το [[φυτό]] [[χρυσάνθεμο]] το στεφανωματικό που έχει πορφυρό [[χρώμα]]<br /><b>4.</b> ([[κατά]] τον φιλόλ. Bockh) <b>στον πληθ.</b> <i>κάλχαι</i> ή <i>χάλκαι</i><br />ο [[γλυπτικός]] [[διάκοσμος]] που υπάρχει στο ανώτατο [[μέρος]] του επιστυλίου του Ερεχθείου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Δάνεια λ. άγνωστης προελεύσεως. Η [[σύνδεση]] του τ. με το κύριο όν. [[Κάλχας]] [[είναι]] ατεκμηρίωτη. Οι τ. [[χάλκη]] και [[χάλχη]] αποτελούν άλλες γραφές του τ. [[κάλχη]]: ο [[πρώτος]] ερμηνεύεται με [[μετάθεση]] του δασέος (-<i>χ</i>-), ενώ ο [[δεύτερος]] [[είναι]] [[προϊόν]] συμφυρμού τών [[κάλχη]] και [[χάλκη]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κάλχη:''' ἡ, βυσσινί [[πεταλίδα]].
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">murex, purple flower, Chrysanthemum coronarium</b> (Alcm., Nic., Str.), metaph. as building term <b class="b2">rosette of a capital</b> (Att., hell., inscr.).<br />Other forms: with replacement of aspiration <b class="b3">χάλκη</b> (Meisterhans3 103f.), also (through mix) <b class="b3">χάλχη</b><br />Derivatives: - Denomin. verb <b class="b3">καλχαίνω</b>, prop. in med. <b class="b2">be purple</b> (Nic. Th. 641), metaphor. trans. <b class="b2">ponder deeply</b> (<b class="b3">ἔπος</b>, S. Ant. 20), intr. <b class="b2">be unquiet, excited</b> (E. Herakl. 40), <b class="b2">long for</b> (Lyc. 1457).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: - The meaning <b class="b2">ponder, be excited</b>, may have arisen after <b class="b3">πορφύρα</b> : <b class="b3">πορφύρω</b>, which were connected with each other. The comparison with OE [[gealg]] [[sad]], [[dark]] (Holthausen IF 20, 322; WP. 1, 540) is unnecessary. - Whether also the name of the seer <b class="b3">Κάλχας</b> as "the toiler" belongs here (Carnoy Les ét. class. 24, 102), is quite uncertain. On <b class="b3">Κάλχας</b>, <b class="b3">-αντος</b> and <b class="b3">Καλχα-δών</b> also Kretschmer Glotta 14, 100. Loan of unknown origin (Kretschmer Einleitung 167 n. 3).
}}