View source for ζωμός

{{LSJ1
|Full diacritics=ζωμός
|Medium diacritics=ζωμός
|Low diacritics=ζωμός
|Capitals=ΖΩΜΟΣ
|Transliteration A=zōmós
|Transliteration B=zōmos
|Transliteration C=zomos
|Beta Code=zwmo/s
|Definition=Dor. δωμός (q.v.), ὁ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">soup</b> or <b class="b2">sauce</b> to eat with meat, fish, etc., <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>1174</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pax</span>716</span>, al.; <b class="b3">οἱ ζ. οἱ τῶν πιόνων</b> <b class="b2">soups</b> made from animals with soft fat (πιμελή), <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>520a8</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">PA</span>651a29</span>; <b class="b3">ζ. μέλας</b> black <b class="b2">broth</b> of the Spartans, <span class="bibl">Matro <span class="title">Conv.</span>94</span>, cf. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Lyc.</span>12</span>: metaph., <b class="b2">bloodshed</b>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Char.</span>8.7</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> Com. name for <b class="b2">fat, greasy fellow</b>, λιπαρὸς περιπατεῖ Δημοκλῆς, ζ. κατωνόμασται <span class="bibl">Anaxandr.34.5</span>, cf. <span class="bibl">Aristopho 4.3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> in Alchemy, <b class="b2">wash</b>, Ps.-Democr.Alch.<span class="bibl">p.48</span> B., Zos.Alch.p.169 B.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1143.png Seite 1143]] ὁ ([[ζέΕω]]), Brühe, bes. von gekochtem Fleisch, Suppe; ἑφθὸν ἐκ ζωμοῦ [[κρέας]] Ar. Equ. 1174; Pax 700 u. öfter; Plat. Lys. 209 d; Ath. XII, 516, lu. öfter; ζωμοῦ [[ἀρυστρίς]], = ζωμήρ υσις, Ep. ad. 107 (Plan. 9). Bekannt ist die schwarze Suppe der Spartaner, ὁ [[μέλας]] [[ζωμός]], Plut. Lyc. 12; VLL, – Bei Anaxandrid. Ath. VI, 242 e wird Einer, der λιπαρὸς περιπατεῖ, komisch [[ζωμός]] genannt. – Uebertr., ein Blutbad, vgl. Casaub. Theophr. Char. 8, 2.
}}
{{ls
|lstext='''ζωμός''': Δωρ. [[δωμός]], ὁ, (Λατ. jus, ἴδε Ζ ζ. ΙΙ. 3), ζωμὸς ἢ «σάλτσα», τρωγόμενος [[μετὰ]] τοῦ κρέατος, ἰχθύος, κτλ., Ἀριστοφ. Ἱππ. 1174, Εἰρ. 716 κ. ἀλλ.· οἱ ζωμοὶ οἱ τῶν πιόνων, ζωμοὶ παρασκευαζόμενοι ἐκ κρεάτων ζῴων ἐχόντων [[πάχος]] (πιμελήν), Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 3. 17, 1, πρβλ. Μ. Ζ. 2. 5, 2· ζ. [[μέλας]], ὁ τῶν Σπαρτιατῶν, Μάτρων παρ’ Ἀθην. 136 Ε· ὁ [[μέλας]] ζ. Πλούτ. Λυκ. 12· - μεταφ., [[χύσις]] αἵματος, Casaub. Θεοφρ. Χαρ. 8. 2· πρβλ. [[πέλανος]] ἐν Αἰσχύλ. Πέρσ. 816. 2) κωμικὸν [[ὄνομα]] ἀνθρώπου παχέος, λιπαρὸς περιπατεῖ Δημοκλῆς· ζωμὸς κατωνόμασται Ἀναξανδρ. Ὀδυσσ. 2. 5, πρβλ. Ἀριστοφῶντα Ἰατρ. 1. 3.
}}
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ) :<br />jus, sauce : ζωμὸς [[μέλας]] brouet <i>ou</i> sauce noire des Lacédémoniens.<br />'''Étymologie:''' [[ζέω]].
}}
{{grml
|mltxt=ο (AM [[ζωμός]], Α και δωρ. τ. [[δωμός]])<br />το [[εκχύλισμα]] ζωικών ή φυτικών ουσιών που λαμβάνεται με βρασμό κρέατος, ψαριού χόρτων κ.λπ. [[μαζί]] με [[νερό]] («[[ζωμός]] κρέατος»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[αιματοχυσία]] («περὶ τῆς μάχης, καὶ πολὺν τὸν ζωμὸν γεγονέναι», Θεόφρ.)<br /><b>2.</b> (σκωπτικά) [[ευτραφής]], [[χοντρός]] («[[λιπαρός]]... Δημοκλῆς, ζωμὸς κατωνόμασται», Αναξανδρ.)<br /><b>3.</b> (στην [[αλχημεία]]) [[απόπλυμα]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[μέλας]] [[ζωμός]]»<br />(στην αρχαία [[Σπάρτη]]) ο [[ζωμός]] που παρασκευαζόταν από [[χοιρινό]] [[κρέας]] και [[αίμα]] και τον οποίο έτρωγαν στα κοινά συσσίτια οι ενήλικοι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολογίας. Η [[σύνδεση]] του με το [[ζύμη]] προϋποθέτει [[μετάπτωση]] <i>ō</i>:<i>ū</i>, που δύσκολα μπορεί να γίνει αποδεκτή.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ζωμάριον]], [[ζωμεύω]], [[ζωμίδιον]], [[ζωμίλη]], [[ζωμίον]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[ζωμάλμη]], [[ζωμήρυσις]], [[ζωμοποιώ]], [[ζωμοτάριχος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ζωμοδόχος]], [[ζωμοθεραπεία]]. (Β' συνθετικό) [[εύζωμος]], <b>αρχ.</b> <i>αφαρόζωμος</i>, [[οξύζωμος]], [[πεπερόζωμος]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ζωμός:''' ὁ, Λατ. [[jus]], [[σάλτσα]] που συνοδεύει πιάτα με [[κρέας]], ψάρι κ.λπ., σε Αριστοφ.· ὁ [[μέλας]] [[ζωμός]], [[σκουρόχρωμος]] [[ζωμός]] κρέατος που έτρωγαν οι Σπαρτιάτες, σε Πλούτ.
}}
{{elru
|elrutext='''ζωμός:''' ὁ [[ζέω]] похлебка, суп или соус Plat., Arph.: ὁ ζ. [[ὑός]] Arst. похлебка из свинины; ὁ [[μέλας]] ζ. Plut. черная похлебка (у лакедемонян).
}}
{{elnl
|elnltext=ζωμός -οῦ, ὁ [~ ζύμη] soep (meestal dik, met vlees of groente);; ζ. μέλας zwarte soep (traditioneel gerecht in Sparta) Plut. Lyc. 12.12; overdr. bloedvergieten. Thphr. Char. 8.7.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[sauce]], [[soup]] (Asios, Ar., Arist.).<br />Compounds: Rarely in compp., e.g. <b class="b3">εὔ-ζωμον</b> n. <b class="b2">Eruca sativa</b> (Thphr.; prop. <b class="b2">making good sauce</b>; cf. Strömberg Pflanzennamen 107).<br />Derivatives: Dimin. <b class="b3">ζωμίον</b> (pap. IIa), <b class="b3">-ίδιον</b> (Ar.), <b class="b3">-άριον</b> (med.); <b class="b3">ζωμίλη ἄνηθον</b> (dill) H., Phot. (on the formation Chantraine Formation 249). Denomin. verb <b class="b3">ζωμεύω</b> <b class="b2">boil into soup</b> (Ar., Hp.) with <b class="b3">ζωμεύματα</b> pl. [[soups]] (Ar. Eq. 279; cf. Chantraine 188).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Generally connected with <b class="b3">ζύμη</b> but ablaut <b class="b2">ō(u</b>) : [[ū]] (Schwyzer 346) is improbable, on the suffix <b class="b3">μο-</b> Schwyzer 492, Chantraine 132ff. Diff. (to <b class="b3">ζέω</b>) Bréal MSL 12, 314f.; against this Sommer Lautstud. 153. - See on <b class="b3">ζύμη</b>.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=![[ζωμός]], ὁ,<br />Lat. jus, [[sauce]] to eat with [[meat]], [[fish]], etc., Ar.; ὁ [[μέλας]] ζ. the [[black]] [[broth]] of Spartans, Plut.
}}