View source for τέφρα

{{LSJ1
|Full diacritics=τέφρα
|Medium diacritics=τέφρα
|Low diacritics=τέφρα
|Capitals=ΤΕΦΡΑ
|Transliteration A=téphra
|Transliteration B=tephra
|Transliteration C=tefra
|Beta Code=te/fra
|Definition=Ep. and Ion. τέφρη, ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">ashes</b>, as of the funeral pile, <span class="bibl">Il. 23.251</span>; νεκταρέῳ δὲ χιτῶνι μέλαιν' ἀμφίζανε τέφρη <span class="bibl">18.25</span>; <b class="b3">ὁ ἀὴρ ὁ ἐγκατακλειόμενος ἐν ταῖς θήκαις</b> (coffins) . . <b class="b3">διαλύει πάντ' εἰς τ</b>. <span class="bibl">Thphr. <span class="title">Ign.</span>47</span>; <b class="b3">τ. πηγνυμένη νιφετὸν [σημαίνει</b>] <span class="bibl">Id.<span class="title">Sign.</span>42</span>; <b class="b3">κἠπὶ τὴν τέφρην οἰχνεῖ</b> (sc. <b class="b3">τὸ πῦρ</b>) Call. in <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>11.1216.35</span>; <b class="b3">καταπάσας τέφραν, ἐμπάσαι τῆς τέφρας</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>177</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ly.</span>210a</span>; <b class="b3">δόξαι τινὰ ψάμμον ἢ</b> τ. ἐσθίειν Gal.6.782; ἐκκρίνασα τὴν οἷον τ. τῶν ὑπεροπτηθέντων χυμῶν Id.18(2).279; <b class="b3">τέφρᾳ τιλθῆναι</b>, prob. <b class="b2">lime</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1083</span> (<b class="b3">τίτανος</b> is a form of τ. acc. to Gal. 12.140); <b class="b3">ἡ τ. ἡ Φρυγία</b> was used for eye-disease, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mir.</span>834b30</span> (cf. Pl. l.c.); so τ. κληματίνη Dsc.5.117; <b class="b3">τῆς τ. πλυθείσης ἡ κονία</b> (cf. κονία 11) γίνεται Gal.12.222, cf. <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>5.9.5</span>: prov., ὅρκους . . εἰς τέφραν γράφειν <span class="bibl">Philonid.7</span>; <b class="b2">tefre, = nugacitas</b>, Gloss. (With <b class="b3">τεφ-</b> [from <b class="b3">θεφ-</b>] cf. Skt. <b class="b2">dáhati</b>, Lith. <b class="b2">degù</b> 'burn', Lat. <b class="b2">favilla</b>, Gr. <b class="b3">θέπτανος</b>.) </span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1102.png Seite 1102]] ἡ, ep. u. ion. τέφρη (verwandt mit [[θάπτω]], [[τάφος]]), Asche des Scheiterhaufens, überhaupt<b class="b2"> Asche</b>, auch anderer Staub, Sand; Il. 13, 751 und 18, 25, wo es vom Ausdrucke der höchsten Trauer heißt νεκταρέῳ δὲ χιτῶνι μέλαιν' ἀμφίζανε τέφρη; so auch bei Sp.; λεπτὴν τέφραν καταπάττειν, Ar. Nubb. 178; τέφρᾳ τίλλεσθαι, 1066; Euen. 14 (IX, 62); u. in Prosa, ἐμπάσαι τῆς τέφρας, Plat. Lys. 210 a. Sprichwörtl. ὅρκους εἰς τέφραν γράφειν, Philonid. in Phot. bibl. p. 530, 15.
}}
{{ls
|lstext='''τέφρα''': Ἐπικ. καὶ Ἰων. τέφρη, ἡ, «στάκτη», [[οἷον]] ἡ τῆς νεκρικῆς πυρᾶς, Ἰλ. Ψ. 251· νεκταρέῳ δὲ χιτῶνι μέλαιν’ ἀμφίζανε τέφρη, «περιεκάθητο» (Σχόλ.), Σ. 25· τέφραν καταπάσαι, ἐμπάσαι Ἀριστοφ. Νεφ. 178, Πλάτ. Λῦσ. 210Α· ― ἐν τῇ φράσει, τέφρᾳ τίλλεσθαι (ἴδε [[τίλλω]]), πιθ. τὸ [[τέφρα]] σημαίνει δριμεῖάν τινα κόνιν, Ἀριστοφ. Νεφ. 1083· ἡ τ. ἡ Φρυγία ἦν ἐν χρήσει ἐπὶ [[ὀφθαλμίας]] ὡς [[φάρμακον]], Ἀριστ. π. Θαυμασ. 58. 3· ― παροιμ., ὅρκους δὲ μοιχῶν εἰς τέφραν ἐγὼ [[γράφω]] Φιλωνίδης παρ’ Ἑλλαδίῳ ἐν Φωτ. Βιβλιοθ. 530, 15. πρβλ. [[ὕδωρ]].
}}
{{bailly
|btext=ας (ἡ) :<br />cendre.<br />'''Étymologie:''' R. Τεπ, être chaud ; cf. <i>lat.</i> tepidus.
}}
{{grml
|mltxt=η, ΝΜΑ, και ιων. και επικ. τ. τέφρη Α<br />το στερεό [[υπόλειμμα]] που απομένει [[μετά]] την [[καύση]] ορισμένων σωμάτων, [[στάχτη]] (α. «η [[τέφρα]] του ξύλου» β. «ἐκκρίνασα τὴν [[οἷον]] τέφραν τῶν ὑπεροπτηθέντων χυμῶν», <b>Γαλ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> το [[υπόλειμμα]] από ανόργανες ύλες το οποίο παραμένει [[μετά]] την τέλεια [[καύση]] ενός κλάσματος του πετρελαίου<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «ηφαιστειακή [[τέφρα]]»<br /><b>(πετρογρ.)</b> ασύνδετο ηφαιστειακό [[ανάβλημα]] που εκτινάσσεται από έναν ηφαιστειακό κρατήρα και αποτελείται από σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 4 χιλιοστόμετρα<br />β) «λιθική [[τέφρα]]»<br /><b>(πετρογρ.)</b> τεμαχίδια πετρωμάτων που περιλαμβάνονται στην ηφαιστειακή [[τέφρα]]<br />γ) «κρυσταλλική [[τέφρα]]»<br /><b>(πετρογρ.)</b> θραύσματα κρυστάλλων που περιλαμβάνονται στην ηφαιστειακή [[τέφρα]]<br />δ) «[[υαλώδης]] [[τέφρα]]»<br /><b>(πετρογρ.)</b> θραύσματα υάλου που περιλαμβάνονται στην ηφαιστειακή [[τέφρα]]<br />ε) «[[ραδιενεργός]] [[τέφρα]]»<br />(πυρην.-μετεωρ.) τα ραδιενεργά υλικά που αποτίθενται στη Γη από την [[ατμόσφαιρα]] η [[παρουσία]] τών οποίων οφείλεται [[είτε]] σε [[φυσικά]] αίτια, όπως [[είναι]] το [[αποτέλεσμα]] της δράσης της κοσμικής ακτινοβολίας και της διαφυγής του αερίου ραδονίου που εκπέμπεται από τα ορυκτά του ουρανίου και του θορίου, ή σε εκρήξεις πυρηνικών όπλων ή σε ατυχήματα στους πυρηνικούς αντιδραστήρες και στις λοιπές μονάδες της πυρηνικής βιομηχανίας<br /><b>αρχ.</b><br /><b>παροιμ.</b> «ὅρκους δὲ μοιχῶν εἰς τέφραν ἐγὼ [[γράφω]]» — δεν [[λαμβάνω]] [[καθόλου]] υπ' όψιν μου τους όρκους τών μοιχών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Κατά την επικρατέστερη [[άποψη]], η λ. [[τέφρα]] ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>dheg</i><sup>u</sup><i>h</i>- «[[καίω]]» (<b>πρβλ.</b> λατ. <i>febris</i> «[[πυρετός]]», <i>foveo</i> «[[θερμαίνω]]», <i>favilla</i> «[[τέφρα]]», [[καθώς]] και τα αρχ. ινδ. <i>dahati</i>, λιθ. <i>degu</i>) και εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>ρα</i> (<b>πρβλ.</b> <i>ἕδ</i>-<i>ρα</i>, <i>χώ</i>-<i>ρα</i>). Πιθανολογείται, [[επίσης]], ότι συνδέεται και με τον τ. που παραδίδει ο <b>Ησύχ.</b> [[θέπτανος]]<br /><i>ἁπτόμενος</i>, ο [[οποίος]] ανάγεται πιθ. στην [[ίδια]] [[ρίζα]]. Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], λιγότερο πιθανή, η λ. [[τέφρα]] (<span style="color: red;"><</span> <i>tep</i>-<i>s</i>-<i>r</i><i>ā</i>) ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>tep</i>- «[[είμαι]] [[ζεστός]]» (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>tapas</i>-, <i>tapati</i>). Είναι πιθανόν, εξάλλου, ο τ. να ήταν αρχικά επίθ. που προσδιόριζε τη λ. [[κόνις]] «[[σκόνη]]». Σημασιολογικά, [[τέλος]], η λ. [[τέφρα]] αντιστοιχεί στον τ. [[σποδός]], [[αλλά]] απαντά συχνότερα από αυτόν στην [[πεζογραφία]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τέφρα:''' Ιων. [[τέφρη]], ἡ, [[στάχτη]], σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ.· επίσης, είδος καυστικής σκόνης ή καπνού, σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''τέφρα:''' эп.-ион. [[τέφρη]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> зола, пепел Hom., Arph., Plat., Arst., Anth.;<br /><b class="num">2)</b> куча пепла (τ. [[βαθεῖα]] Plut.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[τέφρα]], ιονιξ [[τέφρη]], ἡ,<br />[[ashes]], Il., Ar.: also a [[kind]] of [[pungent]] [[dust]] or [[snuff]], Ar.
}}