View source for κίσσα

{{LSJ1
|Full diacritics=κίσσᾰ
|Medium diacritics=κίσσα
|Low diacritics=κίσσα
|Capitals=ΚΙΣΣΑ
|Transliteration A=kíssa
|Transliteration B=kissa
|Transliteration C=kissa
|Beta Code=ki/ssa
|Definition=Att. κίττᾰ, ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">jay, Garrulus glandarius</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>302</span>, <span class="bibl">Antiph. 302</span>, etc.; σοῦ δ' ἐγὼ λαλιστέραν οὐπώποτ' εἶδον... οὐ κίτταν <span class="bibl">Alex.92</span>; prov., ἁ κίττα τὰν Σειρῆνα μιμουμένα Gal.8.632. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> = [[ἰχθῦς ποιός]], Hsch. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> '<b class="b2">longing' of pregnant women, craving for strange food</b>, Dsc.1.115, <span class="bibl">Sor.1.48</span>, <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>5.62</span>: pl., Gal.8.343.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1442.png Seite 1442]] ἡ, att. [[κίττα]], Häher, Holzschreier, nach Plin. pica glandaria; Ar. Av. 302. 1297; Plut. u. a. Sp. – Bei schwangeren Frauen = der Ekel an gewöhnlichen Speisen u. krankhaftes Gelüst nach besonderen, Sext. Emp. adv. math. 5, 62 u. Medic., vgl. Schol. Ar. Pax 496.
}}
{{ls
|lstext='''κίσσᾰ''': Ἀττ. κίττᾰ, ἡ, φλύαρόν τι καὶ ἀδηφάγον πτηνόν, [[ἴσως]] ἡ «καρακάξα», Pica glandaria, Πλίν.· κατ’ ἄλλους Pica Europaea, Ἀριστοφ. Ὄρν. 302, κτλ.· σοῦ δ’ ἐγὼ λαλιστέραν οὐπώποτ’ εἶδον..., οὐ κίτταν Ἄλεξ. ἐν «Θράσωνι» 1. ΙΙ. ἡ ἐπιθυμία ἐγκύου γυναικὸς πρὸς ἀσυνήθη βρώματα, [[ψευδὴς]] [[ὄρεξις]], Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 5. 62, Διοσκ. 1. 166· ― παρὰ Γαλην. κίττησις, ἡ.
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br />geai, pic, pie, <i>oiseau</i>.<br />'''Étymologie:''' DELG onomatopée.
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />η (AM [[κίσσα]], Α αττ. τ. [[κίττα]])<br />[[κοινή]], [[σήμερα]], [[ονομασία]] του είδους Garrulus glandarius, στρουθιόμορφου ξηροβατικού πτηνού, με σκούρο [[χρώμα]], [[μακριά]] [[ουρά]] και [[φωνή]] που όταν γυμναστεί μπορεί να αρθρώσει λέξεις.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>κικ</i>-<i>yă</i>. Ηχομιμητική λ. που προήλθε από τη [[μίμηση]] του κρωξίματος τών πουλιών<br />ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>κικ</i>- «[[κίσσα]]» (<b>[[πρβλ]].</b> αρχ. ινδ. <i>kiki</i>, <i>kikidivi</i> «[[είδος]] κίσσας», αγγλοσαξ. <i>higora</i> «[[κίσσα]]») και εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>yα</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>κίλισσα</i> <span style="color: red;"><</span> <i>κιλικ</i>-<i>yᾱ</i>).<br /><b>(II)</b><br />η (AM [[κίσσα]], Α αττ. τ. [[κίττα]])<br />η [[ιδιομορφία]] της όρεξης τών εγκύων που [[είτε]] επιθυμούν [[είτε]] αποστρέφονται ορισμένα φαγητά («ταῑς κυούσαις ἡ [[κίσσα]] γίγνεται», <b>Γαλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[είναι]] υποχωρητικό παράγωγο του ρ. [[κισσάω]] / -<i>ῶ</i> «[[επιθυμώ]] σφοδρά», το οποίο αναφέρεται στις επιθυμίες τών έγκυων [[γυναικών]] και χρησιμοποιείται μεταφορικά με τη [[σημασία]] «[[συλλαμβάνω]] [[παιδί]]». Το ρ. [[κισσάω]] [[είναι]] μετονοματικό παρ. της λ. [[κίσσα]] (Ι), πτηνού γνωστού για τη [[λαιμαργία]] του («[[ὄρνεον]] ἀδηφάγον καὶ παμφάγον», Σχόλ. <b>Αριστοφ.</b>)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κίσσᾰ:''' Αττ. κιττ-, μέλ. <i>-ήσω</i>,<br /><b class="num">I.</b> φλύαρο και αδηφάγο [[πτηνό]], [[κίσσα]], [[καρακάξα]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">II.</b> ψεύτικη όρεξη.
}}
{{elru
|elrutext='''κίσσᾰ:''' атт. κίττᾰ ἡ<br /><b class="num">1)</b> предполож. сойка или сорока Arph., Plut., Sext.;<br /><b class="num">2)</b> извращенный аппетит во время беременности Sext.
}}
{{etym
|etymtx=1.<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">jay, Garrulus glandarius</b>, also <b class="b2">magpie, Pica caudata</b> (Ar.; see Thompson Birds s. v.); also = <b class="b3">ἰχθῦς ποιός</b> H. (on the motivation of the name Strömberg Fischnamen 115).<br />Other forms: Att. <b class="b3">κίττα</b> OKK<br />Derivatives: Davon <b class="b3">κισσαβίζω</b> (<b class="b3">-ττ-</b>) <b class="b2">cry like a jay</b> (Poll.; cf. <b class="b3">τιττυβίζω</b> a. o.), also <b class="b3">κισσάω</b>, s. on 2. <b class="b3">κίσσα</b>.<br />Origin: ONOM [onomatopoia, and other elementary formations]<br />Etymology: Cf. <b class="b3">νῆσσα</b> and other animal names (Chantraine Formation 98), so from <b class="b3">*κικ-ι̯α</b>, onomatopoet. after the sound of the bird like Skt. <b class="b2">kiki-</b> (lex.), <b class="b2">kikidīví-</b> m. (RV. 10, 97, 13, TS.) <b class="b2">the blue wood-magpie</b>, Germ., e. g. OE. [[higora]] [[magpie]]. - If inherited words with a common origin, Skt. <b class="b2">kikidīví-</b>, as opposed to the Germanic words, did not partake in the regular sound developments (palatalization [[k]] > [[c]]). See Bq, Pok. 598, Mayrhofer s. v.; further Schwentner KZ 69, 246f. (on onomatop. <b class="b2">kiki-</b>) and Fraenkel KZ 72, 178ff.<br />2.<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">morbid longing</b> of pregnant women craving for strange food' (Dsc., S. E., Sor., Gal.).<br />Other forms: Att. <b class="b3">κίττα</b>.<br />Derivatives: <b class="b3">κισσάω</b>, <b class="b3">κιττάω</b> <b class="b2">have κ.</b> (Ar., Arist.), <b class="b2">become pregnant</b> (LXX), with <b class="b3">κίσσησις</b> (Gal.). <b class="b3">κισσώδης</b> <b class="b2">full of κίσσα</b> (Dsc.).<br />Origin: GR [a formation built with Greek elements]<br />Etymology: Age and frequency of the attestations suggest, that <b class="b3">κισσάω</b> as opposed to 2. <b class="b3">κίσσα</b> is primary, so a backformation (thus Lagercrantz Lautgeschichte 86ff., but with wrong etymology). But <b class="b3">κισσάω</b> is a denominative of 1. <b class="b3">κίσσα</b> [[jay]], [[magpie]] and refers to the wellknown gluttony of the bird (<b class="b3">ὄρνεον ἀδηφάγον καὶ παμφάγον</b> sch. Ar. Pax 496); so <b class="b3">κισσάω</b> prop. popular-expressive <b class="b2">behave like a jay (magpie)</b>. - The usual connection with Skt. <b class="b2">kéta-</b> [[will]], [[desire]], Lith. <b class="b2">kviečiù</b> [[invite]] etc. (Solmsen KZ 33, 294ff.) must be given up. Other wrong etymologies in Bq. The gloss <b class="b3">κοῖται γυναικῶν ἐπιθυμίαι</b> is just an incidental use of <b class="b3">κοίτη</b> = <b class="b2">marital bed, sexual intercourse</b>.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> a [[chattering]], [[greedy]] [[bird]], the jay or magpie, Ar.<br /><b class="num">II.</b> a false [[appetite]].
}}
{{FriskDe
|ftr='''κίσσα''': 1.<br />{kíssa}<br />'''Forms''': att. [[κίττα]]<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Häher]], [[Garrulus glandarius]], auch [[Elster]], [[Pica caudata]] (Ar. usw.; zur Begriffsbestimmung usw. Thompson Birds s. v.), auch = [[ἰχθῦς]] [[ποιός]] H. (zum Benennungsmotiv Strömberg Fischnamen 115).<br />'''Derivative''': Davon [[κισσαβίζω]] (-ττ-) [[wie ein Häher schreien]] (Poll.; vgl. [[τιττυβίζω]] u. a.), auch [[κισσάω]], s. zu 2. [[κίσσα]].<br />'''Etymology''' : Bildung wie [[νῆσσα]] und andere Tiernamen (Chantraine Formation 98), somit aus *κικι̯α, onomatopoetisch von dem Naturlaut des Vogels wie aind. ''kiki''- (Lex.), ''kikidīví''- m. (RV. 10, 97, 13, TS.) [[der blaue Holzhäher]], germ., z. B. ags. ''higora'' [[Häher]]. — Wenn Erbwörter gemeinsamen Ursprungs vorliegen, hat sich aind. ''kikidīví''- im Gegensatz zu den germanischen Wörtern als schallnachahmend der regelmäßigen Lautentwicklung (Palatalisierung ''k'' > ''c'') entzogen. Lit. bei Bq, WP. 1, 451, Pok. 598, Mayrhofer s. v.; dazu noch Schwentner KZ 69, 246f. (über schallnachahmendes ''kiki''-) und Fraenkel KZ 72, 178ff. (zu den Benennungen des Eichelhähers im Litauischen und Germanischen).<br />'''Page''' 1,859<br />2.<br />{kíssa}<br />'''Forms''': att. [[κίττα]]<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[krankhafte Eßlust schwangerer Frauen]] (Dsk., S. E., Sor., Gal.)<br />'''Derivative''': mit [[κισσώδης]] [[von [[κίσσα]] gefüllt]] (Dsk.). — Daneben [[κισσάω]], [[κιττάω]] [[krankhafte Eßlust haben]], von schwangeren Frauen, übertr. [[heftig verlangen]] (Ar., Arist. usw.), [[schwanger werden]] (LXX), mit [[κίσσησις]] (Gal.).<br />'''Etymology''' : Alter und Frequenz der Belege lassen darauf schließen, daß [[κισσάω]] gegenüber 2. [[κίσσα]] primär ist, letzteres somit eine Rückbildung darstellt (so schon Lagercrantz Lautgeschichte 86ff., aber mit unrichtiger Etymologie). Seinerseits ist aber [[κισσάω]] ein Denominativum von 1. [[κίσσα]] [[Häher]], [[Elster]] und bezieht sich auf die wohlbekannte Gefräßigkeit dieses Vogels ([[ὄρνεον]] ἀδηφάγον καὶ παμφάγον Sch. Ar. ''Pax'' 496); [[κισσάω]] somit eig. volkstümlich-expressiv ‘sich wie ein Häher (eine Elster) gebärden’. — Die landläufige Anknüpfung an aind. ''kéta''- [[Wille]], [[Begierde]], lit. ''kviečiù'' [[einladen]] usw. (Solmsen KZ 33, 294ff.) muß somit fallen. Weitere verfehlte Etymologien bei Bq. Das allgemein mit 2. [[κίσσα]] verbundene κοῖται· γυναικῶν ἐπιθυμίαι ist offenbar nichts als ein okkasioneller Gebrauch von [[κοίτη]] = [[Ehebett]], [[geschlechtlicher Verkehr]].<br />'''Page''' 1,859-860
}}