View source for φιλοσοφέω

{{LSJ1
|Full diacritics=φῐλοσοφέω
|Medium diacritics=φιλοσοφέω
|Low diacritics=φιλοσοφέω
|Capitals=ΦΙΛΟΣΟΦΕΩ
|Transliteration A=philosophéō
|Transliteration B=philosopheō
|Transliteration C=filosofeo
|Beta Code=filosofe/w
|Definition=[[φιλοσοφέω]], [[φιλοσοφῶ]] pf. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> πεφιλοσόφηκα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>6.1.41</span>, <span class="bibl">D.48.49</span>:—[[love knowledge]], [[pursue knowledge]], φιλοσοφέων γῆν πολλὴν . . ἐπελήλυθας (sc. Solon) <span class="bibl">Hdt. 1.30</span>; φιλοσοφοῦμεν ἄνευ μαλακίας <span class="bibl">Th.2.40</span>; φιλοσοφήσετε καὶ σκέψεσθε τί . . <span class="bibl">Isoc.8.116</span>, cf. <span class="bibl">12.236</span>; θεῶν οὐδεὶς φιλοσοφεῖ οὐδ' ἐπιθυμεῖ σοφὸς γενέσθαι, ἔστι γάρ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>204a</span>; [[ὑπέλαβον φιλοσοφοῦντά με δεῖν ζῆν]], says Socrates, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ap.</span>28e</span>; φ. περὶ τῆς ἀληθείας <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>983b2</span>; περὶ τοὺς ποιητάς <span class="bibl">Isoc.15.45</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1279b13</span>; ὑπέρ τινος <span class="bibl">Luc. <span class="title">Am.</span>31</span>; διὰ τὸ θαυμάζειν οἱ ἄνθρωποι . . ἤρξαντο φιλοσοφεῖν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>982b12</span>; φιλοσοφεῖν λέγεται καὶ τὸ ζητεῖν . . εἴτε χρὴ φιλοσοφεῖν εἴτε καὶ μή <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>51</span>; φ. γνησίως τε καὶ ἱκανῶς <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>473d</span>; ἀδόλως <span class="bibl">Id.<span class="title">Phdr.</span> 249a</span>; καθαρῶς τε καὶ δικαίως <span class="bibl">Id.<span class="title">Sph.</span>253e</span>; ὀρθῶς <span class="bibl">Id.<span class="title">Phd.</span>67e</span>; ὑγιῶς <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>619d</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> in bad sense, [[quibble]], περί τινος <span class="bibl">Lys.8.11</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[teach philosophy]], οἱ παιδεύοντες καὶ φιλοσοφοῦντες <span class="bibl">Isoc.3.9</span>, cf. Plu. 2.192a; [[νουθετεῖς καὶ φιλοσοφεῖς]] = [[you are lecturing me]], ib.69b. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[lead a well regulated life]], Gal.5.462. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> c. acc., [[discuss]], [[investigate]], [[study]], [[μελετᾶν καὶ φιλοσοφεῖν]] τι = [[practice and study]] <span class="bibl">Isoc.8.5</span>; [[φιλοσοφεῖν φιλοσοφίαν δι' ἧς]] . . [[pursue]] a philosophy... <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>4.2.23</span>; Euthyde- 6 [[φιλοσοφίαν καινὴν γὰρ οὗτος φιλοσοφεῖ]] = [[this man adopts a new philosophy]] (sc. Zeno) <span class="bibl">Philem.85</span>; τὴν πολιτικὴν φ. <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1152b2</span>; πρὸς τὴν ὀλιγοσιτίαν πολλὰ πεφιλοσόφηκεν ὁ νομοθέτης <span class="bibl">Id.<span class="title">Pol.</span>1272a22</span>; φ. τὰ Στωικά <span class="bibl">S.E.<span class="title">P.</span> 1.235</span>; τὰ τοῦ βίου πράγματα <span class="bibl">D.H.<span class="title">Rh.</span>11.2</span>; [[treat scientifically]], θαλάσσας <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VA</span>4.24</span>; metaph., [[φ. ἡ γραφὴ τὰ τῶν μύθων σώματα]] painting [[represents truly]], <span class="bibl">Philostr.<span class="title">Im.</span>1.3</span>:—Pass., to [[be examined scientifically]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Caes.</span>59</span>; [[τὰ φιλοσοφούμενα]] = [[subjects of speculation]], <span class="bibl">Cic.<span class="title">Fam.</span>11.27.5</span>, <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VS</span>1</span> <span class="title">Prooem.</span>, <span class="bibl">D.L.4.49</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> generally, [[study]], [[work]] at a thing, φιλοσοφέω λόγον <span class="bibl">Isoc.4.6</span>; ὅσοι φιλοσοφοῦντες ἐκμοχθοῦσί τι <span class="title">Trag.Adesp.</span>522. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[devise ingeniously]], [[contrive]], φιλοσοφέω τοῦτο, [[ὅπως]] . . <span class="bibl">Lys.24.10</span>, <span class="bibl">Isoc.15.121</span>, <span class="bibl">Men.242</span>; οὕτω πεφιλοσόφηκεν ὥστε . . D. l. c.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1285.png Seite 1285]] ein [[φιλόσοφος]] sein, die [[σοφία]] (s. daselbst) lieben, bes. Wissenschaft, Gelehrsamkeit lieben, sich mit den Wissenschaften beschäftigen; Her. 1, 30, von Solon; φιλοκαλεῖν μετ' εὐτελείας καὶ φιλοσοφεῖν [[ἄνευ]] μαλακίας, vom Studium der Kunst u. Wissenschaft übh., Thuc. 2, 40; sich mit der Redekunst und Dialektik wissenschaftlich beschäftigen, Isocr. 2, 35. 4, 6. 186 u. öfter, der diesen Ausdruck bes. liebt, vgl. Morus zu Panegyr. 1; nach gewissen Regeln u. Grundsätzen, nach einer gewissen Methode Etwas thun, betreiben, mit Fleiß u. Genauigkeit untersuchen, wissenschaftlich oder gelehrt behandeln, untersuchen; [[πάνυ]] ᾤμην φιλοσοφεῖν φιλοσοφίαν, δι' ἧς ἂν [[μάλιστα]] ἐνόμιζον παιδευθῆναι τὰ προσήκοντα, ich meinte das rechte Studium zu treiben, Xen. Mem. 4, 2,25; dem vorangehenden ζητεῖν entsprechend Lys. 24, 10; durch Nachdenken herausbringen, erforschen, vgl. Xen. Cyr. 6, 1, 41; aber auch πεφιλοσόφηκεν [[οὕτως]], ὥςτε = er hat seine Sache so klug eingerichtet, Dem. 48, 49; θεῶν οὐδεὶς φιλοσοφεῖ οὐδ' ἐπιθυμεῖ σοφὸς [[γενέσθαι]]· ἔστι γάρ Plat. Conv. 203 e; μάνθανε παρ' [[αὐτοῦ]] καὶ τἄλλα φιλοσόφει Ep. XIII, 360 e; φιλοσοφοῦντά με [[δεῖν]] ζῆν καὶ ἐξετάζοντα ἐμαυτὸν καὶ τοὺς ἄλλους Apol. 28 e, u. sonst; φιλοσοφεῖν τι, einen wissenschaftlichen Gegenstand zur Behandlung wählen; pass. τὰ φιλοσοφούμενα = die Dinge, welche Gegenstände des Philosophirens sind, D. L. 4, 49.
}}
{{ls
|lstext='''φῐλοσοφέω''': πρκμ. πεφιλοσόφηκα Ξεν. Κύρ. Παιδ. 6. 1, 41. ― Ἀγαπῶ τὴν σοφίαν, ἐπιδιώκω τὴν κτῆσιν γνώσεων, [[ἐξετάζω]] ἢ [[σκέπτομαι]] [[φιλοσοφικῶς]], παρατηρῶ μὲ φιλοσοφικὸν [[πνεῦμα]], [[σπουδάζω]] κατὰ [[βάθος]], Λατ. philosophari, φιλοσοφέων γῆν πολλήν... ἐπελήλυθε (δηλ. ὁ Σόλων) Ἡρόδ. 1. 30· φιλοσοφοῦμεν [[ἄνευ]] μαλακίας Θουκ. 2. 40· φιλοσοφήσετε καὶ σκέψεσθε Ἰσοκρ. 182Ε, πρβλ. 282Α· θεῶν οὐδεὶς φιλοσοφεῖ οὐδ’ ἐπιθυμεῖ σοφὸς γενέσθαι, ἔστι γὰρ Πλάτ. Συμπ. 203Ε, κἑξ.· φιλοσοφοῦντά με δεῖ ζῆν, λέγει ὁ [[Σωκράτης]], ὁ αὐτ. ἐν Ἀπολ. 28Ε· φ. [[περί]] τινος Λυσίας 113. 18, Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 1. 3, 2· [[περί]] τι Ἰσοκρ. 319Β, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 8, 1· ὑπέρ τινος Λουκ. Ἔρωτ. 31· διὰ τὸ θαυμάζειν οἱ ἄνθρωποι... ἤρξαντο φιλοσοφεῖν Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 1. 2, 9· φιλοσοφεῖν λέγεται καὶ τὸ ζητεῖν... [[εἴτε]] χρὴ φιλοσοφεῖν [[εἴτε]] καὶ μὴ ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 50· φ. γνησίως καὶ ἱκανῶς Πλάτ. Πολ. 473D· ἀδόλως ὁ αὐτ. ἐν Φαίδρῳ 249Α· καθαρῶς καὶ δικαίως ἐν Σοφιστ. 253Ε· ὀρθῶς ἐν Φαίδωνι 67Ε· ὑγιῶς ἐν Πολ. 619C· ― ἐπὶ κακῆς σημασίας, ὡς τὸ [[σοφιστεύω]], σοφιστικῶς [[ἐξετάζω]] ἢ συλλογίζομαι, Δημ. 1181. 1, πρβλ. Λυσίαν 113. 18. 2) [[διδάσκω]] τὴν φιλοσοφίαν, Ἰσοκρ. 28C, πρβλ. Πλούτ. 192Α· παρὰ τοῖς Χριστιανοῖς συγγραφεῦσι, [[διάγω]] βίον κανονικόν, πλήρη αὐταπαρνήσεως, Γρηγ. Ναζ. ΙΙ. μετ’ αἰτ., [[ἐξετάζω]], συζητῶ, [[ἑρμηνεύω]], ἐξηγοῦμαι, [[ἑρμηνεύω]] [[φιλοσοφικῶς]], ἐρευνῶ τὰς ἀρχάς, [[σπουδάζω]] [[πρός]] τι, μελετῶ, Λατ. meditari, Ἰσοκρ. 159D· φιλοσοφίαν φιλοσοφεῖν, ἐπιδιώκειν τὴν φιλοσοφίαν, Ξεν. Ἀπομν. 4. 2, 23· φιλοσοφίαν καινήν... [[οὗτος]] φιλ. (ἐξυπακ. ὁ Ζήνων) Φιλήμων ἐν «Φιλοσόφοις» 1· τὴν πολιτικὴν φ. Ἀριστ. Ἠθ. Νικ. 7. 11, 1. πρὸς ὀλιγοπιστίαν πολλὰ πεφιλοσόφηκεν ὁ [[νομοθέτης]] ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 2. 10, 9· φ. τὰ Στωικὰ Σέξτ. Ἐμπ. π. Π. 1. 235· τὰ τοῦ βίου πράγματα Διονύσ. Ἁλ. Τέχνη Ρητ. 11· μεταφορ., φ. ἡ γραφὴ τὰ τῶν μύθων σώματα, ἡ [[ζωγραφία]] παριστάνει ἀληθῶς, Φιλόστρ. 767, πρβλ. Πλούτ. 2. 69Β. ― Παθ., ἐξετάζομαι, ἐρευνῶμαι, [[φιλοσοφικῶς]], ὁ αὐτ. ἐν Καίσ. 59· τὰ φιλοσοφούμενα, τὰ [[φιλοσοφικῶς]] ἐξεταζόμενα, φιλοσοφικαὶ ἔρευναι καὶ θεωρίαι, Κικ. Fam. 11. 27, Διογ. Λαέρτ. 4. 49. 2) [[καθόλου]], [[σπουδάζω]] [[περί]] τι, [[ἐργάζομαι]] εἴς τι, φ. λόγον Ἰσοκρ. 42Β φ. τοῦτο [[ὅπως]]... Λυσίας 169. 9, Ἰσοκρ. π. Ἀντιδ. § 129, Μένανδρ. ἐν «Θρασυλέοντι» 3. Πρβλ. [[φιλόσοφος]].
}}
{{bailly
|btext=[[φιλοσοφῶ]] :<br /><b>I.</b> faire effort pour devenir instruit <i>ou</i> sage ([[σοφός]]) ; recueillir des connaissances ; rechercher, cultiver une science, un art, une connaissance quelconque ; <i>en gén.</i> méditer, réfléchir, s’occuper de qch scientifiquement, méthodiquement ; <i>abs.</i> s’appliquer à l’étude, étudier ; <i>particul.</i> s’appliquer à une recherche <i>ou</i> à une étude avec zèle, avec sincérité, <i>etc. ; en mauv. part</i> méditer des ruses, des détours, des artifices;<br /><b>II.</b> <i>particul.</i> cultiver la philosophie : φιλοσοφίαν φιλοσοφεῖν XÉN s’adonner à l’étude de la philosophie ; <i>Pass.</i> τὰ φιλοσοφούμενα sujets d’étude pour les philosophes ; <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> <i>abs.</i> être philosophe;<br /><b>2</b> enseigner la philosophie;<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> moraliser, faire le docteur.<br />'''Étymologie:''' [[φιλόσοφος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''φῐλοσοφέω:''' παρακ. <i>πεφιλοσόφηκα</i> ([[φιλόσοφος]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[αγαπώ]] τη [[γνώση]], την [[αναζητώ]], [[φιλοσοφώ]], Λατ. philosophari, σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.· φιλοσοφοῦντά με [[δεῖ]] [[ζῆν]], λέει ο [[Σωκράτης]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[διδάσκω]] [[φιλοσοφία]], σε Ισοκρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> με αιτ., [[συζητώ]] με φιλοσοφική [[διάθεση]], [[αναζητώ]], [[σπουδάζω]], Λατ. meditari, σε Ισοκρ.· <i>φιλοσοφίαν φιλοσοφεῖν</i>, [[αναζητώ]] τη [[φιλοσοφία]], [[στοχάζομαι]] φιλοσοφώνια, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> γενικά, [[σπουδάζω]] ένα [[πράγμα]], σε Ισοκρ.
}}
{{elru
|elrutext='''φιλοσοφέω:'''<br /><b class="num">1)</b> любить знания, быть любознательным: φιλοσοφέων γῆν πολλὴν ἐπελήλυθας Her. стремясь к знанию, ты обошел много земель;<br /><b class="num">2)</b> мудро рассуждать, глубоко рассматривать (περί τι Isocr., τι, περί τινος и πρός τι Arst. и [[ὑπέρ]] τινος Luc.; σκοπεῖν καὶ φ. τοῦτον τὸν λόγον Isocr.): ἡ τοῦ ἡμερολογίου [[διάθεσις]] φιλοσοφηθεῖσα ὑπ᾽ [[αὐτοῦ]] Plut. разработанная им календарная система;<br /><b class="num">3)</b> заниматься философией, философствовать: διὰ τὸ θαυμάζειν οἱ ἄνθρωποι ἤρξαντο φ. Arst. люди начали философствовать вследствие удивления (перед миром); φιλοσοφίαν φ. Xen. заниматься философией; τὰ Στωικὰ φ. Sext. философствовать в духе стоиков; τὰ φιλοσοφούμενα Diog. L. философские вопросы;<br /><b class="num">4)</b> хитро придумывать, устраивать Lys.: πεφιλοσόφηκεν [[οὕτως]], [[ὥστε]] … Dem. он устроил так, что ….
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[φιλόσοφος]]<br /><b class="num">I.</b> to [[love]] [[knowledge]], [[pursue]] it, [[philosophise]], Lat. philosophari, Hdt., Thuc., etc.; φιλοσοφοῦντά με δεῖ ζῆν, says [[Socrates]], Plat.<br /><b class="num">2.</b> to [[teach]] [[philosophy]], Isocr.<br /><b class="num">II.</b> c. acc. to [[discuss]] [[philosophically]], to [[investigate]], [[study]], Lat. meditari, Isocr.; φιλοσοφίαν φιλοσοφεῖν to [[pursue]] [[philosophy]], Xen.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], to [[study]] a [[thing]], Isocr.
}}