View source for ναυτικός

{{LSJ1
|Full diacritics=ναυτικός
|Medium diacritics=ναυτικός
|Low diacritics=ναυτικός
|Capitals=ΝΑΥΤΙΚΟΣ
|Transliteration A=nautikós
|Transliteration B=nautikos
|Transliteration C=naftikos
|Beta Code=nautiko/s
|Definition=ή, όν, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[of]] or [[for a ship]], [[seafaring]], [[naval]], ὁ ν. στρατός <span class="bibl">Hdt.7.100</span>,<span class="bibl">203</span>, etc.; opp. <b class="b3">ὁ πεζός</b>, <span class="bibl">Id.8.1</span>; ν. λεώς <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>383</span>; στόλος <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>561</span>; <b class="b3">ν. ἐρείπια</b> wrecks [[of ships]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>660</span>; ἑδώλια <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1277</span>; <b class="b3">σκάφη</b> ib.<span class="bibl">1278</span>; ν. πόλεμος <span class="bibl">And.4.12</span>; ν. ἀστρολογία Arist.<span class="title">AP</span>0.79a1; <b class="b3">ἔγγαια καὶ ναυτικά</b> [[property on]] land and [[sea]], PEleph.1.13 (iv B.C.); ν. ἀναρχία [[among the seamen]], <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>607</span>; τὸ ν. [[crew]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Ep.</span>14</span>; but usu. [[navy]], [[fleet]], <span class="bibl">Hdt.7.97</span>, <span class="bibl">160</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>1063</span>, <span class="bibl">Th.1.36</span>, etc.; ἡ -κή <span class="bibl">Hdt.7.161</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of persons, [[skilled in seamanship]], [[nautical]], <b class="b3">ναυτικοὶ ἐγένοντο</b> became [[a naval power]], <span class="bibl">Th.1.18</span>, cf.<span class="bibl">7.21</span>; <b class="b3">ναυτικός, ὁ,</b> = [[ναύτης]], <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>929.8</span> (ii/iii A.D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b3">ἡ-κή</b> (sc. <b class="b3">τέχνη</b>) [[navigation]], [[seamanship]], <span class="bibl">Hdt.8.1</span>, etc.; τὰ -κά Pl.<span class="title">Alc.</span>1.124e: <b class="b3">τὰ -κά</b>, also, <b class="b2">naval affairs, sea-power</b>, <span class="bibl">Th.4.75</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.6.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> ναυτικόν, τό, perh. [[pilot's fee]], POxy.522.15 (ii A.D.); but usu. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[money borrowed]] or [[lent on bottomry]], in full, ν. χρήματα <span class="bibl">Lys.32.7</span>: mostly in pl., <b class="b3">ν. ἐκδεδομένα</b> ib.6; <b class="b3">ναυτικὸν ἀνελέσθαι</b> to take [[it]] up, borrow [[it]], <span class="bibl">D.50.17</span>; ναυτικοῖς ἐργάζεσθαι <span class="bibl">Id.33.4</span>: in sg., <span class="bibl">X.<span class="title">Vect.</span>3.9</span>; also ν. τόκος <span class="bibl">D.L.6.99</span>. Adv. -κῶς, δανείζειν <span class="bibl">Id.7.13</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0233.png Seite 233]] das Schiff oder den Schiffer betreffend; πάντα ναυτικὸν λεών, das Schiffsvolk, Aesch. Pers. 375; [[στρατός]], 714 Ag. 620; ναυτικῶν τ' ἐρειπίων, Schiffstrümmer, 646, wie Eur. Hel. 1086; τὸ ναυτικὸν [[στράτευμα]], I. A. 914; Soph. Phil. 58; ἐπὶ σκηναῖς ναυτικαῖς, Ai. 3; auch ναυτικὰ [[σκάφη]], Schiffe, 1257; ναυτικὴ [[ἀναρχία]], = ναυτῶν, Eur. Hec. 607; ἡ ναυτική, sc. [[τέχνη]], Schifffahrtskunde, Her. 8, 1, wie ναυτικὴ [[ἐπιστήμη]], Plat. Legg. I, 638 a; ναυτικὸς [[στρατός]], im Ggstz det Landheeres, [[πεζός]], Her. 7, 99. 203. 8, 131; ναυτικὴ [[δύναμις]], Plat. Legg. IV, 706 b, wie Pol. 1, 21, 4; τὸ ναυτικόν, die Seemacht, Flotte, Her. 7, 160, wie ἡ ναυτική, 161; Thuc. 1, 36; auch τὰ ναυτικά, Seemacht, 4, 75; Isocr. 4, 90; αἱ διὰ τὰ ναυτικὰ [[πόλεων]] δυνάμεις, Plat. Legg. IV, 707 a; Pol. 1, 59, 9; οἱ ναυτικοί, Matrosen, = ναῦται, 4, 41, 3, wie Thuc. 1, 18 u. A.; [[πόλεμος]], Seekrieg, Andoc. 4, 12; – χρήματα ναυτικά, Lys. 32, 7, u. τὸ ναυτικόν allein, Seezins, auf Schiffe ausgeliehene Kapitalien, Bodmerei, Dem. 27, 11 (s. oben ἀμφοτερόπλουν, ἑτερόπλουν); u. adv., ναυτικῶς δανείζειν, sein Geld auf Bodmerei ausleihen, D. L. 7, 13.
}}
{{ls
|lstext='''ναυτικός''': -ή, -όν, ([[ναῦς]], [[ναύτης]]) ὁ ἀνήκων ἢ ἁρμόζων εἰς [[πλοῖον]] ἢ εἰς ναυτιλίαν, ναυτιλλόμενος, [[ναυτικός]], ὁ ν. στρατὸς Ἡρόδ. 7. 99, 203, κτλ.· ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ὁ [[πεζός]], ὁ αὐτ. 8. 1· ν. λεὼς Αἰσχύλ. Πέρσ. 383· [[στόλος]] Σοφ. Φ. 561· ν. ἐρείπια, ναυάγια πλοίων, Αἰσχύλ. Ἀγ. 661· ἑδώλια Σοφ. Αἴ. 1277· [[σκάφη]] ὁ αὐτ. 1278· ν. [[πόλεμος]] Ἀνδοκ. 30. 32· ν. [[ἀναρχία]], ἡ παρὰ τοῖς ναύταις, Εὐρ. Ἑκάβ. 607· ― [[ὡσαύτως]] τὸ ναυτικόν, ἡ ναυτικὴ [[δύναμις]], [[στόλος]], Ἡρόδ. 7. 97, 160, Ἀριστοφ. Ἱππ. 1063, Θουκ. 1. 36, κτλ.· [[οὕτως]], ἡ ναυτικὴ Ἡρόδ. 7. 161. 2) ἐπὶ προσώπων, [[ἔμπειρος]] εἰς τὰ ναυτικά, ναυτικοὶ ἐγένοντο, ἔγειναν ἔμπειροι εἰς τὴν θάλασσαν, κατέστησαν [[κράτος]] ναυτικόν, Θουκ. 1. 18, πρβλ. 7. 21. 3) ἡ ναυτικὴ (δηλ. [[τέχνη]]), ἡ περὶ τὴν ναυτιλίαν [[ἐμπειρία]], [[ἐπιτηδειότης]], Ἡρόδ. 8. 1, κτλ.· οὕτω, τὰ ναυτικὰ Πλάτ. Ἀλκ. 1. 124 Ε· ― [[ἀλλά]], τὰ ναυτικά, [[ὡσαύτως]], ναυτικαὶ ὑποθέσεις, ναυτικὴ [[δύναμις]], Θουκ. 4. 75, Ξεν. Ἑλλ. 1. 6, 4. ΙΙ. ἐν Ἀθήναις ναυτικόν, ὡς τεχνικὸς ὅρος ἐδήλου [[δάνειον]] συνομολογηθὲν ἐπὶ ὑποθήκῃ ἢ ἐνεχυρασμῷ τοῦ πλοίου, Λατ. pecunia foenore nautico collocata, Λυσ. 859 Reisk.· ναυτικὰ ἐκδιδόναι, δανείζειν χρήματα ἐπὶ ὑποθήκῃ πλοίου, ὁ αὐτ. 895· οὕτω, δανείζειν ναυτικῶς Διογ. Λ. 7. 13· ναυτ. [[τόκος]] ὁ αὐτ. 6. 99· ναυτικὰ λαμβάνειν, ἀνελέσθαι, δανείζεσθαι, λαμβάνειν χρήματα ἐπὶ ὑποθήκῃ πλοίου, Ξεν. Πόροι 3, 9, Δημ. 1212. 3· ναυτικοῖς ἐργάζεσθαι ὁ αὐτ. 893. 24· ― ναυτικὸν ἀμφοτερόπλουν, [[ὁπόταν]] ὁ δανειστὴς διακινδυνεύῃ τὰ χρήματά του κατά τε τὸν εἰς τὴν πατρίδα πλοῦν καὶ κατὰ τὸν ἐκ τῆς πατρίδος εἰς τὴν ξένην, ἑτερόπλουν δέ, [[ὅταν]] διακινδυνεύῃ μόνον κατὰ τὸν εἰς τὴν ξένην πλοῦν τοῦ πλοίου, ἴδε τὰς λέξ. καὶ πρβλ. τὴν λ. [[συγγραφή]].
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br /><b>I.</b> qui concerne la navigation <i>ou</i> les navigateurs, naval, nautique ; τὸ ναυτικόν :<br /><b>1</b> forces maritimes, flotte ; <i>plur.</i> τὰ ναυτικά <i>m. sign.</i><br /><b>2</b> (<i>s.e.</i> [[ἀργύριον]]) argent prêté à la grosse;<br /><b>II.</b> qui a l’expérience de la navigation, propre à la navigation ; ἡ ναυτική ([[τέχνη]]) <i>ou</i> τὰ ναυτικά, l’art de la navigation.<br />'''Étymologie:''' [[ναύτης]].
}}
{{eles
|esgtx=[[navegante]]
}}
{{grml
|mltxt=-ή, -ὁ (ΑΜ [[ναυτικός]], -ή, -όν) [[ναύτης]]<br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στο [[πλοίο]] ή στη [[ναυτιλία]]<br /><b>2.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ο [[ναυτικός]]<br />αυτός που εργάζεται σε [[πλοίο]] [[είτε]] ως [[απλός]] [[ναύτης]] [[είτε]] ως [[βαθμοφόρος]]<br /><b>3.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>η ναυτική</i><br />[[γνώση]] και [[εμπειρία]] ή [[επιτηδειότητα]] σε ναυτιλιακά θέματα, η [[τέχνη]] και η [[επιστήμη]] του ναυτικού<br /><b>4.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[ναυτικό]]<br />το [[σύνολο]] τών πλοίων μιας χώρας, όπως [[επίσης]] και τών πληρωμάτων τους και τών βοηθητικών εξοπλισμών τους (α. «πολεμικό [[ναυτικό]]» β. «εμπορικό [[ναυτικό]]» γ. «[[μήτε]] ἐκεῑθεν ναυτικὸν ἐᾱσαι Πελοποννησίοις ἐπελθεῑν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>5.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τα ναυτικά</i><br />α) ναυτικές υποθέσεις<br />β) ναυτική [[δύναμη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) η [[στολή]] του ναυτικού<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «ναυτικά ατυχήματα» — ατυχήματα που συμβαίνουν στη [[θάλασσα]] και τα οποία έχουν ως [[συνέπεια]] την [[απώλεια]] ή τη [[βλάβη]] εμπορικού πλοίου ή του φορτίου του<br />β) «ναυτικά προνόμια»<br /><b>(νομ.)</b> απαιτήσεις που έχουν ιδιαίτερη νομική [[έννοια]] και ικανοποιούνται [[κατά]] [[προτεραιότητα]], δηλ. [[πριν]] από [[κάθε]] [[άλλη]] [[απαίτηση]], από την [[αξία]] του πλοίου και του ναύλου, όταν το [[πλοίο]] πουληθεί σε πλειστηριασμό<br />γ) «ναυτική [[εργασία]]»<br /><b>(νομ.)</b> η [[εργασία]] που παρέχουν αυτοί που εργάζονται σε πλοία<br />δ) «ναυτική [[πίστη]]»<br /><b>(οικον.)</b> η πιστωτική [[μεταχείριση]] τών ναυτιλιακών επιχειρήσεων για [[αγορά]] ή [[ναυπήγηση]] πλοίων ή και για κινήσεις κεφαλαίων<br />ε) «ναυτική [[υποθήκη]]»<br /><b>(νομ.)</b> η [[παροχή]] του εμπράγματου δικαιώματος της υποθήκης σε [[πλοίο]]<br />στ) «[[ναυτικό]] [[δάνειο]]»<br /><b>(οικον.)</b> [[δάνειο]] που παρέχεται σε πλοιοκτήτες για την [[αντιμετώπιση]] έκτακτων αναγκών<br />ζ) «[[ναυτικό]] [[δίκαιο]]»<br /><b>(νομ.)</b> ο [[κλάδος]] του δικαίου που ρυθμίζει τις νομικές σχέσεις οι οποίες απορρέουν από το θαλάσσιο [[εμπόριο]] και γενικά από τη [[δραστηριότητα]] της εμπορικής ναυτιλίας<br />η) «[[ναυτικό]] [[δίπλωμα]]»<br /><b>(νομ.)</b> [[έγγραφο]] αποδεικτικό της ναυτικής ικανότητας<br />θ) «[[ναυτικό]] [[μίλι]]» — [[μήκος]] που αντιστοιχεί σε 1' [[λεπτό]] τόξου μέγιστου κύκλου της γήινης σφαίρας και ισούται με 1. 852 [[μέτρα]]<br />ι) «[[ναυτικό]] [[φυλλάδιο]]» — [[φυλλάδιο]] που εκδίδεται από τις λιμενικές αρχές και πιστοποιεί τη ναυτική [[ιδιότητα]] του κατόχου του, [[αλλά]] χρησιμεύει και για την [[καταχώριση]] τών πράξεων ναυτολόγησης και απόλυσης του ναυτικού<br />ια) «ναυτικοί αντιδραστήρες»<br />(πυρην. φυσ.) πυρηνικοί αντιδραστήρες οι οποίοι χρησιμοποιούν την [[ενέργεια]] που παρέχεται από τις πυρηνικές καύσιμες ύλες για την [[κίνηση]] πλοίων επιφανείας ή υποβρυχίων<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>για πρόσ.</b>) αυτός που [[είναι]] [[έμπειρος]] σε ναυτιλιακά θέματα<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> α) το [[πλήρωμα]]<br />β) η [[αμοιβή]] του πηδαλιούχου πλοίου<br />γ) τα [[πορθμεία]]<br /><b>3.</b> [[δάνειο]] που δινόταν με [[υποθήκη]] ή ενεχυριασμό πλοίου<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «ναυτικὸς [[τόκος]]» — ο [[τόκος]] τών χρημάτων που λαμβάνονται από [[πλοίο]] το οποίο έχει υποθηκευθεί. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>ναυτικώς</i> και -<i>ά</i> (Α ναυτικῶς)<br />με τρόπο που αρμόζει σε ναυτικούς ή σύμφωνα με τη [[συνήθεια]] τών ναυτικών.
}}
{{lsm
|lsmtext='''ναυτικός:''' -ή, -όν ([[ναύτης]]),<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτός που πλέει στη [[θάλασσα]], [[ναυτικός]]· ὁ ναυτικὸς [[στρατός]], αντίθ. προς το ὁ [[πεζός]], σε Ηρόδ.· ναυτικὸς [[λεώς]], σε Αισχύλ.· [[στόλος]], σε Σοφ.· <i>ναυτικὰ ἐρείπια</i>, απομεινάρια πλοίων, σε Αισχύλ.· ναυτικὴ [[ἀναρχία]], [[ανταρσία]] ναυτικού πληρώματος, σε Ευρ.· <i>τὸ ναυτικόν</i>, [[ναυτικό]] στρατιωτικό [[σώμα]], [[στόλος]], σε Ηρόδ., Αριστοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πρόσ., [[προικισμένος]], [[έμπειρος]] στη ναυσιπλοΐα, [[ικανός]] [[ναυτικός]]· <i>ναυτικοὶ ἐγένοντο</i>, αναδείχθηκαν σε ναυτική [[δύναμη]], έγιναν [[ναυτικό]] [[κράτος]], σε Θουκ.<br /><b class="num">3.</b> <i>ἡ ναυτική</i> (ενν. [[τέχνη]]), [[εμπειρία]] στη ναυσιπλοΐα, [[ικανότητα]] στη [[ναυτιλία]], σε Ηρόδ.· ομοίως, <i>τὰ ναυτικά</i>, σε Πλάτ.· [[αλλά]], <i>τὰ ναυτικά</i>, ναυτικά θέματα, ναυτικές υποθέσεις, ναυτική [[ισχύς]], σε Θουκ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> στην Αθήνα, <i>τὸ ναυτικόν</i> ως [[τεχνικός]] όρος σήμαινε χρηματικό [[ποσό]] που ήταν [[αντικείμενο]] δανεισμού, με όρο την [[υποθήκευση]] του πλοίου, σε Ξεν. κ.λπ.
}}
{{elru
|elrutext='''ναυτικός:''' <b class="num">II</b> ὁ мореход, мореплаватель, моряк Thuc., Polyb.<br />мореходный, морской ([[στρατός]] Her.; [[λεώς]] Aesch.; [[στόλος]] Soph.): ναυτικὰ [[ἐρείπια]] Aesch. обломки кораблей; ναυτικὴ [[δύναμις]] Plat. морское могущество; ναυτικὴ [[ἀναρχία]] Eur. отсутствие дисциплины среди матросов.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[ναυτικός]], ή, όν [[ναύτης]]<br /><b class="num">I.</b> [[seafaring]], [[naval]], ὁ ν. [[στρατός]] opp. to ὁ [[πεζός]], Hdt.; ν. [[λεώς]] Aesch.; [[στόλος]] Soph.; ν. ἐρείπια wrecks of ships, Aesch.; ν. [[ἀναρχία]] [[among]] the seamen, Eur.:— τὸ ναυτικόν a [[navy]], [[fleet]], Hdt., Ar., etc.<br /><b class="num">2.</b> of persons, [[skilled]] in [[seamanship]], [[nautical]], ναυτικοὶ ἐγένοντο became a [[naval]] [[power]], Thuc.<br /><b class="num">3.</b> ἡ ναυτική (sc. τέχνἠ [[navigation]], [[seamanship]], Hdt.; so, τὰ ναυτικά Plat.;—but, τὰ ναυτικά, also, [[naval]] affairs [[naval]] [[power]], Thuc., Xen.<br /><b class="num">II.</b> at [[Athens]], ναυτικόν technically meant [[money]] borrowed or lent on [[bottomry]], Xen., etc.
}}