View source for τέταρτος

{{LSJ1
|Full diacritics=τέταρτος
|Medium diacritics=τέταρτος
|Low diacritics=τέταρτος
|Capitals=ΤΕΤΑΡΤΟΣ
|Transliteration A=tétartos
|Transliteration B=tetartos
|Transliteration C=tetartos
|Beta Code=te/tartos
|Definition=η, ον, Ep. also τέτρᾰτος (q.v.), Boeot. πέτρᾰτος (q.v.), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[fourth]], <span class="bibl">Il.23.301</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">τὸ τέταρτον</b> as Adv., [[the fourth time]], <span class="bibl">5.438</span>, etc.: without Art., [[fourthly]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>266e</span>: regul. Adv. <b class="b3">-τως</b>, [[fourfold]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ti.</span>86a</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> (sc. [[μέρος]]) [[a quarter]], <span class="bibl">D.S.1.50</span>, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>1293.25</span> (ii A.D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b3">ἡ τετάρτη</b>: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> (sc. [[ἡμέρα]]) [[the fourth day]], <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>800</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>4.8.21</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> (sc. [[μοῖρα]]) [[a liquid measure]], <span class="bibl">Hdt.6.57</span>:—also, [[a measure of weight]], λαβὼν χρυσοῦ τετάρτας &lt;β&gt; <span class="title">PMag.Leid.V.</span>6.24, cf. 6.22. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[a fourth part]], ἐπὶ τετάρταις ἐργάζονται τῶν καρπῶν <span class="bibl">Str.15.1.40</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[tax of]] <span class="bibl">25</span>%, τ. ἐπὶ τοῖς καρποῖς <span class="bibl">App.<span class="title">Mith.</span>83</span>, cf. <span class="title">SIG</span>4.8 (Cyzicus, vi B.C.); <b class="b3">ὧν τετάρτη</b> goods which pay a [[tax of]] 25%, <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>12.59</span>,<span class="bibl">70</span>, al. (iii B.C.); <b class="b3">τ. σιτοποιῶν</b> ib.<span class="bibl">206.34</span> (iii B.C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> <b class="b3">Τέταρτος, ὁ</b>, a month in Locris, <span class="title">GDI</span>1901.2, 2097.5 (Delph., ii B.C.). (Skt. [[caturthás]], Lith. <b class="b2">ketvir̃tas</b>, Lat. [[quartus]], etc.: l.-E. <b class="b2">qu̯eturto-</b> and <b class="b2">qu̯etu̯ṛto-</b>.) </span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1096.png Seite 1096]] ep. auch [[τέτρατος]], der [[vierte]]; Hom. in beiden Formen; auch Pind.; τὸ τέταρτον, auch zusammengeschrieben [[τοτέταρτον]], zum vierten Mal, Il. 5, 438. 16, 705; τετάρτως, viertens, Plat. Tim. 86 a; vgl. Lob. Phryn. 311; – ἡ τετάρτη, ein Maaß für flüssige Dinge, ein Quart, Her. 6, 57. – Aber sc. [[ἡμέρα]], der vierte Tag, Hes. O. 802.
}}
{{ls
|lstext='''τέταρτος''': Ἐπικ. [[ὡσαύτως]] τέτρᾰτος (ὃ ἴδε), η, ον, ὁ [[μετὰ]] [[τρεῖς]] ἄλλους, Λατ. quartus, Ὅμ., κλπ. ΙΙ. τὸ τέταρτον, ὡς ἐπίρρ., τετάρτη [[φορά]], Ὅμ.· [[ὡσαύτως]] [[ἄνευ]] τοῦ ἄρθρου, ὡς καὶ νῦν, Πλάτ. Φαῖδρ. 266Ε· - ἀλλὰ ὁμαλ. ἐπίρρ. -τως, τετραπλασίως, Λατ. quadruplo, ὁ αὐτ. ἐν Τιμ. 86Α, πρβλ. Λοβ. εἰς Φρύν. 311. 2) (ἐξυπακουομ. τοῦ [[μέρος]]) ἓν τέταρτον, Διόδ. 1. 50. ΙΙΙ. ἡ τετάρτη: 1) (ἐξυπακουομ. τοῦ [[ἡμέρα]]), Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 802, Ξεν. Ἀν. 4. 8. 21. 2) (ἐξυπακουομ. τοῦ [[μοῖρα]]), [[μέτρον]] ὑγρῶν (πρβλ. τὸ Ἀγγλ. quart, ἡ «[[κάρτα]]»)· οἱ τῆς Σπάρτης βασιλεῖς ἐλάμβανον μέδιμνον σίτου καὶ τετάρτην οἴνου κατὰ τὴν 1ην καὶ 7ην τοῦ μηνός, Ἡρόδ. 6. 57· - [[ὡσαύτως]], τὸ ἓν τέταρτον ἐπὶ τετάρταις τῶν καρπῶν Στράβ. 704. (Σανσκρ. katurthas, Λατιν. quartus, quaturtu)· Λιθ. ketwirtas).
}}
{{bailly
|btext=η, ον :<br />quatrième ; <i>subst.</i> :<br /><b>1</b> τὸ τέταρτον ([[μέρος]]) le quart ; <i>adv.</i> • τὸ τέταρτον pour la quatrième fois;<br /><b>2</b> ἡ τετάρτη ([[μερίς]] <i>ou</i> [[μοῖρα]]) HDT quart <i>ou</i> quarte <i>mesure pour les liquides ; (s.e.</i> [[ἡμέρα]]) XÉN le quatrième jour.<br />'''Étymologie:''' [[τέσσαρες]] ; cf. <i>lat.</i> quartus.
}}
{{Autenrieth
|auten=and [[τέτρατος]]: [[fourth]].— Adv. (τὸ）τέταρτον, [[for]] the [[fourth]] [[time]], Il. 16.786, Il. 22.208.
}}
{{Slater
|sltr=[[τέταρτος]] v. [[τέτρατος]].
}}
{{StrongGR
|strgr=ordinal from [[τέσσαρες]]; [[fourth]]: [[four]](-th).
}}
{{Thayer
|txtha=τετάρτῃ, τέταρτον (from τετταρες), the [[fourth]]: [[Homer]] [[down]].)
}}
{{grml
|mltxt=-η, -ο / [[τέταρτος]], -άρτη, -ον, ΝΜΑ, και διαλ. τ. θηλ. ως κύριο όν. [[Τετράδη]] και επικ. τ. [[τέτρατος]] και βοιωτ. τ. [[πέτρατος]] Α<br />(τακτικό αριθμτ.)<br /><b>1.</b> αυτός που σε μια αριθμητική [[σειρά]] κατέχει τη [[θέση]] η οποία αντιστοιχεί στον αριθμό [[τέσσερα]] (α. «ήλθε [[τέταρτος]] σε όλο το [[σχολείο]]» β. «ἐνίκησα δὲ καὶ [[δεύτερος]] καὶ [[τέταρτος]] ἐγενόμην», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> (<b>το θηλ. ως κύριο όν.</b>) η [[Τετάρτη]]<br />α) η τέταρτη [[μέρα]] της εβδομάδας, αυτή που ακολουθεί την Τρίτη<br />β) <b>εκκλ.</b> [[ημέρα]] νηστείας [[επειδή]], σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική [[αντίληψη]], τέτοια [[μέρα]] έγινε το [[συμβούλιο]] τών Ιουδαίων [[κατά]] το οποίο αποφασίστηκε η [[σύλληψη]] του Ιησού Χριστού<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[τέταρτο]](<i>ν</i>)<br />α) καθένα από τα [[τέσσερα]] ίσα μέρη στα οποία έχει διαιρεθεί ένα όλο, κν. [[σήμερα]] [[τετάρτι]] (α. «το [[τέταρτο]] του μέτρου» β. «το ένα [[τέταρτο]] της έκτασης» γ. «ἐδόθη αὐτῷ [[ἐξουσία]] ἐπὶ τὸ τέταρτον τῆς γῆς», ΚΔ)<br />β) (με ή [[χωρίς]] το άρθρ. και με επιρρμ. σημ.) η, [[μετά]] την [[τρίτη]], [[θέση]] σε μια [[σειρά]] (α. «πρώτο δεν ήλθες, δεύτερο δεν έγραψες, τρίτο δεν τηλεφώνησες, [[τέταρτο]] συνεχίζεις την [[ίδια]] [[τακτική]]» β. «δεύτερον δὲ δὴ διήγησιν... [[τρίτον]] τεκμήρια, τέταρτον εικότα», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «Μεγάλη [[Τετάρτη]]»<br /><b>εκκλ.</b> η τέταρτη [[μέρα]] της Μεγάλης Εβδομάδας που [[είναι]] αφιερωμένη στα [[πάθη]] του Χριστού [[κατά]] την [[ημέρα]] αυτή<br />β) «[[τέταρτο]] του τόνου» — καθεμία από τις υποδιαιρέσεις του τόνου σε [[τέσσερα]] μέρη<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> α) [[τέσσερα]] χαρτιά του ίδιου χρώματος σε κατιούσα [[κλίμακα]] («η τετάρτη του [[δέκα]] [[σπαθί]]»)<br />β) <b>μουσ.</b> [[διάστημα]] τεσσάρων βαθμίδων στη διατονική [[κλίμακα]]<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> α) <b>μουσ.</b> i) [[σημείο]] με χρονική [[διάρκεια]] αντίστοιχη [[προς]] το ένα [[τέταρτο]] της αξίας του ολόκληρου<br />ii) [[μουσικός]] [[φθόγγος]] με [[διάρκεια]] διπλάσια του ογδόου και μισή του μισού<br />β) <b>ναυτ.</b> ξύλινο [[δοχείο]] με [[χωρητικότητα]] ίση με το ένα [[τέταρτο]] του βυτίου, [[δηλαδή]] ίση με 64 [[περίπου]] χιλιόγραμμα νερού<br />γ) το [[τεταρτορρόμβιο]]<br />δ) <b>(τυπογρ.)</b> [[σχήμα]] εντύπου του οποίου το τυπογραφικό [[φύλλο]] διπλώνεται στα [[τέσσερα]] («η [[εφημερίδα]] τυπώνεται [[τώρα]] σε [[σχήμα]] [[τέταρτο]]»)<br />ε) (ενν. <i>της ώρας</i>) [[χρονικό]] [[διάστημα]] [[δεκαπέντε]] λεπτών της ώρας<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «τετάρτη [[νόσος]]»<br /><b>ιατρ.</b> [[εξανθηματικός]] [[πυρετός]] που μοιάζει ως [[προς]] τη [[συμπτωματολογία]] με την [[ιλαρά]] και την [[οστρακιά]], αλλ. [[νόσος]] τών Ντιουκς - Φιλάτοφ<br />β) «τετάρτη αφροδίσια [[νόσος]]»<br /><b>ιατρ.</b> αφροδίσιο [[νόσημα]] που οφείλεται σε μικροοργανισμό του γένους [[χλαμυδία]], αλλ. [[νόσος]] τών ΝικολάΦαβρ<br />γ) «[[τέταρτο]] Σελήνης»<br /><b>αστρον.</b> [[φάση]] της Σελήνης όταν αυτή βρίσκεται σε [[κατάσταση]] τετραγωνισμού, [[δηλαδή]] όταν έχει [[αποχή]] 90° από τον Ήλιο<br />δ) «πρώτο [ή τελευταίο] [[τέταρτο]] της Σελήνης»<br /><b>αστρον.</b> η πρώτη και η τελευταία [[φάση]] της Σελήνης<br />ε) «[[τέταρτο]] του μέτρου» — [[είκοσι]] [[πέντε]] εκατοστόμετρα<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>το αρσ. ως κύριο όν.</b>) <i>Τέταρτος</i><br />(στους Λοκρούς) [[ονομασία]] [[μήνα]]<br /><b>2.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> α) (ενν. <i>μοῑρα</i>) (στη [[Σπάρτη]]) [[μέτρο]] υγρών που ισοδυναμούσε με [[οκτώ]] λακωνικές χοές ή [[ενενήντα]] έξι κοτύλες<br />β) [[μέτρο]] βάρους, πιθ. το ένα [[τέταρτο]] του χρυσού στατήρα<br />γ) το [[τέταρτο]]<br />δ) [[φόρος]] [[ισοδύναμος]] με το 25% ενός ποσού. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[τετάρτως]] Α<br />[[τέσσερεις]] φορές σε μεγαλύτερο βαθμό ή σε μεγαλύτερη [[ποσότητα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το τακτικό αριθμτ. <i>τέταρ</i>-<i>τος</i> (<b>βλ. λ.</b> -<i>τος</i>) έχει σχηματιστεί από τη [[ρίζα]] <i>k</i><sup>w</sup><i>et</i>(<i>w</i>)<i>r</i>- του απόλυτου αριθμτ. [[τέσσαρες]], -<i>α</i> [[χωρίς]] το -<i>w</i>- (<b>πρβλ.</b> δοτ. πληθ. [[τέτρα]]-<i>σι</i>, [[τετράς]], [[τετράκις]] και τα σύνθ. με α' συνθετικό <i>τετρα</i>-) και με τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] -<i>αρ</i>- της δεύτερης συλλαβής (<b>πρβλ.</b> λατ. <i>quartus</i>). Ο τ. [[τέτρατος]] εμφανίζει τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] με τη [[μορφή]] -<i>ρα</i>-, ενώ ο βοιωτ. τ. [[πέτρατος]] εμφανίζει -<i>π</i>- [[αντί]] <i>τ</i>- χαρακτηριστικό τών αιολ. διαλέκτων (<b>πρβλ.</b> [[πέτταρες]], [[πίσυρες]], <b>βλ. λ.</b> [[τέσσερεις]]). Ο νεοελλ. διαλ. τ. του θηλ. [[Τετράδη]], [[τέλος]] έχει προέλθει από την εκκλ. φρ. «τῇ Τετράδι...» (της Τυροφάγου ή της Διακαινησίμου) από τη [[δοτική]] εν. του αρχ. [[τετράς]], -[[άδος]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τέταρτος:''' Επικ. επίσης τέτρᾰτος, -η, -ον,<br /><b class="num">I.</b> αυτός που ακολουθεί ύστερα από άλλους [[τρεις]], Λατ. [[quartus]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">II.</b> <i>τὸ τέταρτον</i> ως επίρρ., η τέταρτη [[φορά]], στον ίδ.· ως επίρρ. [[χωρίς]] το [[άρθρο]], τέταρτον, σε Πλάτ.<br /><b class="num">III.</b> <i>ἡ τετάρτη:</i><br /><b class="num">1.</b> (ενν. [[ἡμέρα]]), η τέταρτη [[ημέρα]], σε Ησίοδ., Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> (ενν. [[μοῖρα]]), μέτρο υγρών (πρβλ. το Αγγλικό quart), σε Ηρόδ.
}}
{{elru
|elrutext='''τέταρτος:''' эп. тж. [[τέτρατος|τέτρᾰτος]] 3 четвертый Hom. etc.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> [[fourth]], Lat. [[quartus]], Hom.<br /><b class="num">II.</b> τὸ τέταρτον, as adv. the [[fourth]] [[time]], Hom.: as adv., without Art., fourthly, Plat.<br /><b class="num">III.</b> ἡ τετάρτη:<br /><b class="num">1.</b> (sub. ἡμέρἀ, the [[fourth]] day, Hes., Xen.<br /><b class="num">2.</b> (sub. μοῖρἀ, a [[liquid]] [[measure]] (cf. our [[quart]]), Hdt.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：tštartoj 帖他而拖士<br />'''詞類次數'''：形容詞（10）<br />'''原文字根'''：第四<br />'''字義溯源'''：第四，第四位，四，四分之一；源自（[[τέσσαρες]]）*=四）<br />'''出現次數'''：總共（10）；太（1）；可（1）；徒（1）；啓（7）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 四（3） 太14:25； 可6:48； 徒10:30；<br />2） 第四（3） 啓4:7； 啓6:7； 啓21:19；<br />3） 第四位（2） 啓8:12； 啓16:8；<br />4） 第四個（1） 啓6:7；<br />5） 四分之一（1） 啓6:8
}}