View source for νόμος

{{LSJ1
|Full diacritics=νόμος
|Medium diacritics=νόμος
|Low diacritics=νόμος
|Capitals=ΝΟΜΟΣ
|Transliteration A=nómos
|Transliteration B=nomos
|Transliteration C=nomos
|Beta Code=no/mos
|Definition=ὁ, (νέμω) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">that which is in habitual practice, use</b> or [[possession]], not in Hom. (cf. <span class="bibl">J.<span class="title">Ap.</span>2.15</span>), though read by Zenod. in <span class="bibl">Od.1.3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> [[usage]], [[custom]], [Μοῦσαι] μέλπονται πάντων τε νόμους καὶ ἤθεα κεδνά <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>66</span>; ν. ἀρχαῖος ἄριστος <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>221</span>; <b class="b3">ἔνθα ν</b>. (sc. [[ἐστί]]) c. inf., where it is [[the custom]]... Alc.<span class="title">Supp.</span>25.5; <b class="b3">ν. πάντων βασιλεύς</b> [[custom]] is lord of all, <span class="bibl">Pi.<span class="title">Fr.</span>169.1</span>; ν. δεσπότης <span class="bibl">Hdt.7.104</span>, <span class="bibl">Pl. <span class="title">Lg.</span>715d</span>; ν. τύραννος τῶν ἀνθρώπων <span class="bibl">Id.<span class="title">Prt.</span>337d</span>; ἴησις ὀθονίοισι κατὰ τὸν ν. τὸν ἀρθριτικόν <span class="bibl">Hp.<span class="title">Art.</span>18</span>; ὡς νόμος Id.<span class="title">Mochl.</span>37: hence, [[law]], [[ordinance]], τόνδε… ν. διέταξε Κρονίων… θηρσὶ… ἐσθέμεν ἀλλήλους <span class="bibl">Hes. <span class="title">Op.</span>276</span>; τρέφονται πάντες οἱ ἀνθρώπειοι ν. ὑπὸ τοῦ θείου <span class="bibl">Heraclit. 114</span>; ἄφθογγον εἶναι τὸν παλαμναῖον ν. [ἐστί] <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>448</span>; ν. κάλλιστον ἐξευρόντα, πειθαρχεῖν πατρί <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>1177</span>; <b class="b3">ν. κοινός</b>, = [[ὀρθὸς λόγος]], Zeno Stoic.1.43: pl., ἔργων… ὧν νόμοι πρόκεινται ὑψίποδες <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>865</span> (lyr.); νεοχμοῖς ν. Ζεὺς κρατύνει <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>150</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> in [[VT]], of the [[law]] of God, ἐν τῷ νόμῳ Κυρίου τὸ θέλημα αὐτοῦ <span class="bibl">LXX<span class="title">Ps.</span>1.2</span>, al., cf. <span class="bibl"><span class="title">Is.</span>2.3</span>; <b class="b3">νόμον ὃν ἐνετείλατο ὑμῖν Μωϋσῆς</b> ib.<span class="bibl"><span class="title">De.</span>33.4</span>; so in [[NT]], ὁ ν. Μωϋσέως <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>2.22</span>, etc.; but also ὁ ν. τοῦ Χριστοῦ <span class="bibl"><span class="title">Ep.Gal.</span>6.2</span>; <b class="b3">ὁ ν. τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς</b>, opp. <b class="b3">ὁ ν. τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου</b>, <span class="bibl"><span class="title">Ep.Rom.</span>8.2</span>; ν. τέλειος ὁ τῆς ἐλευθερίας <span class="bibl"><span class="title">Ep.Jac.</span>1.25</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> with Preps., <b class="b3">κατὰ νόμον</b> according to [[custom]] or [[law]], <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>417</span>, <span class="bibl">Hdt.1.61</span>, etc.; κὰν νόμον <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>8.78</span>; <b class="b3">οἱ κατὰ ν. ὄντες θεοί</b> the [[established]] deities, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>904a</span>; κατὰ νόμους <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>241</span>; <b class="b3">παρὰ νόμον</b> contrary to... <span class="bibl">Id.<span class="title">Eu.</span>171</span> (lyr.); παρὰ τοὺς τῆς φύσεως ν. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>83e</span>; ἐν Πανελλάνων νόμῳ <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>2.38</span>; <b class="b3">ἐν Ἀδραστείῳ νόμῳ</b> by [[the law]] of Adrastus, i.e. at the Nemean games, <span class="bibl">Id.<span class="title">N.</span>10.28</span>: esp. in dat. [[νόμῳ]] [[by custom]], [[conventionally]], opp. [[φύσει]], <span class="bibl">Hdt. 4.39</span>, <span class="bibl">Philol.9</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1094b16</span>, etc.; <b class="b3">ν. γλυκύ, ν. πικρόν</b>, <span class="bibl">Democr.9</span>; εἰ μή τις λέγοι ν. ὁρᾶν καὶ τὰς λεγομένας ποιότητας μὴ ἐν τοῖς ὑποκειμένοις εἶναι <span class="bibl">Plot.4.4.29</span>; <b class="b3">ὅσον νόμου χάριν</b> just for <b class="b2">form's</b> sake, <span class="bibl">Diph.43.14</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>1076a27</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">d</span> [[statute]], [[ordinance made by authority]], [Σόλων] νόμους ἔθηκεν ἄλλους, τοῖς δὲ Δράκοντος θεσμοῖς ἐπαύσαντο χρώμενοι πλὴν τῶν φονικῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">Ath.</span>7.1</span> (but τὸν Δράκοντος ν. τὸν περὶ τοῦ φόνου <span class="title">IG</span>12.115.5), etc.; <b class="b3">νόμον τιθέναι, τίθεσθαι</b>, v. [[τίθημι; βασιλικὸς ν]]. <span class="title">OGI</span>483.1 (Pergam., ii A.D.), <span class="bibl"><span class="title">Ep.Jac.</span>2.8</span>: freq. of [[general laws]], opp. [[ψηφίσματα]] (special decrees), <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>173d</span>, etc.; ὅταν τὰ ψηφίσματα κύρια ᾖ ἀλλὰ μὴ ὁ ν. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1292a7</span>: generally, [[law]], <b class="b3">ἄνευ ὀρέξεως</b> <b class="b3">νοῦς ὁ ν. ἐστίν</b> ib. <span class="bibl">1287a32</span>; <b class="b3">ἄγραφος ν</b>. Lex ap. <span class="bibl">And.1.85</span>, etc.; opp. [[γεγραμμένος]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1373b6</span>; <b class="b3">ν. ἴδιος</b>, opp. [[κοινός]], ib.<span class="bibl">4</span>; <b class="b3">ὁ ν</b>. freq. as subject, οἱ ν. διδόασι τιμωρίας <span class="bibl">D.18.12</span>; ὧν ὁ ν. ἀγορεύει <span class="title">Inscr.Magn.</span> 92b16 (ii B.C.); <b class="b3">μὴ ὁ ν. κρίνει τὸν ἄνθρωπον ἐὰν μὴ ἀκούσῃ πρῶτον</b>; <span class="bibl"><span class="title">Ev.Jo.</span>7.51</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">e</span> c. gen. rei, οὗτός τοι πεδίων πέλεται ν. <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>388</span>; Ὑλλίδος στάθμας ἐν νόμοις <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.62</span>; τὸν φαρμάκων δίδαξε μαλακόχειρα ν. <span class="bibl">Id.<span class="title">N.</span>3.55</span>; ν. ἐμβολῆς καὶ διορθώσιος Hp.<span class="title">Mochl.</span>38; <b class="b3">ὁ ν. τοῦ κριοῦ, τοῦ ἀνδρός, τῶν ἐρανιστῶν</b>, <span class="bibl">LXX<span class="title">Le.</span>6.31</span> (<span class="bibl">7.1</span>), <span class="bibl"><span class="title">Ep.Rom.</span>7.2</span>, <span class="title">SIG</span> 1198.14 (Arcesine, iii B.C.); <b class="b3">ἐς χειρῶν νόμον ἀπικέσθαι</b> to come [[to blows]], [[into action]], <span class="bibl">Hdt.9.48</span>; <b class="b3">ἐν χειρῶν νόμῳ ἀπόλλυσθαι, περιπεσεῖν</b>, die [[in action]], <span class="bibl">Id.8.89</span>, <span class="bibl">Plb.1.57.8</span>; μεταλλάξαι τὸν βίον ἐν χ. ν. <span class="bibl">Id.3.63.5</span>, cf. <span class="bibl">3.116.9</span>; Ἀσδρούβας… ἐν χ. ν. κατέστρεψε τὸν βίον <span class="bibl">Id.11.2.1</span>; τοὺς μὲν ἐν χ. ν. διέφθειρε <span class="bibl">Id.1.82.2</span>; <b class="b3">τοὺς ἐν χ. ν. τὰς πολιτείας καταλύοντας</b> by 'direct <b class="b2">action'</b>, <span class="bibl">Aeschin.1.5</span>; but κτεῖναι ἐν ταῖς πολεμικαῖς ἐξόδοις ἐν χειρὸς νόμῳ [[under martial law]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1285a10</span>; τῷ τοῦ πολέμου νόμῳ κτησάμενος <span class="bibl">Aeschin.2.33</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[Νόμος]] personified, <b class="b3">οἱ θεοὶ σθένουσι χὡ κείνων κρατῶν</b> N. <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>800</span>, cf. <span class="bibl">Orph.<span class="title">Fr.</span>105</span>, <span class="bibl">160</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> [[melody]], [[strain]], οἶδα δ' ὀρνίχων νόμως πάντων <span class="bibl">Alcm.67</span>; ν. ἵππιος <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span> 1.101</span>; Ἀπόλλων ἁγεῖτο παντοίων ν. <span class="bibl">Id.<span class="title">N.</span>5.25</span>; ν. πολεμικοί <span class="bibl">Th.5.69</span>; ἐπηλάλαξαν Ἀραὶ τὸν ὀξὺν ν. <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>952</span> (lyr.); κρεκτοὶ ν. <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span> 463</span>, cf. <span class="title">AP</span>9.584: metaph., τοὺς Ἅιδου ν. <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>861</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> esp. a type of early [[melody]] created by Terpander for the lyre as an accompaniment to Epic texts, ν. ὄρθιος <span class="bibl">Hdt.1.24</span>; ν. Βοιώτιος <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>966</span>; ν. κιθαρῳδικοί <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1282</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>700d</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Po.</span>1447b26</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pr.</span>918b13</span>, etc.; also for the flute, ν. αὐλῳδικός Plu.2.1132d; without sung text, <b class="b3">ν. αὐλητικός</b> ib.1133d, cf. 138b, <span class="bibl">Poll.4.79</span>; later, [[composition including both words and melody]], e.g. Tim.<span class="title">Pers.</span> </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> = [[νοῦμμος]] (q. v.), <span class="bibl">Epich.136</span>, <span class="bibl">Sophr.162</span>, <span class="title">Inscr.Délos</span>407.21 (ii B.C.); <b class="b3">ν. σηστέρτιοι</b>, = Lat. [[nummi sestertii]], Inscr.Prien.41.13 (ii B.C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> Archit., [[course]] of masonry, <span class="title">IG</span>12(2).11.17 (Mytil.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0262.png Seite 262]] ὁ, eigtl. das Zugetheilte, was Einer in Gebrauch genommen, Gebrauch, Herkommen und das dadurch gesetzlich Gewordene, [[Gesetz]], Verordnung; als Lesart Zenodots Odyss. 1, 3, πολλῶν δ' ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόμον ἔγνω, s. Scholl.; Hes. O. 278. 390 Th. 66. 417; ἐν θεῶν νόμοις Pind. P. 2, 43, öfter; νεοχμοῖς δὲ δὴ νόμοις Ζεὺς κρατύνει, Aesch. Prom. 150; νόμῳ πόλεως, Suppl. 383; Δίκη ξύνεδρος Ζηνὸς ἀρχαίοις νόμοις, Soph. O. C. 1384; οἳ τούσδ' ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισαν νόμους, Ant. 448; νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους 477, öfter; übh. Vorschrift, Regel, φύλασσε [[πρῶτα]] μὲν νόμον τὸ μή 'πιθυμεῖν περισσὰ δρᾶν, Tr. 613; πειθαρχεῖν τοῖς δεδογμένοις νόμοις, Ar. Eccl. 762. Die Alten leiteten [[νόμος]], das Gesetz, von νέμειν ab, a suum cuique tribuendo, Cic. Legg. 1, 19. Κατὰ νόμους, den Gesetzen gemäß, Aesch. Suppl. 385; u. so in Prosa überall, οἱ κατὰ νόμον θεοί, Plat. Legg. X, 904 a, vgl. III, 684 a, wie παρὰ νόμον, wider das Gesetz, Aesch. Eum. 164; Plat. Tim. 83 e u. Folgde. In Athen hießen bes. Solon's Gesetze νόμοι, vgl. [[θεσμός]], u. die folgenden durch Volksbeschluß zum Gesetz erhobenen Bestimmungen; νόμοι καθεστῶτες, Ar. Nubb. 1382; κείμενος, Ran. 760; über die in Prosa gew. Verbindungen νόμον τίθεσθαι, λύειν u. ä. s. diese Verba; ὁ περὶ τὸν ἔρωτα [[νόμος]], Plat. Conv. 182 a; er setzt oft φύσει – νόμῳ einander entgegen, Prot. 337 c Menex. 245 d; vgl. Her. 4, 39 u. Arist. eth. 1, 3. – [[Sitte]], [[Brauch]]; κατὰ νόμους ἀφικτόρων, Aesch. Suppl. 217; Κισσίας νόμοις πολεμιστρίας, Ch. 418; Soph. Ai. 544; Pind. vrbdt φαρμάκων μαλακόχειρα νόμον, N. 3, 53, der Gebrauch der mit weicher Hand aufzulegenden Heilmittel; – oft bei Her., ἐμίσγετό οἱ ού κατὰ νόμον, 1, 61; ἐξαπατᾶν τοὺς εὖ ποιεῦντας [[νόμος]] ἐστί οἱ, 1, 90, öfter; ὁ τῶν Σκυθῶν [[νόμος]], der Scythen Brauch, Plat. Legg. VII, 795 a; νόμῳ καὶ ἔθει, Crat. 384 d; [[τετράποδος]] νόμον, v. l. νόμῳ, Phaedr. 250 e; Sp., οὐ γάρ τοι θήρεσσι [[νόμος]], Opp. Cyn. 3, 151; sprichwörtlich [[νόμος]] καὶ [[χώρα]], ländlich, sittlich, Zenob. 5, 25; – χειρῶν [[νόμος]], Faust- od. Gewaltrecht, Kriegsrecht, ἐς χειρῶν νόμον ἀπικέσθαι, d. i. handgemein werden, Her. 9, 48; ἐν χειρῶν νόμῳ ἀπόλλυσθαι, 8, 89; ἐν χειρῶν νόμῳ καταφθείρεσθαι, μεταλλάξαι u. ä. oft Pol. (vgl. [[χείρ]]). – In der musikalischen Kunstsprache bedeutet [[νόμος]] im Allgemeinen die Tonweise, Harmonie; νόμοι ᾠδῆς, H. h. Apoll. 20; ἐπηλάλαξαν Ἀραὶ τὸν ὀξὺν νόμον, Aesch. Spt. 935; ὀρθίοις ἐν νόμοις, Ag. 1124, wie Ar. Equ. 1276; κρεκτὸν γοήτων νόμον μεθήσομεν πόλει, Ch. 809; Ar. Pax 1160; νόμοι κιθαρῳδικοί, Ran. 1280; Ὀλύμπου, Equ. 9, öfter; ὥςπερ τοῦ τῆς Αθηναίας νόμου [[προαύλιον]], Plat. Crat. 417 e; κιθαρῳδικῆς ᾠδῆς λεγομένων νόμων προοίμια, Legg. IV, 722 d; πολεμικοί, Thuc. 5, 69; καὶ ἅμα ἐχόρευον νόμῳ τινὶ ᾄδοντες, Xen. An. 5, 4, 17; Sp., wie Pol. 4, 20, 9; Arist. probl. 19, 28; nach Schol. Ar. Equ. 9 bes. οἱ εἰς θεοὺς ὕμνοι. Bes. hieß so eine mit dem Dithyrambus verwandte alte Liederart, die zur Cither od. Flöte einer Gottheit, bes. dem Apollo zu Ehren angestimmt wurde.
}}
{{ls
|lstext='''νόμος''': ([[νέμω]]) [[κυρίως]] πᾶν ὅ,τι ἔχει ἀπονεμηθῇ ἢ δοθῇ κατ’ ἀναλογίαν, πᾶν ὅ, τι κατέχει τις ἢ μεταχειρίζεται, πρῶτον πάρ’ Ἡσ. (ὅτι ἡ [[λέξις]] δὲν ὑπῆρχε παρ’ Ὁμήρ. ἦν γνωστὸν τῷ Ἰωσήπῳ κατὰ Ἀπ. 2. 15, 3)· - [[ἐντεῦθεν]], 1) [[χρῆσις]], [[συνήθεια]], καὶ πᾶν ὅ,τι [[ἕνεκα]] τούτων γίνεται [[νόμος]], Λατ. institutum, Μοῦσαι... μέλπονται· πάντων τε νόμους καὶ ἤθεα κεδνὰ Ἡσ. Θ. 66· [[νόμος]] πάντων [[βασιλεύς]], ἡ [[συνήθεια]], τὸ ἔθιμον [[εἶναι]] τὸ ἀνώτατον πάντων, Πίνδ. παρ’ Ἡροδ. 3. 38, πρβλ. Πλάτ. Πρωτ. 337D· τόνδε.. νόμον διέταξε [[Κρονίων]]... θηρσί... ἐσθέμεν ἀλλήλους Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 274· ἄφθογγον [[εἶναι]] τὸν παλαμναῖον [[νόμος]] [ἐστι] Αἰσχύλ. Εὐμ. 448· νόμον κάλλιστον ἐξευρόντα, πειθαρχεῖν πατρὶ Σοφ. Τρ. 1177· - [[μετὰ]] προθέσ., κατὰ νόμον, κατ’ [[ἔθος]], ἢ νόμον, Ἡσ. Θ. 417, Ἡρόδ. 1. 61, καὶ Ἀττ. ποιητ., κὰν νόμον Πινδ. Ο. 8. 103· οἱ κατὰ ν. ὄντες θεοί, οἱ καθιερωμένοι, νόμιμοι θεοί, Πλάτ. Νόμ. 904Α· οὕτω, κατὰ νόμους Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 241· - παρὰ νόμον, νόμους, [[ἐναντίον]] τῶν νόμων, ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 164, Πλάτ. Τίμ. 83Ε, κτλ.· - ἐν Πανελλάνων νόμῳ, κατὰ συνήθειαν τῶν..., Πινδ. Ι. 2. 56· ἐν Ἀδραστείῳ νόμῳ, κατὰ τὴν Ἀδράστειον νομοθέτησιν, δηλ. ἐν Νεμέᾳ, ὁ αὐτ. ἐν Ν. 10. 52, πρβλ. 8 ἐν τέλ.· - οὕτω κατὰ δοτ. νόμῳ, κατ’ [[ἔθος]], κατὰ συνθήκην, κατὰ κοινὴν συναίνεσιν, ἀντίθ. τῷ φύσει, Ἡρόδ. 4. 39, Ἀριστ. 1. 3, 2, πρβλ. Heind. εἰς Πλάτ. Φαῖδρ. 231Ε· - ὅσον νόμου [[χάριν]], Λατ. dicis causâ, [[χάριν]] τοῦ τύπου, Δίφιλος ἐν «Ζωγράφῳ» 2. 14. β) ἐν Ἀθήναις νόμοι ἐκαλοῦντο [[κυρίως]] οἱ τοῦ Σόλωνος· οἱ δὲ τοῦ Δράκοντος ὠνομάζοντο θεσμοὶ (τὸ παρ’ Ὁμήρῳ θέμιστες)· ἀκολούθως [[καθόλου]] πᾶς [[νόμος]], [[ἀπόφασις]], [[διαταγή]], (ἴδε ἐν λ. [[ψήφισμα]])· νόμον τιθέναι καὶ τίθεσθαι, ἴδε ἐν λ. [[τίθημι]] Α. ΙΙΙ. 2. 2) [[ὡσαύτως]] [[μετὰ]] γεν. πράγμ., οὗτός τοι πεδίων πέλεται [[νόμος]], «[[οὗτος]] τῆς γεωργίας [[νόμος]] ἐστὶν» (Τζέτζ.), Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 386, πρβλ. Πινδ. Π. 1. 120, Ν. 3. 96· ἔργων..., ὧν νόμοι πρόκεινται Σοφ. Ο. Τ. 865· - ἐν χειρῶν νόμῳ, διὰ τοῦ νόμου τῆς ἰσχύος, διὰ τῆς βίας, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἐν δίκης νόμῳ· - ἐν χειρῶν νόμῳ διαφθείρεσθαι, ἀπόλλυσθαι ἢ πίπτειν, ἀποθνήσκειν ἐν τῇ συμπλοκῇ, ἐν τῇ μάχῃ, Ἡρόδ. 8. 89, καὶ [[συχν]]. παρὰ Πολυβ.· ἐν χειρὸς νόμῳ, ἐν πραγματικῷ πολέμῳ, κατὰ τὸν νόμον τοῦ πολέμου, Ἀριστ. Πολιτ. 3. 14, 4· [[ὡσαύτως]] ἐς χειρῶν νόμων ἀπικέσθαι, ἔρχεσθαι εἰς χεῖρας, Ἡρόδ. 9. 48. ΙΙ. μουσικὸς [[ῥυθμός]], [[ἦχος]], Αἰσχύλ. Πρ. 575, Θήβ. 954, Χο. 823, Πλάτ., κτλ.· νόμοι κιθαρῳδικοὶ Ἀριστοφ. Βάτρ. 1282· [[ἀηδόνιος]] ν. [[αὐτόθι]] 684. 2) ἰδίως παλαιὸν [[εἶδος]] ᾆσματος ἢ ᾠδῆς συγγενὲς τῷ διθυράμβῳ καὶ [[ἄνευ]] τινὸς ἀντιστροφῆς, Ἀριστ. Προβλ. 19. 15, πρβλ. Πλούτ. 2. 1133D κἑξ.· ἀλλ’ ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ διθυραμβικά, Ἀριστ. Ποιητ. 1, 13· ᾔδετο τὸ τοιοῦτον ᾆσμα κατ’ ἰδιαίτερον τρόπον πρὸς λύραν ἢ αὐλὸν πρὸς τιμὴν θεοῦ τινος, συνήθως τοῦ Ἀπόλλωνος, Ἡρόδ. 1. 24, ἴδε ἐν λ. [[ὄρθιος]] ΙΙ. 2)· οὕτω, [[νόμος]] [[ἵππειος]] Πινδ. Ο. 1. 163· ὁ Βοιώτιος ν. Σοφ. Ἀποσπ. 858· νόμοι πολεμικοί, [[μέλη]] πολεμ., Θουκ. 5. 69· μεταφ., θροεῖς τοὺς Ἅιδου ν. Σοφ. Ἀποσπ. 407. ΙΙΙ. = νοῦμμος, ὃ ἴδε.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> usage, coutume : κατὰ νόμον HDT selon l’usage, d’après la coutume ; [[γυναικεῖος]] [[νόμος]] ESCHL la coutume des femmes;<br /><b>II.</b> <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> opinion générale, maxime ; règle de conduite;<br /><b>2</b> usage, coutume ayant force de loi, loi : νόμῳ ATT d’après la loi ; νόμῳ καὶ δίκῃ ATT d’après la loi et le droit ; [[ἐς]] [[χειρῶν]] νόμον ἀπικέσθαι HDT en venir aux mains;<br /><b>3</b> <i>t. de mus.</i> mode musical <i>en parl. des cinq modes phrygien, lydien, ionien, éolien et dorien</i> ; air, chant : [[νόμος]] ὀξὺς [[ὄρθιος]] ESCHL mélodie qui se chante sur un ton élevé.<br />'''Étymologie:''' DELG [[νέμω]].
}}
{{Slater
|sltr=[[νόμος]] (-ος, -ῳ, -ον; -ων, -οις.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[custom]], [[tradition]] ἔστι δὲ καί τι θανόντεσσιν [[μέρος]] κὰν νόμον ἐρδόμενον (O. 8.78) πόλιν Ὑλλίδος στάθμας [[Ἱέρων]] ἐν νόμοις ἔκτισσε (P. 1.62) οὔτ' ἐν [[ἀνδράσι]] γερασφόρον οὔτ ἐν [[θεῶν]] νόμοις (sc. Κένταυρον) (P. 2.43) Ἀσκλαπιόν· τὸν φαρμάκων δίδαξε μαλακόχειρα νόμον (v. l. νομόν) (N. 3.55) (ἔνεπεν αὐτόν) γάμον δαίσαντα πὰρ Δὶ Κρονίδᾳ σεμνὸν αἰνήσειν νόμον (νόμον, νομόν Σ: δόμον, γάμον codd.) (N. 1.72) τρὶς μὲν ἐν πόντοιο πύλαισι [[λαχών]], τρὶς δὲ καὶ σεμνοῖς δαπέδοις Ἀδραστείῳ νόμῳ (N. 10.28) ἱπποτροφίας τε νομίζων ἐν Πανελλάνων νόμῳ (I. 2.38) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[political]] [[tradition]], [[regime]] ἐν πάντα δὲ νόμον [[εὐθύγλωσσος]] ἀνὴρ προφέρει, παρὰ τυραννίδι, χὠπόταν ὁ [[λάβρος]] [[στρατός]], [[χὤταν]] πόλιν οἱ σοφοὶ τηρέωντι (P. 2.86) ἀδελφεοῖσί τ' ἐπαινήσομεν ἐσλοῖς, [[ὅτι]] [[ὑψοῦ]] φέροντι νόμον Θεσσαλῶν αὔξοντες (P. 10.70) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> [[tune]], [[melody]] ἐμὲ δὲ στεφανῶσαι κεῖνον ἱππίῳ νόμῳ Αἰοληίδι μολπᾷ [[χρή]] (v. [Plut.], περὶ μουσικῆς, § 7) (O. 1.101) [[ἀλλά]] νιν εὑροῖσ ([[Ἀθάνα]]) [[ἀνδράσι]] θνατοῖς ἔχειν, ὠνύμασεν κεφαλᾶν πολλᾶν νόμον, εὐκλεᾶ λαοσσόων μναστῆρ' ἀγώνων (P. 12.23) φόρμιγγ' [[Ἀπόλλων]] ἑπτάγλωσσον χρυσέῳ πλάκτρῳ διώκων [[ἁγεῖτο]] παντοίων νόμων (N. 5.25) νόμων ἀκούοντες θεόδματον κέλαδον fr. 35c.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> pro pers., Custom Νόμος ὁ πάντων βασιλεὺς θνατῶν τε καὶ ἀθανάτων (“wenns [[die]] Menschen für gerecht erklären, wird auch [[die]] Gewalttat gerechtfertigt” Wil., 462: contra, Treu, Rh. M., 1963, 193ff.: v. Ostwald, H. S. C. P., 1965, 109ff.) fr. 169. 1.
}}
{{Abbott
|astxt=[[νόμος]], -ου, ὁ (< [[νέμω]], to [[deal]] [[out]], [[distribute]]), [in LXX [[chiefly]] for תּוֹרָה, [[also]] for חֻקָּה, etc.;] <br />[[that]] [[which]] is assigned, [[hence]], [[usage]], [[custom]], [[then]] [[law]]; in NT ([[only]] in Mt, Jo, Ja, and the Lucan and Pauline bks.);<br /><b class="num">1.</b>of [[law]] in [[general]]: Ro 3:27 5:13b; pl., of [[divine]] laws, He 8:10 10:16; ὁ ν. τ. Χριστοῦ, Ga 6:2; (τ.) ἐλευθερίας, Ja 1:25 2:12; βασιλικιός (Hort., in l.; Deiss., LAE, 267:3), Ja 2:8. <br /><b class="num">2.</b>Of a [[force]] or [[influence]] impelling to [[action]]: Ro 7:21, 23a, 25 8:2. <br /><b class="num">3.</b>Of the Mosaic [[law]]: Mt 5:18, Lk 2:27, Jo 1:17, Ac 6:13, Ro 2:15, I Co 9:8, I Ti 1:8, He 7:19; al.; Μωυσέως, Lk 2:22, Jo 7:23, Ac 15:5, al.; κυρίου, Lk 2:39; κατὰ τὸν ν., Ac 22:12, He 7:5 9:22. <br /><b class="num">4.</b>As printed, Abbott-Smith [[mistakenly]] numbers [[this]] as 3.Anarthrous (Bl, §46, 8; ICC on Ro 2:12, 13), [[νόμος]],<br /><b class="num">(a)</b>of [[law]] in [[general]]: Ro 2:12, 14b 3:20, 21 4:15, al.; <br /><b class="num">(b)</b>of the Mosaic [[law]] in its [[quality]] as [[law]]: Ro 2:14a 5:20 10:4, Ga 2:19, al.; οἱ ἐκ ν., Ro 4:14; ὑπὸ νόμον, I Co 9:20, Ga 4:5; ν. πράσσειν (πληροῦν), Ro 2:25 13:8. <br /><b class="num">5.</b>Of Christian [[teaching]]: ν. πίστεως, Ro 3:27; τ. Χριστοῦ, Ga 6:2. <br /><b class="num">6.</b>By meton., of thebooks [[which]] [[contain]] the [[law]];<br /><b class="num">(a)</b>of the Pentateuch: Mt 12:5, Jo 1:45, al.; ὁ ν. καὶ οἱ προφῆται, Mt 5:17, Lk 16:16, al.; ὁ ν. καὶ προφῆται κ. ψαλμοί, Lk 24:44. <br /><b class="num">(b)</b>of the OT Scriptures in [[general]] (as Heb. תֹּורָה): Jo 10:34 12:34 15:25, I Co 14:21, al.
}}
{{StrongGR
|strgr=from a [[primary]] nemo (to [[parcel]] [[out]], [[especially]] [[food]] or [[grazing]] to animals); [[law]] ([[through]] the [[idea]] of prescriptive [[usage]]), genitive [[case]] ([[regulation]]), [[specially]], (of Moses (including the [[volume]]); [[also]] of the Gospel), or [[figuratively]] (a [[principle]]): [[law]].
}}
{{Thayer
|txtha=νόμου, ὁ ([[νέμω]] to [[divide]], [[distribute]], [[apportion]]), in [[secular]] authors from [[Hesiod]] [[down]], [[anything]] established, [[anything]] [[received]] by [[usage]], a [[custom]], [[usage]], [[law]]; in the Sept. [[very]] [[often]] for תּורָה, [[also]] for חֻקָּה, דָּת, etc. In the N. T. a [[command]], [[law]]; and<br /><b class="num">1.</b> of [[any]] [[law]] [[whatsoever]]: [[διά]] ποίου νόμου; [[νόμος]] δικαιοσύνης, a [[law]] or [[rule]] producing a [[state]] approved of God, i. e. by the [[observance]] of [[which]] we are approved of God, a [[precept]] or [[injunction]]: [[κατά]] νόμον ἐντολῆς σαρκίνης, [[νόμος]] [[τοῦ]] νως, the [[rule]] of [[action]] prescribed by [[reason]], [[νόμος]], as [[ἕτερος]] [[νόμος]] ἐν τοῖς μέλεσί μου, a [[different]] [[law]] from [[that]] [[which]] God has given, i. e. the [[impulse]] to [[sin]] [[inherent]] in [[human]] [[nature]], or ὁ [[νόμος]] τῆς ἁμαρτίας (genitive of [[author]]), ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] θανάτου, emanating from the [[power]] of [[death]], ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] πνεύματος, the [[impulse]] to ([[right]]) [[action]] emanating from the Spirit, ibid.<br /><b class="num">2.</b> of the Mosaic [[law]], and referring, according to the context, [[either]] to the [[volume]] of the [[law]] or to its contents: [[with]] the [[article]], L T Tr WH [[omit]] the [[article]] ([[also]] G in Romans , ii., p. 57; (others [[take]] [[νόμος]] [[here]] [[generally]], equivalent to controlling [[principle]]; [[see]] 1above [[under]] the [[end]] and cf. Winer s Grammar, 557 (578); Buttmann, § 151,15)); [[δόγμα]], 2); Μωϋσέως, L T Tr WH [[omit]] the [[article]]); κυρίου, [[τοῦ]] Θεοῦ, (T WH marginal [[reading]]); [[κατά]] [[τόν]] νόμον, according to the ([[standard]] or [[requirement]] of the) [[law]], [[νόμος]] [[without]] the [[article]] (in the Epistles of Paul and James and the Epistle to the Hebrews; cf. Winer s Grammar, p. 123 (117); Buttmann, 89 (78); ([[some]] interpreters [[contend]] [[that]] [[νόμος]] [[without]] the [[article]] denotes [[not]] the [[law]] of Moses [[but]] [[law]] viewed as 'a [[principle]]', '[[abstract]] and [[universal]]'; cf. Lightfoot on Fresh Revision, etc., p. 99; Vaughan on Romans , pp. 41ff. (cf. Cremer, [[under]] the [[word]]). This [[distinction]] is [[contrary]] to [[usage]] (as exhibited e. g. in Galatians 3:; κυρίου, L has the [[article]]), L T Tr WH [[add]] the [[article]]); of Θεοῦ, Μωϋσέως, [[διά]] νόμου, [[χωρίς]] νόμου, [[without]] the cooperation of the [[law]], οἱ ἐκ νόμου, those [[who]] [[rule]] [[their]] [[life]] by the [[law]], Jews, οἱ ἐν νόμῳ, [[who]] are in the [[power]] of the [[law]], i. e. [[bound]] to it, ἐν τῷ νόμῳ); [[ὑπό]] νόμον, [[under]] [[dominion]] of the [[law]], οἱ [[ὑπό]] νόμον, δικαιοῦσθαι ἐν νόμῳ, ἔργα νόμου ([[see]] [[ἔργον]], [[under]] the [[end]]); ἐν νόμῳ ἁμαρτάνειν, [[under]] [[law]], i. e. [[with]] [[knowledge]] of the [[law]], ἔχοντες νόμον, cf. νόμον μή ἔχειν, ibid. 14; ἑαυτοῖς [[εἰσί]] [[νόμος]], [[their]] [[natural]] [[knowledge]] of [[right]] takes the [[place]] of the Mosaic [[law]], ibid.; [[νόμος]] ἔργων, the [[law]] demanding works, [[διά]] νόμου νόμῳ [[ἀπέθανον]], by the [[law]] itself ([[when]] I became convinced [[that]] by [[keeping]] it I could [[not]] [[attain]] to [[salvation]], cf. Winer s Grammar, 210 (197); Buttmann, § 133,12). [[κατά]] νόμον, as respects the [[interpretation]] and [[observance]] of the [[law]], πληροῦν νόμον, [[τόν]] νόμον πληροῦν τό [[δικαίωμα]] [[τοῦ]] νόμου, φυλάσσειν ([[τόν]]) νόμον, τά δικαιώματα [[τοῦ]] νόμου, πράσσειν νόμον, ποιεῖν [[τόν]] νόμον, τηρεῖν, ); τέλειν, ἀκυρουν [[τόν]] νόμον T WH marginal [[reading]]). ὁ [[νόμος]] is used of [[some]] [[particular]] [[ordinance]] of the Mosaic [[law]] in [[τοῦ]] [[ἀνδρός]], the [[law]] enacted [[respecting]] the [[husband]], i. e. [[binding]] the [[wife]] to her [[husband]], elz [[omit]] [[τοῦ]] νόμου (so ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] [[πάσχα]], [[τοῦ]] λεπροῦ, Romans , ii., p. 9; cf. Winer's Grammar, § 30,2 β.). Although the Jews did [[not]] [[make]] a [[distinction]] as we do [[between]] the [[moral]], the [[ceremonial]]; the [[civil]], precepts of the [[law]], [[but]] [[thought]] [[that]] [[all]] should be honored and kept [[with]] the [[same]] [[conscientious]] and [[pious]] [[regard]], [[yet]] in the N. T. [[not]] [[infrequently]] the [[law]] is so referred to as to [[show]] [[that]] the [[speaker]] or [[writer]] has his [[eye]] on the [[ethical]] [[part]] of it [[alone]], as of [[primary]] [[importance]] and [[among]] Christians [[also]] of [[perpetual]] [[validity]], [[but]] does [[not]] [[care]] for the [[ceremonial]] and [[civil]] portions, as [[being]] written for Jews [[alone]]: [[thus]] in τά [[τοῦ]] νόμου, the precepts, [[moral]] requirements, of the [[law]], [[νόμος]] ([[without]] the [[article]]) designates [[only]] the [[ethical]] [[portion]] of the Mosaic [[law]], confirmed by the [[authority]] of the Christian [[religion]]: the Christian [[religion]]: [[νόμος]] πίστεως, the [[law]] demanding [[faith]], [[τοῦ]] Χριστοῦ, the [[moral]] [[instruction]] given by Christ, [[especially]] the [[precept]] [[concerning]] [[love]], τῆς ἐλευθερίας ([[see]] [[ἐλευθερία]], a.), ὁ [[καινός]] [[νόμος]] [[τοῦ]] κυρίου [[ἡμῶν]] Ἰησοῦ Χριστοῦ, [[ἄνευ]] ζυγοῦ ἀνάγκης ὤν, the Epistle of Barnabas 2,6 [ET] ([[see]] Harnack's [[note]], in the [[place]] cited).<br /><b class="num">4.</b> by metonymy ὁ [[νόμος]], the [[name]] of the [[more]] [[important]] [[part]] (i. e. the Pentateuch), is [[put]] for the [[entire]] [[collection]] of the [[sacred]] books of the O. T.: Theod.) Song of Solomon 2Macc. 2:18, [[where]] cf. Grimm); ὁ [[νόμος]] [[καί]] οἱ προφῆται, ὁ [[νόμος]] (οἱ) προφῆται [[καί]] ψαλμοί, the [[religious]] [[dispensation]] contained in the O. T., ὁ [[νόμος]], οἱ προφῆται [[καί]] τά [[ἀλλά]] [[πατριά]] βιβλία, proleg. to Sir.). Paul's [[doctrine]] [[concerning]] ὁ [[νόμος]] is exhibited by ([[besides]] others) Weiss, Biblical Theol. §§ 71,72; Pfleiderer, Paulinismus, pp. 69f. (English translation, i., p. 68f; A. Zahn, Das Gesetz Gottes nach d. Lehre u. Erfahrung d. Apestel Paulus, Halle 1876; R. Tiling, Die Paulinische Lehre vom [[νόμος]] nach d. vier Hauptbriefen, as [[above]] [[with]] Dorpat, 1878). [[νόμος]] does [[not]] [[occur]] in the [[following]] N. T. books: 2 Corinthians , Colossians , Thessalonians, 2 Timothy , Peter, Jude , John , and Revelation.
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />ο (ΑΜ [[νόμος]])<br /><b>1.</b> [[γραπτός]] [[κανόνας]] δικαίου που ρυθμίζει τις σχέσεις τών πολιτών με την [[πολιτεία]], [[καθώς]] και τις σχέσεις τών πολιτών [[μεταξύ]] τους (α. «[[αύριο]] θα γίνει η [[ψήφιση]] του νόμου από τη Βουλή» β. «[[[Σόλων]]] νόμους ἔθηκεν ἄλλους, τοῑς δὲ Δράκοντος θεσμοῑς ἐπαύσαντο χρώμενοι πλὴν τῶν φονικῶν», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> το [[σύνολο]] τών νομοθετημάτων μιας πολιτείας, η [[νομοθεσία]] («[[ἄνευ]] ὀρέξεως νοῡς ὁ [[νόμος]] ἐστίν», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>3.</b> φιλοσοφική [[κατηγορία]] η οποία δηλώνει τύπους σχέσεων ουσιαστικών, αναγκαίων και γενικών [[εντός]] και [[μεταξύ]] τών αντικειμένων και φαινομένων της πραγματικότητας, σχέσεων οι οποίες χαρακτηρίζονται από σχετική [[σταθερότητα]], [[μονιμότητα]] και επαναληπτικότητα στο [[πλαίσιο]] ορισμένων προϋποθέσεων (α. «παρὰ τοὺς φύσεως νόμους», <b>Πλάτ.</b><br />β. «ο [[νόμος]] της παγκόσμιας έλξης»).<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κανόνας]] που ρυθμίζει ορισμένη [[ενέργεια]] ή [[εκδήλωση]] του ανθρώπου, [[αρχή]], [[αξίωμα]], [[γνώμονας]] («έχει κάνει νόμο στη ζωή του τη [[φιλανθρωπία]]»)<br /><b>2.</b> (φρ) α) «δεν έχει [[ούτε]] [[πίστη]] [[ούτε]] νόμο» — δεν έχει ηθικούς ενδοιασμούς<br />β) «[[θείος]] [[νόμος]]» — οι θεϊκές εντολές, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τους γραπτούς νόμους<br />γ) «από αυτόν κρέμονται νόμοι και προφήτες» — από αυτόν εξαρτάται το παν<br />δ) «ο [[νόμος]] του νικητή» — το [[δίκαιο]] του ισχυρότερου<br />ε) «δρακόντειοι νόμοι»<br /><b>μτφ.</b> νόμοι πολύ αυστηροί, άτεγκτοι<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[εθνότητα]] με διαφορετική [[πίστη]] και εθιμική [[τάξη]] («Συριάνος ἢ Ακουβίτης ἢ <i>Ρωμαῑος</i> ἢ Νεστούρης ἢ ἑτέρου [[ἄλλου]] νόμου», Ασσίζ.)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «παλαιὸς [[νόμος]]» — ο [[μωσαϊκός]] [[νόμος]], οι εντολές της εβραϊκής θρησκείας<br />β) «ὁ [[ἅγιος]] [[νόμος]] τοῦ Θεού» — η Παλαιά Διαθήκη<br />γ) «[[νέος]] [[νόμος]]» — η Καινή Διαθήκη, η χριστιανική [[διδασκαλία]]<br />δ) «καιρὸς νόμου» — η [[ηλικία]] των [[εξήντα]] χρόνων, [[μετά]] την οποία μπορεί [[κάποιος]] να στείλει άλλον ως εκπρόσωπο του σε δικαστήριο<br />ε) «[[νόμος]] ἡλικίας» ή, [[απλώς]], «[[νόμος]]» — η [[ενηλικίωση]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[πατροπαράδοτος]] [[θεσμός]], [[έθιμο]], [[συνήθεια]] («[Μοῡσαι] μέλπονται πάντων τε νόμους καὶ ἤθεα κεδνά», <b>Ησίοδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[ηθική]] ή [[φυσική]] [[επιταγή]] που έχει [[καθολικό]] [[κύρος]] («νόμον κάλλιστον ἐξευρόντα πειθαρχεῑν πατρί», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[θεία]] [[εντολή]] («ὁ [[νόμος]] τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν Χριστῷ Ίησοῡ ἠλευθέρωσέ με ἀπὸ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου», ΚΔ)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[καθετί]] που έχει απονεμηθεί ή έχει δοθεί κατ' [[αναλογία]]<br /><b>2.</b> η [[χρήση]], ο [[τρόπος]], η [[συνήθεια]] («Ἀσκληπιὸν τὸν φαρμάκων δίδαξε μαλακόχειρα νόμον», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[μουσικός]] [[ρυθμός]], [[μελωδία]]<br /><b>4.</b> παλαιό [[είδος]] άσματος ή ωδής που είχε [[συγγένεια]] με τον διθύραμβο<br /><b>5.</b> ορισμένο [[είδος]] μελωδίας που εισήχθη από τον Τέρπανδρο, παιζόταν με [[λύρα]], αυλό ή [[κιθάρα]] και συνόδευε [[συνήθως]] τα έπη<br /><b>6.</b> (η δοτ. ως επίρρ.) <i>νόμῳ</i><br />[[κατά]] το [[έθιμο]], [[κατά]] τη [[συνήθεια]], σε [[αντιδιαστολή]] με το <i>φύσει</i><br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «κοινὸς [[νόμος]]» — [[ορθός]] [[λόγος]]<br />β) «χειρῶν [[νόμος]]» — η [[χειροδικία]], η βία<br />γ) «νόμου [[χάριν]]» — [[χάριν]] του τύπου<br />δ) «[[νόμος]] [[κοινός]]» — ο [[ορθός]] [[λόγος]]<br />ε) «κατὰ νόμον» — σύμφωνα με τη [[συνήθεια]] ή με τις ηθικές επιταγές<br />στ) «παρὰ νόμον» — αντίθετα με την [[ηθική]] ή με τη [[θεία]] [[επιταγή]]<br />ζ) «ἐν νόμῳ» — [[κατά]] τον νόμο<br />η) «ἐν χειρὸς (ή χειρῶν) νόμῳ»<br />i) βίαια, με βίαιες πράξεις<br />ii) [[κατά]] τον νόμο του πολέμου, σε [[συμπλοκή]], σε [[μάχη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>νομ</i>- του θ. <i>νεμ</i>- του [[νέμω]]. Η λ. [[νόμος]], [[εκτός]] από τις σημασίες τις σχετικές με το ρ. [[νέμω]], στην Αρχαία είχε και μια [[τεχνική]] [[σημασία]], «[[μουσικός]] [[ρυθμός]], [[μελωδία]]», που προήλθε από την [[έννοια]] της συμφωνίας, αναλογίας και αρμονικής διευθέτησης που εκφράζει το ρ. [[νέμω]]. Η λ. [[νόμος]], εξάλλου, διαφοροποιείται μορφολογικά από το έτερο παράγωγο του [[νέμω]], το [[νομός]], ως [[προς]] τη [[θέση]] του τόνου (<b>πρβλ.</b> [[μόνος]] / [[μονός]]). Μεταξύ τών [[νόμος]] και [[νομός]], το μεν [[νόμος]] έλαβε τις σημ. του [[νέμω]] τις σχετικές με την [[εξουσία]], την [[αρχή]] που ρυθμίζει ή διευθετεί, το δε [[νομός]] τις σημ. τις σχετικές με τον διαχωρισμό, τη [[διαίρεση]] την [[κατανομή]], την [[επικράτεια]] όπου ασκείται η [[εξουσία]], [[καθώς]] και τη σημ. της βοσκής, ενώ η [[νομή]] χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά με την ποιμενική σημ. του [[νέμω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[νομίζω]], [[νομικός]], [[νόμιμος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[νομάδην]], [[νόμαιος]], [[νομάριον]], [[νομία]], [[νόμιος]] (ΙΙ), [[νομιστί]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[νομοδιδάσκαλος]], [[νομοδίφης]], [[νομοθέτης]], [[νομομαθής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[νομοδείκτης]], [[νομοδιδάκτης]], [[νομοθήκη]], [[νομοΐστωρ]], [[νομοποιός]], [[νομοποιώ]], [[νομωδός]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[νομογράφος]], [[νομοδότης]], [[νομοδόχος]], [[νομοφύλαξ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[νομεισφορά]], [[νομοκράτης]], [[νομοκριτής]], [[νομολατρεία]], [[νομομαχώ]], [[νομοτριβής]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[νομοκάνονας]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[νομολόγος]], <i>νομοπαρασκευαστικός</i>, [[νομοσχέδιο]], [[νομοταγής]], [[νομοτέλεια]], [[νομοτελεστικός]], [[νομότυπος]]. (Β' συνθετικό) <b>βλ. λ.</b> -[[νόμος]] / <i>νομος</i>].<br /> <b>(II)</b><br />[[νόμος]], ὁ (Α)<br /><b>βλ.</b> [[νούμμος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''νόμος:''' ὁ ([[νέμω]])<br /><b class="num">I. 1.</b> οτιδήποτε καθιερωμένο, [[συνήθεια]], [[έθιμο]], [[νόμος]], [[διάταξη]], Λατ. [[institutum]], σε Ησίοδ.· [[νόμος]] πάντων [[βασιλεύς]], το [[έθιμο]] κυβερνά τα πάντα, Πίνδ. παρ' Ηροδ.· <i>κατὰνόμον</i>, σύμφωνα με το [[έθιμο]] ή τον νόμο, σε Ησίοδ., Αττ.· ποιητ., <i>κὰν νόμον</i>, σε Πίνδ.· <i>παρὰ νόμον</i>, αντίθ. προς τον νόμο, σε Αισχύλ.· δοτ. <i>νόμῳ</i>, κατ' [[έθιμο]], συμβατικά, κατά [[συναίνεση]], αντίθ. προς το <i>φύσει</i>, σε Ηρόδ., Αριστ.· στην Αθήνα, <i>νόμοι</i> ήταν οι νόμοι του Σόλωνος, ενώ εκείνοι του Δράκοντα αποκαλούνταν <i>θεσμοί</i>. 2. ἐν [[χειρῶν]] νόμῳ, με τον νόμο της εξουσίας, μέσω της ισχύος, δια της βίας επίσης· σε [[μάχη]] ή [[συμπλοκή]], σε Ηρόδ.· <i>ἐν χειρὸς νόμῳ</i>, κατά τη [[διάρκεια]] πραγματικής συμπλοκής, πραγματικού πολέμου, σε Αριστ.· επίσης, ἐς [[χειρῶν]] νόμων ἀπικέσθαι, [[έρχομαι]] στα χέρια, σε Ηρόδ. <b>II.1.</b> [[μουσικός]] [[τρόπος]], [[κλίμακα]], [[μελωδία]], [[ρυθμός]], [[ήχος]], σε Αισχύλ., Πλάτ. κ.λπ.· <i>νόμοι κιθαρῳδικοί</i>, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[τραγούδι]] που ερμηνευόταν προς τιμήν κάποιου θεού με [[λύρα]] ή αυλό, σε Ηρόδ.· <i>νόμοι πολεμικοί</i>, παιάνες, θούριοι, πολεμικά άσματα, σε Θουκ.
}}
{{elru
|elrutext='''νόμος:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> обычай, установление, законоположение, закон (νόμοι καὶ ἤθεα Hes.): ν. πάντων [[βασιλεύς]] погов. Pind. обычай - всеобщий повелитель; κατὰ νόμον Hes., Her., κὰν νόμον Pind. по (установленному) обычаю или согласно закону; οἱ κατὰ νόμον ὄντες θεοί Plat. общепризнанные (установленные традицией) боги; ἐν Ἀδραστείῳ νόμῳ Pind. согласно закону Адраста, т. е. по уставу Немейских игрищ; νόμῳ καὶ [[ἔθει]] Plat. по закону и по обычаю; [[χειρῶν]] ν. Arst., Polyb. кулачное право, закон войны; ἐς [[χειρῶν]] νόμον ἀπικέσθαι Her. вступить в рукопашный бой;<br /><b class="num">2)</b> муз. лад, напев, мелодия (νόμοι κιθαρῳδικοί Arph.): νόμοι πολεμικοί Thuc. военные песни;<br /><b class="num">3)</b> NT = ἡ Παλαιὰ Διαθήκη.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> [[anything]] assigned, a [[usage]], [[custom]], law, [[ordinance]], Lat. [[institutum]], Hes.; [[νόμος]] πάντων [[βασιλεύς]] [[custom]] is [[lord]] of all, Pind. ap. Hdt.; κατὰ νόμον according to [[custom]] or law, Hes., Hdt., [[attic]]; poet. κὰν νόμον Pind.:— παρὰ νόμον [[contrary]] to law, Aesch.:—dat. νόμῳ by [[custom]], [[conventionally]], opp. to φύσει, Hdt., Arist.:—at [[Athens]] νόμοι were [[Solon]].'s laws, those of [[Draco]] [[being]] called θεσμοί.<br /><b class="num">2.</b> ἐν [[χειρῶν]] νόμῳ by the law of [[force]], in the [[fight]] or [[scuffle]], Hdt.; ἐν χειρὸς νόμῳ in [[actual]] [[warfare]], Arist.; also, ἐς [[χειρῶν]] νόμον ἀπικέσθαι to [[come]] to blows, Hdt.<br /><b class="num">II.</b> a [[musical]] [[mode]] or [[strain]], Aesch., Plat., etc.; νόμοι κιθαρῳδικοί Ar.<br /><b class="num">2.</b> a [[song]] sung in [[honour]] of [[some]] god, Hdt.; νόμοι πολεμικοί war- tunes, Thuc.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：nÒmoj 挪摩士<br />'''詞類次數'''：名詞（197）<br />'''原文字根'''：律法 相當於： （[[תֹּורָה]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：律法，律，法，分出，法規，常例，例；源自（[[νέκρωσις]]）Y*=分配）。律法是神所設立的，律法是屬靈的（ 羅7:14）。主耶穌說，就是到天地都廢去了，律法的一點一畫也不能廢去，所以主耶穌來不是要廢去，乃是耍成全律法（ 太5:17 ,18）。當主耶穌死在十字架上時，就成全了律法一切的要求。因此，律法的總結就是基督（ 羅10:4）。參讀 （[[ἔθος]]）同義字<br />'''同源字'''：1） （[[ἀνομία]]）不法 2） （[[ἄνομος]]）不法的 3） （[[ἀνόμως]]）不法地 4） （[[διανέμω]]）散佈 5） （[[ἔννομος]]）合法的 6） （[[κληρονομέω]]）承受 7） （[[κληρονομία]]）承繼 8） （[[κληρονόμος]]）承繼人 9） （[[νομή]]）牧草，散布 10） （[[νομίζω]]）認為 11） （[[νομικός]]）循法的 12） （[[νομίμως]]）合法地 13） （[[νόμισμα]]）法定錢幣 14） （[[νομοδιδάσκαλος]]）解釋律法者 15） （[[νομοθεσία]]）立法 16） （[[νομοθετέω]]）制定律法 17） （[[νομοθέτης]]）立法者 18） （[[νόμος]]）律法 19） （[[οἰκονομέω]]）經營 20） （[[παρανομέω]]）抵觸律法 21） （[[παρανομία]]）犯罪 22） （[[συγκληρονόμος]]）同為後嗣<br />'''出現次數'''：總共（195）；太（8）；路（9）；約（15）；徒（18）；羅（74）；林前（9）；加（32）；弗（1）；腓（3）；提前（2）；來（14）；雅（10）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 律法（171）數量太多，不能盡錄；<br />2） 律法的（9） 羅2:14； 羅3:20； 羅9:31； 羅10:4； 加3:5； 加3:10； 腓3:9； 雅2:11； 雅4:11；<br />3） 律（8） 羅7:21； 羅7:22； 羅7:23； 羅7:23； 羅7:25； 羅7:25； 羅8:2； 羅8:2；<br />4） 律法上（2） 太23:23； 羅2:14；<br />5） 諸律法（1） 來10:16；<br />6） 向律法（1） 加2:19；<br />7） 被律法（1） 羅7:2；<br />8） 律法麼（1） 羅3:31；<br />9） 一個律（1） 羅7:23
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[custom]], [[habit]], [[law]], [[ordinance]], [[strain]], [[human law]]
}}