View source for ὕω

{{LSJ1
|Full diacritics=ὕω
|Medium diacritics=ὕω
|Low diacritics=υω
|Capitals=ΥΩ
|Transliteration A=hýō
|Transliteration B=hyō
|Transliteration C=yo
|Beta Code=u(/w
|Definition=[ῡ in pres. exc. in <span class="bibl">Herod.7.46</span>]: fut. <b class="b3">ὕσω [ῡ</b>] <span class="bibl">Cratin.121</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span> 1118</span>, <span class="bibl">1129</span> (both troch.): aor. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ὗσα <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.50</span>, <span class="bibl">Hdt.2.22</span>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">CP</span>4.14.3</span>, etc. (v. infr.):—Med., fut. (as Pass.) ὕσομαι <span class="bibl">Hdt.2.14</span>:—Pass., aor. ὕσθην <span class="bibl">Id.3.10</span>: pf. part. ἐφ-υσμένος <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span>9.5</span>:—[[rain]], ὗε Ζεύς <span class="bibl">Il. 12.25</span>, <span class="bibl">Od.14.457</span>, cf. <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>488</span>, <span class="bibl">Thgn.26</span>; <b class="b3">κἢν ὕῃ [ῠ] *zeu/s</b> <span class="bibl">Herod.7.46</span>; <b class="b3">ὗσον, ὗσον, ὦ φίλε Ζεῦ, κατὰ τῆς ἀρούρας</b> Votum ap.<span class="bibl">M.Ant.5.7</span>; [ὕει] ὁ θεὸς <span class="bibl">Hdt.2.13</span>; τίς ὕει; <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>368</span> (anap.), cf. <span class="bibl">370</span> sq.; <b class="b3">ἵσομεν πρώτοισιν ὑμῖν</b>, of the clouds, ib.<span class="bibl">1118</span> (troch.):—but, </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> after Hom. [[ὕει]] was used impers. (cf. [[νείφω]], etc.), [[it rains]], <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>552</span>, <span class="bibl">Hdt.2.22</span>, <span class="bibl">4.28</span>; ὗσαι ὕδατι λαβροτάτῳ <span class="bibl">Id.1.87</span>; <b class="b3">εἰ ὗε</b> if [[it rained]], <span class="bibl">Id.4.185</span>; ὕοντος [[when it is raining]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>774</span>; <b class="b3">ὕοντος πολλῷ</b> [[as it was raining]] heavily, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.1.16</span> (where Eust. read [[πολλοῦ]], <span class="bibl">1769.39</span>); <b class="b3">πολὺ ὕσαντος</b> [[after it had rained]] heavily, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">CP</span>4.14.3</span>; [[ὕε]], [[κύε]], prayer addressed by hierophants to sky and earth, <span class="title">BCH</span>20.79 (Athens, i A. D.), <span class="bibl">Procl. <span class="title">in Ti.</span>3.176</span> D. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> sometimes c. acc. loci, <b class="b3">ἑπτὰ ἐτέων οὐκ ὗε τὴν Θήρην</b> [[it did]] not [[rain on]] Thera, <span class="bibl">Hdt.4.151</span>; τὴν χώραν ὗεν ὁ θεός <span class="bibl">Paus.2.29.7</span>; ὄμβρος ὗε πόντον καὶ νῆσον <span class="bibl">A.R.2.1115</span> (hence the pass. usage, v. infr. <span class="bibl">11.1</span>.). </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> freq. c. acc. cogn., <b class="b3">ὗσε χρυσόν</b> [[it rained]] gold, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.50</span>; καινὸν ἀεὶ τὸν Δία ὕειν ὕδωρ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1280</span>; <b class="b3">ὗσεν ὁ θεὸς ἰχθύας, βατράχους</b>, Phan. Hist. ''1'', Heraclid. Lemb.<span class="bibl">3</span>; ὕεις εὐσεβέσιν χύδην χρυσεόρρυτον ὄλβον <span class="title">Supp.Epigr.</span>7.14.23 (Susa, Hymn to Apollo, i A. D.); <b class="b3">νεφέλαι ὕουσι [μύρον</b>] Luc.<span class="title">VH</span>2.14: also c. dat. modi, ψακαζέτω δ' ἄρτοισιν, ὑέτω δ' ἔτνει <span class="bibl">Nicopho 13</span>; ὕσαντα τὸν θεὸν ἰχθύσι <span class="bibl">Ath.8.333a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Pass., with fut. Med., to [[be drenched with rain]], λέων ὑόμενος <span class="bibl">Od.6.131</span>; <b class="b3">ὕσθησαν αἱ Θῆβαι</b> Thebes [[was rained upon]], i.e. it rained there, <span class="bibl">Hdt.3.10</span>; ὕεται ἡ χώρη <span class="bibl">Id.2.13</span>, cf. <span class="bibl">14</span>,<span class="bibl">22</span>,<span class="bibl">25</span>; <b class="b3">ἡ γῆ ὕεται ὀλίγῳ</b> [[it rains]] little or seldom there, <span class="bibl">Id.1.193</span>; σῖτος ὑσθείς <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>8.11.4</span>; ὑόμενος μύρῳ <span class="bibl">Alex.62.8</span>; <b class="b3">ὄνος ὕεται</b> he is like an ass in rain, [[proverb|prov.]] of an obstinate person, <span class="bibl">Cratin.52</span> (troch.); ἐγὼ δὲ τοῖς λόγοις ὄνος ὕομαι <span class="bibl">Cephisod.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> sts., [[fall down in rain]], [[in a shower]], ὑσθῆναί φασιν χρυσόν <span class="bibl">Str.14.2.10</span>; ὕδωρ ὑόμενον Plu.2.912a. (Cf. Skt. [[sunóti]] 'press out juice'.)</span>
}}
{{ls
|lstext='''ὕω''': [ῡ], Ὅμ., κλπ.· μέλλ. ὕσω Κρατῖν. ἐν «Νόμοις» 11, Ἀριστοφ. Νεφ. 1118, 1129· ἀόρ. ὗσα Πινδ. Ο. 7. 91, Ἡρόδ. 2. 22, καὶ παρὰ τοῖς νεωτέροις Ἀττ. ― Μέσ., μέλ. (ὡς παθ.) ὕσομαι [[αὐτόθι]] 14. ― Παθ. ἀόρ. [[ὕσθην]] ὁ αὐτ. 3. 10· πρκμ. ὗσμαι (ἐφυσμένος) Ξεν. Κυνηγ. 9. 5. (Ἐκ τῆς √Υ παράγεται καὶ τὸ ὑετὸς = Ὀμβρ. sav-itu· πρβλ. Σανσκρ. su, sunômi ([[ὅπερ]] [[ὅμως]], ὡς τὸ Ζενδ. hu, ἀπαντᾷ μόνον ἐπὶ τῆς σημασίας τοῦ ἐκθλίβειν τὸν ὀπὸν τῶν φυτῶν· πρβλ. [[ὡσαύτως]] sû-mas, sû-mam (lac, aqua), sû-nas (diluvium)· ― ἀλλὰ τὸ [[ὕδωρ]], ὕδατος, ἀναφέρεται εἰς διάφορον ῥίζαν, Σανσκρ. ud, und-âmi (= βρέχω), ἴδε ἐν λ. [[ὕδωρ]]). ― Πέμπω βροχήν, βρέχω, [[Ζεὺς]] ὗε Ἰλ. Μ. 25, Ὀδ. Ξ. 457, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 487, Θέογν. 26· ὗσον, ὗσον, ὦ φίλε Ζεῦ, κατὰ τὰς ἀρούρας παρὰ Μάρκ. Ἀντων. 5. 7· ὁ θεὸς ὕει Ἡρόδ. 2. 13· τίς ὕει; Ἀριστοφ. Νεφ. 368, πρβλ. 370 κἑξ.· ὕσομεν πρώτοισιν ὑμῖν, ἐπὶ τῶν νεφῶν, [[αὐτόθι]] 1118· ― [[ἀλλά]], 2) ἡ ὀνομαστικὴ ἤρξατο παραλειπομένη ἤδη ἀπὸ τῶν ἀρχαιοτάτων συγγραφέων καὶ τὸ γ΄ [[πρόσωπον]] ὕει κεῖται ἀπροσώπως ὡς τὸ Λατ. pluit, βρέχει, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 550, Ἡρόδ. 2. 22., 4. 28· ὕδατι ὗσαι ὁ αὐτ. 1. 87· εἰ ὗε, ἂν ἔβρεχεν, ὁ αὐτ. 185· ὕοντος, [[ὅταν]] βρέχῃ, Ἀριστοφ. Σφ. 774· ὕοντος πολλῷ, ἐν ᾧ ἔβρεχε πολύ, Ξεν. Ἑλλ. 1. 1, 16· πολὺ ὕσαντος, ἀφ’ οὗ ἔβρεξε πολύ, Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 4. 14, 3· (ἐν ταύταις ταῖς φράσεσιν ὁ Εὐστ. ἀναγινώσκει πολλοῦ, 1769. 39)· ― [[οὕτως]] [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρὰ τοῖς παλαιοῖς καὶ τὰ νίφει, σείει, συσκοτάζει, μετὰ τοῦ ὑποκειμένου [[Ζεὺς]] ἢ θεὸς ἢ [[ἄνευ]] [[αὐτοῦ]]. 3) [[ἐνίοτε]] μετ’ αἰτ. τόπου, ἑπτὰ ἐτέων οὐκ ὗε τὴν Θήρην, ἐπὶ ἑπτὰ ἔτη δὲν ἔβρεξεν εἰς τὴν Θ., Ἡρόδ. 4. 151· τὴν χώραν ὗεν ὁ θεὸς Παυσ. 2. 29, 6· [[ὄμβρος]] ὗε νῆσον Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 1116 ([[ἐντεῦθεν]] ἡ παθ. [[χρῆσις]], ἴδε κατωτ.). 4) συχν. μετὰ συστοίχ. αἰτ., ὗσε χρυσόν, ἔβρεξε χρυσόν, Πινδ. Ο. 7. 91· καινὸν ἀεὶ [[Ζεὺς]] ὕει [[ὕδωρ]] Ἀριστοφ. Νεφ. 1280· ὕει ὁ θεὸς ἰχθύας, βατράχους παρὰ τῷ Ἀθην. 333Α· νεφέλαι ὕουσι δρόσον Λουκ. π. Ἀληθ. Ἱστ. 2. 14· ― οὕτω καὶ μετὰ δοτ. τρόπου, βρέχω μέ…, (ὡς ἐν τῇ Λατ. εὑρίσκομεν [[ἄλλοτε]] μὲν pluit carnem, sanguinem, [[ἄλλοτε]] δὲ pluit lapidibus, Valck. εἰς Ἡρόδ. 4. 151), ψακαζέτω δ’ ἄρτοισιν, ὑέτω δ’ ἔτνει, πρβλ. τὸ τοῦ Falstaff ‘let it rain potatoes’, Νικοφῶν ἐν «Σειρῆσιν» 2, πρβλ. Φύλαρχ. παρ’ Ἀθην. 333. ΙΙΙ. Παθ., μετὰ μέσ. μέλλ. βρέχομαι, [[λέων]] ὑόμενος Ὀδ. Ζ. 131· ὕσθησαν αἱ [[Θῆβαι]], ἐβράχησαν, δηλ. ἔβρεξεν εἰς τὰς Θήβας, Ἡρόδ. 3. 10· ἡ χώρη ὕεται, δηλ. βρέχει ἐν τῇ χώρᾳ, ὁ αὐτ. 2. 13, 14, 22, 25· ἡ γῆ ὕεται ὀλίγῳ, ὀλίγον ἢ σπανίως βρέχει [[ἐκεῖ]], ὁ αὐτ. 1. 193· [[σῖτος]] ὑσθεὶς Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 8. 11, 4· ἠλειφόμην ὑόμενος ἰρίνῳ μύρῳ Ἄλεξις ἐν «Εἰσοικιζομένῳ» 1. 8· ― [[ὄνος]] ὕομαι, [[παροιμία]] ἐπὶ ἰσχυρογνώμονος ἀνθρώπου, Κρατῖνος ἐν «Δραπέτισιν» 7· ἐγὼ δὲ τοῖς λόγοις [[ὄνος]] ὕομαι Κηφισόδωρος ἐν «Ἀμαζόσι» 1, ἴδε Φωτ. Λεξ. σ. 337, 19. 2) [[ἐνίοτε]] [[πίπτω]] ὡς [[βροχή]], ὕεται [[χρυσός]], βρέχει χρυσόν, Στράβ. 655· [[ὕδωρ]] ὑόμενον Πλούτ. 2. 912Α· ἄρτος ὕεται ἐν ἐρήμῳ Γρηγ. Ναζ.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> ὕσω, <i>ao.</i> ὗσα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> ὕσθην;<br /><b>1</b> faire pleuvoir : Ζεὺς ὗε IL, OD Zeus faisait pleuvoir ; ὁ θεὸς ὕει HDT le dieu fait pleuvoir ; <i>avec l’acc.</i> : δρόσον LUC faire pleuvoir de la rosée ; • <i>impers.</i> ὕει il pleut ; ὕοντος πολλῷ XÉN comme il pleuvait beaucoup ; πολὺ ὕσαντος TH quand il a plu beaucoup ; <i>Pass.</i> [[ὕδωρ]] ὑόμενον PLUT pluie qui tombe;<br /><b>2</b> mouiller de pluie, acc. ; <i>Pass.</i> être mouillé de pluie : ὕεσθαι ὀλίγῳ HDT être peu arrosé par la pluie ; <i>p. ext.</i> être mouillé par des gouttes ; σταγόσιν αἵματος PLUT par des gouttes de sang.<br />'''Étymologie:''' R. Συ &gt; Ὑ, pleuvoir, mouiller ; cf. [[ὑετός]].
}}
{{Autenrieth
|auten=ipf. ὗε, [[pass]]. [[part]]. ὗόμενος: [[rain]]; subj. [[Ζεύς]], ‘sent [[rain]];’ [[pass]]., ‘[[beaten]] by [[rain]],’ ‘[[drenched]] [[with]] [[rain]],’ Od. 6.131.
}}
{{Slater
|sltr=<b>ὕω</b> trans., <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[rain]] κείνοισι μὲν ξανθὰν ἀγαγὼν νεφέλαν πολὺν ὗσε χρυσόν (sc. [[Ζεύς]]) (O. 7.50)
}}
{{lsm
|lsmtext='''ὕω:''' [ῡ], μέλ. -ὕσω [ῡ], αόρ. αʹ <i>ὗσα</i> — Παθ., αόρ. αʹ [[ὕσθην]], παρακ. <i>ὗσμαι</i>·<br /><b class="num">1.</b> [[στέλνω]] [[βροχή]], [[βρέχω]], [[Ζεὺς]] ὗε, σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>ὁ θεὸς ὕει</i>, σε Ηρόδ.· [[έπειτα]], η ονομ. παραλείπεται, το <i>ὕει</i>χρησιμ. ως απρόσ., όπως το Λατ. [[pluit]], βρέχει, σε Ησίοδ., Ηρόδ.· <i>ὕοντος</i>, όταν βρέχει, σε Αριστοφ.· <i>ὕοντος πολλῷ</i>, [[καθώς]] έβρεχε [[πολύ]], καταρρακτωδώς, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. τόπου, <i>ἑπτὰ ἐτέων οὐκ ὗε τὴν Θήρην</i>, για [[εφτά]] χρόνια δεν έβρεξε στην [[Θήρα]], σε Ηρόδ.· απ' όπου, σε Παθ., με Μέσ. μέλ., βρέχομαι, σε Ομήρ. Οδ.· ὕσθησαν αἱ [[Θῆβαι]], βράχηκαν οι Θήβες, δηλ. ἔβρεξε [[εκεί]], σε Ηρόδ.· <i>ἡχώρη ὕεται</i>, δηλ. βρέχει στη [[χώρα]], στον ιδ.<br /><b class="num">3.</b> με σύστ. αντ., <i>ὗσε χρυσόν</i>, έβρεξε [[χρυσάφι]], σε Πίνδ.· καινὸν ἀεὶ [[Ζεὺς]] ὕει [[ὕδωρ]], σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''ὕω:''' (ῡ)<b class="num">1)</b> ниспосылать дождь: ὕε [[Ζεὺς]] [[συνεχές]] Hom. Зевс не переставал посылать дождь; νεφέλαι ὕουσι [[λεπτὸν]] [[ὥσπερ]] δρόσον Luc. облака испускают мелкий, словно росу, дождь; πολὺν ὕ. χρυσόν Pind. посылать золотой дождь; [[ὕδωρ]] τὸ ὑόμενον Plut. дождевая вода, дождь;<br /><b class="num">2)</b> impers. (преимущ. о дожде) идти, лить: ὕει Hes., Her. идет дождь; οὐκ ὕει [[οὐδέν]] Her. совершенно нет дождя; ὕοντος πολλῷ Xen. под проливным дождем; λέγεται ὗσαι ὕδατι λαβροτάτῳ Her. рассказывают, что полил сильнейший дождь;<br /><b class="num">3)</b> орошать дождем (ἑπτὰ ἐτέων οὐκ ὗε τὴν Θήρην Her.): ὕεται [[πᾶσα]] ἡ [[χώρη]] Her. вся страна орошается дождями; ὕσθη σταγόσιν αἵματος ἡ [[πόλις]] Plut. на город пролился кровавый дождь; [[λέων]], [[ὅστε]] εἶσιν ὑόμενος καὶ [[ἀήμενος]] Hom. лев, выходящий (на охоту) в дождь и в ветер.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">1.</b> to [[send]] [[rain]], to [[rain]], [[Ζεὺς]] ὗε Hom., etc.; ὁ θεὸς ὕει Hdt.:—then, the nom. [[being]] omitted, ὕει used impers., Lat. [[pluit]], it rains, Hes., Hdt.; ὕοντος [[when]] it is raining, Ar.; ὕοντος πολλῷ as it was raining [[heavily]], Xen.<br /><b class="num">2.</b> c. acc. loci, ἑπτὰ ἐτέων οὐκ ὗε τὴν Θήρην for [[seven]] years it did not [[rain]] on [[Thera]], Hdt.:—[[hence]] in Pass., with fut. mid. to be rained on, Od.; ὕσθησαν αἱ [[Θῆβαι]] [[Thebes]] was rained [[upon]], i. e. it rained [[there]], Hdt.; ἡ [[χώρη]] ὕεται, i. e. it rains in the [[country]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> c. acc. cogn., ὗσε χρυσόν it rained [[gold]], Pind.; καινὸν ἀεὶ [[Ζεὺς]] ὕει [[ὕδωρ]] Ar.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ὕω''': {húō}<br />'''Forms''': nur 3. sg. Präs. u. Ipf. ὕει, ὗε (seit Il.), 3. pl. ὕουσι (νεφέλαι, Luk.), Aor. ὗσαι (Pi., Hdt. usw.), Ipv. ὗσον (ὦ Ζεῦ, Gebet bei M. Ant.), Fut. ὕσει (Kratin.), 1. pl. ὕσομεν (von den Wolken, Ar.)<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[regnen]], meist unpers. [[es regnet]], auch [[regnen lassen]], [[Regen senden]]; dazu pass. Formen: ὑόμενος (ζ 131), ὕεται, [[ὑσθῆναι]] (Hdt. u.a.), [[ἐφυσμένος]] (X.) [[vom Regen betroffen werden]], [[Regen bekommen]]. Zum unpersönlichen und (okkasionellen) persönlichen ([[Ζεὺς]] ὕει u.a.) Gebrauch v. Wilamowitz Glaube 1, 21, Chantraine Fondation Hardt, Entretiens I (1952) 56f., Schw.-Debrunner 621.<br />'''Derivative''': Davon [[ὑετός]] m. [[Regen]] (seit Μ 133; wie [[νιφετός]], [[παγετός]] u.a.) mit [[ὑέτιος]] [[regnerisch]], [[Regen bringend]] (ion., Arist., hell. u. sp.; Hdt. 2, 25 codd. ὑετώτατοι), -ώδης ib. (J.), -ία f. [[Regenwetter]] (hell. u. sp.; Scheller Oxytonierung 54 f.), -ίζω [[ Regen senden]], [[beregnen]] (LXX, Pap.).<br />'''Etymology''' : Zum primären ὕω (aus *ὕι̯ω?) stimmt das toch. Verb für [[regnen]], z.B. A 3. pl. ''swiñc'' (athem. *''suu̯''-''énti'', von Blumen), B 3. sg. u. pl. ''suwam'' (*''suu̯ā''-''nt''); dazu mit suffixalem ''s'' (wie z.B. im Konj. B ''swāsaṃ'') A ''swase'', B ''swese'' [[Regen]] (*''su̯os''-; zum Anlaut v. Windekens Orbis 17, 97 f.). Aus anderen Sprachen gehören hierher noch alb. ''shi'' [[Regen]] (*''sū''-) und apreuß. ''suge'' (= ''suje'') ib.. Weitere Anknüpfung an idg. ''seu''-, ''sū̆''-’Saft, pressen’ in aind. ''sunóti'' [[auspressen]], [[keltern]] usw. (WP. 2, 468f., Pok. 912f.) ist hypothetisch und jedenfalls fürs Griech. ohne Belang. Über andere idg. Ausdrücke für [[regnen]] s. [[οὐρανός]], [[ἕρση]] und [[πλέω]]; dazu die Ausführungen bei Porzig Gliederung 185.<br />'''Page''' 2,978-979
}}