View source for ἄρμα

{{LSJ1
|Full diacritics=ἄρμα
|Medium diacritics=ἄρμα
|Low diacritics=άρμα
|Capitals=ΑΡΜΑ
|Transliteration A=árma
|Transliteration B=arma
|Transliteration C=arma
|Beta Code=a)/rma
|Definition=(A), ατος, τό, ([[αἴρω]]) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[that which one takes]]: [[food]], used by Hp., acc. to Hellad. ap. Phot.<span class="bibl">p.533</span> B., cj. in <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>639</span> (pl.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[burden]], [[load]], Aq.<span class="title">De.</span>1.12, al.</span><br />(B), ἡ, ([[ἀραρίσκω]]) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[union]], [[love]], [[Delphic]] word, Plu.2.769a, Hsch.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0355.png Seite 355]] ([[αἴρω]]), τό, 1) das Aufgehobene, Last. – 2) das, was man zu sich nimmt, Nahrung, Hippocr. (ἄρω), ἡ, Vereinigung, Beischlaf, bei den Delphiern, Plut. Amat. 23.
}}
{{DGE
|dgtxt=-ματος, τό<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> [[ἅρμα]] Pach.<i>Reg</i>.A 26, A 43, A 17 (cf. lat. <i>armati</i>)<br /><b class="num">1</b> [[partida de hombres armados]], [[tropa]] ἐκέλευσεν [[ἄρμα]] κατ' αὐτῶν ἐξελθεῖν Io.Mal.<i>Chron</i>.M.97.472B.<br /><b class="num">2</b> fig. [[hábito]] monacal ἐνδύουσι ... αὐτὸν τὸ ἅ. Pach.<i>Reg</i>.ll.cc.<br />-ματος, τό<br /><b class="num">1</b> [[comida]], [[alimento]] κείνοισι παρέσχεθεν ἄρματα πάντα Hes.<i>Th</i>.639, Hellad. en Phot.<i>Bibl</i>.533A.<br /><b class="num">2</b> [[carga]], [[peso]] Aq.<i>Nu</i>.11.11, <i>De</i>.1.12.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Deriv. quizá de [[αἴρω]] q.u.
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />[[ἄρμα]], η (Α)<br />[[ένωση]], [[αγάπη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <b>(θ.)</b> <i>αρ</i>-, [[αραρίσκω]]].<br /><b>(II)</b><br />η<br /><b>1.</b> το [[οικόσημο]]<br /><b>2.</b> η [[γενιά]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <b>ιταλ.</b> <i>arme</i>].<br /><b>(III)</b><br />[[ἄρμα]], το (Α)<br /><b>1.</b> η [[τροφή]]<br /><b>2.</b> το [[βάρος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολογίας. Πιθ. μεταρρηματικό παράγωγο του [[αείρω]] / [[αίρω]]. Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], λιγότερο πιθανή, ο τ. [[άρμα]] «[[τροφή]]» πιθ. <span style="color: red;"><</span> [[αίρω]] (-<i>ομαι</i>) ή <span style="color: red;"><</span> [[αραρίσκω]] ([[πρβλ]]. [[άρμενα]] «[[τροφή]]», [[αρμαλιά]]). Η λ. συνδέθηκε [[ακόμη]] με το νεοελλ. διαλεκτικό ([[ποντ]].-καππαδ.) <i>άρματα</i> «γυναικεία κοσμήματα». Αξιοσημείωτο, [[τέλος]], [[είναι]] ότι ο Ησύχιος χρησιμοποιεί τον τ. <i>άρματα</i> ως [[ερμήνευμα]] των λέξεων <i>νωγαλεύματα</i> ή <i>νωγαλίσματα</i> ([[πρβλ]]. «[[γλώσσα]]» του <b>Ησύχ.</b>: «<i>νωγαλεύματα</i> ἢ <i>νωγαλίσματα</i><br />τὰ κατὰ [[λεπτὸν]] ἐδέσματα<br />οἱ δὲ τὰ μὴ εἰς χορτασίαν ἀλλὰ τρυφερὰ ἄρματα»)].<br /><b>(IV)</b><br />το (AM [[ἄρμα]])<br /><b>1.</b> δίτροχο, [[κυρίως]] πολεμικό όχημα που το σέρνουν [[συνήθως]] δύο άλογα<br /><b>2.</b> όχημα με [[τέσσερα]] άλογα για αρματοδρομίες<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> μεγάλο στολισμένο όχημα για τις γιορτές του καρνάβαλου<br /><b>2.</b> ο [[κιλλίβαντας]] του πυροβόλου<br /><b>3.</b> τεθωρακισμένο στρατιωτικό όχημα με ερπύστριες, [[τανκ]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το [[άρμα]] [[μαζί]] με τα άλογα («[[ἅρμα]] [[τέθριππον]], τετράορον, [[τέτρωρον]]», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>2.</b> τα άλογα που έχουν ζευχθεί στο [[άρμα]]<br /><b>3.</b> η [[ασπίδα]]<br /><b>4.</b> (ως όρος των Πυθαγορείων) η [[ενότητα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. εμφανίζεται ήδη από τη μυκηναϊκή [[εποχή]] με τη [[σημασία]] του «τροχού» ή πιθ. «του πλαισίου της καρότσας». Ο τ. [[άρμα]] ανάγεται στη [[ρίζα]] του [[αραρίσκω]] <i>αr</i>- «[[συνάπτω]], [[συναρμόζω]]». Η [[δασύτητα]] της λ. οδήγησε στην [[υπόθεση]] υπάρξεως ενός αρχικού επιθήματος «<i>smņ</i> (<span style="color: red;"><</span> -<i>smen</i>), δηλ. <i>ar</i>-<i>smņ</i> > <i>arhmņ</i> > <i>harmņ</i> (> [[άρμα]]), με [[πρόληψη]] της δασύτητας στην [[αρχή]] της λ., [[γεγονός]] που πιθ. ευνοούσε και την [[άρση]] της ομωνυμίας [[μεταξύ]] των <i>αρ</i>- <span style="color: red;"><</span> [[αείρω]] / [[αίρω]] και <i>αρ</i>- <span style="color: red;"><</span> [[αραρίσκω]] ([[πρβλ]]. ανάλογο σχηματισμό των [[αρμός]], [[αρμή]]). Η [[απουσία]] δασύτητας στους τύπους της Μυκηναϊκής ([[πρβλ]]. <i>α</i>-<i>mo</i> και όχι <i>a</i><sub>2</sub>-<i>mo</i>, όπως θα αναμενόταν σε [[περίπτωση]] δασύνσεως) δημιουργεί ενδοιασμούς σχετικά με την [[αποδοχή]] ενός επιθήματος -<i>smņ</i> ή -<i>mņ</i> στους εν λόγω μυκηναϊκούς τύπους. Η πληρέστερη [[κατανόηση]] των τύπων [[άρμα]], [[αρμός]], [[αρμή]] ευνοείται από την ύπαρξη πολυάριθμων μη ελληνικών λέξεων σχηματισμένων [[κατά]] τρόπο ανάλογο (δηλ. [[ρίζα]] <i>αr</i>-, [[επίθημα]] -<i>m</i>), [[πρβλ]]. λατ. <i>arma</i> «όπλο, -α», <i>armentum</i> «βόδια ικανά για όργωμα, [[αγέλη]]», <i>armus</i> «[[ωμοπλάτη]], ώμος», αρμεν. <i>y</i>-<i>armar</i> «προσαρμοσμένος, [[ταιριαστός]]», γοτθ. <i>αrms</i> «[[βραχίονας]]» κ.ά. Τέλος, δεν ευσταθεί η [[άποψη]], σύμφωνα με την οποία ο τ. [[άρμα]] θεωρείται μικρασιατικής προελεύσεως, όπως οι περισσότερες ελληνικές λέξεις που εκφράζουν την [[έννοια]] του οχήματος.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[αρμάτειος]], [[αρματεύω]], [[αρματόεις]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (α' συνθετικό) [[αρματηλάτης]], [[αρματοδρόμος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αρμασίδουπος]], [[αρματήλατος]], [[αρματόκτυπος]], [[αρματοπηγός]], [[αρματοποιός]], [[αρματοτροφώ]], [[αρματοτροχιά]]<br /><b>μσν.</b><br />[[αρματοθεσία]], [[αρματομαχώ]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αρματαγωγό]](<i>ν</i>)<br />(β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[αρισθάρματος]], [[βρισάρματος]], [[ευάρματος]], [[πολυάρματος]], [[ριμφάρματος]], [[φιλάρματος]], [[χαλκάρματος]], [[χρυσάρματος]].<br /><b>(V)</b><br />το (Μ [[ἄρμα]])<br /><b>1.</b> όπλο οποιουδήποτε είδους («τ' αντρειωμένου τ' άρματα δεν [[πρέπει]] να πουλιούνται» — παροιμ., «[[χωρίς]] άρματα στον πόλεμο δεν πάνε» — όποιος προσπαθεί να κάνει [[κάτι]], [[πρέπει]] να έχει και τα απαραίτητα [[μέσα]]<br />«με το [[κορμί]] και τ'άρματα» — τα [[λαμπρά]] όπλα ταιριάζουν σε λεβέντη)<br /><b>2.</b> οπλισμένος, [[στρατιώτης]] («τρέχουν άρματα χιλιάδες / σαν το [[κύμα]] στο γιαλό», Σολωμός).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <b>λατ.</b> <i>arma</i> (-<i>orum</i>) «όπλο, όπλα»].
}}
{{etym
|etymtx=2.<br />Grammatical information: n.<br />Meaning: [[food]] (Hp. acc. to Hellad. ap. Phot. p. 533 B; [[varia lectio|v.l.]] for [[ἅρμενα]] Hes. Th. 639).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Connected with [[αἴρω]], <b class="b3">-ομαι</b> as [[take for onself]] or with [[ἀραρίσκω]], cf. [[ἄρμενα]] in the meaning [[food]] and [[ἁρμαλιά]]. - Further in the gloss <b class="b3">νωγαλεύματα η νωγαλίσματα τὰ κατὰ λεπτὸν ἐδέσματα</b>. <b class="b3">οἱ δε τὰ μη εἰς χορτασίαν</b>, <b class="b3">ἀλλὰ τρυφερὰ ἄρματα</b> H. NGr. (Pont., Capp.) [[ἄρματα]] [[ornaments of a woman]] can hardly belong here.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἄρμα''': 2.<br />{árma}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Speise]], [[Nahrung]],<br />'''Derivative''': nach Hellad. ap. Phot. p. 533 B von Hp. benutzt; im Plur. schwach bezeugte [[varia lectio|v.l.]] (für ἅρμενα) bei Hes. ''Th''. 639.<br />'''Etymology''' : Falls überhaupt richtig, entweder zu [[αἴρω]], -ομαι im Sinn von [[ergreifen]], [[zu sich nehmen]] (φορβὰν ἱερᾶς γᾶς σπόρον ... αἴρων S. ''Ph''. 707) oder zu [[ἀραρίσκω]], vgl. [[ἄρμενα]] im Sinn von [[Speise]] und [[ἁρμαλιά]]. — Außerdem bei H. als Erklärung von νωγαλεύματα ἢ νωγαλίσματα· τὰ κατὰ [[λεπτὸν]] ἐδέσματα. οἱ δὲ τὰ μὴ [[εἰς]] χορτασίαν, ἀλλὰ τρυφερὰ ἄρματα, womit ngr. (Pont., Kapp.) ἄρματα [[weiblicher Schmuck]] zu vergleichen ist (Kukules Ἀρχ. Ἐφ. 27, 61ff.).<br />'''Page''' 1,143
}}