View source for ψαλίς

{{LSJ1
|Full diacritics=ψᾰλίς
|Medium diacritics=ψαλίς
|Low diacritics=ψαλίς
|Capitals=ΨΑΛΙΣ
|Transliteration A=psalís
|Transliteration B=psalis
|Transliteration C=psalis
|Beta Code=yali/s
|Definition=ίδος, ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[a pair of scissors]], among the toilette articles of a lady, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>320.1</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>413</span> ([[nisi legendum|nisi leg.]] [[ψέλια]]), <span class="bibl"><span class="title">PTeb.</span>331.13</span> (ii A. D.); δρεπάνοισι καὶ οὐ ψαλίδεσσι καρῆναι <span class="title">AP</span>11.368 (Jul.Antecessor). </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[razor]], expld. by <b class="b3">μιᾷ μαχαίρᾳ</b> (v. [[μάχαιρα]]), <span class="bibl">Poll.2.32</span>, <span class="bibl">10.140</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[sewer]], [[drain]], στενὴν δ' ἔδυμεν ψαλίδα <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>367</span>; [[vault]], [[crypt]], ψαλίδαπρομήκη λίθων ποτίμων <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>947d</span>; [[barrel-vault]], Supp.Epigr.2.582 (Ionia, iii/ii B. C.), <b class="b2">Explor.Arch. de Délos</b> 11.262, <span class="bibl">Ph.<span class="title">Bel.</span>80.46</span> (pl.), Hero ''*Stereom''.2.28; ἀνήγειρεν τὴνψ. ταύτην <span class="title">Supp.Epigr.</span>2.755 (Syria, ii A. D.); Gal. compares the [[fornix]] (ψαλιδοειδές) of the brain to a <b class="b3">ψ. οἰκοδομήματος σφαιροειδοῦς</b>, 2.725; similarly the [[arch]] of the foot, <span class="bibl"><span class="title">UP</span> 3.8</span>; having keystones (ὀμφαλοί), <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mu.</span>399b30</span>; and being curved (καμφθεῖσα), <span class="bibl">Str.17.1.42</span> (dub.), <span class="bibl">D.S.2.9</span>; expld. by [[καμάρα]] and [[ἁψίς]], Sch.Pl. l. c., Suid.; as entrance and exit of a theatre, <span class="title">LW</span>1586 (Aphrodisias, written ψελίς). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> <b class="b3">αἱ ψ. τῶν στύλων</b> prob. the [[rounded mouldings]] between the capital and the column, <span class="bibl">LXX <span class="title">Ex.</span>27.10</span>, ''ΙΙ''; so perhaps ψαλλίδες in <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1028.9</span> (ii A. D.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> pl., [[rings]] for the staves of the altar of incense, <span class="bibl">LXX <span class="title">Ex.</span>30.4</span>; [[iron bands]] for strengthening an engine, <span class="bibl">Ph.<span class="title">Bel.</span>57.33</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> = [[ταχεῖα κίνησις]], Sch.<span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>947d</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1390.png Seite 1390]] ίδος, ἡ, 1) die Scheere, die bei den Alten nur in der Gestalt der Schaafscheere gebraucht zu sein scheint, also mehr abkniff als abschnitt; auch μία [[μάχαιρα]], aus einem Stücke bestehend, Poll. 2, 32. 10, 140; bes. die der Bartscheerer, vgl. Jac. A. P. 205; ψαλίδεσσι [[καρῆναι]] Iulian. Antic. 2 (XI, 368). – 2) Gewölbe, Schwibbogen, sonst [[ἁψίς]], vgl. Suid. u. Poll. 9, 49 mit Plat. Legg. XII, 947 d; Soph. fr. 336; bei Poll. 4, 49 eine gewölbte Wasserleitung; vgl. Hesych.; Galen. verbindet diese Bdtg mit der ersten, weil die Griffe der Scheeren nach unten gewälbt waren oder aus einem langgezogenen Ringe bestanden, wie bei uns. – Hesych. erklärt auch [[ταχεῖα]] [[κίνησις]].
}}
{{ls
|lstext='''ψαλίς''': τὸ [[μέχρι]] δέρματος τοῦτο [[ξύρισμα]], [[ὅπερ]] ἐγίνετο ὡς τιμωρίαν τῶν μοιχῶν, ἐκαλεῖτο [[κῆπος]]. ΙΙ. [[ὄνομα]] πολυτίμου τινὸς λίθου, Ἀριστ. π. Θαυμασ. 173, Πλούτ. 2. 1154D.<br />ψᾰλίς: -ίδος, ἡ, «ψαλίδι», Λατ. forfex, ἐχρησίμευεν ὡς κομμμωτικὸν [[ἐργαλεῖον]] γυναικός, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 309, πρβλ. Σοφ. Ἀποσπ. 362· δρεπάνοισι καὶ οὐ ψαλίδεσσι καρῆναι Ἀνθολ. Παλατ. 11. 368 ἑρμηνεύεται διὰ τοῦ [[διπλῆ]] [[μάχαιρα]] Πολυδ. Β΄, 32 ([[ὅθεν]] ἐν Γ΄, 140, ὁ Ἑρρ. Στέφ. ἔγραψε [[διπλῆ]] ἀντὶ μία). ΙΙ. [[εἶδος]] οἰκοδομήματος χαμηλοῦ μετὰ ψαλιδοειδοῦς στέγης ἐκ πλακῶν, Λατ. fornix, στενὴν δ’ ἔδυμεν ψαλίδα Σοφ. Ἀποσπ. 336· ψαλίδα προμήκη λίθων Πλάτ. Νόμ. 947D· (διάφ. γραφ. ἁψῖδα)· ― πιθανῶς οὐχὶ τοξοειδὴς [[θόλος]] ἀλλ’ [[ὅμοιος]] τῷ ἐν Τίρυνθι οἰκοδομήματι οὗ εἰκὼν φέρεται ἐν τῷ Λεξ. Ἀρχαιοτ. Σμιθίου 125, ἴδε μετάφρ. Τσιβανοπούλου σ. 1010. 2) παρὰ μεταγεν. βεβαίως τοξοειδὴς [[καμάρα]] (ἡμικυλίνδριον τὸ [[σχῆμα]] ἔχουσα) Ἰω. Λυδ. περὶ Μην. 3. 33· ἔχουσα κεντρικοὺς λίθους ἢ κατακλεῖδας (ὀμφαλούς), Ἀριστ. π. Κόσμ. 6, 28· καὶ οὗσα [[καμπύλη]] (καμφθεῖσα), Στράβ. 813, Διόδ. 2. 9· ἑρμηνεύται διὰ τοῦ [[καμάρα]] καὶ ἁψίς, Σχόλ. Πλάτ. ἔνθ’ ἀνωτ., Σουΐδ. ΙΙΙ. παρὰ τοῖς Ἑβδ. (ἐν τῇ Ἐξόδ. ΚΖ΄, 10, 11) αἱ ψ. τῶν στύλων φαίνεται ὅτι [[εἶναι]] αἱ σπειροειδεῖς ἢ καμπύλαι ἐξοχαὶ αἱ μεταξὺ τοῦ κιονοκράνου καὶ τοῦ κίονος· ἴδε Ewald Antiqq. σελ. 323 (τῆς Ἀγγλ. μεταφρ.). IV. = ταχεῖα [[κίνησις]], Σχόλ. εἰς Πλάτ. ἔνθ’ ἀνωτ..
}}
{{bailly
|btext=ίδος (ἡ) :<br />ciseaux.<br />'''Étymologie:''' DELG [[ψαλόν]].
}}
{{grml
|mltxt=-[[ίδος]], ἡ, ΜΑ<br /><b>βλ.</b> [[ψαλίδα]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ψᾰλίς:''' -[[ίδος]], ἡ,<br /><b class="num">I.</b> [[ψαλίδι]], Λατ. [[forfex]], σε Ανθ.<br /><b class="num">II.</b> [[κτίριο]] με μυτερή πέτρινη [[σκεπή]], [[θόλος]], Λατ. [[fornix]], σε Σοφ. (άγν. προέλ.).
}}
{{elru
|elrutext='''ψᾰλίς:''' ίδος, Arst. [[varia lectio|v.l.]] ῖδος ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[ножницы]] (Arph.; ψαλίδεσσι [[καρῆναι]] Anth.);<br /><b class="num">2)</b> [[кольцо]] или [[браслет]] Soph.;<br /><b class="num">3)</b> [[свод]], [[сводчатое строение]] (στενὴ ψ. Soph.; ψ. [[προμήκης]] Plat.): τὸ [[σχῆμα]] τῆς ψαλίδος Arst. сводчатая форма;<br /><b class="num">4)</b> [[арка]]: ἡ καμφθεῖσα ψ. Diod. подпорная арка.
}}
{{elnl
|elnltext=ψαλίς -ίδος, ἡ [~ ψάλιον] schaar. gewelfde gang, tunnel.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=ψᾰλίς, ίδος, ἡ,<br /><b class="num">I.</b> a [[pair]] of [[scissors]], Lat. [[forfex]], Anth.<br /><b class="num">II.</b> a [[building]] with a [[pointed]] [[stone]] [[roof]], a [[vault]], Lat. [[fornix]], Soph. [Deriv. [[unknown]].]
}}
{{FriskDe
|ftr='''ψαλίς''': -ίδος<br />{psalís}<br />'''Forms''': (auch -ῖδος?)<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': 1. ‘unterirdischer (gewölbter) Gang, Kanal, (unterirdisches) Gewölbe, Schwibbogen’ (S.''Fr''. 367, Pl. ''Lg''. 947d, Arist., Ph. ''Bel''., Hero, hell. u. sp. Inschr. usw.);<br />'''Composita''': [[ψαλιδοειδής]] [[einem Gewölbe ähnlich]] (Ph. ''Bel''., Gal.).<br />'''Derivative''': Davon ψαλιδόομαι [[sich wölben]] (Bito) mit -ωτός [[gewölbt]] (D. H.), -ωμα n. [[Gewölbe]] (Str., Inschr. II<sup>p</sup>). — 2. [[Schere]] (S.''Fr''. 413, Ar. ''Fr''. 320,1, ''AP'', Pap.II<sup>p</sup>, Poll.); [[ψαλιδόστομος]] ‘scher- mäulig’, v. Krebs (Batr.). Davon Demin. [[ψαλίδιον]] n. (Pap.V<sup>p</sup>), Verb [[ψαλίζω]] (ἀπο-, δια-) [[mit einer Schere schneiden]], [[scheren]] (sp. Mediz., Babr.), ψαλίξαι· κεῖραι H., mit -ιστός. -ισμός m. (sp. Mediz.). Hierher noch mgr. ψαλίτης [[vermiculus]], [[cuius cornua forficulae speciem referunt]], s. Redard 85 m. Weiterem. — 3. ‘Ring od. ähnl. zum Stützen od. Verstärken’ (LXX, Ph. ''Bel''.; auch ''BGU'' 1028, 9 [II<sup>p</sup>]: ψαλλίδ[ων]?).<br />'''Etymology''': In der 3. Bed. dürfte sich [[ψαλίς]] mit [[ψέλιον]], wohl auch mit [[ψάλιον]] verbinden lassen; für die damit ebenso wie unter sich anscheinend unvereinbaren Bedd. [[Gewölbe]] und [[Schere]] ist noch keine Erklärung gefunden.<br />'''Page''' 2,1128
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[underground vault]]
}}