View source for φώς

{{LSJ1
|Full diacritics=φώς
|Medium diacritics=φώς
|Low diacritics=φως
|Capitals=ΦΩΣ
|Transliteration A=phṓs
|Transliteration B=phōs
|Transliteration C=fos
|Beta Code=fw/s
|Definition=gen. [[φωτός]], [[ὁ]]: dual [[φῶτε]], [[φωτοῖν]]: pl. [[φῶτες]], [[φωτῶν]], [[φωσί]]: poet. Noun (Com., only paratrag., as <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>528</span>, or pseudo-orac., <span class="bibl">Diph.126.3</span> (hex.); also in late Prose, <span class="bibl"><span class="title">PRyl.</span>77.34</span> (ii A. D.)):—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[man]], sometimes coupled with <b class="b3">ἀνήρ, δύο δ' οὔπω φῶτε πεπύσθην, ἀνέρε κυδαλίμω</b> . . <span class="bibl">Il. 17.377</span>; ἀλλότριος φ. <span class="bibl">5.214</span>, cf. <span class="bibl">11.462</span>, <span class="bibl">614</span>, al.; in gen., equivalent to a possessive pronoun, [[his]], χρόα φωτός <span class="bibl">4.139</span>, al.; in Trag. either of heroes, as <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>499</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>107</span> (lyr.), or of men generally, <span class="bibl">A. <span class="title">Pers.</span>242</span> (troch.); φῶτ' ἄδικον <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>398</span> (lyr.); <b class="b3">φ. ἀνόσιος, ἀμαυρός</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>281</span>,<span class="bibl">1018</span>; <b class="b3">ὦ σκῆπτρα φωτός</b>, i.e. [[ἐμοῦ]], ib.<span class="bibl">1109</span>; joined with other Nouns, φῶτ' Ἀσκληπιοῦ υἱόν <span class="bibl">Il.4.194</span>, cf. <span class="bibl">21.546</span>, <span class="bibl">Od.21.26</span>; φωτί . . δέκτῃ <span class="bibl">4.247</span>; φῶτες Αἰγεΐδαι <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>5.75</span>; κλωπὸς φωτός <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span> 709</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[man]], opp. woman, <span class="bibl">Od.6.129</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>910</span>, <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>177</span>, etc.; but <b class="b3">δύ' οἰκτρὼ φῶτε</b>, of a man and his wife, <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>1094</span>; so of lovers, <span class="title">AP</span>5.248.5 (Iren.). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[mortal]], opp. a god, πρὸς δαίμονα φωτὶ μάχεσθαι <span class="bibl">Il.17.98</span>; φωτῶν ἀλαὸν γένος <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>549</span> (lyr.); φῶτα βρότειον <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>542</span> (lyr.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1323.png Seite 1323]] ὁ, gen. φωτός, plur. φῶτες, gen. φωτῶν, poet. = [[ἀνήρ]], – der [[Mann]], Hom. oft, bes. der tüchtige, tapfere Mann, Il. 4, 194. 21, 546 Od. 21, 26. – Auch der Sterbliche, im <span class="ggns">Gegensatz</span> der Götter, πρὸς δαίμονα φωτὶ μάχεσθαι Il. 17, 98; so Pind. u. Tragg. oft; der Mensch übh., τὸ φωτῶν ἀλαὸν [[γένος]] Aesch. Prom. 548; Soph. Ai. 293; vgl. Jac. A. P. p. 110; dah. Eur. Hel. 1100 auch die Frauen. – Die Ableitung schwankt zwischen [[φημί]], der mit Sprache Begabte, wie [[μέροψ]], u. φύω, entweder der Erzeugende, der Mann, oder der Erzeugte, das Geschöpf, der Mensch.
}}
{{bailly
|btext=[[φωτός]] (ὁ, <i>qqf</i> ἡ)<br /><i>gén. pl.</i> [[φωτῶν]];<br /><i>poét. c.</i> [[ἀνήρ]] : homme, <i>d'où</i><br /><b>1</b> (ὁ, ἡ) être humain, homme <i>ou</i> femme : [[φωτῶν]] [[γένος]] ESCHL la race des hommes ; <i>particul.</i> mortel <i>p. opp. aux dieux</i>;<br /><b>2</b> homme de haut rang <i>en parl. des héros, des chefs, des grands ; au sens collect.</i> troupe de guerriers.<br />'''Étymologie:''' [[φύω]].
}}
{{elru
|elrutext='''φώς:''' [[φωτός]] ὁ только поэт.<br /><b class="num">1)</b> муж, мужчина, тж. человек Hom., Trag., Arph.: [[φωτῶν]] [[γένος]] Aesch., род человеческий; φῶτες Αἰγεΐδαι Pind. потомки Эгея; δύ᾽ οἰκτρὼ φῶτε Eur. два несчастных человека (Менелай и Елена);<br /><b class="num">2)</b> собир. [[войско]] (ὁ [[λεύκασπις]] φ. Soph.).
}}
{{ls
|lstext='''φώς''': γεν. φωτός, ὁ· δυϊκ. φῶτε, φωτοῖν· πληθ. φῶτες, φωτῶν, φωσί· (πιθ. ἐκ τῆς √ΦΥ, φύω, καὶ οὕτω [[κυρίως]] =, φύσας). Ποιητ. [[ὄνομα]], σπανίως εὑρισκόμενον παρὰ τοῖς κωμ., [[οἷον]] παρ’ Ἀριστοφ. ἐν Εἰρ. 520, Διφίλῳ ἐν Ἀδήλ. 3· [[οὐδαμοῦ]] παρὰ τοῖς πεζογράφοις, ἀκριβῶς ὡς τὸ [[ἀνήρ]], [[ἐνίοτε]] [[μάλιστα]] παρατίθενται τὰ δύο ὡς ἰσοδύναμα, δύο δ’ [[οὔπω]] φῶτε πεπύσθην, ἀνέρε κυδαλίμω... Ἰλ. Ρ. 377· [[ἀλλότριος]] φ. Ε. 214, πρβλ. Λ. 462, 613, κ. ἀλλ.· ― [[ἐνίοτε]] ἐμφατικῶς, [[γενναῖος]] [[ἀνήρ]], [[ἥρως]], Μαχάονα [[δεῦρο]] κάλεσσον, φῶτ’, Ἀσκληπιοῦ υἱὸν Ἰλ. Δ. 193, πρβλ. Φ. 545, Ὀδ. Φ. 26, πρβλ. Ἕρμανν. εἰς Σοφ. Ἠλ. 45· (ἐπὶ ταύτης τῆς σημασίας τίθεται ἀείποτε ὡς πρώτη [[λέξις]] τοῦ στίχου)· οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ. ποιηταῖς [[εἴτε]] ἐπὶ ἡρώων, [[οἷον]] Αἰσχύλ. Θήβ. 499, Σοφ. Ἀντιγ. 107, Τραχ. 177· ἢ ἐπὶ ἀνδρῶν [[καθόλου]], Αἰσχύλου Πέρσ. 242, Ἀγ. 398, Σοφ. Οἰδ. Κολ. 281, 1018, κτλ.· ὦ σκῆπτρα φωτός, δηλ. ἐμοῦ, [[αὐτόθι]] 1109· ― συνημμένον μετ’ ἄλλων ὀνομάτων, φῶτες Αἰγεΐδαι Πινδ. Π. 5. 100· κλωπὸς φωτὸς Εὐρ. Ρῆσ. 709. ΙΙ. [[ἀνήρ]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν γυναῖκα, Ὀδ. Ζ. 129, Σοφ. Ἀντιγ. 910, Τραχ. 177, κτλ.· δύ’ οἰκτρὼ φῶτε, ἐπὶ ἀνδρὸς καὶ γυναικός, Εὐρ. Ἠλ. 1094, πρβλ. Ἀνθ. Παλατ. 5. 249. ΙΙΙ. [[ἄνθρωπος]], [[θνητός]], [[βροτός]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς θεόν, πρὸς δαίμονα φωτὶ μάχεσθαι Ἰλ. Ρ. 98· τὸ φωτῶν ἀλαὸν γένος Αἰσχύλ. Πρ. 549· φῶτα βρότειον Εὐρ. Βάκχ. 542.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[φωτός]]: [[man]], [[wight]]; [[like]] [[ἀνήρ]], [[but]] [[not]] so [[much]] a [[mark]] of [[distinction]]; freq. in apposition to a [[name]], Il. 4.194 . [[ἀλλότριος]] [[φώς]], ‘[[somebody]] [[else]].’
}}
{{Slater
|sltr=[[φώς]] ([[φωτός]], φωτί, φῶτα, φῶτες, [[φωτῶν]], φῶτας, φῶτες.) [[man]] οὐδὲ ματρὶ φῶτες [[ἄγαγον]] (sc. σε) (O. 1.46) ὁ [[μέγας]] δὲ [[κίνδυνος]] ἄναλκιν οὐ φῶτα λαμβάνει (O. 1.81) φῶτας δ' δαμάσσαις διήρχετο κύκλον (O. 9.91) “παῖδες ὑπερθύμων τε [[φωτῶν]] καὶ [[θεῶν]]” (P. 4.13) “φῶτα κελαινεφέων πεδίων δεσπόταν” (P. 4.52) ἵκοντο Θήρανδε φῶτες Αἰγείδαι (P. 5.75) καὶ μὰν ἁ [[Σαλαμίς]] γε θρέψαι φῶτα μαχατὰν [[δυνατός]] (N. 2.13) Κορινθίων ὑπὸ [[φωτῶν]] ἐν ἐσλοῦ Πέλοπος πτυχαῖς ὀκτὼ στεφάνοις ἔμιχθεν [[ἤδη]] (N. 2.20) [[ὕμνος]] δὲ [[τῶν]] ἀγαθῶν ἐργμάτων βασιλεῦσιν ἰσοδαίμονα τεύχει φῶτα (N. 4.85) ἑπτὰ γὰρ δαίσαντο πυραὶ νεογυίους φῶτας (N. 9.24) “οἴχεται τιμὰ [[φίλων]] τατωμένῳ φωτί” (N. 10.78) οἱ μὲν [[πάλαι]], ὦ Θρασύβουλε, φῶτες [[ῥίμφα]] παιδείους ἐτόξευον μελιγάρυας ὕμνους (I. 2.1) [[οὐκ]] ἐμέμφθη ῥυσίδιφρον χεῖρα πλαξίπποιο [[φωτός]] (I. 2.21) [[ὅσσα]] δ' ἐπ ἀνθρώπους ἄηται μαρτύρια φθιμένων ζωῶν τε [[φωτῶν]] ἀπλέτου [[δόξας]] (I. 4.10) ἔδοξ' [[ἦρα]] καὶ ἀθανάτοις ἐσλόν γε φῶτα καὶ φθίμενον ὕμνοις [[θεᾶν]] διδόμεν ([[Achilles]]) (I. 8.60) πέτραι δ' [ἔφ]α[ν][[θεν]] ἀντὶ [[φωτῶν]] Δ. . . λαβὼν δ ἕν[α] φῷ[τ]ᾳ fr. 169. 20.
}}
{{grml
|mltxt=-ῳδός, ἡ, Α<br /> <b>βλ.</b> [[φωΐς]].<br />φωτός, ὁ, Α<br /> (<b>ποιητ. τ.</b>)<br /> <b>1.</b> [[άνδρας]]<br /> <b>2.</b> [[γενναίος]] [[άνδρας]], [[ήρωας]]<br /> <b>3.</b> [[σύζυγος]]<br /> <b>4.</b> [[θνητός]], [[βροτός]].<br /> [<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Από μορφολογική [[άποψη]] η λ. <i>φώς</i> θα μπορούσε να παραβληθεί με το αρχ. ινδ. <i>bhas</i>- «φως, [[λάμψη]], [[μεγαλοπρέπεια]]» (<b>βλ. λ.</b> <i>φως</i>), αν θεωρηθεί ότι η λ. <i>φώς</i> ήταν αρχικά σιγμόληκτο και στη [[συνέχεια]] ακολούθησε, ως [[προς]] την [[κλίση]], τα οδοντικόληκτα με χαρακτήρα -<i>τ</i>-. Ωστόσο, μια τέτοια [[σύνδεση]], [[εκτός]] από τις μορφολογικές αυτές δυσχέρειες, παρουσιάζει προβλήματα και από σημασιολογική [[άποψη]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''φώς:''' γεν. [[φωτός]], <i>ὁ</i>, δυϊκ. <i>φῶτε</i>, <i>φωτοῖν</i>· πληθ. <i>φῶτες</i>, [[φωτῶν]], <i>φωσί</i>·<br /><b class="num">I.</b> χρησιμ. από ποιητές, ακριβώς όπως το [[ἀνήρ]], [[άνδρας]], σε Όμηρ., Τραγ.<br /><b class="num">II.</b> [[άνδρας]], αντίθ. προς τη [[γυναίκα]], σε Ομήρ. Οδ., Σοφ.· <i>δύ' οἰκτρὼ φῶτε</i>, λέγεται για έναν άντρα και τη [[γυναίκα]] του, σε Ευρ.<br /><b class="num">III.</b> [[άνθρωπος]], αντίθ. προς το θεό, σε Ομήρ. Ιλ., Αισχύλ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[used by Poets, [[just]] like [[ἀνήρ]]<br /><b class="num">I.</b> a man, Hom., Trag.<br /><b class="num">II.</b> a man, as opp. to a [[woman]], Od., Soph.; δύ' οἰκτρὼ φῶτε, of a man and his [[wife]], Eur.<br /><b class="num">III.</b> a man, opp. to a god, Il., Aesch.
}}
{{FriskDe
|ftr='''φώς''': [[φωτός]]<br />{phṓs}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Mann]], in der Trag. auch von Heroen (ep. poet. seit Il.).<br />'''Etymology''': Unerklärt. Von Brugmann Grundr.<sup>2</sup> II: 1, 536 mit aind. ''bhā́s''- n. [[Licht]], [[Schein]], [[Herrlichkeit]], [[Macht]] verbunden, entweder als urspr. ''s''- Stamm oder aus idg. *''bhō''-''t''- zu aind. ''bhā́''-''ti'' [[leuchtet]], [[scheint]] (vgl. zu [[φάος]]).<br />'''Page''' 2,1060
}}
{{mantoulidis
|mantxt=-[[φωτός]] ὁ (=ἄντρας, [[ἄνθρωπος]]). Ἀπό τό [[φημί]] ἤ ἀπό ρίζα φυ- τοῦ [[φύω]]. ἐνῶ φῶς, [[φωτός]], [[ἀντί]] [[φάος]] τοῦ [[φάω]].
}}