View source for εὐγενής

{{LSJ1
|Full diacritics=εὐγενής
|Medium diacritics=εὐγενής
|Low diacritics=ευγενής
|Capitals=ΕΥΓΕΝΗΣ
|Transliteration A=eugenḗs
|Transliteration B=eugenēs
|Transliteration C=evgenis
|Beta Code=eu)genh/s
|Definition=ές, in Hom. [[εὐηγενής]] ([[quod vide|q.v.]]), and in <span class="bibl"><span class="title">h.Ven.</span>94</span> [[ἠϋγενής]]: ([[γένος]]):—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[well-born]], <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>704</span> (troch.), <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>728</span>, etc.; εὐ. [[δόμος]] <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span> 1540</span>; [[τὸ μὲν ἐστίχθαι εὐγενὲς κέκριται]] = [[being tattooed is esteemed a mark of nobility]], <span class="bibl">Hdt. 5.6</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> in Trag. etc. with the connotation [[noble-minded]], [[generous]] (more prop. [[γενναῖος]], cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1390b22</span>), <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>38</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ph.</span>874</span>, etc.; διαφέρει φύσις γενναίου σκύλακος… νεανίσκου εὐ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>375a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of animals, [[high-bred]], [[ἵππος]] <span class="bibl">Thgn.184</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>25</span>; λέων <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1259</span>; ὄρνιθες <span class="bibl">Plb.1.58.7</span>; of plants, [[of a good sort]], <span class="bibl">Ael.<span class="title">VH</span>2.14</span>; ῥόαι <span class="bibl">Eriph. 2.11</span>; πυροί Gal.11.120; βλαστοί <span class="title">Gp.</span>5.37.2: so in Comp., <span class="bibl">Eub.44</span>; φλέβες καὶ ἶνες <span class="bibl">Thphr. <span class="title">HP</span> 5.1.7</span> (s.v.l., cf. [[εὐτενής]]); χαλκός <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>864</span> ([[varia lectio|v.l.]]): metaph., of a wife, ὥσπερ εὐγενῆ χώραν ἐντεκνώσασθαι παρασχεῖν <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cat.Mi.</span>25</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> of outward form, [[noble]], [[δέρη]], [[πρόσωπον]], <span class="bibl">E. <span class="title">Hel.</span>136</span>, <span class="bibl"><span class="title">Med.</span>1072</span>; of style, τὸ εὐ. τῆς λέξεως Ael.NA Epil.; εὐ. ῥυθμοί <span class="bibl">D.H.<span class="title">Comp.</span>18</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Adv. [[εὐγενῶς]] = [[nobly]], [[bravely]], κατθανοῦμεν <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>201</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>727</span>; εὐτυχεῖν Plu.2.7f.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1059.png Seite 1059]] ές, wohlgeboren, von edler Abkunft, Geburt, Aesch. Spt. 391; εὐγενὲς γύναι Pers. 690; λέοντος εὐγενοῦς [[ἀπουσία]] Ag. 1232; Soph., wo Kreon die Athener anredet, χθονὸς τῆσδ' εὐγενεῖς οἰκήτορες, O. C. 732, die als Autochthonen edler Abkunft sich rühmen; auch [[ἵππος]] [[εὐγενής]], El. 25; Eur. oft, auch εὐγενὴς [[δόμος]], Ion 1540; ἀπ' εὐγενοῦς ῥίζης I. T. 609; übertr. auf das edle Aeußere, εὐγενῆ παρθένον [[εἶδος]] Hel. 10; [[δέρη]], [[παρηΐς]], 136 Ion 242; [[πρόσωπον]] εὐγενὲς τέκνων Med. 1072; Her. 5, 6. – Arist. unterscheidet A. H. 1, 1 wie rhet. 2, 15 εὐγενὲς τὸ ἐξ ἀγαθοῦ γένους, κατὰ τὴν τοῦ γένους ἀρετήν von γενναῖον, τὸ μὴ ἐξιστάμενον ἐκ τῆς αὑτοῦ φύσεως. – Von Thieren u. Pflanzen, von guter Race, guter Art, Arist. H. A. 1, 8; Ael. V. H. 2, 14 u. A.; [[χώρα]], Plut. Cat. min. 25; Soph. frg. 713 sagt vom Monde [[ὅταν]] περ αὑτῆς εὐγενεστάτη φανῇ, d. i. beim Vollmonde. – Übertr., edelgesinnt, hochsinnig, eine Gesinnung, wie sie der von edler Geburt haben muß, κατὰ μεταφορὰν μεγαλοπρεπὴς καὶ [[γενναῖος]], Arist. rhet. 2, 15; [[φύσις]] Soph. Phil. 862; εἴτ' εὐγενὴς πέφυκας εἴτ' ἐσθλῶν κακή Ant. 38; Eur. u. in Prosa; Beschäftigungen, die des Edlen würdig sind, Aesch. u. A., <span class="ggns">Gegensatz</span> [[ἀγεννής]]. Auch von der Sprache u. dem Styl, D. Hal. u. a. Sp.
}}
{{bailly
|btext=ής, ές :<br /><b>I.</b> bien né :<br /><b>1</b> de bonne naissance, de noble origine, de bonne race;<br /><b>2</b> <i>au mor.</i> de nobles sentiments, généreux;<br /><b>II.</b> qui est la marque d'une noble origine : τὸ ἐστίχθαι εὐγενές être tatoué est un signe de noblesse;<br /><i>Cp.</i> εὐγενέστερος, <i>Sp.</i> εὐγενέστατος.<br />'''Étymologie:''' [[εὖ]], [[γένος]].
}}
{{elru
|elrutext='''εὐγενής:''' эп. [[εὐηγενής]] 2<br /><b class="num">1</b> [[славного происхождения]], [[родовитый]], [[знатный]] ([[ἄνδρες]], [[ῥίζα]], [[δόμος]] Eur.; [[γυνή]] Aesch., Plut.): τὸ ἐστίχθαι εὐγενὲς κέκριται Her. татуировка считается (у фракийцев) признаком знатности;<br /><b class="num">2</b> [[благородный]], [[возвышенный]] ([[φύσις]] Soph.; [[παιδεία]] Plut.);<br /><b class="num">3</b> [[хорошей породы]], [[породистый]] ([[λέων]] Aesch.; [[ἵππος]] Soph.; [[ζῷον]] Arst.; ὄρνιθες Polyb.);<br /><b class="num">4</b> [[отличный]], [[плодородный]] ([[χώρα]] Plut.);<br /><b class="num">5</b> [[красивый]], [[прекрасный]] ([[πρόσωπον]] Eur.).
}}
{{ls
|lstext='''εὐγενής''': -ές, παρ’ Ὁμ. [[εὐηγενής]], (ὃ ἴδε), καὶ ἐν Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀφρ. 94 ἐϋγενής, (γένος) ἐκ καλοῦ γένους, ἐξ εὐγενοῦς γενεᾶς, ὑψηλῆς καταγωγῆς, [[εὐγενής]], Λατ. generosus, Αἰσχύλ. Πέρσ. 704· τὸ μὲν ἐστίχθαι εὐγενές, τὸ νὰ εἶναί τις ἐστιγμένος θεωρεῖται ὡς [[σημεῖον]] εὐγενείας, Ἡρόδ. 5. 6. 2) παρὰ τοῖς Τραγ. ἡ [[ἔννοια]] αὕτη σχετίζεται μετὰ τῆς ἐννοίας ὑψηλοῦ καὶ γενναίου φρονήματος, ὡς ἐν Σοφ. Ἀντ. 38, Φιλ. 874, κτλ.· διαφέρει [[φύσις]] γενναίου σκύλακος... νεανίσκου εὐγενοῦς Πλάτ. Πολ. 375 Α· - ἀλλ’ ἡ [[ἔννοια]] αὕτη [[κυρίως]] ἀνήκει εἰς τὸ [[γενναῖος]], Ἀριστ. Ρητ. 2. 15, 3, π. τὰ Ζ. Ἱστ. 1. 1. 32. 3) ἐπὶ ζῴων, καλοῦ γένους, [[εὐγενής]], [[γενναῖος]], [[ἵππος]] Θέογν. 184, Σοφ. Ἠλ. 25· [[λέων]] Αἰσχύλ. Ἀγ. 1259· ὄρνιθες Πολύβ. 1. 58, 7· ἐπὶ φυτῶν, καλοῦ εἴδους, Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 2. 14, Γαλην.· ἐπὶ χώρας, [[εὔφορος]] [[γόνιμος]], Πλουτ. Κάτων Νεώτ. 25· φλέβες καὶ ἶνες Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 5. 1, 7. 4) ἐπὶ ἐξωτερικῆς μορφῆς, [[ἔξοχος]], [[ὅταν]] εὐγενεστάτη φανῇ (δηλ. ἡ [[σελήνη]]) Σοφ. Ἀποσπ. 713· [[παρθένος]] εὐγενὴς [[εἶδος]] Εὐριπ. Ἑλ. 10· εὐγ. [[πρόσωπον]], παρηΐς, κτλ. ὁ αὐτ. ἐπὶ ὕφους. τὸ εὐγ. τῆς λέξεως Αἰλ. π. Ζ. ἐν τέλει ΙΙ. Ἐπίρρ. -νῶς, ὡς καὶ νῦν, Εὐρ. Κύκλ. 201· γενναίως, μετὰ γενναιότητος, ὁ αὐτ. ἐν Τρῳ. 729.
}}
{{eles
|esgtx=[[noble]]
}}
{{StrongGR
|strgr=from εὖ and [[γίνομαι]]; [[well]] [[born]], i.e. ([[literally]]) [[high]] in [[rank]], or ([[figuratively]]) [[generous]]: [[more]] [[noble]], [[nobleman]].
}}
{{Thayer
|txtha=ἐυγενες (from εὖ and [[γένος]]);<br /><b class="num">1.</b> [[well-born]], of [[noble]] [[race]]: [[noble]]-[[minded]]: comparitive ἐυγενεστερος, Sept.; [[often]] in Greek writings from [[Aristophanes]] and Tragg. down.)
}}
{{grml
|mltxt=-ές (ΑΜ [[εὐγενής]], -ές, Α [[εὐηγενής]], -ὲς και ἠϋγενής, -ές)<br /><b>1.</b> αυτός που κατάγεται από καλή, αρχοντική [[γενιά]]<br /><b>2.</b> (για ζώα) αυτός που προέρχεται από καλή [[ράτσα]] («εὐγενὴς [[λέων]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> (για φυτά) εκλεκτής ποιότητας («εὐγενεῖς κλάδοι», Αιλ.)<br /><b>4.</b> φρ. «ευγενή μέταλλα» τα πολύτιμα μέταλλα: [[χρυσός]], [[πλατίνα]] και [[άργυρος]]<br /><b>5.</b> (για εξωτερική [[μορφή]]) [[αρχοντικός]], [[έξοχος]] («εὐγενὲς [[πρόσωπον]]», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «ευγενή [[αέρια]]» — το αργόν, το ήλιον κ.ά. [[αέρια]] τα οποία παρουσιάζουν χημική [[αδράνεια]]<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />ο [[λεπτός]] στους τρόπους ή στη [[συμπεριφορά]], ο [[ευγενικός]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[γενναίος]]<br /><b>2.</b> όμορφος, [[κομψός]]<br /><b>3.</b> (ως τιμητική [[προσφώνηση]]) <b>φρ.</b> «κυρὰ χαρίτων, εὐγενὴς [[βασίλισσα]] Ροδάμνη»<br /><b>4.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ὁ [[εὐγενής]]<br />α) ο εκ γενετής [[ελεύθερος]]<br />β) ο [[άρχοντας]]<br /><b>5.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ εὐγενές</i><br />η [[γενναιότητα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[υψηλόφρων]], ο [[γενναιόφρων]] («εἴτ' εὐγενὴς πέφυκας εἴτ' ἐσθλῶν κακή», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> (για σύζυγο) [[γόνιμος]] («[[ὥσπερ]] εὐγενῆ χώραν ἐκτεκνώσασθαι παρασχεῖν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>3.</b> (για ύφος) [[μεγαλοπρεπής]] («τὸ εὐγενὲς τῆς λέξεως», Αιλ.).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ευ</i> <span style="color: red;">+</span> -<i>γενής</i> (<span style="color: red;"><</span> [[γένος]]), [[πρβλ]]. [[αγενής]], [[συγγενής]]. Η αρχ. [[σημασία]] της λ. ήταν «αυτός που κατάγεται από καλή [[γενιά]]» και, συνεκδοχικά, ο «[[γενναιόφρων]]». Η [[σημασία]] «[[γενναίος]]» διατηρήθηκε και στη μεσαιωνική Ελληνική, αργότερα όμως μετέπεσε στη [[σημασία]] «όμορφος» και, στη [[συνέχεια]], περιορίστηκε στο να δηλώνει «την καλή [[συμπεριφορά]], τους καλούς τρόπους». Με τη [[σημασία]] αυτή χρησιμοποιείται στη Νέα Ελληνική και το επίθ. [[ευγενικός]]. Στο [[ζεύγος]] [[ευγενής]]-[[ευγενικός]] ο [[λόγιος]] τ. [[ευγενής]] αναφέρεται και στην καλή [[καταγωγή]], ενώ ο [[νεώτερος]] τ. [[ευγενικός]] δηλώνει μόνο αυτόν που συμπεριφέρεται με καλό τρόπο. Παράλληλη με τη λ. [[ευγενής]] σημασιολογική [[εξέλιξη]] παρουσιάζει και το αντίθετό της [[αγενής]], που ξεκινώντας από τη [[σημασία]] «αυτός που κατάγεται από ταπεινή [[οικογένεια]]» κατέληξε στη [[σημασία]] «αυτός που δεν έχει καλούς τρόπους»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''εὐγενής:''' -ές ([[γένος]]),<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτός που προέρχεται από [[καλή]] [[οικογένεια]], έχει [[καλή]] [[καταγωγή]], ευγενική [[γενιά]], Λατ. [[generosus]], σε Τραγ.· <i>εὐγενές</i> (<i>ἐστι</i>), είναι [[σημάδι]] ευγενείας, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[υψηλόφρων]], [[γενναιόψυχος]], [[μεγαλόψυχος]], σε Σοφ., Πλάτ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για ζώα καλής ράτσας, καθαρόαιμο, ευγενές, γενναίο, σε Θέογν., Αισχύλ. κ.λπ.· λέγεται για [[χώρα]], εύφορη, γόνιμη, σε Πλούτ.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για εξωτερική [[μορφή]], [[έξοχος]], [[ευγενικός]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> επίρρ. <i>-νῶς</i>, μεγαλόψυχα, [[γενναία]], στον ίδ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=εὐ-γενής, ές [[γένος]]<br /><b class="num">I.</b> well-[[born]], of [[noble]] [[race]], of [[high]] [[descent]], Lat. [[generosus]], Trag.; εὐγενές [ἐστι] is a [[mark]] of [[nobility]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> [[noble]]-[[minded]], [[generous]], Soph., Plat.<br /><b class="num">3.</b> of animals, [[high]]-[[bred]], [[noble]], [[generous]], Theogn., Aesch., etc.; of a [[country]], [[fertile]], Plut.<br /><b class="num">4.</b> of [[outward]] [[form]], [[noble]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> adv. -νῶς, [[nobly]], [[bravely]], Eur.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：eÙgen»j Á由-給尼士<br />'''詞類次數'''：形容詞（3）<br />'''原文字根'''：好-成為<br />'''字義溯源'''：出生於名門，出身高貴的，貴，有尊貴的，品格高尚的；由（[[εὖ]] / [[εὖγε]]）=好）與（[[γίνομαι]]）*=成為）組成；其中 （[[εὖ]] / [[εὖγε]]）出自（[[εὐρύχωρος]]）X*=善，美）<br />'''出現次數'''：總共（2）；路（1）；林前（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 有尊貴的（1） 林前1:26；<br />2） 貴（1） 路19:12
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[good]], [[high-born]], [[high-minded]], [[noble]], [[well-born]], [[well-bred]], [[of birth]], [[of character]], [[of gentle birth]], [[of high degree]], [[of noble birth]], [[well born]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=Ἀπό τό [[εὖ]] + [[γένος]] τοῦ [[γίγνομαι]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.
}}
{{elmes
|esmgtx=-ές [[noble]] ref. a Helios χαῖρε, Ἥλιε· ... σὺ εἶ ὁ νέος, εὐ., ἔγγονος ὁ τοῦ ἁγίου ναοῦ <b class="b3">te saludo, Helios, tú eres el joven, noble, descendiente del sagrado templo</b> P VII 516 
}}