View source for ἀμαλδύνω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀμαλδύνω
|Medium diacritics=ἀμαλδύνω
|Low diacritics=αμαλδύνω
|Capitals=ΑΜΑΛΔΥΝΩ
|Transliteration A=amaldýnō
|Transliteration B=amaldynō
|Transliteration C=amaldyno
|Beta Code=a)maldu/nw
|Definition=([[ἀμαλός]]) Ep. (not in Od.) and Ion. word, properly, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[soften]], [[mitigate]], ἐλπωρὴ ἀμαλδύνει κακότητα <span class="bibl">Q.S.1.73</span>, cf. <span class="bibl">13.401</span>; but in early Ep. [[crush]], [[destroy]], τεῖχος ἀμαλδῦναι <span class="bibl">Il.12.18</span>; [[bring low]], συμφορὰ ἐσθλὸν ἀμαλδύνει <span class="bibl">B.13.3</span>; [[put an end to]], τὴν διὰ τοῦ ὀμφαλοῦ πνοήν <span class="bibl">Hp.<span class="title">Nat.Puer.</span>17</span>; [[use up]], [[squander]], χρήματα <span class="bibl">Theoc.16.59</span>; [[weaken]], ὀφθαλμούς <span class="title">Cat.Cod.Astr.</span>2.174:—Pass., ὥς κεν . . τεῖχος ἀμαλδύνηται <span class="bibl">Il.7.463</span>; ἀμαλδυνθήσομαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>380</span>; ὄμματα ἀ. <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span> 2.201</span>; ἀ. ἡ δίοδος τῆς γονῆς Id.<span class="title">Genit.</span>2; ἀμαλδυνθεῖσα χρόνῳ περικαλλέα μορφήν <span class="title">AP</span>6.18 (Jul.); [[neglect]], [[waste]], <span class="bibl">Democr.202</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> metaph., [[conceal]], [[disguise]], εἶδος <span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span>94</span>, cf. <span class="bibl">A.R.1.834</span>; [[efface]], στίβον <span class="bibl">Id.4.112</span>.</span>
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[aplastar]], [[destrozar]] τεῖχος <i>Il</i>.12.18, ὑπὸ τοῦ Διὸς ἀμαλδυνθήσομαι Ar.<i>Pax</i> 380<br /><b class="num">•</b>[[estropear]] [[εἶδος]] <i>h.Cer</i>.94, ὀφθαλμούς <i>Cat.Cod.Astr</i>.2.174, τίς φθόνος ἠμάλδυνε ... χαίτην; Nonn.<i>D</i>.18.349<br /><b class="num">•</b>[[poner fin]] τὴν διὰ τοῦ ὀμφαλοῦ πνοήν Hp.<i>Nat.Puer</i>.17<br /><b class="num">•</b>[[borrar]] στίβον A.R.4.112.<br /><b class="num">2</b> [[ocultar]] φόνου τέλος A.R.1.834.<br /><b class="num">3</b> [[malgastar]] τὰ παρέοντα Democr.B 202, χρήματα Theoc.16.59.<br /><b class="num">4</b> fig. [[deprimir]], [[desmoralizar]] συμφορὰ δ' ἐσθλὸν τ' ἀμαλδύνει B.14.3.<br /><b class="num">II</b> en v. med.-pas.<br /><b class="num">1</b> [[deshacerse]], [[destruirse]] ὥς κέν τοι ... τεῖχος ἀμαλδύνηται <i>Il</i>.7.463.<br /><b class="num">2</b> [[estropearse]] ὄμματα Hp.<i>Mul</i>.2.201, ἡ [[δίοδος]] ἀμαλδύνεται τῆς γονῆς Hp.<i>Genit</i>.2, ἀμαλδυνθεῖσα χρόνῳ περικαλλέα μορφήν <i>AP</i> 6.18 (Iul.).<br /><b class="num">III</b> [[ablandar]], [[mitigar]] ἐλπωρὴ ... ἀμαλδύνει κακότητα Q.S.1.73, πάντα ... ἠμάλδυνε θεὴ Κύπρις Q.S.13.401.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De la raíz *<i>melH<sup>u̯</sup></i>- ‘[[moler]]’, ‘[[machacar]]’, ‘[[blando]]’. C. distinct grados vocálicos y trat., encontramos en gr. [[μάλευρον]], [[μύλη]], [[μάλκη]], [[βλάξ]], [[βληχρός]], [[βλαδύς]], [[μαλακός]], [[ἀμαλός]], [[ἀμβλύς]], [[βλίτον]], etc. Fuera del griego lat. <i>[[molo]]</i>, <i>[[mulier]]</i>, <i>[[blandus]]</i>, got. <i>mulda</i> ‘[[polvo]]’, ai. <i>mlāyati</i> ‘[[debilitarse]]’, etc.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> ἀμαλδυνῶ, <i>ao.</i> ἠμάλδυνα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. f.</i> ἀμαλδυνθήσομαι, <i>ao.</i> ἠμαλδύνθην, <i>pf. inus.</i><br /><b>I.</b> [[affaiblir]], [[supprimer]];<br /><b>II.</b> p. suite :<br /><b>1</b> [[détruire]];<br /><b>2</b> [[rendre méconnaissable]], [[dissimuler]].<br />'''Étymologie:''' [[ἀμαλός]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἀμαλδύνω:''' (ῡ)<b class="num">1</b> [[разрушать]], [[уничтожать]] ([[τεῖχος]] Hom.; ὑπὸ Διὸς ἀμαλδυνθήσομαι Arph.): ἀμαλδυνθεὶς χρόνῳ μορφήν Anth. обезображенный временем;<br /><b class="num">2</b> [[расточать]] (χρήματά τινος Theocr.);<br /><b class="num">3</b> [[скрывать]], [[прятать]]: ἀ. [[εἶδος]] HH менять свой вид.
}}
{{ls
|lstext='''ἀμαλδύνω''': [ῡ], ([[ἀμαλός]]) Ἐπ. [[ῥῆμα]] ([[οὐδαμοῦ]] ἐν Ὀδ.) = [[ἁπαλύνω]], [[μαλακὸν]] ποιῶ, [[ἐξασθενίζω]], [[ἐντεῦθεν]] [[συντρίβω]], [[καταστρέφω]], [[ἐξαφανίζω]], [[ἐξαλείφω]], [[τεῖχος]] ἀμαλδῦναι, Ἰλ. Μ. 18· στίβον, Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 112: δαπανῶ, [[ἀναλίσκω]], κατασπαθῶ, χρήματα, Θεόκρ. 16. 59: - Παθ. ὥς κεν... [[τεῖχος]] ἀμαλδύνηται, Ἰλ. Η. 463· ἀμαλδυνθήσομαι, Ἀριστοφ. Εἰρ. 380· ἀμαλδυνθεῖσα χρόνῳ περικαλλέα μορφήν, Ἀνθ. Π. 6. 18: παραμελῶ, κακῶς μεταχειρίζομαι, Δημόκρ. παρ’ Ὀρελλίῳ 194. 2) μεταφορ., [[κρύπτω]], [[ἀποκρύπτω]], [[μεταβάλλω]], καθιστῶ ἀγνώριστον, [[εἶδος]], Ὕμ. Ὁμ. εἰς Δήμ. 94, πρβλ. [[ἀπαμαλδύνω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=aor. inf. ἀμαλδῦναι, [[part]]. -ύνᾶς, [[pass]]. pr. subj. ἀμαλδύνηται: [[crush]], [[efface]], [[τεῖχος]]. (Il.)
}}
{{grml
|mltxt=[[ἀμαλδύνω]] (Α)<br />(επική και ιωνική [[λέξη]])<br /><b>1.</b> [[μαλακώνω]], [[απαλύνω]], [[μετριάζω]]<br /><b>2.</b> [[συντρίβω]], [[αφανίζω]], [[καταστρέφω]]<br /><b>3.</b> [[θέτω]] [[τέρμα]] σε [[κάτι]]<br /><b>4.</b> [[ταπεινώνω]], [[υποβιβάζω]]<br /><b>5.</b> [[σπαταλώ]], [[καταξοδεύω]]<br /><b>6.</b> [[παραμελώ]], [[μεταχειρίζομαι]] άσχημα<br /><b>7.</b> [[αποκρύπτω]], [[αλλοιώνω]], [[κάνω]] [[κάτι]] αγνώριστο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ιωνικός [[ρηματικός]] τ. που απαντά [[κυρίως]] στην [[ποίηση]] με [[μεγάλη]] [[ποικιλία]] χρήσεων. Η λ. [[είναι]] γνωστή ήδη από την [[Ιλιάδα]] του Ομήρου, όπου απαντά με τη [[σημασία]] «[[καταστρέφω]], [[εξαλείφω]]». Ετυμολογικά το ρ. [[πρέπει]] να αποτελεί μετονοματικό παράγωγο. Συνήθως ανάγεται σε τ. <i>ἀμαλδὺς</i> που [[είναι]] [[αντίστοιχος]] του αρχ. ινδικού <i>mrdứ</i>- «[[λεπτός]]» και του λατ. <i>mallis</i> «[[μαλακός]], [[απαλός]]». Προβλήματα δημιουργεί η [[προέλευση]] του αρκτικού <i>ἀ</i>- της λ. στην Ελληνική. Είναι πιθανό το <i>ἀ</i>- να αντιπροσωπεύει μόρμυρο φθόγγο (<i>schwa</i>, <i>indogermanicum</i>) της αρχικής ΙΕ ρ. <i>mldu</i>-(<i>meld</i>-) «[[απαλός]], [[μαλακός]]» ή να αποτελεί μεταγενέστερη [[ανάπτυξη]] στην Ελληνική (προθετικό [[φωνήεν]]). Με την [[ίδια]] ΙΕ ρ. <i>mldu</i>- «[[απαλός]], [[μαλακός]]» συνδέονται [[επίσης]] και οι λέξεις <i>βλαδύς</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>μβλαδύς</i> <span style="color: red;"><</span> <i>μλαδύς</i>) «[[αδύνατος]]» και [[βλαδαρός]] (<span style="color: red;"><</span> <i>μβλαδαρός</i> <span style="color: red;"><</span> <i>μλαδαρός</i>), «[[μαλακός]]», όπου το φωνηεντικό l. του αρχικού θ. αντιπροσωπεύεται ως -<i>λα</i>-. Η λ. [[είναι]] [[συγγενής]] [[επίσης]] και με τα: [[ἀμβλύς]], <i>ἀμαλὸς</i> «[[μαλακός]], [[αδύνατος]]», [[μαλθακός]], [[μαλακός]], [[μέλδομαι]] «[[λειώνω]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀμάνδαλος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀμαλδύνω:''' [ῡ] ([[ἀμαλός]]),<br /><b class="num">1.</b> [[απαλύνω]], [[μαλακώνω]], [[εξασθενίζω]]· [[έπειτα]], [[καταστρέφω]], [[αφανίζω]], [[εξαλείφω]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[δαπανώ]], [[καταναλώνω]], [[διασπαθίζω]], <i>χρήματα</i>, σε Θεόκρ. — Παθ., ὥς κεν [[τεῖχος]] ἀμαλδύνηται, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἀμαλδυνθήσομαι</i>, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[καλύπτω]], [[μεταμφιέζω]], [[αποκρύπτω]], σε Ομηρ. Ύμν.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[destroy]], [[weaken]] (Il.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: One assumes a denominative from <b class="b3">*ἀμαλδύς</b>, which is further not known. The first question is whether the word has the same root as [[βλαδύς]] ([[quod vide|q.v.]]). The [[ἀ-]] must then have been added after the privative formations (which always express some lack), but this is not very probable; influence of [[ἀμαλός]] is not very likely. - The form seems identical with Lat. [[mollis]] (< <b class="b2">*moldu̯is</b>) [[soft]], Skt. <b class="b2">mr̥dú-</b> id. Arm. [[meɫk]] [[weak]], [[soft]] shows no initial laryngeal for this group (Pok. 718). The absence of prothesis could point to substratal origin, but there are no other indications for this. - [[μέλδομαι]] [[to smelt]] is hardly cognate because of its meaning. However, it has a variant [[ἀμέλδειν]] showing the same problem as [[ἀμαλδύνω]] / [[βλαδύς]]. In this case we are certain of cognate forms with [[s-]], OHG [[smelzan]]; does this point to [[h₂m-]]/[[sm-]]? The question has not been solved. - [[μαλθακός]], [[μαλακός]], [[ἀμαλός]] and [[ἀμβλύς]] differ too much to be useful. Not here [[βλέννα]] and [[μύλη]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[ἀμαλός]]<br /><b class="num">1.</b> to [[soften]]: then to [[destroy]], [[efface]], Il.: to use up, [[squander]], χρήματα Theocr.:— Pass., ὥς κεν [[τεῖχος]] ἀμαλδύνηται Il.; ἀμαλδυνθήσομαι Ar.<br /><b class="num">2.</b> metaph. to [[conceal]], [[disguise]], Hhymn.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀμαλδύνω''': {amaldúnō}<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[zerstören]], [[schwächen]], [[entstellen]] (ep. ion.).<br />'''Etymology''': Wahrscheinlich faktitives Denominativ von *ἀμαλδύς, bis auf den (prothetischen?) Anlautsvokal = lat. ''mollis'' (< *''moldu̯is''), aind. ''mr̥dú''-; mit anderem Ablaut arm. ''meɫk''. Falls nicht prothetisch, könnte ἀ- im Anschluß an die Privativbildungen hinzugefügt sein (oder nach [[ἀμαλός]]?). Neben *ἀμαλδύς steht, mit anderer Behandlung des sonantischen ''l'', βλαδύς in βλαδεῖς (s. d.)· ἀδύνατοι ἐξ ἀδυνάτων H., wohl auch in βλαδέα (Konj. Hp. ''Aër''. 20); ferner, nach einer glaubhaften Vermutung bei Gal. 19, 88, [[βλαδαρός]] < *μλαδ- [[schlaff]], mit dem bekannten Suffixwechsel υ: ρο ([[αἰσχύνη]]: [[αἰσχρός]]). Vgl. μέλδομαι, [[μαλθακός]], außerdem [[ἀμαλός]] und [[ἀμβλύς]], des weiteren auch [[βλέννα]] und [[μύλη]]. Ältere Lit. bei Bq und WP. 2, 288.<br />'''Page''' 1,84
}}
{{pape
|ptext=(für ἀμαλύνω, von [[ἀμαλός]]), eigtl. <i>[[schwächen]]</i>, ὄμματα ἀμαλδύνεται Hippocr.; dah. <i>[[zerstören]]</i>, Hom. [[dreimal]], [[τεῖχος]] ἀμαλδῦναι (ἀμαλδύνας) <i>Il</i>. 12.18, 32, [[τεῖχος]] ἀμαλδύνηται 7.463; – ὑπὸ Διὸς ἀμαλδυνθήσομαι, ich werde [[zermalmt]] [[werden]], Ar. <i>Pax</i> 380; <i>[[unkenntlich]] [[machen]]</i>, [[εἶδος]] <i>H.h. Cer</i>. 94; vgl. Iul. Aeg. 4 (VI.18) Λαὶς ἀμαλδυνθεῖσα μορφήν. Bei Ap.Rh. 1.834, <i>[[verhehlen]]</i>, Schol. ἀποκρύπτουσα.
}}