View source for ἀπήνη

{{LSJ1
|Full diacritics=ᾰ̓πήνη
|Medium diacritics=ἀπήνη
|Low diacritics=απήνη
|Capitals=ΑΠΗΝΗ
|Transliteration A=apḗnē
|Transliteration B=apēnē
|Transliteration C=apini
|Beta Code=a)ph/nh
|Definition=[ᾰ], ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[four-wheeled wagon]], drawn by mules, ἡμίονοι ἕλκον [[τετράκυκλος|τετράκυκλον]] ἀπήνην <span class="bibl">Il.24.324</span>, cf. <span class="bibl">Od.6.57</span> with <span class="bibl">69</span>,<span class="bibl">72</span>,<span class="bibl">73</span>,<span class="bibl">82</span>; much the same as [[ἅμαξα]], cf. <span class="bibl">Il.24.266</span> with <span class="bibl">324</span>, <span class="bibl">Od.6.72</span> with <span class="bibl">73</span>: of a [[racing car]], drawn by [[mule]]s, ἡμιόνοις ξεστᾷ τ' ἀπήνᾳ <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.94</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">O.</span> 5.3</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Fr.</span>568</span>; ἦν γὰρ δὴ ἀπήνη . . ἡμιόνους ἀνθ' ἵππων ἔχουσα <span class="bibl">Paus. 5.9.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> later, any [[car]] or [[chariot]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>906</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>753</span>; <b class="b3">ἀπήνη πωλική</b> ib.<span class="bibl">803</span>; [[war chariot]], <span class="bibl">Str.4.5.2</span>; cf. [[καπάνα]]. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> metaph., any [[conveyance]], [[ναΐα]] ἀπήνη = [[ship]], <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>1123</span>; πλωταῖς ἀπήνῃσι <span class="title">Lyr.Adesp.</span>117 ( = <span class="title">Trag.Adesp.</span>142); <b class="b3">τετραβάμονος ὡς ὑπ' ἀπήνας</b>, of the [[Trojan horse]], <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>517</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> metaph., like [[ζεῦγος]], [[pair]], e.g. of brothers, ἀ. [[ὁμόπτερος]] <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>329</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> in plural, [[ἀπῆναι]], αἱ = the [[alae nasi]], <span class="bibl">Poll.2.80</span>.</span>
}}
{{DGE
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. [[ἀπήνα]], -ας Pi.<i>P</i>.4.94<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[carro de cuatro ruedas]] para transportar cargas οὐκ ἂν δή μοι ἐφοπλίσσειας ἀπήνην ... ἵνα εἵματα ... ἄγωμαι; <i>Od</i>.6.57, cf. 69, 75, el cadáver de Héctor τόν γ' ... ἤειραν ἐϋξέστην ἐπ' ἀπήνην <i>Il</i>.24.590, cf. Plu.2.31b, esp. para viajar: del de Agamenón ἔκβαιν' ἀπήνης τῆσδε A.<i>A</i>.906, 1039, del utilizado por Layo, S.<i>OT</i> 753, 803, 812, esp. para llevar ancianos ἐς δ' ἄγαγε Πρίαμόν τε καὶ ἀγλαὰ δῶρ' ἐπ' ἀπήνης <i>Il</i>.24.447 y mujeres, Stesich.148.2.5<i>S</i>., E.<i>IA</i> 618, para llevar a la novia ritualmente el día de la boda ἐπ' ἀπήνης ἤγοντ' ἀνδρὶ γυναῖκα Hes.<i>Sc</i>.273, νυμφιδίην ... ἔζευξεν ἀπήνην Nonn.<i>D</i>.11.278, gener. tirado por mulas <i>Il</i>.24.578, <i>Od</i>.6.73, en competiciones ἀνὰ δ' ἡμιόνοις ξεστᾷ τ' ἀπήνᾳ Pi.<i>P</i>.4.94, cf. <i>O</i>.5.3, Paus.5.9.2, en sacrificios τὴν ἀπήνην κόσμου Plb.31.26.4<br /><b class="num">•</b>como tít. de una comedia de Filónides, Sud.s.u.<br /><b class="num">2</b> [[carro]] o [[tartana]] usado por los nómadas como vivienda Γλακτοφάγων ... ἀπήνας οἰκί' ἐχόντων Hes.<i>Fr</i>.151.<br /><b class="num">3</b> [[carro de guerra]] Str.4.5.2.<br /><b class="num">4</b> fig. de un barco ναΐα ἀ. E.<i>Med</i>.1123, πλωταῖς ἀπήνῃσι <i>Lyr.Adesp</i>.109f<br /><b class="num">•</b>del [[caballo]] de [[Troya]] τετραβάμονος ὡς ὑπ' ἀπήνας E.<i>Tr</i>.517.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[tiro]] fig. ἀ. [[ὁμόπτερος]] el par de iguales alas</i> e.e. la pareja de hermanos (Etéocles y Polinices)</i>, E.<i>Ph</i>.328.<br /><b class="num">2</b> ἀπῆναι, αἱ [[aletas de la nariz]] Poll.2.80.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Palabra de origen semítico, de <i>’apan</i> ‘[[rueda]]’ (cf. ugarítico <i>’apu</i>, hebr. <i>sōfān</i>).
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0290.png Seite 290]] ἡ, ein vierrädriger Wagen, um Lasten, zuweilen Frauen u. Greise zu fahren, gew. mit Maulthieren bespannt, von Hom. an, Iliad. 24, 275 sqq Od. 6, 57 sqq. 7, 5; Soph. O. R. 753. 803; vgl. Paus. 5, 9. Bei Pind. ein Maulthiergespann, vgl. Ol. 5, 3. Uebh. Fahrzeug, ναΐα, Schiff, Eur. Med. 1122, vgl. p. bei D. Hal. C. V. 17; Gespann, Paar, Phoen. 338.
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br />chariot, voiture à quatre roues attelées de mules, <i>qqf</i> de bœufs ; <i>postér.</i> char ; ναΐα [[ἀπήνη]] EUR char nautique, bateau.<br />'''Étymologie:''' DELG terme techn., sans étym.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀπήνη:''' ἡ<br /><b class="num">1</b> [[повозка]], [[телега]] (четырехколесная) Hom.; колесница Aesch., Soph., Arst.: ναΐα ἀ. Eur. = [[ναῦς]];<br /><b class="num">2</b> [[пара]], [[двое]] (о братьях Этеокле и Полинике) Eur.
}}
{{ls
|lstext='''ἀπήνη''': ἡ, [[τετράτροχος]] [[ἅμαξα]] συρομένη ὑπὸ ἡμιόνων, ἡμίονοι ἕλκον τετράκυκλον ἀπήνην Ἰλ. Ω. 324· πρβλ. Ὀδ. Ζ. 57, πρὸς τοὺς στίχ. 68. 72, 73, 82· ἡ [[λέξις]] [[ἀπήνη]] [[εἶναι]] ἐν πλείστοις ὀμοία καὶ σχεδὸν [[ὁμώνυμος]] τῇ ἁμάξῃ, πρβλ. Ἰλ. Ω. 266 πρὸς τὸ 324, καὶ Ὀδ. Ζ. 72 πρὸς τὸ 73: ὅτε ἐχρησίμευε δι’ ἁρματηλασίας, ὡς ἐν Πινδ. Ο. 5, 6 (πρβλ. Ἀριστ. Ἀποσπ. 527), καὶ [[τότε]] ἀκόμη ἀσύρετο ὑπὸ ἡμιόνων· ἡμιόνοις ξεστᾷ τ’ ἀπήνᾳ Π. 4. 94 (166)· ἦν γὰρ δὴ [[ἀπήνη]]… ἡμιόνους ἀνθ’ ἵππων ἔχουσα Παυσ. 5. 9. 2. 2) [[μετέπειτα]] ἐσήμαινε πᾶν [[εἶδος]] ἁμάξης ἢ ἅρματος, Αἰσχύλ. Ἀγ. 906, Σοφ. Ο. Τ. 753· ἀπ. πωλικὴ [[αὐτόθι]] 803: πολεμικὸν ἅρμα, Στράβ. 200· πρβλ. [[καπάνη]]. ΙΙΙ. μεταφ., ἐπὶ παντὸς μέσου μεταφορᾶς, ναΐα ἀπ., [[πλοῖον]], Εὑρ. Μήδ. 1123· πλωταῖς ἀπήνῃσι Ποιητὴς παρὰ Διον. Ἁλ. περὶ Συνθέσ. 17· τετραβάμονος ὡς ὑπ’ ἀπήνας, περὶ τοῦ δουρείου ἵππου, ὡς κινουμένου διὰ τροχῶν, Εὐρ. Τρῳ. 517. 4) μεταφ. [[ὡσαύτως]], ὡς τὸ [[ζεῦγος]], π.χ. ἐπὶ ἀδελφῶν, ὁ αὐτ. Φοίν. 329· ([[ἐτυμολογία]] [[ἄγνωστος]]).
}}
{{Autenrieth
|auten=ης: wagon, [[for]] [[freight]], and [[four]]-[[wheeled]], Il. 24.324; [[with]] [[tent]]-[[like]] [[cover]], Od. 6.70; [[usually]] [[drawn]] by mules. (See [[cut]] on [[following]] [[page]].)
}}
{{grml
|mltxt=[[ἀπήνη]], η (Α)<br /><b>1.</b> [[άμαξα]] με [[τέσσερεις]] τροχούς που σύρεται από μουλάρια<br /><b>2.</b> [[κάθε]] [[είδος]] άμαξας ή άρματος<br /><b>3.</b> [[κάθε]] [[μέσο]] μεταφοράς<br /><b>4.</b> το [[ζευγάρι]], δύο άνθρωποι ή [[ζευγάρι]] από ζώα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. Ο [[συσχετισμός]] με τον τ. [[πήνος]] «ύφασμα, [[ιστός]]», λατ. <i>pannus</i> «ύφασμα» δεν [[είναι]] [[ικανοποιητικός]]. Η [[σύνδεση]] με Μυκην. γεν. πλ. <i>apenewo</i> <span style="color: red;"><</span> <i>απηνεύς</i> «[[υποζύγιο]] για όχημα με [[τέσσερεις]] τροχούς» δικαιολογεί το <i>η</i> της δεύτερης συλλαβής ως κοινό ελληνικό. Πιθ. [[πήνα]] (<b>Ησύχ.</b>) <span style="color: red;"><</span> [[απήνη]], με [[αποκοπή]] του αρχικού <i>α</i>. Ο τ. [[είναι]] [[συνώνυμος]] της λ. [[άμαξα]], απαντά στον Όμηρο και στους άλλους ποιητές, ενώ [[είναι]] [[άγνωστος]] στην [[πεζογραφία]]. Μαρτυρείται [[παράλληλος]] θεσσαλ. τ. <i>καπᾱνᾱ</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀπήνη:''' ἡ,<br /><b class="num">1.</b> τετράτροχη [[άμαξα]] που την έσερναν μουλάρια, σε Όμηρ.· [[άμαξα]] ή [[άρμα]] οποιουδήποτε τύπου, σε Αισχύλ., Σοφ.· μεταφ., ναΐα [[ἀπήνη]], το [[πλοίο]], σε Ευρ.· [[τετραβάμων]] [[ἀπήνη]], λέγεται για το δούρειο ίππο, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ. επίσης, όπως το [[ζεῦγος]], [[ζευγάρι]], όπως π.χ. [[δύο]] αδελφών, στον ίδ. (άγν. προέλ.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[wagon with four wheels]] (Il.). Synonym of [[ἅμαξα]], Delebecque Cheval 174f.<br />Other forms: <b class="b3">πήνα· ἀπήνη</b> [[H]].<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Unknown. The first question is the relation with <b class="b3">πήνα ἀπήνη</b> H.; apocopated acc. to Strömberg Wortstudien 45; thus Fur. 374: the analysis must be <b class="b3">ἀπ-ηνη</b>; but rejected by Winter Prothet. Vokal 13 (if the [[ἀ-]] is a proth. vowel, the word would be a substr. word). Then there is the synonym <b class="b3">καπάνα</b> (Xenarch. 11, Thess.), s. Güntert Reimwortbildungen 152; the agreement is remarkable, the word is hardly IE. Fur. 224 n. 96 compares <b class="b3">γάπος ὄχημα</b>. [[Τυρρηνοί]] H. He also adduces (285) [[λαμπήνη]] id. (with [[λαπίνη]], which shows prenasalization; on [[λ]]/zero see Fur. 392). Further one has compared <b class="b3">ἀμανάν ἅμαξαν</b> H. There is also Myc. [[apenewo]], which would be drawing animals; but [[ἀπήνη]] will have <b class="b3">-ανα</b>. Banat̨eanu REIE 3, 141 thought the word is Anatolian (which amounts to saying that it is a substr. word), which DELG considers possible (but not because [[ἄμαξα]] is IE, [[quod vide|q.v.]]!); Szemerényi, JHS 94 (1974) 149f. thought it could be Semitic. - The comparison with [[καπάνα]] is the most convincing and shows foreign (substr.) origin (<b class="b3">κ-</b>/zero Fur. 391f.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[Deriv. [[unknown]].]<br /><b class="num">1.</b> a [[four]]-[[wheeled]] wagon, Hom.: any car or [[chariot]], Aesch., Soph.:—metaph., ναΐα ἀπ. a [[ship]], Eur.; [[τετραβάμων]] [[ἀπήνη]], of the [[Trojan]] [[horse]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> metaph. also, like [[ζεῦγος]], a [[pair]], e. g. of brothers, Eur.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀπήνη''': {apḗnē}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[vierrädriger Wagen]], [[Wagen]] (ep. poet. u. spät); zur Bedeutung (mit [[ἅμαξα]] synonym) Delebecque Cheval 174f.<br />'''Etymology''': Dunkel. Verbindung mit [[πῆνος]] [[Gewebe]], lat. ''pannus'' [[Tuch]] (Bezzenberger BB 27, 149, Meringer KZ 40, 228) ist abzulehnen. Zu bemerken das synonyme Reimwort καπάνα (Xenarch. 11, thess.), vgl. Güntert Reimwortbildungen 152; dazu das apokopierte [[πήνα]]· [[ἀπήνη]] bei H., vgl. Strömberg Wortstudien 45; abweichend Winter Prothet. Vokal 13. — Nach Bănăt̨eanu REIE 3, 141 kleinasiatisch.<br />'''Page''' 1,121
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[τετράτροχος]] [[ἅμαξα]]). Ἄγνωστη ἡ ετυμολογία του.
}}
{{trml
|trtx====[[chariot]]===
Arabic: عَرَبَة‎; Armenian: մարտակառք; Avestan: 𐬭𐬀𐬚𐬀‎; Azerbaijani: araba; Basque: guda-gurdi; Belarusian: калясні́ца; Bengali: রথ; Bulgarian: колесница; Burmese: ရထား; Catalan: carro; Chinese Mandarin: 雙輪戰車, 双轮战车, 戰車, 战车, 馬戰車, 马战车, 馬車, 马车; Coptic: ⲃⲣϭⲟⲟⲩⲧ, ϩⲁⲣⲙⲁ; Czech: válečný vůz, vůz; Danish: stridsvogn; Dutch: [[strijdwagen]]; Esperanto: armea ĉaro; Finnish: sotavaunut; French: [[char]], [[charriot]]; Galician: biga; Georgian: ეტლი; German: [[Streitwagen]]; Greek: [[άρμα]]; Ancient Greek: [[ἅρμα]], [[δίφρος]], [[λαμπήνη]], [[ὄχος]], [[ὄχεα]]; Hebrew: מֶרְכָּבָה‎; Hindi: रथ; Ido: charo; Indonesian: cikar; Irish: carbad; Italian: [[biga]]; Japanese: 戦車, チャリオット, 馬車; Kazakh: арба; Khmer: រថ, រទេះ; Korean: 전차, 마차; Kyrgyz: араба; Lao: ສັນທະນະ, ລົດ; Latin: [[currus]], [[curriculum]], [[essedum]], [[rota]], [[quadrigae]]; Malay: cikar; Malayalam: രഥം, തേര്; Maori: hāriata; Middle Persian: 𐫡𐫍𐫏‎‎; Mon: ရထာပၞာန်,ကွဳပၞာန်; Norwegian Bokmål: stridsvogn; Old Church Slavonic: возъ; Old English: hrædwæġn; Old Norse: reið; Mon: ယုဒ္ဓရထ; Persian: گردونه‎, ارابه‎, غرده‎; Polish: rydwan; Portuguese: [[biga]]; Romanian: bigă, car de luptă; Russian: [[колесница]]; Sanskrit: रथ; Scottish Gaelic: carbad; Serbo-Croatian Cyrillic: двоколица, кочије; Roman: dvokolica, kočije; Slovak: voz; Slovene: voz; Spanish: [[quadriga]], [[biga]], [[carro]]; Swedish: stridsvagn, häststridsvagn; Tagalog: karo; Tajik: ароба; Thai: รถ; Turkish: savaş arabası; Ugaritic: 𐎎𐎗𐎋𐎁𐎚; Ukrainian: колісниця; Urdu: رتھ‎; Uzbek: jang aravasi, arava; Vietnamese: chiếc xe, xe; Welsh: cerbyd
}}