View source for βιόω

{{LSJ1
|Full diacritics=βῐόω
|Medium diacritics=βιόω
|Low diacritics=βιόω
|Capitals=ΒΙΟΩ
|Transliteration A=bióō
|Transliteration B=bioō
|Transliteration C=vioo
|Beta Code=bio/w
|Definition=<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> βιοῖ <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>558a20</span>; βιοῦσι <span class="bibl">Democr.200</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>576b2</span>; βιοῦν <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>238</span>, etc.; part. βιοῦντες <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>566b24</span>; subj. βιῶσι <span class="bibl">Emp.15.2</span>: impf. ἐβίουν <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>5.48</span>: fut. βιώσομαι <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span> 784</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>699</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>344e</span>, <span class="bibl">Men.<span class="title">Pk.</span>399</span>; later βιώσω <span class="bibl">Id.<span class="title">Mon.</span>270</span>, <span class="bibl">App.<span class="title">BC</span>4.119</span>: aor. 1 ἐβίωσα <span class="bibl">Hdt.1.163</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>113d</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>4.18</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>585a21</span>; but in earlier writers aor. 2 is more used, ὀβίων <span class="bibl">Isoc.9.71</span>, <span class="bibl">Is.3.1</span> codd.; 3sg. imper. βιώτω <span class="bibl">Il.8.429</span>; subj. βιῶ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>872c</span>; opt. βιῴην <span class="bibl">Id.<span class="title">Ti.</span>89c</span>, v.l. for [[βιοίη]] in <span class="bibl">Id.<span class="title">Grg.</span>512c</span>; inf. βιῶναι <span class="bibl">Il.10.174</span>, <span class="bibl">Aeschin.3.174</span>, etc.; part. βιούς <span class="bibl">Hdt.9.10</span>, <span class="bibl">Th.2.53</span>, al.: pf. βεβίωκα <span class="bibl">Isoc.15.27</span> and 28, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>113d</span>, etc.:—Med., βιόομαι <span class="bibl">Hdt.2.177</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1180a17</span>: for aor. Med. v. [[βιώσκομαι]]:— Pass., fut. βιωθήσομαι <span class="bibl">M.Ant.9.30</span>: pf. <b class="b3">βεβίωμαι</b> (v. infr.).—In early writers pres. and impf. are mostly supplied by <b class="b3">ζάω</b>: Hom. has only aor. 2:—<b class="b2">live, pass one's life</b> (opp. <b class="b3">ζάω</b>, <b class="b2">live, exist</b>), βέλτερον ἢ ἀπολέσθαι ἕνα χρόνον ἠὲ βιῶναι <span class="bibl">Il.15.511</span>, cf. <span class="bibl">10.174</span>; ἄλλος μὲν ἀποφθίσθω, ἄλλος δὲ βιώτω <span class="bibl">8.429</span>; βίον βιοῦν <span class="bibl">Pl.<span class="title">La.</span>188a</span>, etc.; <b class="b3">β. παρανόμως, μετρίως, ἐνδόξως</b>, <span class="bibl">D.22.24</span>, <span class="bibl">Lys.16.3</span>, Plu.2.145f: with neut. Pron., <b class="b3">ἀπ' αὐτῶν ὧ αὐτὸς βεβίωκεν ἄρξομαι</b> . . from the very <b class="b2">actions of</b> his own <b class="b2">life</b>, <span class="bibl">D.18.130</span>:—Pass., <b class="b3">τὰ σοὶ κἀμοὶ βεβιωμένα</b> <b class="b2">the actions of</b> our <b class="b2">life</b>, ib.265, cf. <span class="bibl">Isoc.15.7</span>, <span class="bibl">Lys.16.1</span>; <b class="b3">τὰ πεπραγμένα καὶ βεβ</b>. <span class="bibl">D.22.53</span>; τοιούτων ὄντων ἃ τῷ βδελυρῷ τούτῳ . . βεβίωται <span class="bibl">Id.21.151</span>; ἐπιτηδευμάτων οἷα τούτῳ βεβίωται <span class="bibl">Id.22.78</span>; <b class="b3">ὅ γε βεβιωμένος [βίος</b>] <span class="bibl">Id.19.200</span>; impers., <b class="b3">βεβίωταί [μοι</b>] I <b class="b2">have lived</b>, Lat. <b class="b2">vixi</b>, <span class="bibl">Cic.<span class="title">Att.</span>12.2.2</span>, <span class="bibl">14.21.3</span>: —Med. in act. sense, <span class="bibl">Hdt.2.177</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1180a17</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">survive</b>, ἐβίω καυθείς <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>5.16</span>.—<b class="b3">βιόμεσθα</b> (as if from <b class="b3">βίομαι</b>) is found <span class="bibl"><span class="title">h.Ap.</span>528</span> and 3pl. <b class="b3">βίονται</b> Orac. ap. <span class="bibl">Phleg.<span class="title">Mir.</span>2</span>, cf. [[βέομαι]].</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0446.png Seite 446]] das praes. erst bei Sp. häufig, fut. βιώσομαι, Sp. βιώσω, wie Luc. Nav. 26 D. L. 2, 68; aor. II. ἐβίων, βιῴην, βιῶναι, Hom. βιῶναι Iliad. 10, 174. 15, 511 Odyss. 14, 359, βιώτω Iliad. 8, 429; aor. I. ἐβίωσα bei Sp., nur die casus ob liqui des partic. auch früher schon; perf. βεβίωκα u. pass. βεβίωταί μοι, ich habe gelebt, τὰ σοὶ κἀμοὶ βεβιωμένα Dem. 18, 265, u. öfter; am meisten im guten Atticismus sind fut. u. aor. II. mit perf. im Gebrauch; <b class="b2">leben</b>, vgl. [[βίος]] u. das dort über den Unterschied von [[βίος]] u. ζωή Angegebene; βίον Plat. Lach. 188 a u. öfter; εὐσεβῶς, ὁσίως, [[ἡδέως]] u. s. w.; [[βίος]] βεβιωμένος Rep. VI, 498 c; Dem. 19, 199. – Med., πάντα τινὰ Αἰγυπτίων ἀποδεικνύναι, [[ὅθεν]] βιοῦται, wovon er lebt, Her. 2, 177; οἱ [[κατά]] τινα νοῦν βιούμενοι Arist. Eth. 10, 9; der aor. I. transit., beleben, σὺ γάρ μ' ἐβιώσαο, [[κούρη]] Od. 8, 468. Aus βιόμεσθα H. h. Apoll. 528 hat Wolf βεόμεσθα gemacht. S. [[βέομαι]].
}}
{{ls
|lstext='''βιόω''': βιοῖ Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 5. 33, 5. κ. ἀλλ., βιοῦσι Ἐμπεδ. 52, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 6. 22, 9· βιοῦν Εὐρ. Ἀποσπ. 240· βιῶν Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 6. 12, 6· ― παρατατ. ἐβίουν Ἱππ. 1153Η· ― μέλλ. βιώσομαι Εὐρ., Ἀριστοφ., Πλάτ., κτλ.· μεταγεν. βιώσω Μένανδ. Μονοστ. 270, Διογ. Λ. 2. 68, Ἀππ.· ― ἀόρ. α΄ ἐβίωσα Ἡρόδ. 1. 163, Πλάτ. Φαίδων. 113D, Ξεν. Οἰκ. 4, 18, Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 9. 8, 9· ἀλλὰ παρὰ τοῖς δοκίμοις συγγραφεῦσιν ἀόρ. β΄ [[εἶναι]] εὐχρηστότερος, ἐβίων Ἰσοκρ. 203C, Ἰσαῖ. 38. 14· γ΄ ἑνικ. προστ. βιώτω Ἰλ. Θ. 429, ὑποτακτ. βιῶ Πλάτ. Νόμ. 872C· εὐκτ. βιῴην ὁ αὐτ. Γοργ. 512Ε, Τιμ. 89C· ἀπαρεμφ. βιῶναι Ἰλ., Ἀττ.· μετοχ. βιοὺς Ἡρόδ. 9. 10, Θουκ. 2. 53, κ. ἀλλ., βιοῦσα Ἀνθ. II. παραρτ. 262· ― πρκμ. βεβίωκα Ἰσοκρ. 315C, D, Πλάτ. Φαίδων. 113D, κτλ. ― Μέσ., βιόομαι Ἡρόδ., Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 10. 9, 11· περὶ τοῦ μέσ. ἀορίστ. ἴδε ἐν λ. [[βιώσκομαι]]. ― Παθ., μέλλ. βιωθήσομαι Μ. Ἀντων. 9. 30· πρκμ. βεβίωμαι (ἴδε κατωτ.). ― παρὰ τοῖς πρὸ τοῦ Ἀριστοτ. συγγραφεῦσιν ὁ ἐνεστὼς καὶ παρατ. παραλαμβάνονται ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ ἐκ τοῦ ζάω, ἀλλ’ [[ὅμως]] ἴδε ἀνωτ.· ὁ Ὅμ. ἔχει μόνον ἀόρ. β΄, Πρβλ. ἀνα-, δια-[[βιόω]]. (ἴδε ἐν λ. [[βίος]]). Ζῶ, [[διέρχομαι]] τὴν ζωήν μου (ἐνῷ τὸ ζάω [[κυρίως]] σημαίνει [[ὑπάρχω]] ἐν τῇ ζωῇ), βέλτερον ἢ ἀπολέσθαι ἕνα χρόνον ἠὲ βιῶναι Ἰλ. Ο. 511, πρβλ. Κ. 174· [[ἄλλος]] μὲν ἀποφθίσθω, [[ἄλλος]] δὲ βιώτω Θ. 429· ― παρ’ Ἀττ. [[συχν]]. βίον ζῆν, ὡς παρὰ Πλάτ. Λάχ. 188Α, κτλ.· β. παρανόμως, κοσμίως, [[καλῶς]], φαύλως, κτλ. Δημ. 601. 2, Πλούτ., κτλ.· μετ’ οὐδετ. ἐπιθέτου, ἀπ’ αὐτῶν ὧν αὐτὸς βεβίωκεν ἄρξομαι …, ἐξ αὐτῶν τῶν πράξεων τῆς ἰδίας του ζωῆς, Δημ. 270. 19· [[ἐντεῦθεν]] ἐν τῷ παθ., τὰ σοὶ κἀμοὶ βεβιωμένα, αἱ πράξεις τοῦ σοῦ βίου καὶ τοῦ ἐμοῦ, ὁ αὐτ. 315. 5, πρβλ. Ἰσοκρ. 311D, Λυσ. 145. 35· τὰ πεπραγμένα καὶ βεβ. Δημ. 609. 23· τοιούτων ὄντων τῷ βδελυρῷ τούτῳ … ὧν βεβίωται ὁ αὐτ. 563. 17· [[οὕτως]], ἐπιτηδευμάτων οἷα τούτῳ βεβίωται ὁ αὐτ. 618. 11· [[ὡσαύτως]], ὅ γε βεβιωμένος [[[βίος]]] ὁ αὐτ. 403. 25· ἀπροσ., βεβίωταί μοι, ἔχω ζήσει, Λατ. vixi, ὁ αὐτ. 617 ἐν τέλ.· ἴδε ἐν λ. ζάω Ι. ― Μέσ. μὲ ἐνεργ. σημασ., Ἡρόδ. 2. 177, Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 10. 9, 11. ― Ἀντὶ τοῦ βιόμεσθα (ὡς εἰ ἐκ ῥήματος βίομαι) Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀπόλλ. 528 ὁ Wolf προὐτίμα τὴν ἀνάγνωσιν βεόμεσθα, ἴδε [[βέομαι]].
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br /><i>impf.</i> ἐβίουν, <i>f.</i> βιώσομαι, <i>ao.</i> ἐβίωσα, <i>ao.2 att.</i> [[ἐβίων]], <i>pf.</i> βεβίωκα;<br /><b>1</b> vivre;<br /><b>2</b> passer sa vie : βιοῦν [[καλῶς]], [[εὐσεβῶς]], [[φαύλως]], <i>etc.</i> ATT vivre honnêtement, pieusement, bassement, <i>etc.</i> ; <i>avec un pron. neutre</i> : ἀπ’ αὐτῶν [[ὧν]] αὐτὸς βεβίωκεν ἄρξομαι DÉM je commencerai par le détail de sa vie;<br /><i><b>Moy.</b></i> βιόομαι-οῦμαι;<br /><b>1</b> <i>intr.</i> passer sa vie, vivre;<br /><b>2</b> <i>tr.</i> faire vivre, sauver la vie à, acc..<br />'''Étymologie:''' [[βίος]].
}}
{{Autenrieth
|auten=aor. 2 inf. [[βιῶναι]], imp. 3 [[sing]]. [[βιώτω]], [[mid]]. aor. ἐβιωσάμην: [[live]]; [[mid]]., causative, σὺ [[γάρ]] μ' ἐβιωσαο, ‘didst [[save]] my [[life]],’ Od. 8.468.
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> jón. pres. part. βιεῦντες Ps.Phoc.229; fut. βιώσομαι E.<i>Alc</i>.784, 2<sup>a</sup> plu. [[βώσεσθε]] A.R.1.685, tard. act. βιώσω App.<i>BC</i> 119, inf. βιωσέμεν Orph.<i>L</i>.630; aor. rad. ἐβίων Isoc.9.71, imperat. βιώτω <i>Il</i>.8.429, inf. βιῶναι <i>Il</i>.10.174, Hp.<i>Epid</i>.5.18; aor. sigm. ἐβίωσα Hdt.1.163, part. βιώοσα <i>IGLS</i> 9399 (imper.), en v. med. ἐβιώσαο <i>Od</i>.8.468, [[βιόσσαο]] Apollon.<i>Lex</i>.820; otras formas de fut. v. [[βέομαι]]<br /><b class="num">I</b> intr., act. y med.<br /><b class="num">1</b> [[vivir]], [[sobrevivir]] op. ‘morir’ ἀπολέσθαι ... ἠὲ βιῶναι <i>Il</i>.15.511, τῶν [[ἄλλος]] μὲν ἀποφθίσθω, [[ἄλλος]] δὲ βιώτω <i>Il</i>.8.429, ἢ μάλα λυγρὸς ὄλεθρος Ἀχαιοῖς ἠὲ βιῶναι <i>Il</i>.10.174, cf. <i>Od</i>.14.359, οὐκ ἔστι θνητῶν ὅστις ἐξεπίσταται τὴν [[αὔριον]] μέλλουσαν εἰ βιώσεται E.<i>Alc</i>.784, ὑπὲρ τὸν ἄτρακτον βιοῖ Luc.<i>Philops</i>.25, cf. E.<i>Ep</i>.5.64, Arist.<i>HA</i> 585<sup>a</sup>21, Orph.l.c.<br /><b class="num">•</b>esp. en medic. ἐγένετο ὑγιής, καὶ ἐβίω Hp.<i>Epid</i>.5.1, cf. 2, ὀκτάμηνον δὲ γενόμενον, οὐδὲν βιοῖ πώποτε si nace el octavo mes de ninguna manera sobrevive (el feto)</i>, Hp.<i>Carn</i>.19, ἐδόκεε δ' ἂν βιῶναι, εἰ ἠδύνατο πίνειν ὕδωρ Hp.<i>Epid</i>.5.18.<br /><b class="num">2</b> sólo act. [[vivir]] en forma temp. y limitada c. ac. int. o determ. que indican tiempo ἔτη Hp.<i>Art</i>.41, (ἔτεα) εἴκοσι καὶ [[ἑκατόν]] de Argantonio, Hdt.1.163, cf. Arist.<i>HA</i> 552<sup>b</sup>23, <i>PMasp</i>.2.3.4 (VI d.C.), ἡμέρας X.<i>Mem</i>.4.8.2, Hp.l.c., οὐ πουλὺν ... χρόνον Hp.<i>Epid</i>.6.8.32, Hdt.2.133, 9.10, Pl.<i>R</i>.615c, cf. 576b, <i>Grg</i>.481b, Isoc.15.27, μέχρι [[γήρως]] βιοῦντα Pl.<i>Virt</i>.378a, cf. Isoc.15.28, Arist.<i>HA</i> 552<sup>b</sup>23, Plb.7.7.3, LXX <i>Ib</i>.29.18, 1<i>Ep.Petr</i>.4.2, δὶς βιῶναι [[γάρ]] σε [[δεῖ]] Men.<i>Th</i>.1.4, ὃν (βίον) ποῦ βεβίωκας D.19.200<br /><b class="num">•</b>op. ‘vivir’ en un plano superior οὐ [[γάρ]] μοι ζώειν γε δοκεῖ βροτὸς οὐδὲ βιῶναι ἀνθρώποιο βίον ταλασίφρονος Panyas.16.9, ὡς ὄφρα μέν τε βιῶσι, τὸ δὴ βίοτον καλέουσιν Emp.B 15.<br /><b class="num">3</b> [[vivir]] dependiendo del sustento y los medios económicos, c. ac. int. ὡς ἀεὶ βίον βιωσόμενοι de los avaros, Democr.B 227, cf. 200, Antipho Soph.B 53, S.<i>OT</i> 1488, εἰ μή σ' ἐκφάγω ... οὐδέποτε βιώσομαι Ar.<i>Eq</i>.699, cf. A.R.l.c.<br /><b class="num">•</b>[[vivir de]] ἀφ' ὧν ... βιώσονται Arist.<i>Pol</i>.1267<sup>b</sup>36.<br /><b class="num">4</b> c. determ. cualit. [[vivir]], [[pasar la vida]] διάγουσιν ἀξίως οὗ ἐν ἀνθρώπου εἴδει ἐβίωσαν βίου Pl.<i>Phdr</i>.249a, μετὰ τῆς καλλίστης ... δόξης Plb.23.11.3, cf. Arist.<i>EN</i> 1177<sup>b</sup>27, Men.<i>Pc</i>.977<br /><b class="num">•</b>c. adv. ἡδέως E.<i>Fr</i>.238, cf. X.<i>Mem</i>.4.8.6, Epicur.<i>Sent</i>.[5]40, <i>IGLS</i> l.c.<br /><b class="num">•</b>c. connotaciones morales μετρίως Lys.16.3, παρανόμως D.22.24, αἱ ψυχαὶ τῶν εὖ βεβιωκότων Olymp.<i>in Alc</i>.16, βιοῖ γὰρ οὐδεὶς ὃν προαιρεῖται βίον Men.<i>Mon</i>.105, cf. Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.34, Plb.38.14.1, <i>PFay</i>.19.12 (II d.C.), Arr.<i>Epict</i>.4.1.49<br /><b class="num">•</b>en v. pas., Lys.16.1, τὰ σοὶ κἀμοὶ βεβιωμένα lo vivido por ti y por mí</i>, nuestros actos</i> D.18.265, cf. 130, 21.151, 22.53, βεβίωται se ha vivido</i>, he gozado de la vida</i> Cic.<i>Att</i>.238.2, cf. 375.3.<br /><b class="num">5</b> [[vivir]], [[habitar]] de ciertos animales περὶ τὴν θάλασσαν Arist.<i>HA</i> 615<sup>a</sup>21, cf. App.<i>BC</i> 4.119.<br /><b class="num">II</b> tr., en v. med. aor. sigm. [[dar la vida]], [[salvar]] σὺ [[γάρ]] μ' ἐβιώσαο κούρη <i>Od</i>.l.c., cf. Apollon.l.c.
}}
{{Abbott
|astxt=[[βιόω]], -ῶ (< [[βίος]]), [in LXX: Pr 7:2 9:6 (חיה), Jb 29:18, Wi 4:4 א1, 12:23, Si 40:28, IV Mac 5:22 17:18*;] <br />to [[spend]] [[life]], to [[live]]: τ. χρόνον βιῶσαι (cl., [[more]] freq. 2 aor., -ναι), I Pe 4:2 (cf. Jb, l.c.).†SYN.: [[ζάω]] (q.v.).
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[βίος]]; to [[spend]] [[existence]]: [[live]].
}}