ἐλαύνω

English (LSJ)

Il.12.62, etc.: Ion. impf. ἐλαύνεσκον (ἀπ-) Hdt.7.119: fut. ἐλάσω [ᾰ], part.
A ἐλάσοντας X.An.7.7.55 codd., cf.D.H.2.36, (ἐξ-) Hp.Loc.Hom.46, Nat.Mul.32 (ἐλάσσω (παρ-) is f.l. in Il.23.427, and ξυνελάσσομεν is subj. in Od.18.39); ἐλάω A.R.3.411; Att. ἐλῶ, ἐλᾷς, ἐλᾷ, inf. ἐλᾶν, also Hdt.1.207, etc., and so Hom. in the resolved form ἐλόω Il.13.315, Od.7.319: inf. ἐλάαν (though this is also inf. pres., v. infr.) Il.17.496, Od.5.290: aor. 1 ἤλᾰσα, Ep. ἔλᾰσα Il.5.80, ἔλασσα 18.564, Ion. 3sg. ἐλάσασκεν 2.199: pf. ἐλήλᾰκα (ἀπ-, ἐξ-) X.Cyr.4.2.10, Ar.Nu.828: plpf. ἐληλάκειν (ἐξ-) Hdt.5.90:— Med. (v. infr. 1.2), fut. ἐλάσομαι (παρ-) dub. l. in Arr.An.3.30.3: aor. ἠλασάμην Il.11.682, rare in Att., as Pl.Grg.484b; 3sg. ἤλσατο Ibyc.55; Ep. ἐλάσαιο, ἐλασαίατο, ἐλασσάμενος, Od.20.51, Il.10.537, Od.4.637:—Pass., fut. ἐλασθήσομαι (ἐξ-) D.H.4.9: aor. ἠλάθην [ᾰ] E.Heracl.430, Ar.Ec.4; later ἠλάσθην AP7.278 (Arch.), Sammelb.997 (iv A.D.), (ἐξ-, συν-) Plb.8.24.9, 18.22.6, etc. (in Hdt. the Mss. vary between the two forms, ἐξελαθείς 7.165, ἀπηλάσθησαν 3.54): pf. ἐλήλαμαι Od.7.113, Hdt.7.84 (ἐξ-), etc.; ἐλήλασμαι Hp.Mul. 2.133, Aen.Tact.31.4 (prob.), (ἐξ-) Plb.6.22.4, (συν-) A.D.Conj.233.30: plpf. ἠλήλατο Il.5.400; poet. also ἐλήλατο 4.135; 3pl. ἠλήλαντο Hes.Sc.143, also ἐληλέδατ', ἐληλέατ', ἐληλάδατ' vv.ll. in Od.7.86.— The pres. ἐλάω is rare and mainly Poet., imper. ἔλα Pi.I.5(4).38, A.Fr. 332, E.HF819, Fr.779.1 (also non-thematic 3pl. ἐλάντω SIG1025.8 (Cos)): inf. ἐλᾶν Canthar.4, X.HG2.4.32: inf. ἐλάαν as Ep.inf.pres. is freq. in Hom. (v. infr.1.2): part. ἐλάουσα Emp.4.5: impf. 3pl. ἔλων Od.4.2, 3sg. ἔλαεν A.R.3.872; ἀπ-έλα X.Cyr.8.3.32; but ἀπ-ήλαον in Ar.Lys.1001 is prob. an error for -ήλα'αν, Dor. for -ήλασαν:—radic. sense, drive, set in motion, of driving flocks, εἰς εὐρὺ σπέος ἤλασε μῆλα Od.9.237; κακοὺς δ' ἐς μέσσον ἔλασσεν Il.4.299; aor. Med. ἠλασάμην in act. sense, 10.537, 11.682: freq. of horses, chariots, ships, drive, ἐλάαν (inf. pres.) ἅρμα καὶ ἵππους 23.334; ἐς τὴν ἀγορὴν τὸ ζεῦγος Hdt. 1.59; ἐλαύνω ἵππον ride it, Id.4.64, al.; κέλητας καὶ ἅρματα ἐλαύνω ride and drive, Id.7.86; ἐλαύνω νῆα row it, Od.12.109, etc.; στρατὸν ἐλαύνω Pi.O.10(11).66, Hdt. 1.176, 4.91, etc.
b with acc. omitted, intr., go in a chariot, drive, μάστιξεν δ' ἐλάαν (sc. ἵππους) he whipped them on, Il.5.366, al., cf. S.El.734,739; βῆ δ' ἐλάαν ἐπὶ κύματα he drove on over the waves, Il. 13.27; διὰ νύκτα ἐλάαν travel the night through, Od.15.50; ἐς τὸ ἄστυ ἐλαύνω drive into the city, Hdt.1.60; ἐπὶ ζευγέων ἐλαύνω ib.199; ride, Id.7.88, X.Eq.Mag.3.9, etc.; ἐλῶν ἐς Θρηΐκην marching... Hdt.9.89, etc.; row, μάλα σφοδρῶς ἐλάαν Od.12.124; ἐλαύνοντες = rowers, 13.22, etc.
c in this intr. sense, it sometimes took an acc. loci, γαλήνην ἐλαύνειν to sail the calm sea, i.e. over it, 7.319; so τὰ ἕσπερα νῶτ' ἐλαύνω E.El. 731 (lyr.); also ἐλαύνειν δρόμον = run a course, Ar.Nu.28; ὁδόν D.P. 586.
d Pass., [νηῦς] ἐλαυνομένη = a ship under way, Od.13.155 (but πλοῖα ὑπὸ σκληρῶν ἀνέμων ἐλαυνόμενα Ep.Jac.3.4); τὰ κατάντη ἐλαύνεσθαι, of horses, to be ridden on steep ground, X.Eq.Mag.8.3.
2 drive away, carry off, in Hom. of stolen cattle or horses, βοῶν ἀρίστας Od.12.353; ἵππους Il.5.236; ἐ. ὅ τι δύναιντο X.HG4.8.18:—Med., Od.4.637, 20.51; ῥύσι' ἐλαυνόμενος Il.11.674, etc.
3 drive away, expel, ἐλαύνω [τινὰ] ἐκ δήμου 6.158; ἄνδρας ἀπ' Οἰνώνας Pi.N.5.16: freq. in Trag., ἐλαύνω τινὰ γῆς E.Med.70; μύσος, μίασμα ἐλαύνω, A.Ch.967 codd., Eu. 283 (Pass.), cf. S.OT98; ἄγος ἐλαύνω,= ἀγηλατέω, Th.1.126; ἐλαύνω λῃστάς Ar.Ach.1188, etc.:—Pass., γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνομαι A.Pr.682.
4 drive (to extremities), persecute, plague, οἵ μιν ἄδην ἐλόωσι . . πολέμοιο who will harass him till he has had enough of war, Il.13.315; ἔτι μέν μίν φημι ἄδην λάαν κακότητος I think I shall persecute him till he has had enough, Od.5.290; θεὸς ἐλαύνει πόλιν S.OT28; Ἰωνίαν ἤλασεν βίᾳ A.Pers.771; μή τι δαιμόνιον τὰ πράγματα ἐλαύνῃ D.9.54; σὺ δ' ἀπειλεῖς πᾶσιν, ἐλαύνεις πάντας Id.21.135, cf. 173:—Pass., ἐλαυνομένων καὶ ὑβριζομένων Id.18.48; λύπῃ πᾶς ἐλήλαται κακῇ S.Aj.275; κακοῖς πρός τινος E.Andr.31; ὑπ' ἀνάγκης καὶ οἴστρου Pl.Phdr.240d; τὴν ψυχὴν ἐρωτικῇ μανίᾳ Ael.NA14.18; ἐλαύνεσθαι τὴν γνώμην = to be out of one's mind, Philostr.VS2.27.5.
5 = βινέω, Ar.Ec.39, Pl. Com.3.4.
6 intr. in expressions like ἐς τοσοῦτον ἤλασαν they drove it so far (where πρᾶγμα must be supplied), Hdt.5.50; ἐς πᾶσαν κακότητα Id.2.124; εἰς κόρον ἐλαύνειν push matters till disgust ensued, Tyrt.11.10; εἰς ἴσον (sc. τισί) Onos.Praef.4: hence, push on, go on, ἐγγὺς μανιῶν E.Heracl.904 (lyr.); ἔξω τοῦ φρονεῖν Id.*ba.853; πόρρω σοφίας ἐλαύνω = go far in wisdom Pl.Euthphr.4b, cf. Grg.486a, X.Cyr.1.6.39.
II strike, ἐλάτῃσιν πόντον ἐλαύνοντες Il.7.6; κιθάραν πλήκτρῳ E.HF351 (lyr.).
2 strike with a weapon, but never with a missile, τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκεν Il.2.199; ξίφει ἤλασε κόρσην 5.584; κόρυθος φάλον ἤλασεν 13.614; ὀδόντας ἐλαύνω knock out, A.R.2.785: c. dupl. acc., τὸν μὲν . . μεταδρομάδην ἔλασ' ὦμον him he struck on... Il. 5.80; χθόνα δ' ἤλασε παντὶ μετώπῳ struck earth with his forehead, of a falling man, Od.22.94: c. acc. cogn., inflict a wound, οὐλὴν τήν ποτέ με σῦς ἤλασε 21.219:—Pass., c. acc. νῶτον ὄπισθ' αἰχμῇ δουρὸς ἐληλαμένος Tyrt.11.20; ἐλαύνεται εἰς τὸν μηρόν Luc.Tox.61.
3 strike one thing against another, πρὸς γῆν ἐ. κάρη Od.17.237; of weapons, drive through, διαπρὸ χαλκὸν ἔλασσε 22.295; [δόρυ] διὰ στήθεσφιν ἔλασσε Il.5.57, cf. 20.269; ἤλασε Λυγκέος ἐν πλευραῖσι χαλκόν Pi.N.10.70:—Pass., go through, Il.4.135, 13.595; to be fixed in, ὀϊστὸς ὤμῳ ἐνὶ στιβαρῷ ἠλήλατο 5.400; διὰ [σφονδύλου] διαμπερὲς ἐληλάσθαι Pl.R.616e.
III metaph.,
1 beat out metal, forge, ἀσπίδα . . ἣν ἄρα χαλκεὺς ἤλασεν Il.12.296; πέντε πτύχας ἤλασε beat out five plates, 20.270; περὶ δ' ἕρκος ἔλασσε κασσιτέρου make a fence of beaten tin (with a play on signf. 2), 18.564; εὐνὴ Ἡφαίστου χερσὶν ἐληλαμένη χρυσοῦ a bed of beaten gold, Mimn.12.6; σίδηρος λεπτῶς ἐληλ. Plu.Cam.41.
2 draw a line of wall, trench, etc., ἀμφὶ δὲ τάφρον ἤλασαν Il.7.450; ἀμφὶ δὲ τεῖχος ἔλασσε πόλει Od.6.9; σταυροὺς δ' ἐκτὸς ἔλασσε 14.11; τοῖχοι ἐληλέατ' 7.86; τεῖχος τοὺς ἀγκῶνας ἐς τὸν ποταμὸν ἐλήλαται the wall has its angles carried down to the river, Hdt.1.180, cf. 185,191; ἐληλαμέναι πέρι πύργον having a wall built round, A.Pers.872 (lyr.); ὄγμον ἐλαύνειν work one's way down a ridge or swathe in reaping or mowing, Il.11.68; ἐλαύνειν αὔλακα Hes. Op.443; ἀμπελίδος ὄρχον ἐλαύνειν to draw a line of vines, i.e. plant them in line, Ar.Ach.995: generally, plant, produce, ἐλᾷ τέσσαρας ἀρετὰς αἰών Pi.N.3.74.
3 κολῳὸν ἐλαύνειν prolong, keep up the brawl, Il. 1.575.
4 ἐξ ὄσσων ἐς γαῖαν ἐ. δάκρυ E.Supp.96.

Spanish (DGE)

• Morfología: [pres. inf. ἐλαυνέμεν Il.23.531, A.R.3.1154, Q.S.9.231, ἐλαυνέμεναι Antim.5.1, part. dat. plu. ἐλαυνόντεσσιν Pi.O.6.76; fut. ép. ἐλόω Il.13.315, ἐλάσσω AP 7.424 (Antip.Sid.), inf. ἐλάαν Il.17.496; aor. ind. 1^a sg. ἔλασσα h.Merc.340, 379, 3^a sg. ἔλασσε Il.10.455, Od.14.11, Opp.H.2.158, ἔλᾰσε Il.5.81, A.Ch.939, ép. iter. ἐλάσασκεν Il.2.199, dór. 1^a plu. ἐλάσαμες Plu.2.211b, 3^a plu. ἔλασαν Il.19.281, Hes.Sc.372, ἔλασσαν Il.24.349, subj. ἐλάσσῃ Il.5.236, opt. 2^a sg. ἐλάσειας Hes.Op.475, ἐλάσσαις Call.Lau.Pall.141, 3^a sg. ἐλάσειε Od.11.290, 3^a plu. ἐλάσειαν A.R.2.265, inf. ἐλάσσαι Il.13.607, Call.Fr.24.11, v. med. ind. ἠλσάμην Semon.16, 3^a sg. ἤλσατο Ibyc.51, ἐλάσσατο Orph.H.44.4, opt. 3^a plu. ἐλασαίατο Il.10.537, part. ἐλασσάμενος Od.4.637; plusperf. 3^a plu. ἠλήλαντο Hes.Sc.143, ἐληλέατο Od.7.86]
A tr.
I c. suj. gener. de pers. y ac. de vehículos, anim. o grupos que son dirigidos
1 c. ac. del vehículo o de anim. de tiro o monta conducir, llevar ὠκέας ἵππους Il.15.259, cf. Od.15.215, Hes.Sc.372, B.Fr.20A.24, Ar.Nu.1272, Antim.84.2, Q.S.9.231, καμήλους Hdt.7.86, οὐρῆας A.R.3.1154, c. dat. instrum. μάστιγι ... ἤλασεν ἵππους Il.15.352, ἅρμα καὶ ἵππους Il.23.334, Hes.Sc.464, κέλητας καὶ ἅρματα Hdt.7.86, cf. Il.23.531, Emp.B 3.5, Paus.6.5.6, D.S.4.73, τὰς συνωρίδας D.H.3.30, ἅμαξαν Longus 1.30.5, εἰσόκεν ἠέλιος πυριλαμπέα δίφρον ἐλαύνει mientras que el sol conduzca su carro resplandeciente, AP 1.10.41, c. prep. y ac. indic. direcc. ἵππους ... μετὰ νῆας Il.5.165, ἤλασεν ἐς τὴν ἀγορὴν τὸ ζεῦγος Hdt.1.59, ἅρμα πρὸς πόλιν Ar.Nu.69, cf. Call.Lau.Pall.61, Paus.9.3.7, ἀπὸ κράτους ἐλαύνοντες τοὺς ἵππους εἰς τὰς συμμαχίδας πόλεις D.S.17.34, en v. pas. ἵππος ... ἐλαυνόμενος ὥστε διαρκεῖν X.Cyr.8.6.17, τὰ δρεπανηφόρα τῶν ἁρμάτων ἀπὸ κράτους ἐλαυνόμενα los carros falcados lanzados a galope D.S.17.58, τῶν ἵππων ... οἱ πλεῖστοι πρὸς ἐναντίους ἐλαυνόμενοι τοὺς κοντούς Plu.Crass.25
•ref. anim. y carros fabulosos ἐλαύνων πτηνὸν ἅρμα, πρῶτος πορεύεται de Zeus, Pl.Phdr.246e, cf. Luc.Rh.Pr.26, ἐλαύνεις τι νεώτερον; ¿traes algo nuevo? e.d. ¿anuncias algo nuevo? del Sol eclipsado como presagio, Pi.Fr.52k.6, cóm. κάνθαρον ζεύξαντ' ἐλαύνειν εἰς θεούς habiendo uncido un escarabajo conducirlo hacia los dioses Ar.Pax 128
•usos fig.
•manteniéndose la imagen del carro conducir, dirigir μή με ... ὑπ' ἄμαξαν ἔλαυνε no me unzas bajo el carro del amor, Thgn.371, ἐλᾷ ... τέσσαρας ἀρετὰς <ὁ> θνατὸς αἰών la vida mortal conduce una cuadriga de virtudes Pi.N.3.74, τί μακρὰν γ[λ] ῶ[σ] σαν ... ἐλαύνω ἐκτὸς ὁδοῦ; ¿por qué conduzco fuera del camino una lengua prolija? e.d., ¿por qué me he extendido más de lo debido? B.10.51, cf. Luc.Rh.Pr.11, obviando la imagen del carro Λοξίας ... τὴν τύχην ἐς τοῦτ' ἐλαύνει E.Io 68, cf. D.9.54, ἐλαύνει ... αἰγίδι λαμπρᾷ πάντα τὰ πράγματα dirige todos los asuntos con su égida resplandeciente Aristid.Or.9.36, cf. Orph.H.19.1, πρὸς μήκιστον τὴν ψυχὴν ἐλαύνων Ph.2.204, ὁ χρόνος ... πᾶν τὸ ἐν αὐτῷ τυγχάνον ἐλαύνων πρὸς τὸ τῆς φθορᾶς τέλος el tiempo que dirige todo lo que en él ocurre a la destrucción final Gr.Nyss.Paup.1.107.17, en v. pas. ἡ πολυτίμητος πολιτεία ... διὰ πόσων ἐλαύνεται δεινῶν; Pl.Ax.368c, cf. Polem.Phgn.9, ἐλαύνεσθαι τὴν γνώμην extraviarse la mente Philostr.VS 619, c. ac. de rel. ἐλαύνεται δὲ τὴν ψυχὴν ἐρωτικῇ μανίᾳ y es extraviado en su espíritu por la locura amorosa Ael.NA 14.18.
2 c. ac. de pers. y ejércitos dirigir, conducir c. compl. de direcc. κακοὺς δ' ἐς μέσσον ἔλασσεν dirigió a los cobardes hacia el centro del ejército, como táctica Il.4.299, ἐπὶ πᾶσαν χθόνα ποιμανόριον θεῖον ἐλαύνει A.Pers.75, ἑπτὰ πρὸς Θήβας λόχους E.Supp.131, ἐς τὸ Ξάνθιον πεδίον ... τὸν στρατόν Hdt.1.176, ἀπίκετο ἐλαύνων ἐπὶ Σκύθας στρατόν Hdt.4.91, AP 11.73, ἐκ Σούσων ... πολὺν ὄχλον ... εἰς τὴν Ἑλλάδα D.Chr.4.45
•sin compl. de direcc. dirigir, ir al frente de ἷκεν δὲ Μιδέαθεν στρατὸν ἐλαύνων había llegado de Midea conduciendo un ejército Pi.O.10.66, cf. SEG 16.863.2 (Abu Simbel VI a.C.), δύναμιν Luc.Tox.50.
3 c. ac. de anim. gregarios arrear, conducir, llevar ganado, rebaños πίονα μῆλα Od.9.237, (τὰς αἶγας) Theoc.3.2, cf. D.Chr.4.71, Longus 4.12.1, πολλὰ πρόβατα D.Chr.4.44, cf. Arr.Epict.1.16.5, ἀγέλας Opp.H.4.393, Hld.5.28.1, ζεύγη I.AI 8.353, c. compl. de lugar πρόβατα ἐπὶ τὴν θάλασσαν Hdt.8.19, αἶγα καὶ πρόβατον καὶ δέλφακα εἰς ἄστυ Aesop.189, τὸν ... ἐν τῷ Μαραθῶνι ταῦρον ... ἐς τῆν ἀκρόπολιν Paus.1.27.10, ref. anim. de carga τοὺς ὄνους Hdt.1.194, en v. pas. τὰ ὑποζύγια ἐλαυνόμενα ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα Hdt.7.25, (ὁ ταῦρος) ἐς στομάλιμνον ἐλαύνεται Theoc.4.23, cf. 16.36, Paus.9.20.5, (ὄνος) ἐλαυνόμενος ἐκ τοῦ ἀγροῦ Paus.10.18.4, ἐλαυνομένων πάλιν αἰγῶν cabras llevadas de regreso Opp.H.4.344, ὥσπερ τι ὑποζύγιον ἐλαύνεσθαι Artem.5.60, abs. ἐλαύνων ἐργ(άτης) arriero, conductor de burros SB 9379A.93 (II d.C.)
•fig. de Zeus en figura de toro νυμφίον Εὐρώπης οὐ βουκόλος οἶδεν ἐλαύνειν al novio de Europa ningún boyero sabe conducirlo Nonn.D.4.298, de la constelación de Tauro μὴ δίζεο Ταῦρον ἐλαύνειν Nonn.D.38.263, de peces, en v. pas. ῥιπῇ ἐλαυνόμενοι δυσκραέϊ llevados por un desenfrenado impulso Opp.H.2.517, νεκροὶ ἰχθύες ἐλαυνόμενοι ὑπὸ τοῦ ῥοῦ Str.6.2.11.
4 mediante robo o abigeato llevarse, robar, pillar οὐ γάρ πώ ποτ' ἐμὰς βοῦς ἤλασαν οὐδὲ μὲν ἵππους Il.1.154, h.Merc.340, Ἠελίοιο βοῶν ἐλάσαντες ἀρίστας Od.12.353, de las vacas de Gerión βοῦς ἤλασεν Hes.Th.291, cf. Pi.Fr.169a.8, A.Fr.74.2, Hdt.4.8, no ref. anim. πόθεν ταύτην μενοεικέα ληΐδ' ἐλαύνεις παῖδα νέον γεγαῶτα; ¿de dónde te llevas (al Olimpo) esa grata presa, un niño recién nacido?, h.Merc.330
•c. ac. de cosa saquear, pillar ὅ τι δύναιντο X.HG 4.8.18, cf. Luc.Herc.2
•en v. med. mismo sent. τὰ μὲν (μῆλα) ἠλασάμεσθα Πύλον Νηλήϊον εἴσω Il.11.682, τῶν (ἡμιόνων) κέν τιν' ἐλασσάμενος δαμασαίμην Od.4.637, cf. 20.51, Ibyc.51, Paus.3.18.13, τινας καὶ βοῦς ἐκ τῆς Δόρκωνος ἀγέλης Longus 1.28.1, cf. 2.20.3.
5 c. ac. de naves gobernar, maniobrar, impulsar νῆα μέλαιναν Od.12.276, ναῦς μακράς Ar.Eq.1366, cf. Isoc.7.54, D.C.50.29.1, τριήρεις Pl.R.396a, κοῦφον ἀκάτιον Hld.5.23.3, en v. pas. νῆυς ἐλαυνομένη nave impulsada por los remos Od.13.169, cf. D.S.14.72, πλοῖα ... ὑπὸ σκληρῶν ἀνέμων ἐλαυνόμενα Ep.Iac.3.4, πλοῖον ἐλαυνόμενον ἀπὸ τῆς νήσου Plu.Sol.8.5, ἡ δ' (νῆυς) οὐ ῥοθίοισιν ἐλαύνεται Opp.H.1.232, πορθμεῖον κατὰ τὴν ἀρόσιμον ἐλαυνόμενον un barco impulsado a través del campo arado (a través de un foso), Hld.9.5.5
•cóm., c. sent. sexual τὴν νύχθ' ὅλην ἤλαυνέ μ' ἐν τοῖς στρώμασιν me estuvo maniobrando toda la noche entre las mantas Ar.Ec.39, en v. pas. ἡ μὲν ἐλαυνομένη λαθρίοις ἐρετμοῖς, ὁ δ' ἐλαύνων impulsada la una por furtivos remos, y el otro sacudiendo Pl.Com.3.4, cf. AP 11.73
•c. suj. de un fenóm. atmosférico impulsar, empujar τῶν ἐτησίων ... τὰ νέφη πρὸς τὴν Αἰθιοπίαν ἐλαυνόντων Plu.2.366c, cf. Hld.2.28.3, en v. pas. νέφη ... ἐλαυνόμενα ... Νότοιο βίῃ Theoc.25.90, cf. Q.S.8.50, Orph.H.21.2.
II c. mov. ‘desde’
1 gener. c. ac. de pers. expulsar, echar c. gen. o más frec. c. ἀπό, ἐκ y gen. ὅς ῥ' ἐκ δήμου ἔλασσεν ... Ἀργείων (Βελλεροφόντην) Il.6.158, τούσδε παῖδας γῆς ... Κορινθίας E.Med.70 ἄνδρας ἀλκίμους ἀπ' Οἰνώνας Pi.N.5.16, τοὺς μητραλοίας ἐκ δόμων A.Eu.210, cf. 421, de Edipo βάθρων ἐκ τῶνδέ μ' ... ἐλαύνετε S.OC 264, ἐλαύνειν αὐτὸν ἐξ ἁπάσης τῆς Ἑλλάδος expulsarlo (a Alcibíades) de toda Grecia Isoc.16.9, cf. Paus.8.43.3, τοὺς ἀγαθοὺς ἐκ τῆς πόλεως D.H.10.13, cf. Nonn.D.33.128, c. otros compl. de lugar τήνδ' ... ἐλαύνειν ... ὑπὲρ Νείλου ῥοάς E.Andr.650, ἐς ταύτην (Τευθρανίαν) Γάλατας ἐλαύνουσιν ἀπὸ θαλάσσης echan hacia ésta (Teutrania) a los gálatas lejos del mar Paus.1.4.5, εἰς ὄρος ... ἤλασε Βάκχας Nonn.D.20.342
•sólo c. ac. δοκοῦσί γε δόμοι τ' ἐλαύνειν ... οἵδε με esta casa parece expulsarme E.Andr.924, cf. E.Rh.480, τοὺς γενναιοτάτους ἐξ αὐτῶν D.H.10.12
•c. predic. del compl. dir. ἐκεῖνον ... φυγάδα ἐλαύνει expulsa a aquél desterrado, e.d., lo destierra I.AI 17.344, (ἐμέ) ἀγαπῶντα ἐλαύνει Luc.Abd.18, en v. pas. κατ' τῆς ὄπισθεν ὀρσοθύρης ἠλσάμην Semon.16, φυγὰς δὲ χώρας ἄτιμος ἐλαύνῃ y eres expulsada del país al destierro sin honor E.Med.438, cf. D.18.48, D.S.14.34, ἐκ τῆς Ῥώμης ἐλαυνόμενος Plu.2.605e, cf. Ph.2.14, ἐλαυνόμενος ὑπὸ τῶν συγγενῶν I.AI 1.281, cf. Paus.3.23.5, πρὸς τῶν οἰκείων ἐλαύνεσθαι D.H.6.80.
2 c. ac. de abstr. c. valor neg. echar fuera, alejar, ahuyentar c. prep. y gen. o gen. solo ὅταν ἀφ' ἑστίας μύσος <ἅ>παν ἐλάσῃ cuando (el tiempo) destierre todo crimen del hogar A.Ch.967, μίασμα χῶρας S.OT 98, cf. Arist.Ath.20.2, πενίην AP 6.190 (Gaet.), cf. 9.150 (Antip.Thess.), ὕβριν ἐλαύνειν ψυχῆς desterrar del alma la soberbia, AP 8.168, cf. Orph.H.64.6, tb. c. n. concr. ἑρπετά Orph.L.493
•en v. med. mismo sent. ξηρὴν δίψαν AP 6.33, λύσσαν Nonn.D.32.111
•de ahí expiar τὸ ἄγος ἐλαύνειν τῆς θεοῦ expiar la falta contra la diosa Th.1.126, cf. 128, 2.13.
3 c. ac. de cosa quitar, sacar ἐκ δ' ἀγγέων ἐλάσειας ἀράχνια entonces de las orzas debieras quitar las telarañas para llenarlas con la cosecha, Hes.Op.475.
4 medic. purgar ὑστέρας Hp.Nat.Mul.32.
III usos fig., gener. c. ac. de pers.
1 perseguir, acosar, hostigar λῃστὰς ἐλαύνων ... δορί E.Fr.705a, cf. D.21.135, gener. fig. καί ἑ κακὴ βούβρωστις ἐπὶ χθόνα δῖαν ἐλαύνει y a él una dañina miseria lo persigue por la divina tierra, Il.24.532, de unos peces ἀδηφάγος οἶστρος ἐλαύνει κείνους un apetito voraz les acosa Opp.H.1.252, τοὺς ἠσεβηκότας ... Ποινὰς ἐλαύνειν Aeschin.1.190, cf. Luc.Am.47, Hld.2.11.1, ἔχθρᾳ ἐλαύνειν τινά hostigar a uno por enemistad D.21.66, εἰ δέ ἑ μαχλοσύνῃσιν ἐλαύνοι δῖ' Ἀφροδίτη Orph.L.323, tb. c. ac. de ciudades y pueblos ὁ πυρφόρος θεὸς ... ἐλαύνει, λοιμὸς ἔχθιστος, πόλιν S.OT 28, en v. pas. κεῖνός τε λύπῃ ... ἐλήλαται κακῇ de Ayante, S.Ai.275, κακοῖς πρὸς αὐτῆς σχετλίοις ἐλαύνομαι E.Andr.31, ἐλαύνεσθαι ὑπὸ τῆς Ἥρας κατὰ πᾶσαν γῆν καὶ θάλατταν de Leto, Hyp.Fr.67, cf. A.Ch.1062, E.Or.412, S.Tr.1045, I.AI 6.307, οἱ ὑπὸ χειμόνων ἀγρίων βίᾳ ἐλαυνόμενοι Pl.Lg.919a, Βάκχοιο καὶ Ἀπόλλωνος ... κέντρῳ ἐλαυνόμενος aguijoneado (Orfeo) por el aguijón de Baco y Apolo Orph.A.10, (οἱ πλούσιοι) ὑπὸ τῶν πενήτων ἐλαυνόμενοι Luc.Nec.20, ὑπὸ τούτων τῶν κακῶν ἐλαυνομένων τῶν Αἰγυπτίων I.AI 2.298, τὸ ἀνθρώπειον ὑπὸ τῇ ἀγνοίᾳ ἐλαυνόμενον Luc.Fug.5, γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνεσθαι ser perseguido de país en país Luc.Alex.46, c. ac. adverb. τοῦτον τὸν τρόπον ... ἐλαυνόμενος D.21.111
•en aor. dominar por la fuerza Ἰωνίαν τε πᾶσαν ἤλασεν βίᾳ A.Pers.771.
2 empujar, impulsar ἐλπίδων ... ἐς τί<ν' ἔτι> με δαίμων ... ἐλαύνει; ¿a qué esperanza me empuja ya la divinidad? S.OC 1750, cf. Philostr.VA 4.20, αὐτοὺς ὁ Ἔρως ἐλαύνει κατὰ τουτὶ τὸ ἄντρον Ach.Tat.8.12.7, δοκέω ... ποτὶ σκοπὸν ἰθὺν ἐλάσσειν ἰόν creo que voy a impulsar la flecha directa al blanco, AP 7.424 (Antip.Sid.), en v. pas. πάντοσ' ἐλαυνόμενοι Emp.B 2.6, μάστιγι θείᾳ ἐλαύνομαι A.Pr.682, cf. Nonn.D.3.267, ὑπ' ἀνάγκης καὶ οἴστρου ἐλαύνεται Pl.Phdr.240d, ὑπὸ τῆς φιλοδοξίας ἐλαυνόμενος Plb.3.70.7, πρὸς ἐπιθυμίας ἐλαύνεται Ph.2.470, ἐλαυνόμενος μανίῃσι Orph.H.46.5, cf. LXX Sap.16.18, D.H.12.3, Luc.Peregr.34.
IV c. mov. ‘de arriba abajo’, real o fig.
1 dejar caer, echar, verter ἐκ ... γερασμίων ὄσσων ἐλαύνουσ' οἰκτρὸν ἐς γαῖαν δάκρυ de sus viejos ojos dejan caer a tierra lágrimas dignas de piedad E.Supp.96
•fig. dejar caer, malmeter, promover ἐν δὲ θεοῖσι κολῳὸν ἐλαύνειν promover discordia entre los dioses, Il.1.575.
2 clavar, hincar gener. en tierra σταυροὺς δ' ἐκτὸς ἔλασσε ... ἔνθα καὶ ἔνθα Od.14.11, πρὸς γῆν ... κάρη Od.17.237, ἄροτρον ἐπὶ γαῖαν AP 8.176 (Gr.Naz.), en v. pas. δύο ... στρόφιγγες ἐλαυνόμενοι κατὰ δύο βάσεων dos pivotes encajados en dos huecos I.AI 3.117
•fig. imponer, fijar, determinar Ἰλίῳ ... κῆδος ... Μῆνις ἤλασεν la Ira impuso a Ilión una dolorosa boda A.A.701, μανίας ... ἐπ' ἀνδρὶ τῷδε ... ἔλαυνε fija tus ataques de locura contra ese hombre E.HF 837, οὐρανοῦ ... ὑπὸ μέσσαν ἐλαύνει χέρας ἕδραν fija sus brazos bajo el punto medio de la bóveda celeste E.HF 404, en perf. pas. (χρόνος) ὅς σφιν ἀμοιβαῖος πλατέος παρ' ἐλήλαται ὅρκου (el tiempo) que por turno les está fijado por un amplio contrato (al odio y al amor), Emp.B 30.3
•en el juego de dados sacar τέσσαρα κῦβος ἐλαύνει el dado saca un cuatro, AP 14.8.
3 golpear al caer, batir c. dat. instrum. χθόνα δ' ἤλασε παντὶ μετώπῳ golpeó la tierra con toda su frente un guerrero que cae Od.22.94, ἐλάτῃσιν πόντον ἐλαύνοντες Il.7.6, cf. D.S.13.99, τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκεν Il.2.199, ἔλαυν' ἐκεῖνον ¡pégale! Men.DE.fr.16
•c. dat. de armas golpear atravesando, herir ξίφει ἤλασεν κόρσην Il.5.584, c. doble ac. τὸν μὲν ... ἔλασ' ὦμον φασγάνῳ a éste hirió el hombro con su espada, Il.5.81, c. ac. de resultado δι' ὀστέων ἐλαύνουσα τὰς πληγάς Plu.2.341d, en v. pas. νέκυς ... ὄπισθ' αἰχμῇ δουρὸς ἐληλαμένος Tyrt.7.20, cf. Nonn.D.43.160, ἐλαύνεται εἰς τὸν μηρόν es herido en el muslo Luc.Tox.61, fig. c. dat. de abstr. τίν' αὐχεῖς ... κακοῖς ἐλαύνειν; E.Alc.676, en v. pas. ἐλαύνεται συμφοραῖς οἶκος E.Io 1619
•c. ac. del arma u objeto clavar χαλκόν Od.22.295, (δόρυ) διὰ στήθεσφιν Il.5.57, cf. 20.269, Λυγκέος ἐν πλευραῖσι χαλκόν Pi.N.10.70, διὰ τῶν στέρνων παρὰ τὸν μαζὸν ... τὸ ξίφος Hld.1.30.7, ἔμελλε δὲ μαινομένη χεὶρ ... κατὰ χροὸς ἆορ ἐλάσσαι la mano enloquecida iba a clavar la espada en la carne, AP 2.11 (Christod.).
4 esp. en la tierra echar, lanzar, abrir, trazar ref. a obras y construcciones que se extienden a lo largo τάφρον Il.7.450, cf. 11.68, τεῖχος Od.6.9, cf. Hdt.1.185, ἰθείην αὔλακα Hes.Op.443, fig., del sol μέγαν ὄγμον ἐλαύνων Arat.749, οἶμον ἐλαύνων abriendo un camino Orph.H.8.7, ὁ ἐλάσας ὁδὸν ἐν τοῖς πτεροῖς τῶν ἀνέμων PMag.Christ.13.8, en v. pas. τὸν πέρι χάλκεον ἕρκος ἐλήλαται en torno a él (el Tártaro) está trazado un muro de bronce Hes.Th.726, cf. Od.7.86, Hdt.9.7β, αἱμασιὰς ... τὰς παρὰ τὰ χείλεα τοῦ ποταμοῦ ἐληλαμένας Hdt.1.191, c. ac. de rel. τὸ ... τεῖχος ἑκάτερον τοὺς ἀγκῶνας ἐς τὸν ποταμὸν ἐλήλαται cada uno de los dos muros se extiende por sus ángulos hasta el río Hdt.1.180, c. ref. cóm. al acto sexual ἀμπελίδος ὄρχον ἐλαύνειν μακρόν trazar a empellones un gran surco de renuevos de vid Ar.Ach.995.
5 de metales y objetos de metal forjar, batir ἀσπίδα ... ἣν ἄρα χαλκεὺς ἤλασεν Il.12.296, cf. 20.269, περὶ δ' ἕρκος ἔλασσε κασσιτέρου forjó alrededor una cerca de hierro, Il.18.564, ἐλαύνειν τὸν σίδηρον Arist.Aud.803^a1, c. dat. loc. ἐπ' ἄκμονι χαλκὸν ἐλαύνων Nonn.D.22.337, en v. pas. εὐνὴ Ἡφαίστου χερσὶν ἐληλαμένη χρυσοῦ un lecho de oro forjado por las manos de Hefesto Mimn.10.6, σίδηρος ἐληλασμένος Plu.Cam.41
•fig., del alma κατὰ τὰς τῶν ἐπιθυμιῶν μακρὰς ... ἐκτάσεις ἐλαυνομένη forjada en los fuertes impulsos de sus pasiones Ph.1.247.
6 mús. pulsar, tañer κιθάραν ἐλαύνων πλήκτρῳ χρυσέῳ E.HF 351.
B intr.
I c. un animal de tiro o monta que es dirigido por el suj.
1 guiar el carro, marchar, ir en carro frec. de dioses y reyes ἐς Ἴστρον de Apolo, Pi.O.8.47 de Ártemis ὅτ' ἐς Διὸς οἶκον ἐλαύνεις Call.Dian.141, βασιλεὺς δ' ἐπεὶ ... ἐλαύνων ἵκετ' ἐκ Πυθῶνος Pi.O.6.48
•c. ac. de espacio recorrer en carro τὰ δ' ἕσπερα νῶτ' ἐλαύνει del sol, E.El.731, c. constr. prep. κατὰ τὴν τοῦ πατρὸς ὁδὸν ἐλαύνειν Pl.Ti.22c, de dignatarios διὰ τῆς γῆς ἁπάσης ἐλαύνων ἐφ' ἅρματος I.AI 2.90, cf. D.Chr.1.67
•tb. en v. med. ἅρματα ἐναντία ἐλαύνεσθαι cruzarse carros en dirección contraria Paus.1.44.6.
2 montar gener. a caballo, cabalgar, ir a caballo Hdt.7.88, X.Cyr.1.4.19, c. constr. prep. ἐπ' αὐτούς X.Cyr.1.4.19, cf. I.AI 4.160, Paus.2.22.3, πρὸς ἄναντες δὲ καὶ κατὰ πρανοῦς καὶ πλάγια ἐλαύνοντα X.Eq.3.7, εἰς χώραν X.Eq.Mag.1.18, cf. Plu.Mar.37, διὰ στενῶν ὁδῶν X.Eq.Mag.4.3, ἐκ τοῦ ἐπὶ θάτερα X.Eq.Mag.4.15, ἀνὰ κράτος X.Eq.8.10, οἷον ἱππεὺς παρὰ πεζοὺς ἐλαύνων Luc.Dem.Enc.5, c. adv. ταπεινῶς καὶ ἀναξίως X.Cyr.5.5.8, θᾶττον ἐλαύνειν cabalgar más deprisa Arist.Pr.882^a12, de una montura de camellos ζεύξι τοσαύτῃ χρεώμενοι ἐλαύνουσι ἐπὶ τὸν χρυσόν Hdt.3.104, cf. 105
•en v. med. mismo sent., c. ac. int. τὰ κατάντη ταχὺ ἐλαύνεσθαι galopar por pendientes X.Eq.Mag.8.3, cf. Eq.8.6, 9.7
•en cont. bélico cargar, hacer una carga de caballería ἡ δὲ ἵππος ἅπασα τῶν βαρβάρων ἐπὶ τὸ δεξιὸν ἡμῶν ἐλαύνουσιν Luc.Nau.36.
II náut. remar μή τιν' ἑταίρων βλάπτοι ἐλαυνόντων no fuera que hiriese a alguno de los compañeros mientras remaban, Od.13.22, πῶς δυνήσομαι ... ἐλαύνειν; Ar.Ra.205, cf. Plb.34.3.3, ἤσθιον ... ἅμα ἐλαύνοντες Th.3.49, cf. Isoc.8.48, D.50.16, τὸ ... τῶν ἐλαυνόντων πλῆθος la masa de los remeros Hyp.Fr.157, cf. Plu.Lys.11, Eu.Marc.6.48
•navegar, bogar c. ac. de espacio γαλήνην ἐλαύνειν navegar por el mar en calma, Od.7.319, νοτίην ὁδόν D.P.586, δρόμον ὑγρόν ἔλαυνε Nonn.D.43.203, c. constr. prep. διὰ τάχους ἐλαύνει πρὸς τὴν Τιβεριάδα I.BI 2.635, cf. Philostr.Her.12.5, Ach.Tat.3.20.3
•en v. med. mismo sent. οἱ ἐλαυνόμενοι πρὸς ᾠδὴν καὶ αὐλόν los que reman al son del canto y de la flauta Plu.2.162f.
III gener.
1 c. suj. de un arma pasar a través, penetrar (ἔγχος) δύω ... ἔλασσε διὰ πτύχας Il.20.270
•en v. med. (ὀϊστός) διὰ ... ζωστῆρος ἐλήλατο (el dardo) pasó a través del cinturón, Il.4.135.
2 c. suj. de pers. y giro prep. indic. direcc. o adv. de lugar dirigirse hacia ἐλαύνοντα ἐς ἀγρόν Hdt.1.59, cf. 4.118, 121, ἐπὶ τοὺς Ρωμαίους D.H.2.55, ἐπ' Ἀθήνας Hdt.9.116, cf. Paus.10.19.8, διὰ τοῦ πεδίου por la llanura X.An.2.5.32, cf. D.H.10.27, Luc.VH 2.26, ὅκῃ ἂν ἐλαύνῃ adondequiera que vaya Hdt.1.188, c. pred. ἐλαύνει ἀντίος marcha de frente X.An.1.8.24, ἐν τάξει ἁθρόοι ἐλαύνετε X.Cyr.4.2.24, c. adv. de modo ἐντόνως καὶ ῥύδην Plu.Sull.21, ἐλαύνει ᾗ τάχιστα X.An.6.5.13
•fig. c. suj. de cosa τὰ ἡμέτερα πρὸς κίνδυνον ἐλαύνει mi situación se encamina al mayor peligro Hld.6.9.6
•en v. med. ὅκκ' ἀργύριον ᾖ, πάντα θεῖ κἠλαύνεται cuando hay dinero, todo corre y avanza, Com.Adesp.Dor.17, cf. Cerc.5.5
•c. ac. de espacio recorrer τὴν ταχίστην ἐλαύνειν ὀπίσω volver por el camino más rápido Hdt.3.105, πέντ' ... ἑκατοντάδας ... ἐλαύνων AP 14.121 (Metrod.).
3 en v. med. lanzarse ἐλαυνόμενοι προτροπάδην de soldados, Plu.Caes.39.6
•correr ἐν σταδίῳ AP 9.342 (Parmen.)
•de ríos correr, fluir εἰς ἓν ἐλαυνόμενοι corriendo en un único curso A.R.4.135, cf. Arat.365, ἐλαυνόμενα ῥέεθρα εἰς βυθίους κευθμῶνας Nonn.D.6.378.
5 fig. llegar a o hasta c. constr. prep. de direcc. y abstr. ἐς κόρον ἠλάσατε Tyrt.7.10, ἔλασε δ' εἰς τὸ πᾶν llegó hasta el final A.Ch.939, ἐς πᾶσαν κακότητα Hdt.2.124, cf. 5.50, Plu.2.538a, c. adv. ἐγγὺς μανιᾶν ἐλαύνει E.Heracl.904, cf. Ba.853, ἐγγὺς ... ἐλάσαι τῆς ἀκοῆς llegar cerca de la audición, e.d., llegar a oír lo que para los demás es inaudible Aristid.Quint.120.15, (τοῦ) πόρρω ... σοφίας ἐλαύνοντος del que adelanta en sabiduría Pl.Euthphr.4b, cf. Grg.486a, πρόσω πάνυ ἐλάσαι τῆς πρὸς τοὺς πολεμίους πλεονεξίας adelantar mucho en la ventaja sobre los enemigos X.Cyr.1.6.39.
• Diccionario Micénico: e-ra-se.
• Etimología: Denom. a partir de un tema ἐλα-υν-. Quizá de una r. *(H)elH^u̯- tb. presente en ἦλθον, lat. ambulare, arm. eli.

German (Pape)

[Seite 790] treiben; fut. ἐλάσω, Her. 1, 77; ἐλάσοντες Xen. An. 7, 7, 55; gew. att. ἐλῶ, ἐλᾷς, Ar. Ran. 203, ἐλᾶν, ἐλώντων, Xen. An. 1, 8, 10; bei Hom. ἐλόωσι, Od. 7, 319; aor. ἤλασα, poet. auch ἔλασσα, iterativ. ἐλάσασκεν Iliad. 2, 1991 perf. ἐλήλακα, ἐλήλαμαι, aor. ἠλάθην, erst ganz spät ἠλάσθην, wie ἐλήλασμαι, vgl. Piers. Moer. 13; ἐληλέδατο Od. 7, 86; ἠλήλαντο Hes. sc. 143. Sehr selten erscheint ein praes. ἐλάω, bei Dichtern, vgl. s. v. ἀπελαύνω; ob bei Homer in der Formel μάστιξεν δ' ἐλάαν, z. B. Odyss. 3, 484, ἐλάαν praes. oder futur. sei, kann zweifelhaft erscheinen; wahrscheinlich ist praes. Odyss. 15, 50 οὔ πως ἔστιν ἐπειγομένους περ ὁδοῖο νύκτα διὰ δνοφερὴν ἐλάαν; 3. plur. ἔλων, = ἔλαον, imperfect. oder aorist. 2, Iliad. 24, 696 Odyss. 4, 2; ἔλαε Apoll. Rh. 3, 872. – 1) treiben, in Bewegung setzen, von Hom. an überall, ἅρμα, ἵππους, ζεῦγος, Il. 5, 237 u. öfter, Her. 1, 59 Ar. Nubb. 69 Plat. Phaedr. 246 e; νῆα, Od. 16, 502, rudern; νηῦς ἐλαυνομένη, das fahrende Schiff, 13, 155; vgl. Ar. Equ. 1178; τριήρεις, Plat. Rep. III, 396 a; ἐλαύνειν ἐρετμοῖς, Ap. Rh. 2, 949; τὸν δρόμον Ar. Nubb. 25; ὁδόν D. Per. 586. Daher auch οἱ δ' ἐλόωσι γαλήνην, auf dem ruhigen Meere fahren, Od. 7, 319; πόντον ἐλάταις ἐλαύνειν, das Meer mit Rudern in Bewegung setzen, es befahren, Il. 7, 6; τὰ δ' ἕσπερα νῶτ' ἐλαύνει θερμᾷ φλογί Eur. El. 731. Von Flüssen, ῥόον ἐλαύνειν D. Per. 1090. – Häufig ohne acc. = fahren; εἰ γάρ κε – παρὲξ ἐλάσησθα διώκων, sc. ἵππους, Il. 23, 344; μάστιξεν δ' ἐλάαν, er schwang die Geißel, um die Pferde anzutreiben, zu fahren, 5, 366; βῆ δ' ἐλάαν ἐπὶ κύματα, er ging, um dahinzufahren über die Wogen, Il. 13, 27; διὰ νύκτα ἐλᾶν, durch die Nacht fahren, Od. 15, 50; vom Seefahrer, 12, 124; παρὲξ τὴν νῆσον ἐλαύνειν, an der Insel vorbeifahren, 12, 276; οἱ ἐλαύνοντες, die Rudernden, 13, 22; vgl. Xen. Hell. 6, 2, 29. Auch vom Wagen selbst, τὰ ἅρματα εἰς τὰς τάξεις τῶν Ἑλλήνων ἐλῶντα καὶ διακόψοντα Xen. An. 1, 8, 10; – sc. ἵππον, reiten, Her. 1, 59; ἀναβὰς ἐπὶ τὸν ἵππον ἤλασε Xen. Cyr. 4, 1, 7; vgl. Ar. Pax 128; pass., vom Pferde, laufen, Xen. Cyr. 8, 6, 17; vgl. γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνομαι Aesch. Prom. 682; mit accusat. vom Reiten Odyss. 5, 371 ἀμφ' ἑνὶ δούρατι βαῖνε, κέληθ' ὡς ἵππον ἐλαύνων; – στρατόν, στρατιήν, ein Heer in Bewegung setzen, es führen, Pind. Ol. 11, 69, Her 1, 176 u. öfter. Gew. ohne Zusatz, marschiren, anrücken, sowohl von dem Feldherrn, als vom Heere, Her. 1, 77; Xen. sehr oft u. andere Historiker. – 2) wegtreiben, wegführen; βοῦς Il. 1, 154 u. öfter; Xen. Hell. 4, 8, 18; so im med., Il. 1, 682 Od. 4, 637; Plat. Gorg. 484 b, wie λείαν ἐλάσασθαι Plut. Rom. 23; – τοὺς ματραλοίας ἐκ δόμων Aesch. Eum. 201. 329; ἐκ γῆς Soph. O. R. 44, u. öfter; παῖδας γῆς ἐλᾶν Eur. Med. 70. – Bes. μύσος ἀφ' ἑστίας, entfernen, also = fühnen, Aesch. Ch. 961; vgl. Eum. 273; μίασμα χώρας Soph. O. R. 98; ἄγος ἐλαύνειν Thuc. 1, 126. 2, 13; φυγῇ ἀϊδίῳ ἐλαθείς, in ewige Verbannung geschickt, Dion. Hal. 8, 1. – 3) in die Enge treiben, bedrängen. Hierher gehören vor Allem drei merkwürdige Homerische Stellen: Iliad. 13, 315 οἵ μιν ἄδην ἐλόωσι καὶ ἐσσύμενον πολέμοιο; 19, 423 οὐ λήξω πρὶν Τρῶας ἄδην ἐλάσαι πολέμοιο; Odyss. 5, 290 ἀλλ' ἔτι μέν μίν φημι ἄδην ἐλάαν κακότητος. Also ἄδην ἐλάαν τινά τινος, = Einen genügend bedrängen in Etwas, bei Etwas, mit Etwas, mit Elend, im Kampfe. Bei Iliad. 13, 315 giebt es folgendes Schol. aus Didymus: κατ' ἔνια τῶν ὑπομνημάτων (d. h. »nach der Behauptung einiger der von Aristarcheern verfaßten Commentare«, nicht etwa »nach dem Zeugniß einiger der von Aristarch selbst verfaßten Commentare«, »schrieb Aristarch«) οἵ μιν ἄδην ἐάσουσι, ὅἐστι κορέσουσιν. καὶ ἐπὶ τοῦ Ποσειδῶνος (Odyss. 5, 290) »ἀλλ' ἔτι μέν μίν φημι ἄδην ἐλάαν κακότητος« διὰ τῶν δύο αα παρέκειτο (d. h. lag nach Angabe der betreffenden Aristarcheer dem Aristarch vor die var. lect.) ἑάαν. μαρτυρεῖ καὶ τὸ »ἄσειν ἐν Τροίῃ ταχέας κύνας (Iliad. 11, 818)«. οὕτως Αρίσταρχος (d. h. »das zunächst Vorhergehende«, wenn keine Lücke da ist, der Satz μαρτυρεῖ κτἑ., »sind Aristarchs eigene Worte«). Zu derselben Stelle Iliad. 13, 315 giebt es folgendes Schol. aus Aristonicus: ἡ διπλῆ, ὅτι Ζηνόδοτος ἀγνοήσας τὸ σημαινόμενον πεποίηκε καὶ ἐσσύμενον πολεμίζειν. ἔστι δὲ τὸ ἄδην ἐλόωσιν ἀντὶ τοῦ κορεσθῆναι αὐτὸν ποιήσουσι τοῦ πολέμου, καίπερ προθυμίαν ἔχοντα. Friedländer druckt dies ohne Aenderung u. Bemerkung ab. In der That folgt aus der Metalepsis κορεσθῆναι ποιήσουσι nicht nothwendig, daß das ἄδην ἐλόωσιν verderbt und in ἄδην ἐάσουσι oder ἄδην ἑόωσι zu ändern sei, welches nach Aristonicus Aristarchs Lesart gewesen sei. Doch ist durch Didymus Bericht wohl unzweifelhaft nicht nur, daß es die mit ἄω »sättigen« zusammenhangenden Lesarten ἄδην ἐάσουσι oder ἄδην ἑόωσι Iliad. 13, 315, ἄδην ἑάαν oder ἄδην ἆσαι Iliad. 19, 423, ἄδην ἑάαν Odyss. 5, 290 gegeben habe, sondern auch, daß Aristarch diese Lesarten nicht unbedingt verwarf. Besonders wichtig ist die Vergleichung von Iliad. 19, 402 ἐπεί χ' ἑῶμεν πολέμοιο, wo es folgendes Schol. des Aristonicus giebt, welches Lehrs irrthümlich dem Herodian zuschreibt: (ἡ διπλῆ) ὅτι δασυντέον τὸ ἑῶμεν· ἔστι γὰρ ἄδην ἔχωμεν, κορεσθῶμεν. Vgl. s. v. ἄω und Buttmann Lexilog. 2, 130 ff. – Χεὶρ ὀξείῃς ὀδύνῃσιν ἐλήλαται, wird gepeinigt, Il. 16, 518; ähnl. δαίμων, Ἀθάνας μῆνις ἐλαύνει με, treibt mich umher, Soph. Ai. 499. 743; λύπῃ πᾶς ἐλή λαται κακῇ 268; κακοῖς Eur. Andr. 31; Plat. ὑπ' ἀνάγκης τε καὶ οἴστρου ἐλαύνεται Phaedr. 240 d, u. öfter; μή τι δαιμόνιον τὰ πράγματα ἐλαύνῃ Dem. 9, 54; Sp.; ἐλαύνεται τὴν ψυχὴν ἐρωτικῇ μανίᾳ Ael. H. A. 14, 18; geradezu = miß handeln, beschimpfen, καὶ ὑβρίζεσθαι Dem. 18, 48, u. öfter. Auch unterjochen, Ἰωνίαν ἤλασε βίᾳ Aesch. Pers. 757. Woran sich die obscöne Bdtg = βινεῖν schließt, Ar. Eccl. 38; Plat. com. bei Ath. X, 456 a; vgl. Nicarch. 4 (XI, 73). – 4) schlagen, stoßen. Bei ἐλαύνειν in dieser Bedeutung kann im accusat. sowohl dasjenige stehn, womit man stößt oder schlägt, die Waffe, Iliad. 20, 259 ἐν σάκει ἤλασεν ἔγχος, als auch dasjenige, welchem der Stoß oder Schlag gilt, das Ziel, Iliad. 11, 109 Ἄντιφον παρὰ οὖς ἔλασε ξίφει. Im letzteren Falle unterscheidet nach Aristarchs Beobachtung Homer ἐλαύνειν genau von βάλλειν, gebraucht also ἐλαύνειν nie vom Wurfe, sondernnur vom Stoße oder Schlage im strengsten Sinne des Wortes, vom Angriff ἐκ χειρός, d. h. von solchem Angriffe, bei welchem man die Waffe nicht fahren läßt, wie bei'm Wurfe, sondern festhält. S. Scholl. Aristonic. Iliad. 11, 68 und Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 51-70, besonders p. 64 sq. Ausdrücklich entgegengesetzt werden βάλλειν und ἐλαύνειν einander Odyss. 17, 279 μή τίς σ' ἔκτοσθε νοήσας ἢ βάλῃ ἢ ἐλάσῃ. Dem gemäß schrieb Aristarch Odyss. 5, 132. 7, 250 ἔλσας, nicht ἐλάσας, wie Zenodot, der die hier erörterte Regel nicht kannte, s. Scholl. Aristonic. Odyss. 5, 132 u. vgl. εἴλω. Iliad. 16, 467 also kann ὁ δὲ Πήδασον ἤλασεν ἵππον nicht Aristarchs Lesart sein; denn das Thier ward durch einen Wurf getroffen. Mit doppeltem accusat. des Zieles Iliad. 5, 80 τὸν Εὐρύπυλος ἔλασ' ὦμον φασγάνῳ ἀίξας; das Ziel und die Wunde bei einander im accusat. Odyss. 21, 219 οὐλήν, τήν ποτέ με σῦς ἤλασε λευκῷ ὀδόντι; – Odyss. 22, 94 χθόνα δ' ἤλασε παντὶ μετώπῳ, von einem Fallenden; 5, 313 ἃς ἄρα μιν εἰπόντ' ἔλασεν μέγα κῦμα κατ' ἄκρης; – Odyss. 17, 237 ὁ δὲ μερμήριξεν Ὀδυσσεὺς ἠὲ μεταΐξας ῥοπάλῳ ἐκ θυμὸν ἕλοιτο, ἦ πρὸς γῆν ἐλάσειε κάρη ἀμφουδὶς ἀείρας. – Wenn die Waffe als Object im accus. bei ἐλαύνειν steht oder hinzugedacht werden muß, gebraucht Homer ἐλαύνεινauch vom Wurfe, Iliad. 17, 519 προΐει ἔγχος, καὶ βάλεν Ἀρήτοιο κατ' ἀσπίδα – · ἡ δ' οὐκ ἔγχος ἔρυτο, διαπρὸ δὲ εἴσατο χαλκός, νειαίρῃ δ' ἐν γαστρὶ διὰ ζωστῆρος ἔλασσεν, verstehe τὸ ἔγχος, und passivisch Iliad. 5, 400 αὐτὰρ ὀιστὸς ὤμῳ ἔνι στιβαρῷ ἠλήλατο. – Vgl. noch Iliad. 2, 199. 4, 135. 5, 57. 584. 11, 68. 13, 614. – Den Homerischen Unterschied von ἐλαύνειν u. βάλλειν beobachteten die Folgenden keineswegs genau, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 66 sqq.; Pind. O. 10, 85 ἄκοντι ἔλασε σκοπόν; N. 10, 70 ἤλασε Λυγκεὺς ἐν πλευραῖσι χαλκόν; Lucian. ἐλαύνεται εἰς τὸν μηρόν, er wird am Schenkel verwundet; Apoll. Rhod. 2, 785 ἐ. χαμάδις ὀδόντας, herausschlagen; Euripid. Herc. fur. 351 κιθάραν ἐλαύνων πλήκτρῳ. – 5) Wie unser treiben von Metallen; ἀσπίδα, einen Schild aus Erz treiben, Il. 12, 296; πτύχας 20, 270; εὐνὴ Ἡφαίστου χερσὶν ἐληλαμένη χρυσοῦ Mimnerm. bei Ath. XI, 470 b; σίδηρον λεπτῶς ἐληλαμένον Plut. Camill. 31, a. Sp. In dieser Bdtg »geschmiedet« ist vielleicht ἐληλάμενος accentuirt worden, vgl. Buttm. gr. Gr. I p. 444. Uebh. = hinziehen, in einer Richtung, τάφρον, τεῖχος, Il. 9, 349; σταυροὺς δ' ἐκτὸς ἔλασσε, stellte sie in einer Linie auf, Od. 14, 11; αὔλακα Hes. O. 441, wie Pind. P. 4, 228; κατὰ χέρσον ἐληλαμέναι περὶ πύργον Aesch. Pers. 852; ἠλακάτην διὰ μέσου ἐληλάσθαι Plat. Rep. X, 616 e, mehr an die vorige Bdtg erinnernd; öfter Her., τεῖχος, αἱμασιάς, 1, 191. 6, 137; ἀμπελίδος ὄρχον Ar. Ach. 995. – Dah. = hervorbringen, erzeugen; ἐλᾷ δὲ καὶ τέσσαρας ἀρετὰς ὁ μακρὸς αἰών Pind. N. 3, 71; κολῳόν, erregen, Il. 1, 575; ἐξ ὄσσων εἰς γαῖαν δάκρυ, hervortreiben, Eur. Suppl. 108. – 61 Wie es in 1) scheinbar intrans. steht, so braucht Plat. auch πόῤῥω σοφίας, φιλοσοφίας ἐλαύνειν, weit in der Weisheit vorschreiten, Crat. 410 e Gorg. 486 a; πρόσω τῆς πλεονεξίας Xen. Cyr. 1, 6, 39; ἐγγὺς μανιῶν ἐλαύνει, kommt dem Wahnsinn nahe, Eur. Heracl. 904; ἔξω ἐλ. τοῦ φρονεῖν, wahnsinnig sein, Bacch. 853; ἐς πᾶσαν κακότητα ἐλάσαι Her. 2, 124; vgl. 5, 50; εἰς τοσοῦτον ἤλασε ἐπιμελείας D. L. 4, 67; Plut.; εἰς κόρον τινὸς ἐλαύνειν, es bis zur Übersättigung in einer Sache treiben, Tyrt. 2, 10.

French (Bailly abrégé)

impf. ἤλαυνον, f. ἐλάσω, att. ἐλῶ, ao. ἤλασα, pf. ἐλήλακα;
Pass. ao. ἠλάθην, pf. ἐλήλαμαι, pqp. ἠληλάμην;
A. tr. I. pousser en avant, d'où
1 conduire, diriger : ἅρμα καὶ ἵππους IL, ζεῦγος HDT un char et des chevaux, un attelage ; νῆα OD, τριήρεις PLAT faire avancer un vaisseau, des trirèmes (en ramant) ; στρατίην HDT conduire une expédition;
2 pousser en avant, prolonger, étendre : τάφρον IL conduire une tranchée ; τεῖχος OD prolonger une ligne de fortification ; σίδηρος λεπτῶς ἐληλαμένος PLUT fer étendu par le marteau et aminci;
3 fig. produire, provoquer, faire naître : κολῳόν IL exciter du tumulte;
II. pousser en chassant devant soi :
1 emmener en chassant devant soi : βοῦς OD des bœufs;
2 pourchasser, poursuivre ; malmener : τινα ἅδην ἐλ. πολέμοιο IL ou κακότητος OD malmener ou pourchasser qqn jusqu'à ce qu'il ait assez de la guerre ou des mauvais traitements ; ἐλαύνεσθαι καὶ ὑβρίζεσθαι DÉM être malmené et injurié ; soumettre (un pays) ; avec un suj. de chose λοιμὸς ἐλαύνει πόλιν SOPH un fléau poursuit, càd désole la ville;
3 expulser : τινα ἐκ δήμου IL chasser qqn du peuple ; ἐκ δόμων ESCHL d'une maison ; ἐκ γῆς SOPH d'un pays ; ἀφ' ἑστίας ESCHL d'un foyer ; μίασμα ἐλαύνειν SOPH ou ἄγος ἐλαύνειν THC chasser une souillure, càd expier un sacrilège;
4 lancer devant soi : διὰ στήθεσσιν (s.e. δόρυ) enfoncer sa lance à travers la poitrine ; Pass. ὀϊστὸς ὤμῳ ἐνὶ ἠλήλατο IL le trait s'était enfoncé dans son épaule ; frapper : τινα σκήπτρῳ IL qqn d'un sceptre ; ἐλ. χθόνα μετώπῳ OD frapper la terre de son front ; ἐλ. τινὰ ὦμον IL frapper qqn à l'épaule;
Moy. ἐλαύνομαι (f. ἐλάσομαι, ao. ἠλασάμην) emmener avec soi du butin;
B. intr. en appar. (s.e. ἵππον, νῆα, στρατόν), s'avancer à cheval, sur un navire, à la tête d'une armée : βῆ δ' ἐλάαν ἐπὶ κύματα IL (Poséidon) s'avança sur son char pour s'élancer sur les flots ; en parl. des rameurs μάλα σφοδρῶς ἐλάαν OD ramer litt. faire avancer le navire vigoureusement ; οἱ ἐλαύνοντες OD les rameurs ; ἅρματα εἰς τὰς τάξεις τῶν Ἑλλήνων ἐλῶντα XÉN les chars qui pousseront jusque dans les rangs des Grecs ; fig. pousser jusqu'à, en venir à : ἐς πᾶσαν κακότητα HDT à toute sorte de méchanceté.
Étymologie: R. ἘλαϜ, pousser.

Russian (Dvoretsky)

ἐλαύνω: эп.-поэт. тж. ἐλάω (impf. ἤλαυνον - эп. iter. ἐλαύνεσκον, fut. ἐλῶ и ἐλάσω - эп. ἐλόω и ἐλάσσω, aor. ἤλασα - эп. ἔλασ(σ)α, pf. ἐλήλακα; pass.: aor. ἠλάθην - поздн. ἠλάσθην, pf. ἐλήλαμαι, ppf. ἠληλάμην)
1 гнать, погонять (ἅρμα καὶ ἵππους Hom.; ταῦρον διὰ τοῦ ἄστεος Plut.; γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνεσθαι Aesch.): τὸν ἵππον ἐλαύνω Her. ездить верхом на лошади;
2 угонять, уводить (ἀρίστας βοῶν Hom.; ὅ τι δύναιντο Xen.); med. угонять с собой (βόας καὶ μῆλα Hom.; τὰς βοῦς Plat.; λείαν Plut.);
3 изгонять (τινὰ ἐκ δήμου Hom.; τινὰ ἐκ δόμων и ἀφ᾽ ἑστίας Aesch.; ἐκ γῆς Soph. и γῆς Eur.; μίασμα Soph. и ἄγος Thuc.): ἐλαυνόμενος καὶ ὑβριζόμενος Dem. гонимый и осыпаемый оскорблениями;
4 (о корабле), приводить в движение (νῆα Hom.; τὰς ναῦς Arph.; τριήρεις Plat.): κώπην ἐλαύνω Plut. грести; πόντον ἐλάταις ἐ. Hom. плыть на веслах по морю; νηῦς ἐλαυνομένη Hom. плывущий корабль; οἱ ἐλαύνοντες Hom. гребцы;
5 преследовать, терзать, донимать (τινά Hom.): ἐλαύνω τινὰ κακότητος Hom. мучить кого-л.; χεὶρ ὀδύνῃσι ἐλήλαται Hom. рука болит; λοιμὸς ἐλαύνει πόλιν Soph. мор опустошает город; φοβεῖσθαι, μή τι δαιμόνιον τὰ πράγματα ἐλαύνῃ Dem. опасаться, как бы некое божество не потрясло государства; λύπῃ πᾶς ἐλήλαται κακῇ Eur. он удручен тяжелой скорбью;
6 ударять (τινὰ σκήπτρῳ Hom.): χθόνα ἤλασε παντὶ μετώπῳ Hom. он хлопнулся лицом прямо в землю; κιθάραν ἐλαύνων πλήκτρῳ Eur. бряцая плектром на лире;
7 вести (στρατόν Pind.; στρατιήν Her.);
8 вонзать (δόρυ διὰ στήθεσσιν Hom.; χαλκὸν ἐν πλευραῖσι Pind.): ὀϊστὸς ὤμῳ ἐνὶ ἠλήλατο Hom. стрела впилась в плечо;
9 поражать, ранить (τινὰ ὦμον φασγάνῳ Hom.; ἐλαύνεσθαι εἰς τὸν μηρόν Luc.);
10 наносить, причинять (τὴν οὐλὴν ὀδόντι Hom.);
11 вдевать, продевать (τι διὰ μέσου τινός Plat.);
12 устремлять, обрушивать: πνεῦμα σφοδρῶς ἐλαυνόμενον Arst. сильный взрыв (сжатого) воздуха; ἐδόκει μήνιμα δαιμόνιον ἐλαύνειν τὰς πόλεις Plut. казалось, что гнев божества обрушился на города; πνοὰς ἀνέμων ζάλην ἐλαυνόντων Plut. при бушевании ураганных ветров;
13 устремлять, направлять (τὸν ἑαυτοῦ ὁδόν Arph.);
14 повышать, доводить (τὰ τέλη ἐπὶ τὰς ἐσχάτας τιμάς Plut.);
15 перен. доводить, приводить (τινὰ εἰς ὀργήν Eur.);
16 проводить, прокапывать (τάφρον Hom.; αὔλακα Hes., Pind.; ἀμπελίδος ὄρχον Arph.);
17 проводить, строить, возводить (τεῖχος Hom.): σταυροὺς πυκνοὺς καὶ θαμέας ἐλαυνέμεν Hom. строить частокол; τὸ τεῖχος ἐς τὸν ποταμὸν ἐλήλαται Her. стена доходит до реки;
18 проливать (δάκρυ εἰς γαῖαν Eur.);
19 вызывать, возбуждать (κολῳὸν ἔν τισι Hom.);
20 пробуждать (ἀρετάς Pind.);
21 выковывать, ковать (ἀσπίδα χαλκείην Hom.; ἐληλαμένος σίδηρος Plut.);
22 подчинять себе, покорять, захватывать (Ἰωνίαν πᾶσαν Aesch.);
23 устремляться, направляться (ἐπὶ κύματα Hom.): μάλα σφοδρῶς ἐλαύνω Hom. спешить изо всех сил;
24 ехать, путешествовать (νύκτα διὰ δνοφερήν Hom.);
25 вступать, въезжать (ἐς τὸ ἄστυ Her.);
26 врываться, вторгаться (ἐπὶ τὴν Ἀττικήν Plut.);
27 обрушиваться, нападать (εἰς τὰς τάξεις τῶν Ἑλλήνων Xen.);
28 доходить, заходить, продвигаться: ἐς πᾶσαν κακότητα ἐλάσαι Her. совершить всяческие злодеяния; ἐγγὺς μανιῶν ἐ. Eur. находиться на грани безумия; ἔξω τοῦ φρονεῖν ἐ. Eur. сойти с ума; πρόσω ἐλάσαι τῆς πρὸς τοὺς πολεμίους πλεονεξίας Xen. превзойти врагов в хитрости; οἱ πόρρω ἀεὶ φιλοσοφίας ἐλαύνοντες Plat. не перестающие заниматься философией; πρὸς τὴν νόσον ἐλάσαι Arst. впасть в болезнь; πόρρω παντάπασιν ἡλικίας ἐληλακώς Plut. достигший преклонного возраста; ὁ εἰς τοσοῦτον ἤλασεν ἐπιμελείας, ὥστε … Diog. L. он дошел в своем трудолюбии до того, что …;
29 Arph., Anth. = βινέω.

Greek (Liddell-Scott)

ἐλαύνω: Ἰων. παρατατ. ἐλαύνεσκον (ἀπ-) Ἡρόδ. 7. 119: - μέλλ. ἐλάσω ᾰ (ἐξ-) Ἱππ. 423. 14., 571. 3˙ Ἐπ. ἐλάσσω (παρ-, συν-) Ὁμ.˙ Ἀττ. ἐλῶ, ᾷς, ᾷ, ἀπαρέμφ. ἐλᾶν, οὕτω καὶ Ἡρόδ. 1. 207, κτλ., οὕτω δὲ καὶ παρ’ Ὁμ. ἐν τῷ ἀναλελυμένῳ τύπῳ ἐλόω, Ἰλ. Ν. 315, Ὀδ. Η. 319˙ ἀπαρ. ἐλάαν (ἂν καὶ τοῦτο εἶναι ὡσαύτως ἀπαρ. ἐνεστ., ἴδε κατωτ.), Ἰλ. Ρ. 496, Ὀδ. Ε. 290: - ἀόρ. α΄ ἤλᾰσα. Ἐπ. ἔλᾰσα. Ἰλ. Ε. 80, ἔλασσα Σ. 564, Ἰων. γ΄ ἑν. ἐλάσασκεν Β. 119: - πρκμ. ἐλήλᾰκα (ἀπ-, ἐξ-) Ξεν., Ἀριστοφ.: ὑπερσ. ἐληλάκειν (ἐξ-) Ἡρόδ. - Μέσ., ἴδε κατωτ. Ι. 3: μέλλ. ἐλάσομαι Ἀρρ. Ἀν. 3. 30, (ἀλλ’ ἐπὶ παθ. σημασ., Χρησμ. Σιβυλλ. 1. 385): - ἀόρ. ἠλασάμην Ἰλ. Λ. 682, σπάνιος παρ’ Ἀττ., ὡς ἐν Πλάτ. Γοργ. 484B· - συγκεκομμ. γ΄ ἑν. ἤλσατο Ἴβυκ. 48· Ἐπ. ἐλάσαιο, -αίατο, -ασσάμενος Ἰλ.: - Παθ. μέλλ. ἐλασθήσομαι (ἀπ-, ἐξ-) Διον Ἁλ.: - ἀόρ. ἠλάθην ᾰ Εὐρ. Ἡρακλ. 430, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 4· μεταγεν. ἠλάσθην Ἀνθ. Π. 7. 278, Διόδ. 20. 51, κτλ. (παρ’ Ἡροδ. τὰ χειρόγραφα ποικίλλουσι μεταξὺ τῶν δύο τύπων, ἴδε ἀπ-, ἐξελαύνω): - πρκμ. ἐλήλαμαι Ὀδ. Η. 113, Ἡρόδ., Ἀττ.: ἐλήλασμαι Ἱππ. 697, καὶ μεταγεν.: ὑπερσυντ. ἠλήλατο Ἰλ. Ε. 400· ποιητ. ὡσαύτως ἐλήλατο Δ. 135· γ΄ πληθ. ἠλήλαντο Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 143, ὡσαύτως ἐληλέδατ’ (κατὰ Βεκκ., κοινῶς ἐληλάδατ’) Ὀδ. Η. 86. - Ὁ ἐνεστ. ἐλάω εἶναι σπάνιος καὶ σχεδὸν παρὰ ποιηταῖς μόνον, Πινδ. Ι. 5 (4). 48, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 330, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 819, Ἀποσπ. 779, Κάνθαρος ἐν «Μηδείᾳ» 4, ὡσαύτως ἐν Ξεν. Ἑλλ. 2. 4, 32· ἀλλ’ ἀπαρ. ἐλάαν ὡς Ἐπ.· ἀπαρ. ἐνεστ. εἶναι συχνὸν παρ’ Ὁμ., ἴδε κατωτ. Ι. 2: παρατ. γ΄ πληθ. ἔλων Ὀδ. Δ. 2, γ΄ ἑν. ἔλαεν Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 872· σύνθετον ἐν τῷ ἀπέλα Ξεν. Κύρ. 8. 3, 32· ἀλλὰ τὸ ἀπήλαον ἐν Ἀριστοφ. Λυσ. 1001 εἶναι πιθ. σφάλμα ἀντὶ -ήλααν, Δωρ. ἀντὶ -ήλασαν (ὡς ὅρμαον ἀντὶ -ησον, 1247). (Ἡ √ΕΛ εἶναι ἴσως συγγενὴς τῇ Σανσκριτ. ar-, iy-ar-mi, κινεῖν, ἐλαύνειν, ἴδε Κουρτ. ἀριθ. 529, 661). Ριζικὴ σημασία: βάλλω εἰς κίνησιν, κάμνω τι νὰ κινηθῆ πρὸς τὰ ἐμπρός, ἰδίως ἐπὶ τοῦ ἐλαύνειν ποίμνια, Ὅμ.· εἰς εὐρὺ σπέος ἤλασε μῆλα Ὀδ. Ι. 237· κακοὺς δ’ ἐς μέσσον ἔλασσεν Ἰλ. Δ. 299· ὡσαύτως μεταχειρίζεται τὸν μέσ. ἀόρ. ἠλασάμην, μετ’ ἐνεργ. σημασ., Κ. 537, Λ. 682: - συχνάκις ἐπὶ ἵππων, ἁρμάτων, πλοίων, ὁδηγῶ, ἐλαύνω, ἐλ.... ἅρμα καὶ ἵππους Ψ. 334· ἐς τὴν ἀγορὴν τὸ ζεῦγος Ἡρόδ. 1. 59· ὡσαύτως, ἐλ. ἵππον ἱππεύειν ὁ αὐτ. 4. 64. κ. ἀλλ.· κέλητας καὶ ἅρματα ἐλ. ὁ αὐτ. 7. 86· ὦκα νῆα παρὲξ ἐλάαν, ταχέως διὰ τῆς κωπηλασίας νὰ περάσῃ τὸ πλοῖον μακρόθεν, Ὀδ. Μ. 109, κτλ.· οὕτω, στρατὸν ἐλ. Πινδ. Ο. 10 (11). 79, Ἡρόδ. 1. 176., 4. 91, κτλ. Ἡ χρῆσις αὕτη κατέστη οὕτω κοινή, ὥστε, β) ἡ αἰτιατ. παρελείφθη, ὡς μετὰ τοῦ ἄγω, καὶ τὸ ῥῆμα κατέστη ἀμετ., πορεύομαι ἐφ’ ἁμάξης, μάστιξεν δ’ ἐλάαν ἐνν. ἵππους, τοὺς ἐκτύπησε διὰ τῆς μάστιγος ὅπως ἐλάσωσιν, Ἰλ. Ε. 366, κτλ., πρβλ. Σοφ. Ἠλ. 734, 739· βῆ δ’ ἐλάαν ἐπὶ κύματα, «ὥρμησε δὲ ἐλαύνειν κατὰ τῶν κυμάτων» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Ν. 27· νύκτα διὰ δνοφερὴν ἐλάαν, ἐλαύνειν ἐν τῷ σκότει τῆς νυκτός, Ὀδ. Ο. 50· ἐς τὸ ἄστυ ἐλ., εἰσέρχεσθαι ἐφ’ ἁμάξης εἰς τὴν πόλιν, Ἡρόδ. 1. 4. 60, πρβλ. 99, κτλ.· ἐπὶ ζευγέων ἐλ. ὁ αὐτ. 1. 199· - ἱππεύω, ὁ αὐτ. 7. 88, Ξεν. Ἱππαρχ. 3, 9, κτλ.· ἐλῶν ἐς Θρηΐκην, πορευόμενος εἰς..., Ἡρόδ. 9. 89, κτλ.· -κωπηλατῶ, μάλα σφοδρῶς ἐλάαν Ὀδ. Μ. 124· παρὲξ τὴν νῆσον ἐλαύνειν, διὰ κωπηλασίας παρέρχεσθαι τὴν νῆσον, αὐτόθι 276· ἐλαύνοντες, οἱ κωπηλατοῦντες, οἱ ἐρέται, 13. 22. γ) ἐπὶ ταύτης τῆς ἀμεταβάτου σημασ. λαμβάνει ἐνίοτε αἰτιατ., γαλήνην ἐλαύνειν, πλεῖν ἐν γαλήνῃ, ἢ κατ’ Εὐστάθ. «γαληνῶς», Ὀδ. Η. 319· οὕτω, τὰ δ’ ἕσπερα νῶτ’ ἐλαύνει Εὐρ. Ἠλ. 731· (ἀλλὰ πόντον ἐλάταις ἐλαύνειν, ἴδε κατωτ. ΙΙ. 1)· οὕτω καὶ, ἐλαύνειν δρόμον, τρέχειν δρόμον, Ἀριστοφ. Νεφ. 28. δ) Παθ., νῆα ἐλαυνομένην, πλέουσαν διὰ κωπηλασίας, ἀνιοῦσαν, Ὀδ. Ν. 155· τὰ κατάντη ἐλαύνεσθαι, ἐπὶ ἵππων, ἱππεύεσθαι εἰς μέρη κατάντη, κατηφορικά, Ξεν. Ἱππαρχ. 8. 3. 2) ἀπάγω, ὡς τὸ ἀπελαύνω, Λατ. abigere, παρ’ Ὁμήρ. ἀείποτε ἐπὶ κλοπιμαίων κτηνῶν, βοῦς Ὀδ. Μ. 353· ἵππους Ἰλ. Ε. 236· ἐλ. ὅ τι δύναιντο Ξεν. Ἑλλ. 4. 8, 18· - οὕτως ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, Ὀδ. Δ. 637., Υ. 51· ῥύσι’ ἐλαυνόμενος, «ἀντίποινα καὶ οἷον ἀνθαρπάγματα ἁρπάζων» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Λ. 674, κτλ. 3) ἀποδιώκω, ἐλ. τινὰ ἐκ δήμου Ἰλ. Ζ. 158· ἄνδρας ἀπ’ Οἰνώνας Πινδ. Ν. 5. 29· καὶ συχν. παρὰ Τραγ., ἐλ. τινὰ γῆς Εὐρ. Μήδ. 70· ἐλάσῃ μύσος Αἰσχύλ. Χο. 967 (ἔνθα νῦν γράφεται: κλύσῃ), μίασμα … ἠλάθη Εὐμ. 283· ἅγος ἐλ. = ἁγηλατέω Θουκ. 1. 126· ἐλ. ληστὰς Ἀριστοφ. Ἀχ. 1188, κτλ.: - γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνομαι Αἰσχύλ. Πρ. 682. 4) φέρω εἰς τὸ ἔσχατον σημεῖον, οἵ μιν ἅδην ἐλόωσι... πολέμοιο, «πολέμου κορεσθῆναι ποιήσουσιν» (Σχόλ.), Ἰλ. Ν. 315· ἔτι μέν μίν φημι ἅδην ἐλάαν κακότητος, «ἤγουν λέγω κατακόρως αὐτὸν κακῶσαι» Εὐστ., Ὀδ. Ε. 290· - ἀκολούθως συχνάκις παρὰ τοῖς Ἀττ. καταπιέζω, προσβάλλω, καταδιώκω, ἐλ. λοιμὸς πόλιν Σοφ. Ο. Τ. 28, κτλ.· σὺ δ’ ἀπειλεῖς πᾶσιν, ἐλαύνεις πάντας Δημ. 559. 3· λύπῃ... ἐλήλαται κακῇ, εἶναι κατατεθλιμμένος ἐκ θλιβερᾶς λύπης, Σοφ. Αἴ. 275, Εὐρ. Ἀνδρ. 31· ὑπ’ ἀνάγκης καὶ οἴστρου Πλάτ. Φαῖδρ. 240D· ἐλαυνομένην καὶ ὑβριζομένην Δημ. 241, ἐν τέλει· ἴδε τὸ ῥῆμα περιωθέω. 5) = βινέω, ὡς τὸ Λατ. agito, subagito, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 39, πρβλ. Πλάτ. Κωμ. ἐν «Ἀδώνιδι» 1. 6) ἀμεταβ. ἐν φράσεσιν οἷαι αἱ ἑξῆς: ἐς τοσοῦτον ἤλασαν, μέχρι τούτου τοῦ σημείου προεχώρησαν, Ἡρόδ. 5. 50· ἐς πᾶσαν κακότητα ὁ αὐτ. 2. 124· εἰς κόρον ἐλαύνειν, ὠθεῖν τὰ πράγματα εἰς σημεῖον τοιοῦτον ὥστε νὰ ἐπέλθῃ κόρος, ἀηδία, Τυρταῖος 8. 10, πρβλ. σημασ. 2: - ἐντεῦθεν, προβαίνω, προχωρῶ, ἐγγὺς μανιῶν Εὐρ. Ἡρακλ. 904· ἔξω τοῦ φρονεῖν ὁ αὐτ. Βάκχ. 853· πρόσω ἐλ. τινός, προχωρεῖν ἔν τινι πράγματι, Πλάτ. Εὐθύφρων 4B, Γοργ. 486A, Ξεν. Κύρ. 1. 6, 39· ἴδε ἀνωτ. σημασ. 5. ΙΙ. πλήττω, ἐλάτῃσιν πόντον ἐλαύνοντες, πρβλ. Λατ. remis impellere, Ἰλ. Η. 6· κιθάραν Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 351. 2) πλήττω δι’ ἀγχεμάχου ὅπλου, ἀλλ’ οὐδέποτε μακρόθεν, τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκεν Ἰλ. Β. 199· ξίφει ἤλασε κόρσην Ε. 584· κόρυθος φάλον ἤλασεν Ν. 614· πρβλ. εἴλω Ι· - μετὰ διπλῆς αἰτιατ., τὸν μὲν μεταδρομάδην ἔλασ’ ὦμον, τὸν ἐκτύπησε..., Ἰλ. Ε. 80: -Παθ., μετ’ αἰτ., νῶτον ὄπισθ’ αἰχμῇ δουρὸς ἐληλαμένος Τυρταῖος 8. 20: - χθόνα δ’ ἤλασε παντὶ μετώπῳ, ἐκτύπησε τὴν γῆν μὲ ὅλον τὸ μέτωπόν του, ἐπὶ πίπτοντος ἀνθρώπου, Ὀδ. Χ. 94· - ὡσαύτως μετὰ συστοίχ. αἰτ., προξενῶ, κάμνω, οὐλήν, τὴν ποτέ με σῦς ἤλασε λευκῷ ὀδόντι Φ. 219· καί, ὀδόντας ἐλ., ἐκκρούειν, ἐκβάλλειν, Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 785. 3) κτυπῶ τι ἐπάνω εἰς ἄλλο, πρὸς γῆν ἐλ. κάρη Ὀδ. Ρ. 237· ἐπὶ ὅπλων, διαπερῶ, διαπρὸ δὲ χαλκὸν ἔλασσεν Χ. 295· δόρυ διὰ στήθεσφιν ἔλασσε Ἰλ. Ε. 57, πρβλ. Υ. 269· καὶ ἐν τῷ παθ., διέρχομαι, Δ. 135, Ν. 595· ἐμπήγομαι, ὁϊστὸς ὤμῳ ἔνι στιβαρῷ ἠλήλατο Ε. 400, πρβλ. Πλάτ. Πολ. 616E. ΙΙΙ. ἐπὶ πολλῶν μεταφορ. σημασιῶν. 1) κτυπῶ διὰ σφύρας, σφυρηλατῶ, Λατ. ducere, σφυρηλατῶ μέταλλον, ἀσπίδα. ἣν ἄρα χαλκεὺς ἤλασεν Ἰλ. Μ. 296· πέντε πτύχας ἤλασε, πέντε ἐλάσματα (τῆς ἀσπίδος) ἐσφυρηλάτησε, Υ. 270· περὶ δ’ ἕρκος ἔλασσε κασσιτέρου, ἔκαμε πέριξ φραγμὸν ἐκ σφυρηλάτου κασσιτέρου (μετὰ ὑπαινιγμοῦ καὶ τῆς σημ. 2), Σ. 564· εὐνὴ ἐληλαμένη χρυσοῦ, κλίνη ἐξ ἐσφυρηλατημένου χρυσοῦ, Μίμνερμ. 6· σίδηρος ἐληλ. Πλουτ. Κάμιλλ. 31. 2) ὀρύσσω, σκάπτω, ὡς τὸ Λατ. ducere murum, ἀμφὶ δὲ τάφρον ἤλασαν, «ἔσκαψαν, ὤρυξαν» (Σχόλ.), «τάφρον ἐξέτειναν» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Η. 450· ἀμφὶ δὲ τεῖχος ἔλασσε πόλει, περιέβαλε τὴν πόλιν διὰ τείχους, Ὀδ. Ζ. 9· σταυροὺς δ’ ἐκτὸς ἔλασσε Ξ. 11· τοῖχοι ἐληλέδατ’ Η. 86· συχνὸν παρ’ Ἡροδ., ὡς, τεῖχος ἐς τὸν ποταμὸν τοὺς ἀγκῶνας ἐλήλαται, αἱ τοῦ τείχους γωνίαι ἐξικνοῦνται μέχρι τοῦ ποταμοῦ, 1. 180, πρβλ. 185, 191· ἐληλαμέναι πέρι πύργον, περιεληλαμέναι πύργον, τοῦτ’ ἔστι, περὶ ἃς πύργος ἐλήλαται, «τείχεσι κεκυκλωμέναι» (Σχόλ.), Αἰσχύλ. Πέρσ. 871· - οὕτως, ὄγμον ἐλαύνω, προχωρῶ θερίζων ἐπὶ τῆς αὐλακώδους γραμμῆς ληΐου, Ἰλ. Λ. 68· ἐλ. αὔλακα Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 441· ὄρχον ἀμπελίδος ἐλ., φυτεύω ἀμπέλους στοιχηδόν, Ἀριστοφ. Ἀχ. 995: ἐντεῦθεν, καθόλου, φυτεύω, παράγω, ἐλᾷ δὲ καὶ τέσσαρας ἀρετὰς ὁ μακρὸς αἰὼν Πινδ. Ν. 3. 130. 3) κολῳὸν ἐλαύνειν, ἐπιτείνειν τὸν θόρυβον, τὴν λογομαχίαν, Ἰλ. Α. 575. 4) ἐξ ὄσσων ἐς γαῖαν ἐλαύνειν δάκρυ, ἐκχέειν, Εὐρ. Ἱκ. 96.

English (Autenrieth)

inf. ἐλάᾶν, ipf. ἔλων, fut. ἐλόωσι, aor. ἤλασσε, ἔλασσε, iter. ἐλάσασκε, pass. plup. ἠλήλατο, ἐλήλατο, 3 pl. ἐληλάδατο or ἐληλέ(δ）ατο: drive, impel, strike, mid., for oneself, Od. 4.637, Il. 10.537, etc.; freq. of ‘rowing’ a vessel, with and without νῆα, Od. 13.22, pass. Od. 13.155; so of driving horses, without obj. expressed, Il. 5.264; μάστῖξεν δ' ἐλάᾶν, Od. 3.484; hence apparently often intrans., πόντον ἐλαύνοντες, Il. 7.6, Ν 2, Od. 7.319; of ‘driving away’ cattle, horses, etc., Il. 1.154; in the sense strike the verb occurs often, especially of ‘forging,’ Il. 12.296; of ‘drawing,’ or ‘laying out’ a fence or wall, or a swath in reaping, ἕρκος, τεῖχος, τάφρον, Il. 7.450, Il. 9.349, Il. 18.564; σταυρούς, Od. 14.11; χάλκεοι τοῖχοι ἐληλέδατο, ‘were extended,’ Od. 7.86; ὄγμον, Il. 11.68; metaph., of ‘persecuting,’ Od. 5.290; being ‘racked’ with pain, Il. 16.518; ‘raising’ a din, Il. 1.575.

English (Slater)

ἐλαύνω, ἐλάω (ἐλαύνεις, -ει, ἐλᾷ; ἔλα impv.; ἐλαύνων, -όντεσσιν: impf. ἤλαυν（ε) aor. ἤλᾰσε, ἔλᾰσε（ν), ἤλασαν.)
   1 drive
   a abs. (sc. ἅρμα) βασιλεὺς δ, ἐπεὶ πετραέσσας ἐλαύνων ἵκετ' ἐκ Πυθῶνος ἅπαντας ἐν οἴκῳ εἴρετο (O. 6.48) περὶ δωδέκατον δρόμον ἐλαυνόντεσσιν (O. 6.76) λτ;γτ;άνθον ἤπειγεν καὶ ἐς Ἴστρον ἐλαύνων (O. 8.47) ἔλα νῦν μοι πεδόθεν (sc. ἅρμα, ὦ Μοῖσα) (I. 5.38) ]ἐλαύνεις ἀνἀμβροτ[ (Pae. 3.16)
   b lead, drive c. acc. ἷκεν δὲ Μιδέαθεν στρατὸν ἐλαύνων (O. 10.66) ὀρθὰς δαὔλακας ἐντανύσαις ἤλαυν (sc. βόας) (P. 4.228) βόας ἀπριάτας ἔλασεν fr. 169. 8.
   c drive, plunge ἐφορμαθεὶς δ' ἄῤ ἄκοντι θοῷ, ἤλασε Λυγκέος ἐν πλευραῖσι χαλκόν (N. 10.70)
   d drive out, banish καὶ τίς ἄνδρας ἀλκίμους δαίμων ἀπΟἰνώνας ἔλασεν; (N. 5.16)
   e met.
   I bring ἐλᾷ δὲ καὶ τέσσαρας ἀρετὰς ὁ θνατὸς αἰών (contra Fraenkel on Agam. 701) (N. 3.74) ἐλαύνεις τι νεώτερον ἢ πάρος; (Pae. 9.6)
   b drive ἄλλοτε δ' ἀλλοῖος οὖρος πάντας ἀνθρώπους ἐπαίσσων ἐλαύνει (I. 4.6)
   2 strike ἄκοντι Φράστωρ ἔλασε σκοπόν (O. 10.71) ἵνα κρεῶν νιν (= Νεοπτόλεμον) ὕπερ μάχας ἔλασεν ἀντιτυχόντ' ἀνὴρ μαχαίρᾳ (N. 7.42)
   3 fragg. ]ήλασαν ἐννύχιον κρυφα[ (Pae. 18.10) ]ελαυν[ P. Oxy. 2442. fr. 20 <λαοὺς ἐλάσαντες> (supp. Arnim) (Pae. 2.62)

English (Strong)

a prolonged form of a primary verb (obsolete except in certain tenses as an alternative of this) of uncertain affinity; to push (as wind, oars or dæmonical power): carry, drive, row.

Greek Monolingual

(ΑΜ ἐλαύνω)
1. κινώ, οδηγώ, κατευθύνω
2. (για ιππέα) κατευθύνω το άλογο ή τα άλογα του άρματος
3. επιτίθεμαι
4. κωπηλατώ
5. διώχνω, απομακρύνω βιαίως
6. (για μέταλλα) σφυρηλατώ
μσν.
1. συλλαμβάνω
2. ανακοινώνω
αρχ.
1. (για πεζούς) προχωρώ
2. πλέω
3. (για κλεμμένα ζώα) οδηγώ μακριά
4. (από την εικόνα της κωπηλασίας) βινώ, γαμώ
5. χτυπώ κάτι πάνω σε κάτι άλλο
6. χτυπώ, τραυματίζω με το όπλο
7. τρυπώ, διαπερνώ πέρα πέρα
8. σκάβω
9. φυτεύω σε σειρές, σε πρασιές
10. (για τείχος, οικοδομή) ανεγείρω γύρω από έναν χώρο
11. διεγείρω
12. φρ. «ἐς τοσοῦτον ἤλασαν» — έφτασαν σε αυτό το σημείο.
[ΕΤΥΜΟΛ. Υπετέθη αρχική ΙΕ ρίζα elә «σπρώχνω, παρακινώ, κινούμαι, πηγαίνω», στην οποία ανάγονται ο μέλλ. ελώ, ο αόρ. ήλασα, οι παθ. αόρ. ηλάθην, ηλάσθην, ο παρακμ. ελήλακα αλλά και το εφετικό ελασείω, καθώς και ο σπάνιος ενεστώτας ελάω, ενώ ο εύχρηστος παράλληλος ενεστωτικός τ. ελαύνω είναι πιθ. μετονοματικό παράγωγο από υποθετικό τ. ελα-υν-ος < ελα-Fαρ, από το θ. του ελά-ω (πρβλ. αλε-Faρ, αλέ(F)ατα: αλέω). Με την ίδια αρχική ΙΕ ρίζα συνδέονται πιθ. οι λέξεις ιάλλω, ήλθον και ελεύσομαι, που λειτουργούν αντίστοιχα ως αόρ. και μέλλ. του έρχομαι καθώς και τα λατ. alacer «εύθυμος, γρήγορος», ambulo «βαδίζω», exsul «φυγάς», proelium «κίνδυνος, μάχη» και το αρμ. eli «ανέβηκα, βγήκα». Το ελαύνω, με αρχική σημασία «σπρώχνω, οδηγώ», κατέληξε να σημαίνει και «εποχούμαι» αλλά και «σφυροκοπώ» (πρβλ. χαλκήλατος, χρυσήλατος αλλά και σφυρηλατημένος). Εύχρηστος στην νέα Ελληνική είναι ο τ. έλα, αρχ. προστακτική του ελάω, που λειτουργεί ως προστακτική του έρχομαι. Τέλος, η γαλλ. λ. elastique, τεχνικός όρος, ανάγεται στον αρχ. ελλ. τ. ελαστός.
ΠΑΡ. έλασις, έλασμα, ελατήρ, ελάτης, ελατός
αρχ.-μσν.
ελασία, ελασμός.
ΣΥΝΘ. απελαύνω, εισελαύνω, επελαύνω, παρελαύνω, προελαύνω
αρχ.
αντελαύνω, διελαύνω, ενελαύνω, εξελαύνω, κατελαύνω, μετελαύνω, περιελαύνω, προσελαύνω, συνελαύνω, υπελαύνω, υπερελαύνω].

Greek Monotonic

ἐλαύνω: (ἐλάω, βλ. αυτ.), μέλ. ἐλάσσω [ᾰ], Επικ. ἐλάσσω και ἐλόω, Αττ. ἐλῶ, αόρ. αʹ ἤλᾰσα, Επικ. ἔλᾰσα και ἔλασσα, Ιων. γʹ ενικ. ἐλάσασκεν· παρακ. ἐλήλᾰκα, υπερσ. ἐληλάκειν — Παθ., αόρ. αʹ ἠλάθην [ᾰ], μεταγεν. ἠλάσθην, παρακ. ἐλήλαμαι· γʹ ενικ. υπερσ. ἠλήλατο, Επικ. ἐλήλατο· γʹ πληθ. ἠλήλαντο, Επικ. ἐληλέδατ'.
I. 1. Ριζική σημασία, θέτω σε κίνηση, κάνω κάτι να κινηθεί προς τα μπρος, κινώ, σπρώχνω, οδηγώ, λέγεται για την καθοδήγηση κοπαδιών, σε Όμηρ.· ομοίως στον Μέσ. αόρ. ἠλασάμην, σε Ομήρ. Ιλ.· συχνά λέγεται για άρματα, οδηγώ προς τα μπρος, στο ίδ., σε Ηρόδ.· επίσης, ἐλ. ἵππον, τον ιππεύω, στον ίδ.· ἐλ. νῆα, οδηγώ το καράβι μπροστά κωπηλατώντας, σε Ομήρ. Οδ.· α) με αυτή τη σημασία η αιτ. παραλείφθηκε και το ρήμα έγινε αμτβ., βρίσκομαι σε άρμα, το οδηγώ, μάστιξεν δ' ἐλάαν (ενν. ἵππους), τους χτύπησε με το μαστίγιο για να ξεκινήσουν, σε Ομήρ. Ιλ.· βῆ δ' ἐλάαν ἐπὶ κύματα, προχώρησε με ορμή αντίθετα στα κύματα, στο ίδ.· διὰ νύκτα ἐλάαν, προχωρά, ταξιδεύει κατά τη διάρκεια της νύχτας, σε Ομήρ. Οδ.· ιππεύω, σε Ηρόδ. κ.λπ.· προελαύνω, στον ίδ.· κωπηλατώ, σε Ομήρ. Οδ. β) με αυτή την αμτβ. σημασία συνοδεύεται ενίοτε από αιτ. τόπου, γαλήνην ἐλαύνειν, να πλέεις σε γαλήνια, ήρεμη θάλασσα, δηλ. στην επιφάνειά της, στο ίδ.· ἐλαύνειν δρόμον, να τρέχεις σε αγώνα δρόμου, σε Αριστοφ.
2. οδηγώ μακριά, όπως το ἀπελαύνω, λέγεται για κλεμμένα ζώα, σε Όμηρ., Ξεν.· ομοίως και σε Μέσ., σε Όμηρ.
3. διώχνω, εκτοπίζω, εκβάλλω, σε Ομήρ. Ιλ., Τραγ.
4. οδηγώ, φέρνω σε έσχατο σημείο, οδηγώ στα άκρα, ἄδην ἐλόωσι πολέμοιο, θα τον βασανίσουν μέχρι να κορεσθεί από τον πόλεμο, σε Ομήρ. Ιλ.· ἄδην ἐλάαν κακότητος, θα τον καταδιώξουν μέχρι το σημείο που είναι αναγκαίο, σε Ομήρ. Οδ.· έπειτα σε Αττ., καταδιώκω, κατατρέχω, προσβάλλω, επιτίθεμαι, βασανίζω, καταπιέζω, σε Σοφ. κ.λπ.
5. αμτβ. σε εκφράσεις όπως, ἐς τοσοῦτον ἤλασαν, το προχώρησαν μέχρι αυτού του σημείου, (όπου πρέπει να συμπληρωθεί το πρᾶγμα), σε Ηρόδ.· απ' όπου, προβαίνω, προχωρώ, επέρχομαι, σε Ευρ., Πλάτ. II.1 πλήττω, χτυπώ, ἐλάτῃσιν πόντον ἐλαύνοντες, πρβλ. Λατ. remis impellere, σε Ομήρ. Ιλ.
2. πλήττω με όπλο, αλλά όχι με βλήμα, στο ίδ.· με διπλή αιτ., τὸνμὲν ἔλασ' ὦμον, τον χτύπησε, τον έπληξε, τον τραυμάτισε, τον πλήγωσε πάνω στον ώμο, στο ίδ.· χθόνα ἤλασε μετώπῳ, χτύπησε στο έδαφος με το μέτωπό του, σε Ομήρ. Οδ.
3. διαπερνώ, δόρυ διὰ στήθεσφιν ἔλασσε, σε Ομήρ. Ιλ.· και σε Παθ., διέρχομαι, διαπερνιέμαι, στο ίδ.
III. με μεταφ. σημασίες:
1. χτυπώ με σφυρί, σφυροκοπώ, σφυρηλατώ, Λατ. ducere, σφυρηλατώ μέταλλο, σε Ομήρ. Ιλ.· περὶ δ' ἕρκος ἔλασσε κασσιτέρου, κατασκεύασε τριγύρω ένα φράχτη από σφυρηλατημένο κασσίτερο, στο ίδ.
2. τραβώ γραμμή τείχους ή τάφρου, Λατ. ducere murum, σε Όμηρ. κ.λπ.· τεῖχος ἐς τὸν ποταμὸν τοὺς ἀγκῶνας ἐλήλαται, οι γωνίες του τείχους φθάνουν μέχρι τον ποταμό, σε Ηρόδ.· ὄγμον ἐλαύνειν, δημιουργώ αυλακιά ή χωματοσήκωμα στο θέρισμα ή στο δρεπάνισμα, σε Ομήρ. Ιλ.· ὄρχον ἀμπελίδος ἐλ., τραβώ, δημιουργώ σειρά από αμπέλια, δηλ. τα φυτεύω στη σειρά, σε Αριστοφ.
3. κολῳὸν ἐλαύνειν, παρατείνω τον καυγά, τη λογομαχία, διαπληκτίζομαι, καβγαδίζω, σε Ομήρ. Ιλ.

Frisk Etymological English

Grammatical information: v.
Meaning: drive, push, beat out (metal), intr. drive, ride (on the meaning in the Epos cf. Trümpy Fachausdrücke 95f., 115f.);
Other forms: also ἐλάω in inf. ἐλάαν, ptc. ἐλάων, impf. ἔλων (Hom.), ipv. ἔλα (Pi.), ἐλάτω, -άντω, -άσθω (Dor. inscr.) etc. (further Schwyzer 681f.), aor. ἐλάσ(σ)αι, -ασθαι, fut. ἐλάω, perf. med. ἐλήλαμαι (Il.), -ασμαι (Hp. usw.), act. ἐλήλακα (Hdt.), aor. pass. ἐλα(σ)θῆναι (Hdt.)
Compounds: often with prefix: ἀπ-, δι-, εἰσ-, ἐξ-, ἐπ-, περι-, προσ- etc.
Derivatives: Nomina actionis: ἔλασις march (of an army), ride, expulsion etc. (Ion.-Att.), often of the prefixed verbs: δι-, ἐξ-, ἐπ-, περι-έλασις etc. (see Holt Les noms d'action en -σις, s. index); rare ἐλασία ride, march (X.) with ἀπ-, ἐξ-, ἐπ-ελασία (hell.), after βο-ηλασία etc. (from βο-ηλατέω, -άτης), cf. Schwyzer 468f., Chantr. Form. 83f.; ἔλασμα chased metal, tin, probe (Ph. Bel., Gal.) with ἐλασμάτιον (Delos IIa, Dsc.); ἐλασμός = ἔλασμα, ἔλασις (Aristeas); ἔλατρον flat cake (Miletos Va), vgl. ἐλατήρ. Nom. agentis: ἐλατήρ driver (Il.) with ἐλατήριος driving off (A. Ch. 968 [lyr.]), normally carrying away, purging, n. purgative (Hp.; s. Andre Les ét. class. 24, 41); ἐλατήρ flat cake (Com.); ἐλάτης driver (E. Fr. 773, 28 [lyr.]) from βοηλάτης (with βοηλατέω, -σία, s. above), ἱππηλάτης, Fraenkel Nom. ag. 2, 31f.; ἐλάστωρ id. (App. Anth. 3, 175); ἐλαστής id. (EM); ἐλατρεύς ὁ τρίτην πύρωσιν ἔχων τοῦ σιδήρου παρὰ τοῖς μεταλλεῦσιν H.; see Boßhardt Die Nomina auf -ευς 82f.; also as PN (θ 111); s. Boßhardt 120. Verbal adj.: ἐλατός malleable, beaten (Arist.), ἐξ-ήλατος beaten (Μ 295; several compounds like ἱππ-ήλατος, θε-ήλατος (Ion.-Att.); ἐλαστός id. (pap.). - Desiderat. ἐλασείω (Luc.), iterative preterite ἐλάσασκεν (Β 199). - On ἐλασᾶς and Ελάστερος s. vv.
Origin: IE [Indo-European] [36] *h₁elh₂- drive, move
Etymology: Basis is ἐλα- < *h₁elh₂-; ἐλαύνω from a verbal noun *ἐλα-Ϝαρ, ἐλα-υν- (to ἐλά-ω like *ἀλε-Ϝαρ, ἀλέ-(Ϝ)ατα to ἀλέω, s. v.). A sec. formation is ἐλαστρέω (s. Ἐλάστερος s. v). - No certain cognate. (Arm. eɫanim become is improbable. Arm. elanem go out, up belongs to the verbs in -anem = gr. -άνω). For the Celtic nā-present OIr. ad-ellaim go to, visit could belong to πίλναμαι. Other Celtic forms have (p)el-.

Middle Liddell

ἐλάω
I. Radic. sense: to drive, drive on, set in motion, of driving flocks, Hom.; so aor. mid. ἠλασάμην Il.: often of chariots, to drive, Il., Hdt.; also, ἐλ. ἵππον to ride it, Hdt.; ἐλ. νῆα to row it, Od.:—in this sense the acc. was omitted, and the Verb became intr., to go in a chariot, to drive, μάστιξεν δ' ἐλάαν (sc. ἵππους) he whipped them on, Il.; βῆ δ' ἐλάαν ἐπὶ κύματα he drove on over the waves, Il.; διὰ νύκτα ἐλάαν to travel the night through, Od.; — to ride, Hdt., etc.; to march, Hdt.; to row, Od.
b. in this intr. sense, it sometimes took an acc. loci, γαλήνην ἐλαύνειν to sail the calm sea, i. e. over it, Hdt.; ἐλαύνειν δρόμον to run a course, Ar.
2. to drive away, like ἀπελαύνω, of stolen cattle, Hom., Xen.: —so in Mid., Hom.
3. to drive away, expel, Il., Trag.
4. to drive to extremities, ἄδην ἐλόωσι πολέμοιο will harass him till he has had enough of war, Il.; ἄδην ἐλάαν κακότητος shall persecute him till he has had enough, Od.:—then in attic to persecute, attack, harass, Soph., etc.
5. intr. in expressions like ἐς τοσοῦτον ἤλασαν, they drove it so far (where πρᾶγμα must be supplied), Hdt.:—hence, to push on, go on, Eur., Plat.
II. to strike, ἐλάτηισιν πόντον ἐλαύνοντες, cf. Lat. remis impellere, Il.
2. to strike with a weapon, but never with a missile, Il.:— c. dupl. acc., τὸν μὲν ἔλασ' ὦμον him he struck on the shoulder, Il.; χθόνα ἤλασε μετώπωι struck earth with his forehead, Od.
3. to drive or thrust through, δόρυ διὰ στήθεσφιν ἔλασσε Il.; and in Pass. to go through, Il.
III. in metaph. senses:
1. to beat with a hammer, Lat. ducere, to beat out metal, Il.; περὶ δ' ἕρκος ἔλασσε κασσιτέρου around he made a fence of beaten tin, Il.
2. to draw a line of wall or a trench, Lat. ducere murum, Hom., etc.; τεῖχος ἐς τὸν ποταμὸν τοὺς ἀγκῶνας ἐλήλαται the wall has its angles carried down to the river, Hdt.; ὄγμον ἐλαύνειν to work one's way down a ridge or swathe in reaping or mowing, Il.; ὄρχον ἀμπελίδος ἐλ. to draw a line of vines, i. e. plant them in line, Ar.
3. κολωιὸν ἐλαύνειν to prolong the brawl, Il.

Frisk Etymology German

ἐλαύνω: {elaúnō}
Forms: vereinzelt ἐλάω im Inf. ἐλάαν, Ptz. ἐλάων, Impf. ἔλων (Hom.), Ipv. ἔλα (Pi. u. a.), ἐλάτω, -άντω, -άσθω (dor. Inschr.) usw. (zur näheren Beurteilung Schwyzer 681f. m. Lit.), Aor. ἐλάσ(σ)αι, -ασθαι, Fut. ἐλάω, Perf. Med. ἐλήλαμαι (seit Il.), -ασμαι (Hp. usw.), Akt. ἐλήλακα (Hdt., att.), Aor. Pass. ἐλα(σ)θῆναι (Hdt., att., hell.)
Grammar: v.
Meaning: treiben, stoßen, schmieden, intr. fahren, reiten, ziehen (zur Bedeutung im Epos vgl. Trümpy Fachausdrücke 95f., 115f.);
Composita: oft mit Präfix: ἀπ-, δι-, εἰσ-, ἐξ-, ἐπ-, περι-, προσ- usw.
Derivative: Ableitungen. Nomina actionis: 1. ἔλασις Zug, Heerzug, Ritt, Vertreibung (ion. att.), oft zu den präfigierten Verba mit verschiedenen Sinnfärbungen: δι-, ἐξ-, ἐπ-, περιέλασις usw. (Einzelheiten bei Holt Les noms d'action en -σις, s. Index); 2. vereinzelt ἐλασία Ritt, Marsch (X. u. a.) mit ἀπ-, ἐξ-, ἐπελασία (hell. u. spät), nach βοηλασία usw. (von βοηλατέω, -άτης), vgl. Schwyzer 468f., Chantraine Formation 83f.; 3. ἔλασμα getriebenes Metall, Blech, Sonde (Ph. Bel., Gal. u. a.) mit ἐλασμάτιον (Delos II^a, Dsk. u. a.); 4. ἐλασμός = ἔλασμα, ἔλασις (Aristeas u. a.); 5. ἔλατρον flacher Kuchen (Miletos V^a u. a.), vgl. B. ἐλατήρ. Nom. agentis: 6. A. ἐλατήρ Treiber, Wagenlenker (Il. usw.) mit ἐλατήριος vertreibend (A. Ch. 968 [lyr.]), gewöhnlich abführend, purgierend, n. Purgativ (Hp. usw.; vgl. Andre Les ét. class. 24, 41); B. ἐλατήρ flacher Kuchen (Kom.); 7. ἐλάτης Treiber (E. Fr. 773, 28 [lyr.] u. a.) aus βοηλάτης (mit βοηλατέω, -σία, vgl. oben), ἱππηλάτης u. a. Zusammenbildungen herausgelöst, Fraenkel Nom. ag. 2, 31f.; 8. ἐλάστωρ ib. (App. Anth. 3, 175); 9. ἐλαστής ib. (EM); 10. ἐλατρεύς· ὁ τρίτην πύρωσιν ἔχων τοῦ σιδήρου παρὰ τοῖς μεταλλεῦσιν H.; zur Erklärung Boßhardt Die Nomina auf -ευς 82f.; auch als EN (θ 111); vgl. Boßhardt 120. Verbaladj.: ἐλατός geschmeidig, getrieben (Arist. usw.), ἐξήλατος getrieben (Μ 295; mehrere Zusammenbildungen wie ἱππήλατος, θεήλατος (ep. ion., att.); ἐλαστός ib. (Pap.). — Desiderativum ἐλασείω (Luk.), Iterativpräteritum ἐλάσασκεν (Β 199). — Zu ἐλασᾶς und Ἐλάστερος s. bes.
Etymology: Sämtliche Formen gehen als primäre Bildungen auf ein zweisilbiges ἐλα- zurück mit Ausnahme von ἐλαύνω, das als denominatives Jotpräsens ein Verbalnomen *ἐλαϝαρ, ἐλαυν- voraussetzt (zu ἐλάω wie *ἀλεϝαρ, ἀλέ-(ϝ)ατα zu ἀλέω, s. d.), s. Benveniste Origines 112; ein Adjektiv *ἐλαΰς läßt sich schwerlich mit Schwyzer 521 A. 4 aus ἐλαύτατον· δεινότατον H. präsumieren. Eine andere Sekundärbildung ist ἐλαστρέω, das mit Ἐλάστερος zusammenhängt, s. d. — Eine sichere Entsprechung des zweisilbigen ἐλάω ist nirgends zu belegen. Arm. eɫanim werden mit dem eigenartigen und offenbar alten Aorist eɫē (aus *eɫe-y) hat, von der abweichenden Bedeutung abgesehen, auch wegen des velaren ɫ, das eine Konsonantengruppe ln oder ls voraussetzt, auszuscheiden. Arm. elanem ausgehen, hinaufsteigen mit dem Aorisz el-i gehört zu den Präsentia auf -anem (= gr. -άνω) und kann also schwerlich mit dem zweisilbigen ἐλάω direkt zusammenhängen. Für das keltische nā-Präsens air. ad-ellaim hinzugehen, besuchen, do-ellaim devio, declino ist auch Anknüpfung an πίλναμαι stark zu erwägen. Die übrigen zahlreichen aus dem Keltischen herangezogenen Formen gehen alle von (p)el- aus. So muß man sich jedenfalls auf ein gemeinsames el- beschränken, das außer in den schon angeführten armenischen und keltischen Wörtern mit wechselndem Erfolg auch anderswo gesucht worden ist, s. ἰάλλω, ἐλεύσομαι und W.-Hofmann s. alacer, ambulō, exsul, proelium; außerdem WP. 1, 155f., Pok. 306f.; daselbst auch reichliche Literaturangaben. Vgl. auch zu ἄγω. — Kretschmer Glotta 12, 201; 13, 137 erwägt interjektivischen Ursprung. (lá, lá); vgl. dazu Fraenkel IF 59, 164f.
Page 1,482-483

Chinese

原文音譯：™laÚnw 誒老挪
詞類次數：動詞（5）
原文字根：驅使
字義溯源：推*，趕，催迫，催逼，划槳，搖櫓
同源字：1） （ἀπελαύνω）革退 2） （ἐλαύνω）推，催迫 3） （συναλλάσσω / συνελαύνω）共同驅使
出現次數：總共（5）；可（1）；路（1）；約（1）；雅（1）；彼後（1）
譯字彙編：
1） 催逼的（1） 彼後2:17；
2） 催逼（1） 雅3:4；
3） 他們搖著櫓行（1） 約6:19；
4） 趕（1） 路8:29；
5） 搖櫓（1） 可6:48

Mantoulidis Etymological

(=βάζω κάτι σέ κίνηση, ὁδηγῶ, προχωρῶ πάνω σ' ἁμάξι, καταδιώκω). Ἀπό ἀρχική ρίζα ελ- ἤ καλύτερα λαϝ → λαυμέ ε προθεματικό. Θέμα: ελακαί ἐλαυμέ τό πρόσφυμα νυ → ἐλα-νύ-ω καί μέ ἀντιμετάθεση τῶν γραμμάτων ν καί υ → ἐλαύνω. Ὁ μέλλοντας ἐλά-σ-ω → μέ ἀποβολή τοῦ σ ἀνάμεσα σέ δύο φωνήεντα καί συναίρεση ἐλάω -ῶ. Ὁ παρακείμενος παίρνει ἀττικό ἀναδιπλασιασμό ἐλ-έλα-κα → ἐλήλακα.
Παράγωγα: ἔλασις (=ἐξορία, ἐκστρατεία), ἀπέλασις, προέλασις, ἔλασμα, ἐλατέον, ἐλατήρ (=αὐτός πού διώχνει), ἐλάτης, ἐλάτειρα (θηλ. τοῦ ἐλατήρ), ἐλατήριος, ἐλατήριον (ἐνν. φάρμακον=καθαρτικό), ἐλασείω (=θέλω νά ἱππεύσω), ἐλατός, βοηλάτης, ἁρματηλάτης, ὀνηλάτης (=πού ὁδηγεῖ γαϊδούρια), διφρηλάτης, ἀπελάτης (=ζωοκλέφτης), ἁμαξηλάτης, κωπηλάτης, ἰχνηλάτης, στρατηλάτης, εὐήλατος (=αὐτός ὅπου μπορεῖ κανείς εὔκολα νά ἱππεύει), νεήλατος (=καινούργιος), σφυρήλατος, ἐξήλατος, θεήλατος, ζευγηλάτης, ἱππηλάτης, ξενηλασία, τροχήλατος, (νεοελλ. παρέλαση, βοϊδολάτης, ἐλαστικός, ποδήλατο).

Léxico de magia

recorrer como acción de la divinidad ἅγιος, ἅγιος ὁ βασιλεὺς τοῦ αἰῶνος, ... ὁ ἐλάσας ὁδὸν ἐν τοῖς πτεροῖς τῶν ἀνέμων Santo, Santo, el Rey del universo, el que recorre camino sobre las alas de los vientos C 13 8

Translations

drive

Arabic: سَاقَ‎; Armenian: քշել; Belarusian: гнаць, ганяць; Bulgarian: гоня, карам; Chinese Cantonese: 趕; Mandarin: 驅趕, 驱赶, 趕; Czech: hnát; Dutch: samendrijven, drijven; Finnish: ajaa, paimentaa; French: conduire, guider; Galician: afalar; German: treiben; Alemannic German: triibe; Gothic: 𐌳𐍂𐌴𐌹𐌱𐌰𐌽; Ancient Greek: ἐλαύνω; Hungarian: hajt, terel; Irish: bagair; Italian: condurre; Japanese: 追う; Khmer: បរ; Korean: 몰다; Latin: pello; Lithuanian: varyti; Macedonian: гони; Manx: imman; Maori: whiu, ā; Old Church Slavonic Cyrillic: гънати; Old East Slavic: гънати; Old English: crūdan; Old Frisian: drīva; Old Saxon: drivan, driƀan, ledian; Persian: راندن‎; Polish: gnać; Portuguese: tocar, tanger; Romanian: mâna; Russian: гнать, гонять; Serbo-Croatian Cyrillic: го̀нити; Roman: gòniti; Slovak: hnať; Slovene: goniti; Sorbian Lower Sorbian: gnaś; Upper Sorbian: hnać; Spanish: conducir; Swedish: driva, valla; Thai: ต้อน, จิก, ผลัก; Tocharian B: äk-; Turkish: sürmek; Ukrainian: гнати, ганяти

row

Arabic: جَذَّفَ‎; Asturian: remar; Bashkir: ишеү; Belarusian: грэ́бці, веслава́ць; Bulgarian: греба́; Catalan: remar; Chinese Mandarin: 划, 划船; Czech: veslovat; Danish: ro; Dutch: roeien; Estonian: aerutama; Faroese: rógva; Finnish: soutaa; French: ramer; Galician: remar, vogar; German: rudern; Greek: κωπηλατώ, κάνω κουπί, τραβάω κουπί, τραβώ κουπί, λάμνω, λαμνοκοπώ; Ancient Greek: ἐρέσσω, ἐρέττω, ἐλαύνω, κωπηλατέω; Hindi: खेना; Icelandic: róa, paddla; Italian: remare; Japanese: 漕ぐ; Kabuverdianu: rema; Khmer: អុំទូក; Korean: 젓다; Latin: remigo; Macedonian: весла; Maltese: qadef; Norwegian Bokmål: ro; Nynorsk: ro; Occitan: remar; Old Church Slavonic Cyrillic: грети; Polish: wiosłować; Portuguese: remar; Russian: грести́; Scottish Gaelic: iomair; Serbo-Croatian Cyrillic: вѐслати; Roman: vèslati; Shan: ၽၢႆး; Slovak: veslovať; Slovene: veslati; Spanish: remar, bogar; Swedish: ro; Telugu: తెడ్డు వేయుట; Thai: พาย, แจว; Ukrainian: гребти́, веслува́ти; Uzbek: eshmoq; Vietnamese: chèo

forge

Belarusian: каваць; Bulgarian: кова, изковавам; Catalan: forjar, fargar; Chinese Mandarin: 鍛造, 锻造, 鑄造; Czech: kout; Danish: smede; Dutch: smeden; Esperanto: forĝi; Finnish: takoa, työstää, vasaroida; French: forger; Galician: forxar, traballar; Georgian: გამოჭედვა, ჭედვა; German: schmieden, warmformen, formen, ausschmieden; Gothic: 𐌲𐌰𐍃𐌼𐌹𐌸𐍉𐌽; Greek: σφυρηλατώ; Ido: forjar; Italian: forgiare, formare; Latgalian: kaļt, kausteit; Latin: incudo; Latvian: kalt; Macedonian: ковам; Manx: obbree; Norman: forgi; Norwegian Bokmål: smi; Nynorsk: smi; Occitan: hargar, fargar; Old Church Slavonic Cyrillic: ковати; Polish: kuć, wykuć; Portuguese: forjar; Punjabi: ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਘੜਨਾ; Romanian: forja, făuri; Russian: ковать; Slovak: kovať, kuť; Slovene: kovati; Spanish: forjar; Swedish: smida; Tagalog: panday; Ukrainian: кувати; Volapük: smitön; Yiddish: שמידן‎