νεωκόρος: Difference between revisions

{{LSJ2

|Full diacritics=νεωκόρος

|Definition=ὁ, Doric [[ναοκόρος]] GDI 2116.14, al. (Delph., ii BC), Hsch.; ''contr.'' [[νακόρος]] PMagd. 35.7 (iii BC, prob. Doric), GDI 1912.9, al. (Delph., ii BC), 5087 (Crete); as fem., IG4²(1).393, al. (Epid., ii AD); [[ναυκόρος]], ἡ, Buresch ''Aus Lydien'' p. 58; poet. [[νηοκόρος]] ''AP'' 9.22 (Phil.): — [[warden of a temple]], as a [[sacred]] [[officer]], τοῖς [[ἱεροῖς]] ν. [[γίγνεσθαι]] Pl. ''Lg.'' 759a; [[ἱερέας]] τε καὶ ν. ''ib.'' 953a; παρὰ Μεγαβύξῳ τῷ τῆς Ἀρτέμιδος ν. X. ''An.'' 5.3.6, cf. ''Inscr.Prien.'' 231 (iv BC); [[βωμοῖο]] ν. ''AP'' 11.324 (Autom.); ν. τοῦ μεγάλου Σαράπιδος POxy. 100.2 (ii AD).<br><b class="num">2.</b> [[sacristan]], Herod. 4.41, 45, Paus. 10.12.5; [[ἐνβόλιον]] [[ἔχων]] ν. in a list of [[silver]] [[article]]s, IG 7.3498.25 (Oropus).<br><b class="num">II.</b> title assumed by Asiatic cities in Imperial times, when they had built a [[temple]] in [[honour]] of their [[patron]]-[[god]] or the Emperor, as [[Ephesus]], ν. Act.Ap.19.35; also as Adj., τῷ ν. Ἐφεσίων δήμῳ OGI481.3 (ii a.d.), cf. BMus.Inscr.481*.4 (Ephesus, ii a.d.); δὶς ν. τῶν Σεβαστῶν, of [[Ephesus]], OGI496.7 (ii a.d.); of Smyrna, IGRom.4.1419. (Prob. derived from [[κορέω]], [[sweep]], the orig. sense being prob. [[temple-sweeper]], cf. E.Ion115, 121, 795 (where the word does not occur), [[νεωκορέω]] i. 2, 11, Ph.2.236, Hsch.; but Suid. expl. it ὁ τὸν νεὼν κοσμῶν .., ἀλλʼ οὐχ ὁ σαίρων.), νεωκόρος [[βουλή]] SEG33.1123 (Phrygia).

|btext=ου (ὁ, ἡ)<br />[[gardien d'un temple]].<br />'''Étymologie:''' [[νέως]], [[κορέω]].

|lstext='''νεωκόρος''': ὁ, ὁ [[φύλαξ]] ναοῦ καὶ [[ἐπιμελητής]], Λατ. [[aedituus]], ἐθεωρεῖτο δὲ ὡς ἱερὸν [[πρόσωπον]] καὶ [[τιμῆς]] ἄξιον, ν. γίγνεσθαι τοῖς θεοῖς Πλάτ. Νόμ. 759Α· ἱερέας τε καὶ ν. [[αὐτόθι]] 953Α. παρὰ Μεγαβύζῳ τῷ τῆς Ἀρτέμιδος ν. Ξεν. Ἀν. 5. 3, 6· βωμοῖο ν. Ἀνθ. Π. 11. 324· ― ποιητ. [[νηοκόρος]] [[αὐτόθι]] 9. 22· ναοκόρος παρ’ Ἡσυχ. ΙΙ. ἐπώνυμον ἀπαντῶν ἐν ἐπιγραφαῖς καὶ ἐπὶ νομισμάτων τῶν Ἀσιατικῶν [[πόλεων]] κατὰ τοὺς χρόνους τῶν Ρωμαίων αὐτοκρατόρων καὶ ἀποδιδόμενον εἰς τὰς πόλεις ἐπὶ τῇ ἀνεγέρσει ναοῦ εἰς τὴν προστάτιδα αὐτῶν θεότητα ἢ εἰς τὸν αὐτοκράτορα [[οἷον]] ἡ Ἔφεσος, ν. Ἀρτέμιδος Πράξ. Ἀποστ. ιθ΄, 35, πρβλ. Tacit. Ann. 4. 55, Eckhel Doctr. Numm. 4. σ. 288 κ. ἑξ.· [[ὡσαύτως]], Ἐφεσίων πόλεως δὶς νεωκόρου τῶν Σεβαστῶν Συλλ. Ἐπιγρ. 2968, πρβλ. 2977· τρὶς ν. τῶν Σεβαστῶν [[αὐτόθι]] 2972· [[οὕτως]] ἐπὶ τῆς Σμύρνης, κτλ.· [[νεωκόρος]] [[ὡσαύτως]] εὕρηται μόνον [[ἄνευ]] γενικῆς ἐν 2022-23, 2189, κ.ἀλλ. (Κοινῶς ἐτυμολογεῖται ἐκ τοῦ [[κορέω]], verro, ὡς εἰ ἡ πρώτη [[σημασία]] ἦν, ὁ σαρώνων τὸν ναόν· ἀλλ’ οὐδὲν [[ἴχνος]] τῆς σημασίας ταύτης ὑπάρχει [[μέχρι]] τοῦ Φίλωνος 2. 236, Ἡσύχ.· ἐνῷ ὁ Σουΐδ. ἑρμηνεύει τὴν λέξιν: «ὁ τὸν νεὼν κοσμῶν..., ἀλλ’ οὐχὶ ὁ σαίρων», καὶ ὁ Κούρτ. νομίζει ὅτι ἡ [[ῥίζα]] τοῦ -[[κόρος]] [[εἶναι]] ΚΟΡ = ΚΟΛ, πρβλ. Λατ. [[curo]], [[colo]], καὶ ἴδε ἐν λ. [[αἰγικορεῖς]], [[βουκόλος]], [[αἰπόλος]], Λλ. Ι).

|txtha=νεωκορου, ὁ, ἡ ([[νεώς]] or [[ναός]], and [[κορέω]] to [[sweep]]; (questioned by [[some]]; a [[hint]] of [[this]] [[derivation]] is [[found]] in [[Philo]] de sacerd. honor. § 6 (cf. [[νεωκορία]], de somniis 2,42), and Hesychius ([[under]] the [[word]]) defines the [[word]] ὁ [[τόν]] ναόν κόσμων. κόρειν [[γάρ]] τό σαίρειν ἔλεγον (cf. [[under]] the [[word]] [[σηκοκόρος]]; so Etym. Magn. 407,27, cf. [[under]] the [[word]] [[νεωκόρος]]); [[yet]] Suidas [[under]] the [[word]] [[κόρη]], p. 2157c. says [[νεωκόρος]] [[οὐχ]] ὁ Σαρών τοῦ νεωκορου ἀλλ' ὁ ἐπιμελουμενος [[αὐτοῦ]] (cf. [[under]] the words, [[νεωκόρος]], [[σηκοκόρος]]); [[hence]], [[some]] [[connect]] the [[last]] [[half]] [[with]] [[root]] κορ, κολ, cf. Latin curo, colo));<br /><b class="num">1.</b> [[properly]], [[one]] [[who]] sweeps and cleans a [[temple]].<br /><b class="num">2.</b> [[one]] [[who]] has [[charge]] of a [[temple]], to [[keep]] and [[adorn]] it, a sacristan: [[Xenophon]], an. 5,3, 6; [[Plato]], legg. 6, p. 759a.<br /><b class="num">3.</b> the [[worshipper]] of a [[deity]] (οὕς i. e. the Israelites ὁ Θεός ἑαυτῷ νεωκορους ἦγεν [[through]] the [[wilderness]], Josephus, b. j. 5,9, 4); as appears from coins [[still]] [[extant]], it [[was]] an honorary [[title]] ([[temple]]-[[keeper]] or [[temple]]-[[warden]] (cf. 2above)) of [[certain]] cities, [[especially]] of [[Asia]] Minor, in [[which]] the [[special]] [[worship]] of [[some]] [[deity]] or [[even]] of [[some]] deified [[human]] [[ruler]] had been established (cf. Stephanus, Thesaurus, v., p. 1472 f; (cf. B. D., [[under]] the [[word]] [[worshipper]])); so [[νεωκόρος]] ... τῆς Ἀρτέμιδος, of [[Ephesus]], Lightfoot in Contemp. Rev. for 1878, p. 294 f; Wood, Discoveries at [[Ephesus]] (Lond. 1877), Appendix, passim).

|wkeltx=Νεωκόρος (ή εκκλησιαστικός ή καντηλανάφτης) ονομάζεται ο λαϊκός που είναι επιφορτισμένος με μια σειρά αρμοδιοτήτων εντός του Ορθόδοξου Ιερού Ναού, που αποσκοπούν στην λειτουργική ετοιμότητα και στην εύρυθμη λειτουργία του. Αναφέρεται στον προϊστάμενο Ιερέα και στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ιερού Ναού. Δεν είναι δημόσιος υπάλληλος και αμοίβεται από τα έσοδα της Ενορίας.