ἐπίορκος: Difference between revisions

|Definition=ἐπίορκον,<br><span class="bld">A</span> [[sworn falsely]], of [[oath]]s, εἰ δέ τι τῶνδ' ἐπίορκον Il. 19.264: freq. in the phrase [[ἐπίορκον ὀμόσσαι]] = [[take a false oath]], [[swear]] [[falsely]], 3.279,19.260, Hes.''Op.''282, ''Th.''232; in full, <b class="b3">ἐπίορκον ὅρκον</b> ὤμοσε Ar.''Ra.''150; and so <b class="b3">ἐπίορκον ἐπομνύναι</b> (v. [[ἐπόμνυμι]]); but in Il.10.332 <b class="b3">ἐπίορκον ἐπώμοσε</b> he swore a [[bootless]] [[oath]], i.e. one which he meant to fulfil, but the gods willed otherwise.<br><span class="bld">II</span>. of persons, [[forsworn]], [[perjured]], Hes. ''Op.''804, ''Schwyzer''179a (Crete), E.''El.''1355 (anap.), Ar.''Nu.'' 399,al.: Sup. ἐπιορκότατος Antipho 6.48. Adv. [[ἐπιόρκως]] Hdn.6.9.2.

|txtha=ἐπιορκον (from [[ἐπί]] ([[which]] [[see]] D. 7) [[against]], and [[ὅρκος]]); ([[masculine]] as a [[substantive]]) a false swearer, a [[perjurer]]: Homer down.)

|mltxt=-η, -ο (AM [[ἐπίορκος]], -ον)<br />αυτός που δίνει ψεύτικους όρκους («[[καίτοι]] [[σφόδρα]] γ’ εἴσ’ ἐπίορκοι», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />αυτός που πάτησε τον όρκο του («ἐπάτησες τὸν ὅρκο σου... κ’ εἶσαι [[ἄπιστος]], ἐφίορκος, στὸν λιζιόν σου, ἀφέντη», Χρον. Mop.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που βεβαιώθηκε ψεύτικα με όρκο («εἰ δέ τι τῶνδ’ ἐπίορκον ἐμοὶ θεοὶ ἄλγεα δοῖεν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (το ουδ. ως επίρρ. στη [[φράση]]) «ἐπίορκον [[ὄμνυμι]]» — [[δίνω]] ψεύτικο όρκο, ορκίζομαι [[ψευδώς]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>ἐπιόρκως</i><br />με ψεύτικο όρκο, με τρόπο επίορκο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λόγω της ευρείας διαδόσεως του ρ. [[επιορκώ]] υποστηρίχθηκε ότι το (αρχαίο μεν, [[αλλά]] σπανιότερο) [[επίορκος]] δεν [[είναι]] το αρχικό, [[αλλά]] [[είναι]] [[υποχωρητικός]] (από το [[ρήμα]]) [[σχηματισμός]]. Επομένως, [[επίορκος]] <span style="color: red;"><</span> [[επιορκώ]] <span style="color: red;"><</span> <i>επί</i> <span style="color: red;">+</span> <i>όρκος</i> ([[πρβλ]]. [[επιθυμώ]] - [[θυμός]], [[επιχειρώ]] - [[χειρ]]). Κατ’ άλλους, η ομηρική φρ. «επίορκον ομόσσαι» (απ’ όπου το [[επιορκώ]]) αποτελεί εσφαλμένη [[ερμηνεία]] του επικ. «επί δ’ όρκον ομόσσαι» «[[προσθέτω]] επί [[πλέον]] έναν όρκο». Σύμφωνα, [[τέλος]], με [[άλλη]] [[υπόθεση]], [[επίορκος]] [[είναι]] <i>ο επί όρκῳ</i> <span style="color: red;"><</span> <i>βας</i> > με [[βάση]] το [[χωρίο]] του Αρχιλόχου «<i>εφ</i>’ <i>ορκίοις έβη</i>»].

{{etym

|etymtx=-ον Origin: GR [a formation built with Greek elements]<br />Etymology: As the verb [[ἐπιορκέω]] [[braek an oath]] is frwquent, it is obvious, to consider with Strömberg Prefix Studies 86ff. much rarer [[ἐπίορκος]] [[braeking the oath]] as a backformation from the verb. [[ἐπιορκέω]] comes directly from [[ὅρκος]] with <b class="b3">ἐπι-</b> like [[ἐπιθυμέω]] from [[θυμός]], [[ἐπιχειρέω]] from [[χείρ]] etc.; [[ἐπιορκέω]] then is prop. [[acte against the oeath]] (opposie [[εὑορκέω]] [[keep the oath]] from [[εὔορκος]] [since Hes.]); on the maintenance of the <b class="b3">-ι-</b> Fraenkel Nom. ag. 1, 237. - Diff. Leumann Hom. Wörter 79ff. (with discussion): the expression <b class="b3">ἐπίορκον ὀμόσσαι</b> [[perjure oneself]] (from where [[ἐπιορκέω]]) would be due to a false analysis of ep. <b class="b3">ἐπὶ ὅρκον ὀμόσσαι</b> [[make an oathe on it]]; against this view W. Luther Weltansicht und Geistesleben (Göttingen 1954) 86ff. with another explanation; s. alsi Fraenkel Gnomon 23, 373 and Bolling AmJPh 76, 306ff., who with Schwyzer IF 45, 255 start from ([[ὁ]]) <b class="b3">ἐπὶ ὅρκῳ</b> ([[βάς]]). Leumann 88 too is inclined to see [[ἐπίορκος]] as a backformation from [[ἐπιορκέω]].<br />See also: s. [[ὅρκος]]

|mdlsjtxt=ἐπί-ορκος, ον<br /><b class="num">I.</b> [[sworn]] [[falsely]], of oaths, Il.: as [[substantive]], ἐπίορκον ὀμνύναι to [[take]] a false [[oath]], [[swear]] [[falsely]], Il., Hes.: but also, ἐπ. ἐπώμοσε he swore a [[bootless]] [[oath]], Il.<br /><b class="num">II.</b> of persons, [[forsworn]], [[perjured]], Hes., Eur., etc.

|ftr='''ἐπίορκος''': -ον<br />{epíorkos}<br />'''Meaning''': bei Hom. nur im Ausdruck ἐπίορκον [[ὀμόσσαι]] [[falsch schwören]] (Γ 279 = Τ 260, Κ 332; danach auch Hes. u. a.; ἐπίορκον ὅρκον [[ὀμόσαι]] Ar. ''Ra''. 150) und als Adj. n. [[eidbrüchig]], [[falsch geschworen]] (Τ 264); später m. [[eidbrüchig]], [[der falsch geschworen hat]] (Hes. ''Op''. 804, Ar. ''Nu''. 399, Gortyn usw.).<br />'''Derivative''': Daneben [[ἐπιορκέω]] [[den Eid brechen]], [[falsch schwören]] (allg. seit Τ 188; auch [[ἐφιορκέω]] mit Hauchantizipation [Schwyzer 219]) mit [[ἐπιορκία]] [[Eidbruch]], [[Meineid]] (D., X. u. a.), [[ἐπιορκοσύνη]] ib. (''AP'').<br />'''Etymology''': Schon wegen der weiten Verbreitung des Verbs [[ἐπιορκέω]] [[den Eid brechen]] liegt es nahe, mit Strömberg Prefix Studies 86ff. das allerdings ebenso alte, aber ungleich seltenere [[ἐπίορκος]] [[eidbrüchig]] als eine Rückbildung daraus zu verstehen. Dann ist [[ἐπιορκέω]] direkt von [[ὅρκος]] mittels des Präfixes ἐπι- abgeleitet wie [[ἐπιθυμέω]] von [[θυμός]], [[ἐπιχειρέω]] von [[χείρ]] usw.; [[ἐπιορκέω]] somit eig. [[gegen den Eid handeln]] (Gegensatz [[εὐορκέω]] [[den Eid halten]] von [[εὔορκος]] [[eidestreu]] [seit Hes.]); zur Erhaltung des -ι- in diesem alten juristischen Ausdruck Fraenkel Nom. ag. 1, 237. — Anders Leumann Hom. Wörter 79ff. (mit ausführlicher Behandlung und Kritik früherer Ansichten): der Ausdruck ἐπίορκον [[ὀμόσσαι]] [[einen Meineid schwören]] (woraus [[ἐπιορκέω]]) wäre durch falsche Umdeutung aus ep. ἐπὶ ὅρκον [[ὀμόσσαι]] ‘einen Eid dazu-schwören’ entstanden; dagegen W. Luther Weltansicht und Geistesleben (Göttingen 1954) 86ff. mit einer anderen Erklärung; s. auch Fraenkel Gnomon 23, 373 und Bolling AmJPh 76, 306ff., die mit Schwyzer IF 45, 255 von (ὁ) ἐπὶ ὅρκῳ ([[βάς]]) mit Berufung auf ἐφ’ ὁρκίοις ἔβη (Archil.) ausgehen. Übrigens neigt auch Leumann 88 dazu, in [[ἐπίορκος]] im Sinn von [[eidbrüchig]] (auf Menschen bezogen) eine Rückbildung aus [[ἐπιορκέω]] zu sehen.<br />'''Page''' 1,538-539