εὔριπος: Difference between revisions

|Definition=ὁ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[any strait]] or [[narrow sea]], [[where the flux and reflux is violent]], <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.6.22</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>544a21</span>, <span class="bibl">548a9</span>, <span class="bibl"><span class="title">Mu.</span>396a25</span>; esp. [[the strait which separates Euboea from Boeotia]], h.Ap.222, <span class="bibl">Hdt.5.77</span>, etc., cf. <span class="bibl">Str.9.2.8</span>: [[proverb|prov.]] of [[an unstable]], [[weak-minded]] person (cf. <span class="bibl">Poll.6.121</span>), πλείους τραπόμενος τροπὰς τοῦ Εὐρίπου <span class="bibl">Aeschin.3.90</span>; μεταρρεῖ ὥσπερ Εὔριπος <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1167b7</span>; ἄστατα καὶ ἀβέβαια Εὐρίπου τρόπον Hipparch. ap. Stob.4.44.81; Εὔριποι γενόμενοι <span class="bibl">Lib.<span class="title">Ep.</span>907</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> generally, [[canal]], [[ditch]], etc., <span class="title">SIG</span>799.7 (Cyzicus, i A.D.), <span class="bibl">Babr.120.2</span>, <span class="title">AP</span>14.135.2 (Metrod.), <span class="bibl">D.H.3.68</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> the <span class="title">Spina</span> in the Circus, <span class="bibl">Lyd.<span class="title">Mens.</span>1.12</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[ventilator]], [[fan]], ἐξ εὐρίπου τινὸς αὔραν εἰσπνεῖν ἐπιτεχνώμενον Gal.10.649. ([[εὖ]], [[ῥιπή]], [[ῥιπίζω]].)</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1093.png Seite 1093]] ὁ, die Meerenge, bes. die, welche Euböa vom Festlande trennt (s. nom. pr.); auch ὁ [[εὔριπος]] τῶν Μυτιληναίων, Xen. Hell. 1, 6, 22; u. allgem., κατὰ τοὺς εὐρίπους καὶ πορθμούς, Arist. mund. 4; Sp. Wassergraben, Kanal, Paus. 3, 14, 8; D. Hal. 3, 68. – Weil in den Meerengen, bes. bei Euböa, der Wechsel von Fluth u. Ebbe besonders sichtbar ist (nach Strab. IX, 403 siebenmal in einem Tage), sagt Aesch. πλείους τραπόμενος τροπὰς τοῦ Εὐρίπου παρ' ὃν ᾤκει, 3, 90, u. Thom. Mag. bemerkt τὸν χαῦνον καὶ μὴ ἐπὶ τῆς αὐτῆς γνώμης πεπηγότα εὔριπον λέγομεν; vgl. τῶν τοιούτων μένει τὰ βουλεύματα καὶ οὐ μεταῤῥεῖ ὥςπερ [[εὔριπος]] Arist. eth. 9, 6; ἄστατα καὶ ἀβέβαια Εὐρίπου τρόπον Hipparch. Stob. fl. 108, 81; Liban. ep. 533.

|elrutext='''εὔρῑπος:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> [[узкий пролив]] Xen., Arst., Plut.;<br /><b class="num">2)</b> (водный), [[рукав]], [[канал]] или [[ров]], Anth.

|mltxt=ο (ΑΜ [[εὔριπος]])<br /><b>1.</b> [[πορθμός]] με ορμητικό θαλάσσιο [[ρεύμα]] ή [[παλίρροια]]<br /><b>2.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>ο Εύριπος</i><br />ο [[πορθμός]] της Χαλκίδας που χωρίζει την Εύβοια από τη Βοιωτία<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[άστατος]] [[χαρακτήρας]]<br /><b>2.</b> [[διώρυγα]]<br /><b>3.</b> η [[τάφρος]] στον ιππόδρομο της Ρώμης που προστάτευε τους θεατές από τα θηρία<br /><b>4.</b> [[ριπίδιο]], [[βεντάλια]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ευ</i> <span style="color: red;">+</span> [[ριπή]]. Η [[λέξη]] δήλωνε αρχικά «στενό θάλασσας με δυνατή [[παλίρροια]]» και χρησιμοποιήθηκε ειδικότερα για τη θαλάσσια [[λωρίδα]] που χωρίζει την Εύβοια από τη Βοιωτία. Αργότερα σήμαινε γενικά «[[διώρυγα]], [[τάφρος]]» και με μία [[τελείως]] διαφορετική σημ. —από [[επίδραση]] τών [[ριπίς]], -[[ίδος]] [[ριπίζω]]— «[[ριπίδιο]], [[βεντάλια]]» (Γαληνός). Η [[λέξη]] [[εύριπος]] μαρτυρείται και στο μυκην. [[τοπωνύμιο]] <i>ewiripo</i>].

|ftr='''εὔριπος''': {eúrīpos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Meerenge]] (X., Arist.); insbes. die Meerenge zwischen Euböa und Böotien (''h''. ''Ap''. 222, Hdt. usw.); später auch [[Kanal]] im allg. (D. H. u. a.); [[Ventilator]], [[Wedel]] (Gal. 10, 649).<br />'''Derivative''': Davon [[εὐριπώδης]] ‘einer Meerenge od. dem Euripos ähnlich’ usw. (Arist.); εὐριπίδης N. eines Windes, der aus dem Euripos weht (E. Maaß KZ 41, 204 nach H. s. ++ [[ἄντος]]), auch PN; εὐριπική ([[σχοῖνος]] Dsk., Plin.); Εὐρίπιος· [[Ποσειδῶν]] H.<br />'''Etymology''': Eig. [[mit starker Strömung]], von εὖ und [[ῥιπή]] (Fick BB 22, 11). Offenbar war das Wort ursprünglich Benennung der wegen ihrer starken Wasser- und Windströmungen bekannten Meerenge zwischen Euböa und Böotien; es wurde aber davon auf andere Meerengen übertragen, zuletzt auch als Appellativum benutzt; vgl. die ganz ähnliche Bedeutungsentwicklung bei [[δέλτα]]. Nicht mit Pedersen Studi baltici 4, 152 und Hofmann Et. Wb. d. Gr. zu lit. ''siaũras'' [[Enge]] und dem idg. Wort für [[Wasser]], *''ā̆p''-; s. Fraenkel Gnomon 22, 237. Ältere Deutungen bei Bq. Nach Sommer IF 55, 185 A. 1 vorgriechisch (wie [[Εὐρώπη]], [[Εὐρώτας]]). — Im Sinn von [[Ventilator]], [[Wedel]] bei Gal. ist wohl [[εὔριπος]] am ehesten als ein Homonym (zu [[ῥιπή]] im Sinn von [[Windstoß]]) anzusehen.<br />'''Page''' 1,590-591