3,273,653
edits
δῶμα: Difference between revisions
m
Text replacement - "A.''Ag.''" to "A.''Ag.''"
m (Text replacement - " <span class="bld">" to "<span class="bld">") |
|||
| (40 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=doma | |Transliteration C=doma | ||
|Beta Code=dw=ma | |Beta Code=dw=ma | ||
|Definition=ατος, τό, (δέμω) < | |Definition=-ατος, τό, ([[δέμω]])<br><span class="bld">A</span> [[house]], πατρώϊον ἵκετο δῶμα Il.21.44, etc.; mainly ''poet.'', but once in [[Herodotus|Hdt.]], 2.62 (pl.) [[δώματα]], and in late Prose (v. infr.), but never in Att. Prose: also, [[chief room]], [[hall]], <b class="b3">θάλαμον καὶ δῶμα καὶ</b> αὐλήν Il.6.316, cf. Od.17.329, al.: hence, pl. [[δώματα]] for a [[single]] [[house]], 2.259, freq. in Trag., [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''607, S.''Tr.''332, [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''301, etc.<br><span class="bld">2</span> of the gods, ἀθάνατοι Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες Il.2.13, etc.; <b class="b3">κλυτὰ δώματα βένθεσι λίμνης</b>, of [[Poseidon]] (his famous palace was built in the [[depth]]s of the [[sea]]), 13.21; freq. of [[Pluto]], [[δῶμ' Ἀΐδαο]] the [[nether world]], Od.12.21; ὦ δῶμ' Ἀΐδου καὶ Περσεφόνης S.''El.''110; Πλούτωνος δ. E.''HF''808 (lyr.); of a temple, Pi.''P.''4.53, A.''Eu.''242, etc.: pl., [[Herodotus|Hdt.]]2.62, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''71.<br><span class="bld">3</span> [[δῶμα Καδμεῖον]], i.e. [[Thebes]], ib.29.<br><span class="bld">4</span> [[housetop]], [[LXX]] ''De.''22.8, ''Ev.Matt.''24.17, Babr.5.5, ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''475.22 (ii A.D.), etc.<br><span class="bld">II</span> [[household]], [[family]], [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1468 (lyr.), [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1226, etc.; cf. [[δῶ]]. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-ματος, τό<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[casa]], [[vivienda]] πατρώϊον ἵκετο δ. <i>Il</i>.21.44, τὸ δὲ [[δῶμα]] περιτρέχει la casa gira a mi alrededor</i> Thgn.505, λύχνα καίουσι ... περὶ τὰ δώματα κύκλῳ Hdt.2.62, ἔστι τί μοι κατὰ [[δῶμα]] νεώτερον Theoc.24.40<br /><b class="num">•</b>tb. ref. al [[palacio]] ὑπὸ δ' ἴαχε δῶμ' ὑμεναίῳ en las bodas de Helena y Menelao, Theoc.18.8, Ἑλένη μετεκίαθε δώματος αὐλήν Colluth.255<br /><b class="num">•</b>frec. plu. poét. y entendido como edificio de varias partes μολπὴ δ' ἀμφὶς ἔχει δώματα y el bullicio festivo llena la casa</i> Xenoph.1.12<br /><b class="num">•</b>esp. en el sent. [[palacio]] μνηστῆρες δ' ἐς δώματ' ἴσαν θείου Ὀδυσῆος <i>Od</i>.2.259, δωμάτων κύων A.<i>A</i>.607, πρὸς δὲ δώματα χωρῶμεν S.<i>Tr</i>.332, βᾶσα δωμάτων ἔσω E.<i>Or</i>.301, τίς τῶνδ' ... δωμάτων ἔχει κράτος; E.<i>Hel</i>.68, parod. cóm. en Ar.<i>Th</i>.871, cf. <i>Ach</i>.479, <i>Nu</i>.1159, Colluth.236, τῶν δὲ ἡρωικῶν οἴκων τοὺς μείζονας Ὅμηρος μέγαρα καλεῖ καὶ δώματα Ath.193c<br /><b class="num">•</b>de dioses [[morada]], [[mansión]] Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες ἀθάνατοι <i>Il</i>.2.13, cf. Orác. en Hdt.1.65, Hermipp.63, δώματ' ἐπουράνια <i>IG</i> 9(1).882.10 (Corcira II/III d.C.), δώματ' ἐς αἰγιόχοιο [[Διός]] <i>Il</i>.1.222, cf. 5.907, κλυτὰ δώματα βένθεσι λίμνης de Posidón <i>Il</i>.13.21, ref. los infiernos δῶμ' Ἀΐδαο <i>Od</i>.12.21, Thgn.1014, ὦ δῶμ' Ἀΐδου καὶ Περσεφόνης S.<i>El</i>.110, cf. B.5.59, Thgn.924, <i>IMEG</i> 35.24 (ptol.), <i>SEG</i> 28.541.20 (Macedonia, heleníst.), Πλούτωνος δ. E.<i>HF</i> 808, cf. <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.5426.10 (II/III d.C.), δώματα Νυκτός Parm.B 1.9, cf. <i>GVI</i> 1159.1 (Notion I d.C.), ref. los montes Νύμφαι ἀκοσμήτοις ἐνὶ δώμασι ναιετάουσαι <i>IGPA</i> 26.1 (IV d.C.), ref. templos πρόσειμι [[δῶμα]] καὶ [[βρέτας]] τὸ σὸν θεά A.<i>Eu</i>.242, Φοίβου δώματα S.<i>OT</i> 71, cf. Pi.<i>P</i>.4.53, tb. de héroes δ. Καδμεῖον la morada cadmea</i>, e.e., Tebas, S.<i>OT</i> 29<br /><b class="num">•</b>δώματα ναίειν [[habitar]] θεὰ δ' ἐν δώματα ναίει <i>Od</i>.1.51, cf. 24.150, 304, Ζεὺς ... ὃς ὑπέρτατα δώματα ναίει Hes.<i>Op</i>.8, cf. Antisth.Paph. en <i>ZPE</i> 8.184<br /><b class="num">•</b>fig. de una tumba λαΐνεον ... δ. ... τεῦξεν <i>MAMA</i> 1.393.6 (Frigia).<br /><b class="num">2</b> [[estancia principal de una casa]] θάλαμον καὶ δ. καὶ αὐλήν <i>Il</i>.6.316, cf. 1.600, <i>Od</i>.17.329<br /><b class="num">•</b>[[aposento]] φίλας ἐς δῶμ' ἀλόχοιο Theoc.17.29.<br /><b class="num">3</b> [[terraza]] superior de la casa, [[azotea]] ἐὰν δὲ οἰκοδομήσῃς οἰκίαν καινήν, καὶ ποιήσεις στεφάνην τῷ δώματί σου [[LXX]] <i>De</i>.22.8, ἀναπηδήσαντος δέ μου [[ἄνω]] ἐπὶ τοῦ δώματος <i>PLond</i>.2009.14 (III a.C.), cf. Babr.5.5, ἐπὶ τοῦ δώματος καθεζόμενος I.<i>AI</i> 6.49, utilizada como almacén <i>PTeb</i>.793.6.5 (II a.C.), κηρύξατε ἐπὶ τῶν δωμάτων pregonad en las azoteas</i>, e.e., predicad públicamente</i>, <i>Eu.Matt</i>.10.27, 24.17, <i>Eu.Luc</i>.12.3, ἀπὸ τοῦ δώματος τῆς ... οἰκίας παρακύψαι <i>POxy</i>.475.22 (II d.C.), cf. <i>PSI</i> 909.14 (I d.C.), <i>PSI XX Congr</i>.16.7 (IV d.C.), Iul.Ascal.30.1, 32.1.<br /><b class="num">II</b> uso meton. [[casa como conjunto de los que en ella viven]], [[familia]] δωμάτων γὰρ εἱλόμαν ἀνατροπάς A.<i>Eu</i>.354, cf. <i>A</i>.1468, τὰ Λαβδάκεια ... δώματα S.<i>OT</i> 1226, ὀγκούμεθα ... πλουσίοισιν δώμασι E.<i>Hec</i>.624.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Dud. si forma alargada de *<i>dom</i>-, cf. [[δόμος]], [[δεσπότης]] o refección de δῶ (q.u.) c. el suf. -μα. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0694.png Seite 694]] τό, das [[Haus]], die [[Wohnung]]; entstanden aus [[δόμημα]] (?) oder aus [[δόμα]] (?); verwandt [[δέμω]], [[δέμας]], [[δόμος]], [[δομέω]], δῶ, das Latein. domus, Sanskrit. dam und damas. Von Homer an öfters bei Dichtern. Nicht selten plural. Homerisch anstatt des singular.: Odyss. 7, 102 vgl. mit vs. 93, Iliad. 1, 600 vgl. mit vs. 570, Odyss. 10, 287 vgl. mit vs. 276. Sowohl von Götterwohnungen als von Menschenwohnungen: Haus des Tydeus Iliad. 14, 121, des Odysseus Odyss. 2, 259, des Eumäus Odyss. 16, 78; vom Hause des Eumäus Odyss. 14, 381 ἤλυθ' ἐμὸν πρὸς [[σταθμόν]]· ἐγὼ δέ μιν ἀμφαγάπαζον, var. lect. Scholl. ἤλυθ' ἐμὰ πρὸς δώματ'· ἐγώ. vgl. Odyss. 16, 66 ἤλυθ' ἐμὸν πρὸς [[σταθμόν]], ἐγὼ δέ τοι ἐγγυαλί. ξω, vom Hause des Eumäus; Haus des Zeus Iliad. 1, 533, des Okeanos Iliad 14, 311, des Poseidon Iliad. 13, 21 Odyss 5, 381; Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες. die Götter, Odyss. 20, 79; θεοὶ Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες Iliad. 1, 18; οἱ δ' ἄλλοι οὔ [[σφιν]] [[πάρεσαν]] θεοί, ἀλλὰ ἕκηλοι σφοῖσιν ἐνὶ μεγάροισι [[καθείατο]], ἧχι ἑκάστῳ δώματα καλὰ τέτυκτο κατὰ πτύχας Οὐλύμποιο Iliad. 11, 77; δῶμ' 'Ἀίδαο, die Unterwelt, Iliad. 15, 251 Odyss. 12, 21. Auch Bezeichnung für das Hauptgemach des Huses, den [[Männersaal]], wo die Gastmahle stattfinden: Iliad. 1, 600 Odyss. 17, 479. 20, 149. 21, 378. Bes. interessant Odyss. 22, 494 αὐτὰρ Ὀδυσ σεὺς εὖ διεθείωσεν [[μέγαρον]] καὶ [[δῶμα]] καὶ αὐλήν: was ist hier [[δῶμα]] und was [[μέγαρον]]? Und Iliad. 6, 316 Ἕκτωρ δὲ πρὸς δώματ' Ἀλεξάνδροιο βεβήκει καλά, τά ῥ' αὐτὸς ἔτευξε σὺν ἀνδράσιν οἳ τότ' ἄριστοι [[ἦσαν]] ἐνὶ Τροίῃ ἐριβώλακι τέκτονες ἄνδρες, οἵ οἱ ἐποίησαν θάλαμον καὶ [[δῶμα]] καὶ αὐλήν [[ἐγγύθι]] τε Πριάμοιο καὶ Ἕκτορος, ἐν πόλει ἄκρῃ. Katachrestisch heißt das Zelt des Achilleus δώματα Iliad. 24, 512, Scholl. Aristonic. [[δώματ]]': ἡ [[διπλῆ]], ὅτι καταχρηστικῶς τὰς σκηνὰς [[οὕτως]] εἶπεν, vgl. Scholl. Aristonic. Iliad. 24, 572; Lehrs Aristarch. p. 152. Eben so, katachrestisch, heißt die Höhle der Kalypso [[δῶμα]] Odyss. 5. 208. 242. und δώματα Odyss. 5, 6. 1, 51, vgl. Sengebusch Aristonic. p. 32. – In Prosa Herodot. 2, 62 ἔν τινι νυκτὶ λύχνα καίουσι πάντες πολλὰ ὑπαίθρια περὶ τὰ δώματα κύκλῳ. – Oefters Pindar und die Tragiker; ὦ δῶμ' Ἀΐδου καὶ Περσεφόνης, ὦ χθόνι' Ἑρμῆ καὶ πότνι' Ἀρὰ. σεμναί τε θεῶν παῖδες Ἐρινύες, αἳ τοὺς ἀδίκως θνήσκοντας ὁρᾶτ', ἔλθετ', ἀρήξατε Soph. El. 110; ὃς γᾶς ἐξέβα θαλάμων, Πλούτωνος [[δῶμα]] λιπὼν νέρτερον Eurip. Herc. fur. 808; von Tempeln, Soph. O. R. 71; vgl. Pind. P. 4, 95; denn die Tempel sind Wohnungen der Götter; – das Hauptzimmer, der Saal, wo sich die Männer versammeln, Callim. Cer. 64. – Übertr., wie unser | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0694.png Seite 694]] τό, das [[Haus]], die [[Wohnung]]; entstanden aus [[δόμημα]] (?) oder aus [[δόμα]] (?); verwandt [[δέμω]], [[δέμας]], [[δόμος]], [[δομέω]], δῶ, das Latein. domus, Sanskrit. dam und damas. Von Homer an öfters bei Dichtern. Nicht selten plural. Homerisch anstatt des singular.: Odyss. 7, 102 vgl. mit vs. 93, Iliad. 1, 600 vgl. mit vs. 570, Odyss. 10, 287 vgl. mit vs. 276. Sowohl von Götterwohnungen als von Menschenwohnungen: Haus des Tydeus Iliad. 14, 121, des Odysseus Odyss. 2, 259, des Eumäus Odyss. 16, 78; vom Hause des Eumäus Odyss. 14, 381 ἤλυθ' ἐμὸν πρὸς [[σταθμόν]]· ἐγὼ δέ μιν ἀμφαγάπαζον, var. lect. Scholl. ἤλυθ' ἐμὰ πρὸς δώματ'· ἐγώ. vgl. Odyss. 16, 66 ἤλυθ' ἐμὸν πρὸς [[σταθμόν]], ἐγὼ δέ τοι ἐγγυαλί. ξω, vom Hause des Eumäus; Haus des Zeus Iliad. 1, 533, des Okeanos Iliad 14, 311, des Poseidon Iliad. 13, 21 Odyss 5, 381; Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες. die Götter, Odyss. 20, 79; θεοὶ Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες Iliad. 1, 18; οἱ δ' ἄλλοι οὔ [[σφιν]] [[πάρεσαν]] θεοί, ἀλλὰ ἕκηλοι σφοῖσιν ἐνὶ μεγάροισι [[καθείατο]], ἧχι ἑκάστῳ δώματα καλὰ τέτυκτο κατὰ πτύχας Οὐλύμποιο Iliad. 11, 77; δῶμ' 'Ἀίδαο, die Unterwelt, Iliad. 15, 251 Odyss. 12, 21. Auch Bezeichnung für das Hauptgemach des Huses, den [[Männersaal]], wo die Gastmahle stattfinden: Iliad. 1, 600 Odyss. 17, 479. 20, 149. 21, 378. Bes. interessant Odyss. 22, 494 αὐτὰρ Ὀδυσ σεὺς εὖ διεθείωσεν [[μέγαρον]] καὶ [[δῶμα]] καὶ αὐλήν: was ist hier [[δῶμα]] und was [[μέγαρον]]? Und Iliad. 6, 316 Ἕκτωρ δὲ πρὸς δώματ' Ἀλεξάνδροιο βεβήκει καλά, τά ῥ' αὐτὸς ἔτευξε σὺν ἀνδράσιν οἳ τότ' ἄριστοι [[ἦσαν]] ἐνὶ Τροίῃ ἐριβώλακι τέκτονες ἄνδρες, οἵ οἱ ἐποίησαν θάλαμον καὶ [[δῶμα]] καὶ αὐλήν [[ἐγγύθι]] τε Πριάμοιο καὶ Ἕκτορος, ἐν πόλει ἄκρῃ. Katachrestisch heißt das Zelt des Achilleus δώματα Iliad. 24, 512, Scholl. Aristonic. [[δώματ]]': ἡ [[διπλῆ]], ὅτι καταχρηστικῶς τὰς σκηνὰς [[οὕτως]] εἶπεν, vgl. Scholl. Aristonic. Iliad. 24, 572; Lehrs Aristarch. p. 152. Eben so, katachrestisch, heißt die Höhle der Kalypso [[δῶμα]] Odyss. 5. 208. 242. und δώματα Odyss. 5, 6. 1, 51, vgl. Sengebusch Aristonic. p. 32. – In Prosa Herodot. 2, 62 ἔν τινι νυκτὶ λύχνα καίουσι πάντες πολλὰ ὑπαίθρια περὶ τὰ δώματα κύκλῳ. – Oefters Pindar und die Tragiker; ὦ δῶμ' Ἀΐδου καὶ Περσεφόνης, ὦ χθόνι' Ἑρμῆ καὶ πότνι' Ἀρὰ. σεμναί τε θεῶν παῖδες Ἐρινύες, αἳ τοὺς ἀδίκως θνήσκοντας ὁρᾶτ', ἔλθετ', ἀρήξατε Soph. El. 110; ὃς γᾶς ἐξέβα θαλάμων, Πλούτωνος [[δῶμα]] λιπὼν νέρτερον Eurip. Herc. fur. 808; von Tempeln, Soph. O. R. 71; vgl. Pind. P. 4, 95; denn die Tempel sind Wohnungen der Götter; – das Hauptzimmer, der Saal, wo sich die Männer versammeln, Callim. Cer. 64. – Übertr., wie unser [[Haus]], = [[Geschlecht]], Λαβδάκεια Soph. O. R. 1226; öfter bei Tragg., z. B. Aesch. Ag. 1468; Eur. Hec. 624; dah. nennt Soph. O. R. 29 Theben Κάδμειον [[δῶμα]]. Vgl. auch δῶ u. [[δόμος]]. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ατος (τό) :<br />construction, <i>d'où</i><br /><b>I.</b> [[maison]], [[demeure]] ; δῶμ' Ἀΐδαο, Ἀΐδου SOPH demeure d'Hadès, <i>càd</i> les enfers ; <i>particul.</i><br /><b>1</b> chambre principale, salle où l'on se réunit = [[μέγαρον]];<br /><b>2</b> [[temple]];<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> demeure <i>en gén.</i> ; ville, cité;<br /><b>II.</b> <i>fig.</i> [[maison]], [[famille]];<br />[[NT]]: toit ; terrasse.<br />'''Étymologie:''' R. Δαμ, bâtir ; cf. [[δέμω]], [[δόμος]]. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=δῶμα -ατος, τό [~ δόμος? ~ δῶ?] huis, verblijf:; πατρώϊον ἵκετο δῶμα hij bereikte het huis van zijn vader Il. 21.44; uitbr..; δῶμα Καδμεῖον het huis van Cadmus (d.w.z. de stad Thebe) Soph. OT 29; van goden:; θεοί … Ὀλύμπια δώματ’ ἔχοντες de goden die hun verblijf op de Olympus hebben Il. 1.18; ook van hun tempels; zaal, vertrek:; θάλαμον καὶ δῶμα καὶ αὐλήν een kamer en een zaal en een hof Il. 6.316; plur. τὰ δώματα de vertrekken, het huis; dak. NT. uitbr., huis, familie, geslacht; plur.: τὰ Λαβδακεία δώματα het huis (d.w.z. geslacht) van Labdacus Soph. OT 1226. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''δῶμα:''' ατος τό<br /><b class="num">1</b> тж. pl. [[дом]], [[здание]], [[жилище]] Hom., Pind., Soph., Eur., Her.;<br /><b class="num">2</b> [[храм]], [[святилище]] Pind., Aesch., Soph.;<br /><b class="num">3</b> [[город]]: δ. Καδμεῖον Soph. град Кадмов (= [[Θῆβαι]]);<br /><b class="num">4</b> [[главная комната]], [[зал]] ([[θάλαμος]] καὶ δ. καὶ [[αὐλή]] Hom.);<br /><b class="num">5</b> pl. [[дом]], [[род]], [[семья]] (τὰ δώματα Λαβδάκεια Soph.);<br /><b class="num">6</b> [[плоская кровля дома]] (ὁ ἐπὶ τοῦ δώματος μὴ καταβάτω NT). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=ατος ([[δέμω]], ‘[[building]]’): (1) [[house]], [[palace]], [[mansion]], [[often]] pl., δώματα, [[house]] as consisting of rooms.—(2) [[room]], esp. the largest [[apartment]] or men's dining-[[hall]] ([[μέγαρον]]), Od. 22.494; so [[perhaps]] in | |auten=ατος ([[δέμω]], ‘[[building]]’): (1) [[house]], [[palace]], [[mansion]], [[often]] pl., δώματα, [[house]] as consisting of rooms.—(2) [[room]], esp. the largest [[apartment]] or men's dining-[[hall]] ([[μέγαρον]]), Od. 22.494; so [[perhaps]] in plural, Il. 1.600. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=(δώματι, δῶμ（α); -άτων, -ασι（ν), -ατ（α).) <br /> <b>1</b> [[house]], [[home]] <br /> <b>a</b> of deities. ὕπατον εὐρυτίμου [[ποτὶ]] [[δῶμα]] Διὸς Olympos (O. 1.42) “πολυχρύσῳ ποτ' ἐν δώματι” the [[temple]] of [[Apollo]] at [[Delphi]] (P. 4.53) ἡσυχίαν καμάτων μεγάλων ποινὰν λαχόντ' ἐξαίρετον ὀλβίοις ἐν δώμασι (Ἡρακλέα sc.: i. e. [[among]] the homes of the gods) (N. 1.71) [[Ἄργος]] Ἥρας [[δῶμα]] θεοπρεπὲς ὑμνεῖτε (N. 10.2) [[οἷς]] [[δῶμα]] Φερσεφόνας μανύων [[Ἀχιλεύς]] (τὸν Ἅιδην. Σ) (I. 8.55) ][[Κρόνιον]] δῶμ' ἀγλαο[ Πα. 7C. a. 6. pl. pro [[sing]]., “[[νῦν]] δ' [[εὐρυλείμων]] πότνιά [[σοι]] [[Λιβύα]] δέξεται εὐκλέα νύμφαν δώμασιν ἐν χρυσέοις” (P. 9.56) <br /> <b>b</b> of mortals. [[κᾶδος]] ὡσείτε φθιμένου δνοφερὸν ἐν δώμασι θηκάμενοι [[μίγα]] κωκυτῷ γυναικῶν in the [[palace]] of [[Agamemnon]] (P. 4.113) [[ἄτερθε]] δὲ πρὸ δωμάτων ἕτεροι λαχόντες Ἀίδαν βασιλέες ἱεροὶ [[ἐντί]] [[before]] the [[palace]] of the kings of [[Cyrene]] (P. 5.96) παρ' [[οἷς]] ποτε Περσεὺς ἐδαίσατο [[λαγέτας]] δώματ ἐσελθών the homes of the Hyperboreans (P. 10.32) ὄλβιον ἐς Χρομίου δῶμ (N. 9.3) | |sltr=(δώματι, δῶμ（α); -άτων, -ασι（ν), -ατ（α).) <br /> <b>1</b> [[house]], [[home]] <br /> <b>a</b> of deities. ὕπατον εὐρυτίμου [[ποτὶ]] [[δῶμα]] Διὸς Olympos (O. 1.42) “πολυχρύσῳ ποτ' ἐν δώματι” the [[temple]] of [[Apollo]] at [[Delphi]] (P. 4.53) ἡσυχίαν καμάτων μεγάλων ποινὰν λαχόντ' ἐξαίρετον ὀλβίοις ἐν δώμασι (Ἡρακλέα sc.: i. e. [[among]] the homes of the gods) (N. 1.71) [[Ἄργος]] Ἥρας [[δῶμα]] θεοπρεπὲς ὑμνεῖτε (N. 10.2) [[οἷς]] [[δῶμα]] Φερσεφόνας μανύων [[Ἀχιλεύς]] (τὸν Ἅιδην. Σ) (I. 8.55) ][[Κρόνιον]] δῶμ' ἀγλαο[ Πα. 7C. a. 6. pl. pro [[sing]]., “[[νῦν]] δ' [[εὐρυλείμων]] πότνιά [[σοι]] [[Λιβύα]] δέξεται εὐκλέα νύμφαν δώμασιν ἐν χρυσέοις” (P. 9.56) <br /> <b>b</b> of mortals. [[κᾶδος]] ὡσείτε φθιμένου δνοφερὸν ἐν δώμασι θηκάμενοι [[μίγα]] κωκυτῷ γυναικῶν in the [[palace]] of [[Agamemnon]] (P. 4.113) [[ἄτερθε]] δὲ πρὸ δωμάτων ἕτεροι λαχόντες Ἀίδαν βασιλέες ἱεροὶ [[ἐντί]] [[before]] the [[palace]] of the kings of [[Cyrene]] (P. 5.96) παρ' [[οἷς]] ποτε Περσεὺς ἐδαίσατο [[λαγέτας]] δώματ ἐσελθών the homes of the Hyperboreans (P. 10.32) ὄλβιον ἐς Χρομίου δῶμ (N. 9.3) | ||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
| Line 35: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=το (AM [[δῶμα]])<br /><b>1.</b> επίπεδη [[στέγη]] σπιτιού, [[ταράτσα]]<br /><b>2.</b> [[μέρος]] σπιτιού, [[διαμέρισμα]] («τα δώματα της βασίλισσας»)<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />«[[ουράνιο]] [[δώμα]]» — [[ουρανός]], [[ουράνιος]] [[θόλος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σπίτι]]<br /><b>2.</b> [[οικογένεια]], [[γενιά]]<br /><b>3.</b> [[ναός]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «κατὰ [[δώμα]]» — στο [[σπίτι]]<br /><b>5.</b> «δῶμ’ Ἀΐδαο» — ο [[κάτω]] [[κόσμος]]<br /><b>6.</b> «[[δῶμα]] | |mltxt=το (AM [[δῶμα]])<br /><b>1.</b> επίπεδη [[στέγη]] σπιτιού, [[ταράτσα]]<br /><b>2.</b> [[μέρος]] σπιτιού, [[διαμέρισμα]] («τα δώματα της βασίλισσας»)<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />«[[ουράνιο]] [[δώμα]]» — [[ουρανός]], [[ουράνιος]] [[θόλος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σπίτι]]<br /><b>2.</b> [[οικογένεια]], [[γενιά]]<br /><b>3.</b> [[ναός]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «κατὰ [[δώμα]]» — στο [[σπίτι]]<br /><b>5.</b> «δῶμ’ Ἀΐδαο» — ο [[κάτω]] [[κόσμος]]<br /><b>6.</b> «[[δῶμα]] Καδμεῖον» — η Θήβα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[δώμα]] εμφανίζει πιθ. την εκτεταμένη / ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>dem</i>- η οποία απαντά στα [[δεσπότης]], [[δόμος]]. Η [[σύνδεση]] με αρμ. tun «[[σπίτι]]», γεν. <i>tan</i> [[είναι]] αμφίβολη. Από άλλους υποστηρίχθηκε ότι η λ. προήλθε από την [[αιτιατική]] ενός αρσενικού ονόματος <i>d</i><i>ō</i><i>mm</i> που έφερε την εκτεταμένη / ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας και το οποίο λόγω της καταλήξεως -<i>μα</i> θεωρήθηκε ως ουδέτερο]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''δῶμα:''' -ατος, τό ([[δέμω]]), [[οίκος]], [[οίκημα]], [[κατοικία]], σε Όμηρ., Τραγ.<br /><b class="num">I.</b> [[μέρος]] σπιτιού, [[κυρίως]] [[δωμάτιο]], σε Όμηρ.· από όπου στον πληθ., λέγεται για το [[σπίτι]] μόνο, σε Ομήρ. Οδ., Τραγ.<br /><b class="num">II.</b> [[σπίτι]], οικογενειακή [[θαλπωρή]], [[οικογένεια]], [[νοικοκυριό]], σε Αισχύλ., Σοφ. | |lsmtext='''δῶμα:''' -ατος, τό ([[δέμω]]), [[οίκος]], [[οίκημα]], [[κατοικία]], σε Όμηρ., Τραγ.<br /><b class="num">I.</b> [[μέρος]] σπιτιού, [[κυρίως]] [[δωμάτιο]], σε Όμηρ.· από όπου στον πληθ., λέγεται για το [[σπίτι]] μόνο, σε Ομήρ. Οδ., Τραγ.<br /><b class="num">II.</b> [[σπίτι]], οικογενειακή [[θαλπωρή]], [[οικογένεια]], [[νοικοκυριό]], σε Αισχύλ., Σοφ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''δῶμα''': -ατος, τό, ([[δέμω]]) [[οἰκία]], παρ’ Ὁμ. καὶ ἄλλοις ποιηταῖς (πρβλ. [[δόμος]]), [[ἅπαξ]] παρ’ Ἡροδ. 2. 62, 1, καὶ παρὰ μεταγεν. πεζοῖς, ἀλλ’ [[οὐδέποτε]] παρὰ τοῖς πεζοῖς τῶν Ἀττ.· [[ὡσαύτως]], [[μέρος]] οἰκίας, τὸ κύριον [[δωμάτιον]], ἡ [[αἴθουσα]] ἐν ἧ ἦτο ἡ [[ἑστία]], Ἰλ. Ζ. 316, καὶ συχν. ἐν τῷ πληθ. ἐπὶ μιᾶς μόνης οἰκίας, Ὀδ. Β. 259, καὶ συχν. παρὰ Τραγ. 2) ἐπὶ τῆς κατοικίας τῶν θεῶν, θεοὶ [[Ὀλύμπια]] δώματ’ ἔχοντες Ἰλ. Β. 13, κτλ.· κλυτὰ δ. βένθεσι λίμνης, ἐπὶ τοῦ Ποσειδῶνος, Ν. 21· καὶ συχν. ἐπὶ τοῦ Πλούτωνος, δῶμ’ Ἀΐδαο, ὁ [[κάτω]] [[κόσμος]], Ὀδ. Μ. 21· ὦ δῶμ’ Ἀΐδου καὶ Περσεφόνας Σοφ. Ἠλ. 110· δ. Πλούτωνος Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 808· - ἐπὶ ναοῦ, Πινδ. Π. 4. 95, Αἰσχύλ. Εὐμ. 242, κτλ.· καὶ ἐν τῷ πληθ., Ἡρόδ. 2. 62, Σοφ. Ο. Τ. 71. 3) [[δῶμα]] Καδμεῖον, δηλ. αἱ [[Θῆβαι]], Σοφ. Ο. Τ. 29. ΙΙ. [[οἶκος]], οἰκογένεια, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1468, Σοφ. Ο. Τ. 1226, κτλ. - Πρβλ. δῶ, [[δόμος]]. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[house]], [[living]], [[temple]], often in plur., s. Schwyzer-Debrunner 43 (Il..; also Arc [Tegea Va] = [[temple]]).<br />Derivatives: [[δωμάτιον]] [[small house]], [[room]], [[chapel]] (Att.); [[δωματίτης]], f. <b class="b3">-ῖτις</b> [[belonging to the house]] (A.); [[δωματόομαι]] [[provide with houses]] (A. Supp. 958).<br />Origin: IE [Indo-European] [198] <b class="b2">*dem-</b> [[house]]<br />Etymology: From the word in [[δεσπότης]] (s. v.), IE <b class="b2">*dem-</b>. Nearest is Arm. | |etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[house]], [[living]], [[temple]], often in plur., s. Schwyzer-Debrunner 43 (Il..; also Arc [Tegea Va] = [[temple]]).<br />Derivatives: [[δωμάτιον]] [[small house]], [[room]], [[chapel]] (Att.); [[δωματίτης]], f. <b class="b3">-ῖτις</b> [[belonging to the house]] (A.); [[δωματόομαι]] [[provide with houses]] (A. Supp. 958).<br />Origin: IE [Indo-European] [198] <b class="b2">*dem-</b> [[house]]<br />Etymology: From the word in [[δεσπότης]] (s. v.), IE <b class="b2">*dem-</b>. Nearest is Arm. [[n-]]stem [[tun]] [[house]], gen. [[tan]]. Not with Brugmann Grundr.2 2: 1, 136 from the long-vowel acc. of masc. root noun <b class="b2">*dōm-m</b>, which was later reinterpreted as neutre. - Diff. J. Schmidt Pluralbild. 222 and Brugmann (Grundr.2 2: 2, 828; s. Schwyzer 524 n. 5). | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[δῶμα]], ατος, τό, [[δέμω]]<br /><b class="num">I.</b> a [[house]], Hom., Trag.: [[part]] of a [[house]], the [[chief]] [[room]], [[hall]], Hom.:—[[hence]] in | |mdlsjtxt=[[δῶμα]], ατος, τό, [[δέμω]]<br /><b class="num">I.</b> a [[house]], Hom., Trag.: [[part]] of a [[house]], the [[chief]] [[room]], [[hall]], Hom.:—[[hence]] in plural for a [[single]] [[house]], Od., Trag.<br /><b class="num">II.</b> a [[house]], [[household]], [[family]], Aesch., Soph. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''δῶμα''': {dō̃ma}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Haus]], [[Wohnung]], [[Tempel]], oft im Plur., vgl. Schwyzer-Debrunner 43 (ep. poet., späte Prosa; auch ark. [Tegea V<sup>a</sup>] = [[Tempel]], aus Homer geholt? Leumann Hom. Wörter 279).<br />'''Derivative''': Deminutivum [[δωμάτιον]] [[Häuschen]], [[Gemach]], [[Kapelle]] (att.); sonstige Ableitungen: [[δωματίτης]], f. -ῖτις [[häuslich]], [[zum Hause gehörig]] (A. u. a.); [[δωματόομαι]] [[mit Häusern versehen werden]] (A. ''Supp''. 958).<br />'''Etymology''' : Wahrscheinlich ist [[δῶμα]] eine Erweiterung des in [[δεσπότης]] (s. d.) vorliegenden Wurzelnamens idg. *''dem''-. Am nächsten kommt der armen. ''n''-Stamm ''tun'' [[Haus]], Gen. ''tan'', der indessen mehrdeutig ist. Nach Brugmann Grundr.<sup>2</sup> 2 : 1, 136 wäre für [[δῶμα]] von dem dehnstufigen Akk. eines mask. Wurzelnomens *''dōm''-''m̥'' auszugehen, der nachträglich wegen des Ausgangs -μα als Neutrum aufgefaßt worden wäre. — Andere, ebenfalls sehr hypothetische Erklärungsversuche bei J. Schmidt Pluralbild. 222 (s. Bq s. v.) und bei Brugmann selbst (Grundr.<sup>2</sup> 2 : 2, 828; s. Schwyzer 524 A. 5).<br />'''Page''' 1,429 | |ftr='''δῶμα''': {dō̃ma}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Haus]], [[Wohnung]], [[Tempel]], oft im Plur., vgl. Schwyzer-Debrunner 43 (ep. poet., späte Prosa; auch ark. [Tegea V<sup>a</sup>] = [[Tempel]], aus Homer geholt? Leumann Hom. Wörter 279).<br />'''Derivative''': Deminutivum [[δωμάτιον]] [[Häuschen]], [[Gemach]], [[Kapelle]] (att.); sonstige Ableitungen: [[δωματίτης]], f. -ῖτις [[häuslich]], [[zum Hause gehörig]] (A. u. a.); [[δωματόομαι]] [[mit Häusern versehen werden]] (A. ''Supp''. 958).<br />'''Etymology''': Wahrscheinlich ist [[δῶμα]] eine Erweiterung des in [[δεσπότης]] (s. d.) vorliegenden Wurzelnamens idg. *''dem''-. Am nächsten kommt der armen. ''n''-Stamm ''tun'' [[Haus]], Gen. ''tan'', der indessen mehrdeutig ist. Nach Brugmann Grundr.<sup>2</sup> 2: 1, 136 wäre für [[δῶμα]] von dem dehnstufigen Akk. eines mask. Wurzelnomens *''dōm''-''m̥'' auszugehen, der nachträglich wegen des Ausgangs -μα als Neutrum aufgefaßt worden wäre. — Andere, ebenfalls sehr hypothetische Erklärungsversuche bei J. Schmidt Pluralbild. 222 (s. Bq s. v.) und bei Brugmann selbst (Grundr.<sup>2</sup> 2: 2, 828; s. Schwyzer 524 A. 5).<br />'''Page''' 1,429 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
| Line 60: | Line 60: | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[family]], [[house]], [[household]] | |woodrun=[[family]], [[house]], [[household]] | ||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=τό [[azotea]], [[terrado]] de una casa (siempre c. ὑψηλόν) donde recitar una fórmula ἐν οἵᾳ βούλει νυκτὶ ἀναβὰς ἐπὶ δώματος ὑψηλοῦ ... λέγε τὴν πρώτην σύστασιν <b class="b3">sube al terrado la noche que quieras y recita la primera fórmula de encuentro</b> P I 56 P IV 170 P LXI 5 donde recitar y hacer ofrendas ποιήσας ἀνθρακιὰν ἀναβὰς ἐπὶ δώματος ὑψηλοῦ ἐπίθυε λέγων τὸν λόγον τοῦτον <b class="b3">haciendo un fuego con carbones sube a lo alto de la casa y haz la ofrenda diciendo esta fórmula</b> P IV 2469 P IV 2713 donde invocar ποίει δὲ πρὸ ἡμερῶν τριῶν ἐπικαλεσάμενος Ἄρκτον ἐνάκις ἀναβὰς ἐπὶ δῶμα ὑψηλόν <b class="b3">hazlo tras haber subido a lo alto de la casa e invocar nueve veces a la Osa tres días antes</b> P LXXII 6 | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[dwelling]]=== | |||
Arabic: مَنْزِل, سَكَن; Moroccan Arabic: سكنة; Azerbaijani: mənzil, ev; Basque: bizileku, bizitoki; Belarusian: жыллё; Bengali: মকান, মঞ্জিল; Bulgarian: жилище; Catalan: habitatge, vivenda; Central Sierra Miwok: ˀu·ču-; Chinese Mandarin: 住宅, 住所; Czech: obydlí; Danish: bolig, bopæl; Dutch: [[woning]], [[woonst]]; Esperanto: loĝejo; Finnish: asunto, asumus; French: [[domicile]], [[habitation]]; Galician: eido, vivenda, moranza, moradía, soxorno, lar; German: [[Wohnsitz]], [[Wohnung]], [[Behausung]], [[Wohnstätte]]; Gothic: 𐌱𐌰𐌿𐌰𐌹𐌽𐍃; Ancient Greek: [[ἀναστροφή]], [[δίαιτα]], [[δῶ]], [[δῶμα]], [[ἕδος]], [[ἕδρα]], [[ἕδρανον]], [[ἐμβιωτήριον]], [[ἐνδιαιτητήριον]], [[ἐνοίκιον]], [[ἑστία]], [[ἤθη]], [[θεράπνη]], [[κατοικία]], [[οἴκημα]], [[οἴκησις]], [[οἰκητήριον]], [[οἰκία]], [[οἶκος]], [[σκήνωμα]], [[σταθμός]], [[στέγα]], [[στέγη]]; Hebrew: דירה, דיור, מגורים, שכן; Hungarian: lakás, lakóhely, otthon, lak; Ido: lojeyo; Italian: [[abitazione]], [[residenza]], [[dimora]]; Japanese: 居留, 住居, 住宅; Korean: 주거, 주택, 거류; Latin: [[domicilium]]; Low German: Wahnung, Wahnen, Wahnsitt; Macedonian: живеалиште; Manchu: ᠪᠣᠣ; Maori: tuohunga; Middle English: dwellynge, herberwe; Norman: d'meuthe; Old Norse: bo, bú; Old Turkic: 𐰋; Orok: дуку; Pashto: کور, خونه; Plautdietsch: Wonunk; Polish: mieszkanie; Portuguese: [[domicílio]], [[moradia]]; Romanian: locuință, domiciliu; Russian: [[жилище]], [[жильё]]; Scottish Gaelic: còmhnaidh; Slovak: obydlie; Slovene: bivališče, domovanje; Spanish: [[domicilio]], [[morada]], [[residencia]], [[casa]]; Swedish: bostad, boning; Thai: ชุมรุม, ทำเนียบ, เวสน์; Turkish: ev, konut; Ugaritic: 𐎎𐎌𐎋𐎐𐎚; Ukrainian: житло, помешкання; Vietnamese: chổ ở; Walloon: dimorance, lodjisse | |||
}} | }} | ||