σκεδάννυμι: Difference between revisions

|Definition=[[Theophrastus|Thphr.]] ''[[De Causis Plantarum|CP]]'' 3.6.4, etc.:—also [[σκεδάω]], Nic.''Al.''583: fut. σκεδάσω [ᾰ] Thgn.883 (ἀπο-), J.''BJ''4.9.6, Plu.''Cor.''12, etc.; Att.<br><span class="bld">A</span> σκεδῶ A.''Pr.''25, 925, (ἀπο-) S.''OT''138, (δια-) Ar.''V.''229, ''Av.''1053 (also in [[Herodotus|Hdt.]]8.68.β), (συσκ-) Ar.''Ra.''903: aor. ἐσκέδασα, Ep. [[σκέδασα]], the only tense used by Hom. (v. infr.):—Med., aor. ἐσκεδασάμην (συγκατ-) X.''An.''7.3.32, (ἀπ-) Pl.''Ax.''365e:—Pass., fut. σκεδασθήσομαι M.Ant.6.4, Gal.6.6: aor. ἐσκεδάσθην, pf. [[ἐσκέδασμαι]] (v. infr.):—[[scatter]], [[disperse]], <b class="b3">ἀπὸ πυρκαϊῆς σκέδασον [λαόν]</b> Il.23.158, cf. 19.171; λαὸν σκέδασεν κατὰ νῆας 23.162; also of things, σκέδασον δ' ἀπὸ κήδεα θυμοῦ Od.8.149; ἠέρα μὲν σκέδασεν Il.17.649, cf. Od.13.352; <b class="b3">τῶν νῦν αἷμα.. ἐσκέδασ' ὀξὺς Ἄρης</b> [[shed]] the blood [[all round]], Il.7.330; πάχνην.. ἥλιος σκεδᾷ πάλιν A.''Pr.''25; ὄσα φαίνολις ἐσκέδασ' αὔως Sapph.95; <b class="b3">τρίαιναν.. σκεδᾷ</b> [[will shiver]] it, A.''Pr.''925; <b class="b3">μὴ σκεδάσαι τῷδ' ἀπὸ κρατὸς βλεφάρων θ' ὕπνον</b> (sleep being conceived of as a cloud over the eyes) S. ''Tr.''989 (anap.); [[scatter abroad]], of Pandora opening the fatal casket, Hes.''Op.''95.<br><span class="bld">II</span> Pass., to [[be scattered]], [[disperse]], σκεδασθῆναι ἀνὰ τὰς πόλιας [[Herodotus|Hdt.]]5.102; of a routed army, Th.4.56,112, 6.52; <b class="b3">σ. καθ' ἁρπαγήν</b>, of plundering parties, X.''An.''3.5.2; ἐπὶ τὰ ἐπιτήδεια Id.''Eq. Mag.''7.9; of the rays of the sun, <b class="b3">πρὶν σκεδασθῆναι θεοῦ ἀκτῖνας</b> to [[be shed abroad]], A.''Pers.''502; of a rumour, to [[be spread abroad]], ἐσκεδασμένου τοῦ λόγου ἀνὰ τὴν πόλιν [[Herodotus|Hdt.]]4.14; also <b class="b3">ὄψις ἐσκεδασμένη</b> vision [[not confined to one object]], X.''Cyn.''5.26.

|elnltext=σκεδάννυμι [σκίδνημι] praes. ook σκίδνημι; en zonder σ- κεδάννυμι, κεδαίνω, κίδνημι; aor. ἐσκέδᾰσα, ep. σκέδᾰσα; aor. pass. ἐσκεδάσθην; perf. med.-pass. ἐσκέδασμαι; fut. σκεδάσω, contr. σκεδῶ act. met acc. ( causat. ) maken dat … zich verspreiden, verspreiden, uiteen jagen:; λαόν... σκέδασεν hij liet het krijgsvolk uiteen gaan Il. 23.162; ἠέρα... σκέδασεν hij dreef de nevel weg Il. 17.649; αἷμα... ἐσκέδασ ( ε ) hij vergoot het bloed Il. 7.330; γυνή... ἐσκέδασ ( ε ) de vrouw deed (de inhoud van het vat) ontsnappen Hes. Op. 95; overdr..; σκέδασον δ’ ἀπὸ κήδεα θυμοῦ verjaag de zorgen uit uw hart Od. 8.149; verbrijzelen:. ἣ τρίκορον αἰχμὴν τὴν Ποσειδῶνος σκεδᾷ die de drietand van Poseidon zal verbrijzelen Aeschl. PV. 925. med.-pass. verspreid worden, zich verspreiden:; οἱ ἐσκεδασμένοι ἐν τῷ πεδίῳ καθ’ ἁρπαγήν de soldaten die zich op rooftocht in de vlakte verspreid hadden Xen. An. 3.5.2; overdr.. ἐσκεδασμένου... τοῦ λόγου ἀνὰ τὴν πόλιν toen het gerucht zich in de stad verspreid had Hdt. 4.14.2.

|mltxt=και σκεδαννύω ΜΑ<br /><b>1.</b> [[σκορπίζω]], [[διασκορπίζω]], [[διασπείρω]] (α. «λαὸν μὲν σκέδασεν κατὰ νῆας», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «οἱ δὲ αὐτῶν... ἐσκεδάσθησαν ἀνὰ τὰς πόλιας», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> (σχετικά με άψυχα ή με καταστάσεις) [[διαλύω]] (α. «τὴν ἐξ ἀπροσεξίας σκότωσίν μοι... ἐπισκήψασαν... σκέδασον», Μηναί<br />β. «πάχνην... [[ἥλιος]] σκεδᾱ», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> [[αφήνω]], [[επιτρέπω]] να διασκορπιστεί [[κάτι]] σε διάφορες κατευθύνσεις ([για την Πανδώρα] «χείρεσσι πίθου... πῶμ' ἀφελοῦσα ἐσκέδασ' ἀνθρώποισι δ' ἐμήσατο κήδεα λυγρά», <b>Ησίοδ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>παθ.</b> <i>σκεδάννυμαι</i> και <i>σκεδαννύομαι</i><br />α) (για τις ακτίνες του Ηλίου) διαχέομαι («πρὶν σκεδασθῆναι θεοῦ ἀκτῑνας», <b>Αισχύλ.</b>)<br />β) (για [[φήμη]] ή λόγο) διαδίδομαι, εξαπλώνομαι, κοινολογούμαι («ἐσκεδασμένου δὲ ἤδη τοῦ λόγου ἀνὰ τὴν πόλην ὡς τεθνεὼς εἴη», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «[[ὄψις]] ἐσκεδασμένη» — όραση, [[θέαση]] που δεν περιορίζεται σε ένα και μόνο [[αντικείμενο]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Το ρ. [[σκεδάννυμι]] ανάγεται, [[κατά]] μία [[άποψη]], στην ΙΕ [[ρίζα]] (<i>s</i>)<i>k</i>(<i>h</i>)<i>ed</i>- / (<i>s</i>)<i>k</i>(<i>h</i>)<i>e</i>-<i>n</i>-<i>d</i>- «[[σχίζω]], [[διασκορπίζω]]» (<b>πρβλ.</b> αβεστ. <i>sčandayeiti</i> «[[σπάζω]], [[καταστρέφω]]», αρχ. ινδ. <i>skhadate</i> «[[σχίζω]]», λιθουαν. <i>skederva</i> «[[θραύσμα]]», αγγλ. <i>scatter</i> «[[διασκορπίζω]]»). Αρχικός τ. ενεστ. [[είναι]] ο τ. [[σκίδνημι]], ενώ ο μτγν. τ. [[σκεδάννυμι]] (<span style="color: red;"><</span> <i>σκεδάσ</i>-<i>νυ</i>-<i>μι</i>) έχει σχηματιστεί από τον σιγματικό αόρ. <i>ἐ</i>-<i>σκέδασ</i>-<i>α</i> με ενεστωτικό [[επίθημα]] -<i>νυ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[κεράννυμι]]: <i>ἐκέρασα</i>, [[πετάννυμι]]: <i>ἐπέτασα</i>). Παρλλ. απαντούν και τύποι ενεστ. [[κεδάννυμι]], [[κίδναμαι]] (δεν [[είναι]], όμως, εύκολο να εξακριβωθεί η [[αρχαιότητα]] της εναλλαγής αυτής του αρκτικού <i>σκ</i>- / <i>κ</i>-), [[καθώς]] και τύποι αορ. <i>κεδάσσαι</i>, <i>κεδασθῆναι</i> (στον Όμ. για μετρικούς λόγους), απ' όπου προήλθαν οι μτγν. τ. ενεστ. [[κεδαίω]], <i>κεδαίομαι</i>].

|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to [[scatter]], [[disperse]], Hom.<br /><b class="num">II.</b> Pass. to be [[scattered]], to [[disperse]], of men, Hdt., Thuc.; of the rays of the sun, Aesch.; of a [[report]], to be [[spread]] [[abroad]], Hdt.