δεῦρο: Difference between revisions

|Definition=(Aeol. δεῦρυ Hdn. Gr.<span class="bibl">2.933</span>, who read [[δεύρω]] in <span class="bibl">Il.3.240</span>), strengthened in Att. δευρί <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>323</span>, <span class="bibl">And.2.10</span>: sometimes written [[δεῦρε]] in Att. Inscrr., as <span class="title">IG</span>12.900: late δευρεί <span class="bibl"><span class="title">Stud.Pal.</span>10.7.6</span> (iv/v A. D.). Adv.: <span class="sense"><span class="bld">I</span> of [[place]], [[hither]], with all Verbs of motion, <span class="bibl">Il.1.153</span>, etc.: strengthened, δ. τόδ' ἵκω <span class="bibl">Od.17.444</span>, cf. <span class="bibl">Il.14.309</span>; in pregn. sense with Verbs of rest, <b class="b2">to [have come hither and] be here</b>, δ. παρέστης <span class="bibl">3.405</span>; πάρεστι δ… ὅδε <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1253</span>; τὰ τῇδε καὶ τὰ δεῦρο πάντ' ἀνασκόπει <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>666</span>: with Art., μακρὸν τὸ δ. πέλαγος <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>663</span>; <b class="b3">τῆς δ. ὁδοῦ</b> ib.<span class="bibl">1165</span>; τὸ τῇδε καὶ τὸ κεῖσε καὶ τὸ δ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>426</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span> 266</span>, <span class="bibl">[315]</span>; δ. ἐλθών <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>143a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> later, [[here]], <b class="b3">τὰ δ</b>., = [[sensible objects]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>991b30</span>; τὰ σώματα τὰ δ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Cael.</span>269b15</span>; τὰ δ. κακά <span class="bibl">Max.Tyr.14.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> used as Interjection, <b class="b2">come on!</b> in Hom. with 2sg. imper. ([[δεῦτε]] ([[quod vide|q.v.]]) being used with pl.), ἄγε δ. <span class="bibl">Il.11.314</span>; δ. ἄγε <span class="bibl">Od.8.145</span>; δ. ἴθι <span class="bibl">Il.3.130</span>; δ. ἴτω <span class="bibl">7.75</span>; δ. ὄρσο <span class="bibl">Od.22.395</span>: later with 2pl. imper., δ. ἴτε <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>1041</span>(lyr.); δ. ἕπεσθε <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span> 724</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> with 1pl. subj., <b class="b3">δεῦρο, φίλη, λέκτρονδε τραπείομεν</b> [[come]] let us... <span class="bibl">Od.8.292</span>, cf. <span class="bibl">Il.17.120</span>, al.; later in this sense with imper., <b class="b3">καί μοι δ. εἰπέ</b> [[here now]], tell me, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>24c</span>; <b class="b3">δεῦρό σου στέψω κάρα</b> [[come]] let me... <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>341</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">c</span> without a Verb, δ. δηὖτε Μοῖσαι Sapph.84; [[δεῦρο]], [[σύ]] [[here]], you! <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>881</span>; <b class="b3">δ. παρὰ Σωκράτη</b> (''[[sc.]]'' [[καθίζου]]) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>144d</span>; <b class="b3">δ. δὴ πάλιν</b> (''[[sc.]]'' [[βλέπε]]) <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>477d</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">d</span> later, <b class="b2">go away!</b> <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">4 Ki.</span>3.13</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> in arguments, <b class="b3">μέχρι δ. τοῦ λόγου</b> up [[to this point]] of the argument, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>217e</span>; τὸ μέχρι δ. ἡμῖν εἰρήσθω <span class="bibl">Id.<span class="title">Lg.</span>814d</span>; δεῦρ' ἀεὶ προεληλύθαμεν <span class="bibl">Id.<span class="title">Plt.</span>292c</span>; ἄχρι δ. Gal.15.453. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> of [[time]], [[until now]], [[hitherto]], Trag. (v. infr.) and Prose, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>21d</span>; μέχρι τοῦ δ. <span class="bibl">Th.3.64</span>, Onos.<span class="title">Praef.</span>7, <span class="bibl"><span class="title">PLond.</span> 2.358.16</span> (ii A.D.); [[μέχριδεύρου]] (sic) <span class="bibl"><span class="title">PGen.</span>47.8</span> (iv A. D.); εἰς τὴν δ. <span class="bibl">Hld.1.19</span>; ἐξ ἕω μέχρι δ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>811c</span>; δεῦρ' ἀεί <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>670</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ion</span> 56</span>, etc.; paratrag. in <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>1135</span>; δεῦρό γ' ἀεί <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>596</span>.</span>

|btext=<i>adv.</i><br /><b>1</b> <i>avec idée de lieu</i> ici <i>avec mouv.</i><br /><b>2</b> <i>avec idée de temps</i> jusqu’ici, jusqu'à présent.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>lit.</i> aurè, <i>arm.</i> ur, <i>ombr.</i> uru, de m. sign., avec particule lative -δε placée en tête.

|elnltext=δεῦρο, adv., Att. ook δεῦρι, ep. ook δεύρω van plaats hierheen, hier adv., bij werkw., van beweging:; οὐ γὰρ ἐγώ... ἤλυθον... δεῦρο μαχησόμενος want ik ben niet hierheen gekomen om te vechten Il. 1.153; versterkt met τόδε:; νῦν δεῦρο τόδ’ ἵκω ik ben nu hier gekomen Od. 17.444; met andere werkw.:; πάρεστι δεῦρο... ὅδε hij staat hier voor ons Soph. OC 1253; met lidw.:; τὸ τῇδε καὶ τὸ κεῖσε καὶ τὸ δεῦρο hierlangs en daarheen en hierheen Aristoph. Av. 426; met gen. partit.: μέχρι δεῦρο τοῦ λόγου tot aan dit punt van het betoog Plat. Symp. 217e. als interjectie vooruit, met imperat.:; δεῦρ’ ἴθι vooruit, kom Il. 3.130; met conj. 1 plur.:; δεῦρο, φίλη, λέκτρονδε τραπείομεν vooruit liefje, laten we ons naar bed begeven Od. 8.292; zonder werkw.:; δεῦρο, σύ hier, jij! Aristoph. Pax 881; uitbr..:. καί μοι δεῦρο εἰπέ kom op, zeg mij (‘zeg op!’) Plat. Ap. 24c. van tijd tot nu toe:; δεῦρό γ’ ἀεί tot nog toe Aeschl. Eum. 596; οὐ διήρκεσε δεῦρο ὁ λόγος het verhaal is niet tot nu toe bewaard gebleven Plat. Tim. 21d; met μέχρι of ἄχρι:. ἐξ ἕω μέχρι δεῦρο sinds vanmorgen tot nu toe Plat. Lg. 811c.

|mltxt=δεῡρο και [[δεύρω]] και αιολ. δεῡρυ και αττ. επιτ. [[δευρί]] και δεῡρε και δευρεί) (Α)<br /><b>1.</b> (με ρήματα κινήσεως [[σημαντικά]]) εδώ, [[προς]] τα εδώ («[[ἦλθον]] αἰχμητάων δεῡρο μαχησόμενος», Ιλ.)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «τὰ δεῡρο» — τα αισθητά όντα<br /><b>3.</b> (σε συζητήσεις, επιχειρήματα και αποδείξεις) ως αυτό το [[σημείο]] («[[μέχρι]] μὲν οὖν δὴ δεῡρο τοῦ λόγου [[καλῶς]] μὲν ἄν ἔχοι»)<br /><b>4.</b> (χρησιμοποιούμενο ως παρακελευσματικό [[μόριο]] με β' εν. πρόσ. προστ.) εδώ! από δω! [[εμπρός]]! («ἀλλ' ἄγε δεῡρο», Ιλ.) (με το β' πληθ. σε [[χρήση]] το [[δεύτε]])<br /><b>5.</b> ([[χωρίς]] [[ρήμα]]) «δεῡρο σύ», «Θεαίτητε, δεῡρο [[παρά]] Σωκράτη» (<b>Πλάτ.</b>, Θεαίτ.)<br /><b>6.</b> πήγαινε [[προς]] («δεῡρο πρὸς τοὺς προφήτας», ΠΔ)<br /><b>7.</b> (για χρόνο) [[μέχρι]] [[τώρα]], [[μέχρι]] εδώ, έως [[τώρα]] («καὶ δεῡρό γ' ἀεί τὴν τύχην οὐ [[μέμφομαι]]» (<b>Αισχ.</b>, Ευμ.).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[δεύρο]] πιθ. <span style="color: red;"><</span> <i>δε</i>-<i>υρο</i> <span style="color: red;"><</span> <i>δε</i>-<i>αυρο</i> ([[πρβλ]]. τη [[γλώσσα]] του Ησυχίου «[[πέδευρα]]<br />ύστερα» όπου το λακων [[πέδευρα]] <span style="color: red;"><</span> [[πεδά]]- <i>αυρα</i>). Το α' συνθετικό της λ. [[δεύρο]] [[είναι]] [[προφανώς]] το επιθηματικό [[στοιχείο]] -<i>δε</i>, που εδώ λειτουργεί ως προθεματικό. Η λ. [[δεύρο]], με αρχική επιρρηματική [[σημασία]] «εδώ», εξέλαβε προστακτική [[χροιά]] «έλα εδώ» ([[πρβλ]]. λιθ. <i>aure</i>, [[λέξη]] συνώνυμη του [[δεύρο]], [[καθώς]] και αρμ. <i>ur</i> «[[προς]] τα εδώ» <span style="color: red;"><</span> <i>ure</i>, ουμβρ. <i>uru</i> «[[εκεί]]»). Παράλληλοι τύποι του [[δεύρο]] [[είναι]]: ο αιολ. τ. <i>δεύρυ</i> ([[πρβλ]]. <i>άλλυ</i>-<i>δις</i>)<br />ο τ. [[δευρί]] με το επιτατικό δεικτικό -<i>ί</i>, του οποίου [[άλλη]] [[μορφή]] [[είναι]] το <i>δευρεί</i>, εύχρηστο από το 400 μ.Χ.<br />ο τ. [[δεύρω]] σχηματισμένος [[κατά]] το <i>πρόσ</i>(<i>σ</i>)<i>ω</i><br /><i>ο</i> μεμονωμένος τ. <i>δεύρε</i> ενικού αριθμού που σχηματίστηκε σύμφωνα με ρηματικούς τύπους προστακτικής σε -<i>ε</i>, ενώ το [[δεύτε]], τ. πληθυντικού αριθμού που διατηρήθηκε στην Νέα Ελληνική, προέρχεται από το [[δεύρο]] ([[πρβλ]]. [[δεύρο]] ίτε</i>)].

|etymtx=Grammatical information: adv.<br />Meaning: <b class="b2">(to)here</b>, also as interjection and imperative (come here), to which the plur. [[δεῦτε]] (Il.); rare sing. [[δεῦρε]] (Att. inscr.; after the imperatives in <b class="b3">-ε</b>); also [[δευρί]] (Ar., And.) with deictic <b class="b3">-ι</b>; Aeol. [[δεῦρυ]] (Hdn.) like <b class="b3">ἄλλυ-(δις</b>), <b class="b3">δεύρω Γ</b> 240 (Hdn.) after <b class="b3">πρόσ(σ)ω</b>.<br />Dialectal forms: Myc. <b class="b2">dewero-(ai-ko-ra-i-ja</b>) /[[deuro-]]/? a province of Pylos<br />Origin: IE [Indo-European] [181] <b class="b2">*de-u-ro</b>? <b class="b2">(to) here</b><br />Etymology: The form recalls synonymous Lith. <b class="b2">aurè</b> (Av. [[avarǝ]] may have original [[-r]]); s. esp. Nyberg Symb. phil. Danielsson 237ff. Further compare Arm. [[ur]] <b class="b2">(to)where</b>, from <b class="b2">*ure</b>, cf. [[ure-k]] [[to some place]] and Umbr. [[uru]] [[illo]]. It begins with the demonstrative adverb <b class="b3">*δε</b> (cf. the postposition <b class="b3">-δε</b>). Cf. Lac. <b class="b3">πέδευρα ὕστερα</b> H. S. also Fraenkel Lit. et. Wb. s. <b class="b2">aurè</b>. Ruijgh, Minos 12, 441-50.

|ftr='''δεῦρο''': {deũro}<br />'''Grammar''': Adv.<br />'''Meaning''': ‘(hier)her’, auch als Interjektion und imperativisch [[auf]], [[wohlan]], wozu der Plur. [[δεῦτε]] (seit Il.); vereinzelter Sing. [[δεῦρε]] (att. Inschr.; nach den Imperativen auf -ε); daneben [[δευρί]] (Ar., And.) mit deiktischem -ί; äol. [[δεῦρυ]] (Hdn.) wie ἄλλυ-(δις), [[δεύρω]] Γ 240 (Hdn.) nach πρόσ(σ)ω.<br />'''Etymology''': Das Wort erinnert im Ausgang stark an die synonymen lit. ''aurè'', aw. ''avarə'' und dürfte mit diesen irgendwie zusammenhängen; s. bes. Nyberg Symb. phil. Danielsson 237ff. mit älterer Lit. und weiteren iranischen Formen. Außerdem kommen in Betracht arm. ''ur'' ‘wo(hin)’, aus *''ure'', vgl. ''ure''-''k''‘ ‘irgendwo(hin)’ und umbr. ''uru'' [[illo]]. Das Anfangselement ist schon längst als ein demonstratives Adverb *δε (vgl. die Postposition -δε) erklärt worden; somit eigentlich *δεαυρο oder (weniger gut) *δευρο? Ähnlich lak. πέδευρα· ὕστερα H. aus [[πεδά]]-*αυρα? Weitere Einzelheiten bei Nyberg a. a. O.; außerdem Fraenkel Lit. et. Wb. s. ''aurè''; auch WP. 1, 13 und 188. — Verfehlt Pisani Ist. Lomb. 73, 531ff.<br />'''Page''' 1,371-372