σελήνη: Difference between revisions
ἀμείνω δ' αἴσιμα πάντα (Odyssey VII.310 / XV.71) → all things are better in moderation
(4) |
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") |
||
| (43 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=selini | |Transliteration C=selini | ||
|Beta Code=selh/nh | |Beta Code=selh/nh | ||
|Definition=ἡ, Dor. σελάνα [λᾱ] | |Definition=ἡ, Dor. [[σελάνα]] [λᾱ] Pi.O.10.75, Aeol. [[σελάννα]] Sapph. 3,53; cf. also [[σεληναίη]]:—<br><span class="bld">A</span> the [[moon]], [[σελήνη πλήθουσα]] = the [[full moon]], Il.18.484; σελήνη [[ἀέξω|ἀεξομένη]], [[ὀλίγη]] [[κεράεις|κεράεσσι]], Arat.780,733; a [[moon's breadth]], [[measure]] used by early [[astronomer]]s, Ptol.Alm.9.10; [[νουμηνία]] κατὰ σελήνην, i.e. by the [[lunar]] [[month]], Th.2.28, cf. SIG683.44 (ii B.C.); τὰς ἡμέρας κατὰ σελήνη [[ἄγειν]] D.L.1.59, cf. PHib.1.27.42 (iii B.C.); [[πρὸς τὴν σελήνην]] [[ὁρᾶν]] = by [[moonlight]], And.1.38, cf. X.HG5.1.9; ἐν σελήνῃ Ach.Tat.3.2; ἡ ἐκ τῆς σελήνης [[νόσος]],= [[σεληνιασμός]], Ael.NA14.27; τὴν σελήνην [[καθελεῖν]], of [[Thessalian]] [[witch]]es, Ar.Nu.750, cf. Pl.Grg.513a, Sosiph. 1.<br><span class="bld">b</span> [[month]], [[δεκάτῃ σελήνῃ]] in the [[tenth]] [[moon]], E.El.1126, cf. Alc.431, Tr.1075 (lyr.); πολλὰς σελήνας Id.Hel.114; τὰς ἡμέρας τῆς σελήνης Astramps.Orac.p.3 H.; [[ὁρῶν]] ἄγουσαν τὴν σελήνην εἰκάδας Ar.Nu.17.<br><span class="bld">2</span> a [[moon-shaped]] [[wheaten]] [[cake]], E.Fr.350, cf. Alciphr.2.4, Poll.6.76.<br><span class="bld">3</span> a [[round]] [[table]], or [[tripod]], Ath.11.489d.<br><span class="bld">4</span> name of a plant, Ps.-Plu.Fluv.18.5; cf. [[σελήνιον]] ΙΙ.<br><span class="bld">II</span> as fem. pr. n., [[Selene]], the [[goddess]] of the [[moon]] (never in Hom.), Hes.Th.371, h.Merc.100, etc. ([[σελήνη]], [[σελάνα]], [[σελάννα]]) fr. *σελάσνᾱ, cf. [[σέλας]].) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0870.png Seite 870]] ἡ (vgl. [[σέλας]], verwandt mit ἕλη, [[εἵλη]]), der | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0870.png Seite 870]] ἡ (vgl. [[σέλας]], verwandt mit ἕλη, [[εἵλη]]), der [[Mond]]; Hom. ἐν οὐρανῷ ἄστρα φαεινὲν ἀμφὶ σελήνην φαίνεται, Il. 8, 555; εὐώπιδος σελάνας [[φάος]], Pind. Ol. 11, 75; Folgde überall; σ. πλήθουσα, l. 18, 484; ἐν σελήνῃ, im Mondscheine, auch πρὸς τὴν σελήνην, Andoc. 1, 38. – Auch ein runder, mondförmiger Kuchen od. ein solches Brot von Weizenmehl. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{bailly | ||
| | |btext=ης (ἡ) :<br /><b>1</b> [[la lune]] : [[σελήνη]] πλήθουσα IL pleine lune ; [[νουμηνία]] κατὰ σελήνην THC le commencement du mois lunaire, <i>p. opp. au mois du calendrier</i> ; πρὸς τὴν σελήνην, εἰς τὴν σελήνην à la clarté de la lune ; ἡ ἐκ τῆς σελήνης [[νόσος]] ÉL la maladie causée par l'influence de la lune, <i>càd</i> l'épilepsie;<br /><b>2</b> <i>p. anal.</i> sorte de plante.<br />'''Étymologie:''' [[σέλας]]. | ||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=σελήνη -ης, ἡ, Aeol. σελάννα, Dor. σελᾱ́να [σέλας] maan:. σελήνη πλήθουσα volle maan Il. 18.484; δέδυκε μὲν ἀ σελάννα de maan is ondergegaan Sapph. 168b.1; πρὸς τὴν σελήνην in het licht van de maan Xen. Hell. 5.1.9. maand:. πολλὰς σελήνας gedurende vele maanden Eur. Hel. 114; νουμηνίᾳ κατὰ σελήνην op de eerste dag van de maand Thuc. 2.28. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''σελήνη:''' дор. [[σελάνα|σελάνᾱ]] (λᾱ), эол. [[σελάννα]] ἡ<br /><b class="num">1</b> [[луна]]: σ. πλήθουσα Hom. и πεπληρωμένη Her. полная луна; πρὸς и εὶς τὴν σελήνην Xen., Aeschin. при лунном свете; [[νουμηνία]] κατὰ σελήνην Thuc. начало лунного месяца;<br /><b class="num">2</b> поэт. месяц: σελήνας δώδεκ᾽ ἐκπληρουμένας Eur. в течение полных двенадцати месяцев;<br /><b class="num">3</b> «[[луночка]]» (круглая лепешка) Eur.;<br /><b class="num">4</b> [[лунная трава]] (βοτάντ) σ. καλουμένη Plut. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 26: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=σελήνης, ἡ (from [[σέλας]] [[brightness]]), from | |txtha=σελήνης, ἡ (from [[σέλας]] [[brightness]]), from Homer down, [[Hebrew]] יָרֵחַ, the [[moon]]: Revelation 21:23. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η, ΝΜΑ, και Σελήνη Ν, και δωρ. τ. [[σελάνα]], και αιολ. τ. [[σελάννα]] Α<br /><b>1.</b> ο [[μοναδικός]] [[φυσικός]] [[δορυφόρος]] της Γης, το πλησιέστερο [[προς]] αυτήν [[ουράνιο]] [[σώμα]] που περιφέρεται [[γύρω]] από τον πλανήτη μας από τα δυτικά [[προς]] τα ανατολικά σε [[μέση]] [[απόσταση]] 384.000 [[περίπου]] χιλιόμετρα, το [[φεγγάρι]] (α. «κάθισε για να πούμε ύμνο στα κάλλη / της σελήνης, - νέα [[σελήνη]]», <b>Σολωμ.</b><br />β. «ὡς δ' ὄτ' ἐν οὐρανῷ ἄστρα φαεινὴν ἀμφὶ σελήνην φαίνετ'», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> το φως που ανακλά στη Γη το [[σώμα]] αυτό<br /><b>3.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>η Σελήνη</i><br /><b>μυθ.</b> θεά, [[αδελφή]] του Ηλίου και της Ηούς, [[κόρη]] του Υπερίωνος και της Ευρυφαέσσης ή Θείας, η οποία ονομαζόταν και Μήνη ή [[Τιτανίς]] ή [[Φοίβη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[δορυφόρος]] πλανήτη («οι σελήνες του Κρόνου)<br /><b>2.</b> [[γένος]] περκόμορφων ψαριών του Ατλαντικού Ωκεανού<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[σελήνη]] του μέλιτος»<br /><b>μτφ.</b> ο [[πρώτος]] [[μήνας]] [[μετά]] τον γάμο, αλλ. [[μήνας]] του μέλιτος<br />β) «φάσεις της Σελήνης»<br /><b>αστρον.</b> καθεμιά από τις μεταβολές της όψης του φωτιζόμενου τμήματος της Σελήνης<br />γ) «νέα Σελήνη»<br /><b>αστρον.</b> [[φάση]] της Σελήνης [[κατά]] την μηνιαία [[περιφορά]] της [[γύρω]] από την Γη, όταν βρίσκεται [[μεταξύ]] Ηλίου και Γης και στρέφει [[προς]] την Γη την αθέατη, σκοτεινή της όψη, [[οπότε]] ο [[σεληνιακός]] [[δίσκος]] [[είναι]] παντελώς [[αόρατος]] από τον πλανήτη μας<br />δ) «Σελήνη του αμητού»<br /><b>αστρον.</b> η Πανσέληνος που συμβαίνει [[κατά]] την φθινοπωρινή [[ισημερία]], όταν η επιβράδυνσή της [[είναι]] η ελάχιστη, σε [[σχέση]] με τις άλλες Πανσελήνους του έτους και [[έτσι]] υπάρχει [[σεληνόφως]] [[νωρίς]] το [[απόγευμα]] για ασυνήθιστο αριθμό ημερών<br />ε) «[[κύκλος]] της Σελήνης»<br /><b>αστρον.</b> χρονική [[περίοδος]] 235 σεληνιακών συνοδικών μηνών που εισήγαγε τον 5ο π.Χ. αιώνα στην [[αστρονομία]] ως [[έννοια]] ο [[Αθηναίος]] [[αστρονόμος]] Μέτων και η οποία ισοδυναμεί με 19 έτη 365 ημερών και 5/19 της ημέρας, περίοδο [[μετά]] την οποία οι φάσεις της σελήνης επαναλαμβάνονται [[κατά]] τις ίδιες ακριβώς ημερομηνίες, [[γεγονός]] που επιτρέπει την [[προσέγγιση]] [[ανάμεσα]] στο ηλιακό και στο σεληνιακό [[έτος]], αλλ. [[κύκλος]] του Μέτωνος<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[σεληνιακός]] [[μήνας]] («δεκάτῃ σελήνῃ παιδός», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>2.</b> [[είδος]] γλυκίσματος σε [[σχήμα]] σελήνης («σελήνας<br />πόπανα τῷ ἄστρῳ ὅμοια, πέμματα», <b>Ησύχ.</b>)<br /><b>3.</b> στρογγυλό [[τραπέζι]]<br /><b>4.</b> [[ονομασία]] φυτού<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[νουμηνία]] κατὰ σελήνην» — [[νουμηνία]] [[κατά]] τον σεληνιακό [[μήνα]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τον [[χρονικό]] υπολογισμό τών μηνών με το [[ημερολόγιο]]<br />β) «ἡ ἐκ τῆς σελήνης [[νόσος]]» — ο [[σεληνιασμός]]<br />γ) «[[σελήνη]] πλήθουσα» — η [[πανσέληνος]]<br />δ) «ὄρη Σελήνης» — φανταστικά όρη που βρίσκονταν, [[κατά]] την [[αντίληψη]] τών Αρχαίων, σε [[περιοχή]] της Αφρικής, [[μεταξύ]] της Λίμνης τών Καταρρακτών και της Λίμνης τών Κροκοδείλων, [[δηλαδή]] στη σημερινή Αιθιοπία, αλλ. | |mltxt=η, ΝΜΑ, και Σελήνη Ν, και δωρ. τ. [[σελάνα]], και αιολ. τ. [[σελάννα]] Α<br /><b>1.</b> ο [[μοναδικός]] [[φυσικός]] [[δορυφόρος]] της Γης, το πλησιέστερο [[προς]] αυτήν [[ουράνιο]] [[σώμα]] που περιφέρεται [[γύρω]] από τον πλανήτη μας από τα δυτικά [[προς]] τα ανατολικά σε [[μέση]] [[απόσταση]] 384.000 [[περίπου]] χιλιόμετρα, το [[φεγγάρι]] (α. «κάθισε για να πούμε ύμνο στα κάλλη / της σελήνης, - νέα [[σελήνη]]», <b>Σολωμ.</b><br />β. «ὡς δ' ὄτ' ἐν οὐρανῷ ἄστρα φαεινὴν ἀμφὶ σελήνην φαίνετ'», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> το φως που ανακλά στη Γη το [[σώμα]] αυτό<br /><b>3.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>η Σελήνη</i><br /><b>μυθ.</b> θεά, [[αδελφή]] του Ηλίου και της Ηούς, [[κόρη]] του Υπερίωνος και της Ευρυφαέσσης ή Θείας, η οποία ονομαζόταν και Μήνη ή [[Τιτανίς]] ή [[Φοίβη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[δορυφόρος]] πλανήτη («οι σελήνες του Κρόνου)<br /><b>2.</b> [[γένος]] περκόμορφων ψαριών του Ατλαντικού Ωκεανού<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[σελήνη]] του μέλιτος»<br /><b>μτφ.</b> ο [[πρώτος]] [[μήνας]] [[μετά]] τον γάμο, αλλ. [[μήνας]] του μέλιτος<br />β) «φάσεις της Σελήνης»<br /><b>αστρον.</b> καθεμιά από τις μεταβολές της όψης του φωτιζόμενου τμήματος της Σελήνης<br />γ) «νέα Σελήνη»<br /><b>αστρον.</b> [[φάση]] της Σελήνης [[κατά]] την μηνιαία [[περιφορά]] της [[γύρω]] από την Γη, όταν βρίσκεται [[μεταξύ]] Ηλίου και Γης και στρέφει [[προς]] την Γη την αθέατη, σκοτεινή της όψη, [[οπότε]] ο [[σεληνιακός]] [[δίσκος]] [[είναι]] παντελώς [[αόρατος]] από τον πλανήτη μας<br />δ) «Σελήνη του αμητού»<br /><b>αστρον.</b> η Πανσέληνος που συμβαίνει [[κατά]] την φθινοπωρινή [[ισημερία]], όταν η επιβράδυνσή της [[είναι]] η ελάχιστη, σε [[σχέση]] με τις άλλες Πανσελήνους του έτους και [[έτσι]] υπάρχει [[σεληνόφως]] [[νωρίς]] το [[απόγευμα]] για ασυνήθιστο αριθμό ημερών<br />ε) «[[κύκλος]] της Σελήνης»<br /><b>αστρον.</b> χρονική [[περίοδος]] 235 σεληνιακών συνοδικών μηνών που εισήγαγε τον 5ο π.Χ. αιώνα στην [[αστρονομία]] ως [[έννοια]] ο [[Αθηναίος]] [[αστρονόμος]] Μέτων και η οποία ισοδυναμεί με 19 έτη 365 ημερών και 5/19 της ημέρας, περίοδο [[μετά]] την οποία οι φάσεις της σελήνης επαναλαμβάνονται [[κατά]] τις ίδιες ακριβώς ημερομηνίες, [[γεγονός]] που επιτρέπει την [[προσέγγιση]] [[ανάμεσα]] στο ηλιακό και στο σεληνιακό [[έτος]], αλλ. [[κύκλος]] του Μέτωνος<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[σεληνιακός]] [[μήνας]] («δεκάτῃ σελήνῃ παιδός», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>2.</b> [[είδος]] γλυκίσματος σε [[σχήμα]] σελήνης («σελήνας<br />πόπανα τῷ ἄστρῳ ὅμοια, πέμματα», <b>Ησύχ.</b>)<br /><b>3.</b> στρογγυλό [[τραπέζι]]<br /><b>4.</b> [[ονομασία]] φυτού<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[νουμηνία]] κατὰ σελήνην» — [[νουμηνία]] [[κατά]] τον σεληνιακό [[μήνα]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τον [[χρονικό]] υπολογισμό τών μηνών με το [[ημερολόγιο]]<br />β) «ἡ ἐκ τῆς σελήνης [[νόσος]]» — ο [[σεληνιασμός]]<br />γ) «[[σελήνη]] πλήθουσα» — η [[πανσέληνος]]<br />δ) «ὄρη Σελήνης» — φανταστικά όρη που βρίσκονταν, [[κατά]] την [[αντίληψη]] τών Αρχαίων, σε [[περιοχή]] της Αφρικής, [[μεταξύ]] της Λίμνης τών Καταρρακτών και της Λίμνης τών Κροκοδείλων, [[δηλαδή]] στη σημερινή Αιθιοπία, αλλ. Σεληναῖα ὄρη.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[σελήνη]] (<span style="color: red;"><</span> <i>σελάσ</i>-<i>νᾱ</i>) παράγεται από την λ. [[σέλας]] «έντονη [[λάμψη]], [[ακτινοβολία]]» με [[επίθημα]] -<i>νη</i> (<span style="color: red;"><</span> -<i>n</i><i>ā</i>), όπως και το λατ. <i>luna</i> «[[σελήνη]]» έχει παραχθεί με το ίδιο [[επίθημα]] από το ουδ. <i>lux</i> «φως, [[λάμψη]]». Η λ. [[σελήνη]] έχει αντικαταστήσει την αρχ. [[ονομασία]] για το [[φεγγάρι]] [[μήνη]] (<span style="color: red;"><</span> <i>μήν</i>, <i>μηνός</i> «[[μήνας]]», <b>βλ. λ.</b> [[μήνας]]) προκειμένου να εκφράσει την έντονη [[ακτινοβολία]] που ανακλά το [[ουράνιο]] αυτό [[σώμα]] (<b>πρβλ.</b> και [[φεγγάρι]] <span style="color: red;"><</span> [[φέγγος]]). Η λ. [[σελήνη]], [[τέλος]], χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες δοξασίες θρησκευτικού και μεταφυσικού περιεχομένου (<b>πρβλ.</b> [[σεληνιάζομαι]], [[σεληνιασμός]]), [[γεγονός]] που συνδέεται ίσως με το θηλυκό [[γένος]] της λ.]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''σελήνη:''' ἡ, Δωρ. [[σελάνα]] ([[σέλας]]),<br /><b class="num">I.</b> [[φεγγάρι]], Λατ. [[luna]], σε Όμηρ.· [[σελήνη]] πλήθουσα, [[πανσέληνος]], ολόγιομο [[φεγγάρι]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[νουμηνία]] | |lsmtext='''σελήνη:''' ἡ, Δωρ. [[σελάνα]] ([[σέλας]]),<br /><b class="num">I.</b> [[φεγγάρι]], Λατ. [[luna]], σε Όμηρ.· [[σελήνη]] πλήθουσα, [[πανσέληνος]], ολόγιομο [[φεγγάρι]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[νουμηνία]] κατὰ σελήνην, δηλ. με [[βάση]] τον σεληνιακό [[μήνα]], σε Θουκ.· <i>πρὸς τὴν σελήνην</i>, με το φεγγαρόφωτο, σε Ξεν.· ομοίως, <i>εἰς τὴν σελήνην</i>, σε Αισχίν.· <i>τὴν σελήνην καθαιρεῖν</i>, το lunam deducere του Ορατίου, λέγεται για τις μάγισσες, σε Αριστοφ.· <i>δεκάτῃ σελήνῃ</i>, κατά το δέκατο [[φεγγάρι]], δηλ. κατά τον δέκατο [[μήνα]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> ως θηλ. κύριο όνομα, η [[Σελήνη]], η [[θεά]] του φεγγαριού, σε Ησίοδ. κ.λπ. | ||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''σελήνη''': Δωρικ. [[σελάνα]], ἕσπερον … σελάνας ἐρατὸν [[φάος]] Πινδ. Ο. 10. 90. κλ., Αἰολικ. σελάννα Σαπφὼ 3. 58 (πρβλ. [[κρήνη]], [[κράννα]]), Ahr. d. Aeol. 1, σελ. 65· πρβλ. [[ὡσαύτως]] [[σεληναίη]]· - τὸ «φεγγάρι», Λατ. luna, Ὅμ., κλ., πρβλ. [[κύκλος]] ΙΙ. 4· σ. πλήθουσα, ἡ [[πανσέληνος]], Ἰλ. Σ. 484· σ. ἀεξομένη, ὀλίγη κεράεσσι Ἄρατ. 780, 733· [[νουμηνία]] κατὰ σελήνην, δηλ. κατὰ τὸν σεληνικὸν μῆνα, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸν διὰ τοῦ ἡμερολογίου ὑπολογισμόν τῶν μηνῶν, Θουκ 2. 28· τὰς ἡμέρας κατὰ σ. ἄγειν Διογ. Λ. 1. 59· πρὸς τὴν σελήνην ὁρᾶν, μὲ τὸ φῶς τῆς σελήνης, Ἀνδοκ. 6. 18, πρβλ. Ξεν. Ἑλλ. 1. 5, 9· [[ὡσαύτως]], εἰς τὴν σ. Αἰσχίν. 67. 35· ἐν σελήνῃ Ἀχιλλ. Τάτ. 3. 2· - ἡ ἐκ τῆς σ. [[νόσος]], = σεληνισμός, Αἰλ. π. Ζ. 14. 27· τὴν σ. καθαιρεῖν, τὸ τοῦ Ὁρατίου luna deducere, ἐπὶ τῶν Θεσσαλῶν μαγισσῶν, Ἀριστοφ. Νεφ. 750, Πλάτ. Γοργ. 513Α· - [[ὡσαύτως]] ἐπὶ μηνός, [[δεκάτη]] [[σελήνη]], κατὰ τὸν δέκατον μῆνα, Εὐρ. Ἠλ. 1126, πρβλ. Ἀλκ. 431, Τρῳ. 1075· πολλὰς σελήνας ὁ αὐτ. ἐν Ἑλ. 114. - Ἡ [[πανσέληνος]] ἐθεωρεῖτο ἐποχὴ εὐοίωνος διὰ γάμους, ἴδε ἐν λέξ. [[διχόμηνις]]· ἐν ᾧ ἡ νέα [[σελήνη]] ἦτο ὁ [[χρόνος]] καθ’ ὃν ἐπληρώνοντο οἱ τόκοι τῶν δανείων (ὡς ἐν Ρώμῃ αἱ Calendae), Ἀριστοφ. Νεφ. 17, 1131 κἑξ.· πρβλ. ἕνος Ι. 2. 2) [[σίτινος]] [[πλακοῦς]] [[στρογγύλος]] τὸ [[σχῆμα]] ἢ [[σεληνοειδής]], [[μηνοειδής]], Εὐρ. Ἀποσπ. 352, πρβλ. Ἀλκίφρονα 2. 4, Πολυδ. Ϛ΄, 76. 3) κυκλικὴ [[τράπεζα]], κτλ., Ἀθήν. 489C. 4) [[ὄνομα]] φυτοῦ τινος, Ψευδο-Πλούτ. 1161Β, πρβλ. [[σελήνιον]] ΙΙ. 5) ἡ φαλακρὰ κορυφὴ τῆς κεφαλῆς, Συνέσ. 74C κἑξ., Νικήτ. Χρον. 222Α. ΙΙ. ὡς θηλ. κύριον [[ὄνομα]], ἡ θεὰ τῆς σελήνης, [[οὐδαμοῦ]] παρ’ Ὁμ., Nitzsch εἰς Ὀδ. Ι. 144· κατὰ τὸν Ἡσ. ἐν Θεογ. 371 κἑξ., ἦτο δὲ [[θυγάτηρ]] τοῦ Ὑπερίονος καὶ τῆς Θείας· ἐν δὲ Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 100, ὁ πατὴρ αὐτῆς ἦτο ὁ Πάλλας, κατὰ τοὺς μεταγεν. ὁ Ἥλιος· ἡ [[λατρεία]] τῆς σελήνης [[συχνάκις]] συμφωνεῖ πρὸς τὴν τῆς Ἀρτέμιδος, Nitzsch ἔνθ’ ἀνωτ. (Τὸ [[σελήνη]] φανερῶς συγγενεύει πρὸς τὸ [[σέλας]] (ὃ ἴδε), ὡς τὸ Λατιν. luna (Lucina) πρὸς τὸ luceo· ἴδε [[σείριος]], καὶ πρβλ. Μ. Müller Chips, 1, κεφ. xv). - Καθ’ Ἡσύχ.: «σελήνας· πόπανα, τῷ ἄστρῳ ὅμοια πέμματα». | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[moon]] (Il.).<br />Other forms: Dor. <b class="b3">-άνα</b>, Aeol. <b class="b3">-άννα</b>.<br />Compounds: Often as 2. member, e.g. <b class="b3">ἀ-σέληνος</b> [[moonless]] (Th. a.o.).<br />Derivatives: 1. <b class="b3">σελην-αίη</b>, Dor. [[σελαναία]] f. = [[σελήνη]] (ep. poet. Il.; like [[Ἀθηναίη]] a. o., Schwyzer 469); 2. <b class="b3">-ιον</b> n. [[phase of the moon]], [[contour of the moon etc.]] (Arist., Thphr. a. o.), also as plantname like <b class="b3">-ῖτις</b> a.o. (Strömberg 133); 3. des. of moon-shaped ornaments: <b class="b3">-άριον</b> n., <b class="b3">-ίς</b> f., <b class="b3">-ίσκος</b> m. (late); 4. <b class="b3">-ίτης</b> (<b class="b3">λί-θος</b>) m. "moonstone", [[selenite]] (Dsc. a. o.; Redard 60), also (f. <b class="b3">-ῖτις</b>) <b class="b2">moon dweller etc.</b> (Luc., Ath. a. o.); 5. <b class="b3">-ιεῖα</b> n. pl. [[moon feast]] (pap. IIa; Mayser I:3, 95); 6. Adj. <b class="b3">-αῖος</b> [[moonlit]], [[concerning the moon]] (Orac. ap. Hdt., A. R. a. o.), <b class="b3">-ιακός</b> [[belonging to the moon]] (Plu. a.o.; after <b class="b3">ἡλι-ακός</b>); 7. Verb <b class="b3">-ιάζομαι</b> (Ev. Matt., Vett. Val.), also -(<b class="b3">ι)άζω</b>, <b class="b3">-ιάω</b> (Man.), [[to be moonstruck]], [[i.e. to be epileptic]] with <b class="b3">-ιασμός</b> m. (Vett. Val.).<br />Origin: GR [a formation built with Greek elements]<br />Etymology: Formation with <b class="b3">να-</b>suffix from [[σέλας]] (s. v.) after the older synonym in Lat. [[lūna]] etc.; s. [[λύχνος]] and Scherer Gestirnnamen 71 ff. w. further lit. Cf. on 2. [[μήν]]. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[σελήνη]], ἡ, [[σέλας]]<br /><b class="num">I.</b> the [[moon]], Lat. [[luna]], Hom.; ς. πλήθουσα the [[full]]- [[moon]], Il.; [[νουμηνία]] κατὰ σελήνην, i. e. by the [[lunar]] [[month]], Thuc.; πρὸς τὴν σελήνην by [[moonlight]], Xen.; so, εἰς τὴν ς. Aeschin.:— τὴν ς. καθαιρεῖν, Hor.'s lunam deducere, of witches, Ar.; δεκάτῃ σελήνῃ in the [[tenth]] [[moon]] (i. e. [[month]]), Eur.<br /><b class="num">II.</b> as fem. [[prop]]. n., [[Selene]], the [[goddess]] of the [[moon]], Hes., etc. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''σελήνη''': {selḗnē}<br />'''Forms''': dor. -άνα, äol. -άννα<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Mond]] (seit Il.).<br />'''Composita''': Oft als Hinterglied, z.B. [[ἀσέληνος]] [[mondlos]] (Th. u.a.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[σεληναίη]], dor. σελαναία f. = [[σελήνη]] (ep. poet. seit Il.; wie [[Ἀθηναίη]] u. a., Schwyzer 469); 2. -ιον n. [[Mondphase]], [[Umriß des Mondes]] (Arist., Thphr. u. a.), auch als Pfl.name wie -ῖτις u.a. (Strömberg 133); 3. Ben. von mondförmigen Schmucksachen: -άριον n., -ίς f., -ίσκος m. (spät); 4. -ίτης ([[λίθος]]) m. "Mondstein", [[Selenit]] (Dsk. u. a.; Redard 60), auch (f. -ῖτις) [[Mondbewohner]] (Luk., Ath. u. a.); 5. -ιεῖα n. pl. [[Mondfest]] (Pap. II<sup>a</sup>; Mayser I:3,95); 6. Adj. -αῖος [[mondhell]], [[den Mond betreffend]] (Orac. ap. Hdt., A. R. u. a.), -ιακός [[zum Mond gehörig]] (Plu. u.a.; nach [[ἡλιακός]]); 7. Verb -ιάζομαι (''Ev''. ''Matt''., Vett. Val.), auch -(ι)άζω, -ιάω (Man.), ‘mondsüchtig, d. h. epileptisch sein’ mit -ιασμός m. (Vett. Val.).<br />'''Etymology''': Bildung mit να-Suffix von [[σέλας]] (s. d.) nach dem älteren Synonym in lat. ''lūna'' usw.; s. [[λύχνος]] und Scherer Gestirnnamen 71 ff. m. weiterer Lit.Vgl. zu 2. [[μήν]].<br />'''Page''' 2,690-691 | |||
}} | }} | ||
{{ | {{Chinese | ||
| | |sngr='''原文音譯'''：sel»nh 些累尼<br />'''詞類次數'''：名詞（9）<br />'''原文字根'''：月亮<br />'''字義溯源'''：月亮，月；源自（[[Σεκοῦνδος]]）X*=光亮），或出自（[[αἱρέομαι]]）=取為己有*）。這字九次使用，每一次都是和（[[ἥλιος]]）=日）同用<br />'''出現次數'''：總共（9）；太（1）；可（1）；路（1）；徒（1）；林前（1）；啓（4）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 月亮（6） 太24:29； 可13:24； 徒2:20； 啓6:12； 啓8:12； 啓12:1；<br />2） 月（2） 路21:25； 啓21:23；<br />3） 月的（1） 林前15:41 | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=Συγγενεύει μέ τό [[σέλας]] (=[[λάμψη]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[σεληναῖος]], [[σεληνιάζομαι]] (=[[παθαίνω]] [[ἐπιληψία]]), [[σεληνιασμός]], [[σεληνιακός]]. | |||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[luna]]'', [[moon]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.28.1/ 2.28.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.44.2/ 7.44.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.50.4/ 7.50.4]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[moon]]=== | |||
Abkhaz: амза; Acholi: dwee; Afar: alsá; Afrikaans: maan; Aguaruna: nantu; Ainu: チュㇷ゚; Akan: bosome, ɔbosome; Aklanon: buean; Albanian: hënë, hânë, hënxë; Alemannic German: Mond; Amharic: ጨረቃ fnc; Amis: folad; Andi: борцӏцӏи; Apache Western Apache: tł'é'gona'áí; Arabic: قَمَر; Egyptian Arabic: قمر; Gulf Arabic: قمر; Hijazi Arabic: قَمَر; Moroccan Arabic: قمر; South Levantine Arabic: قمر; Aramaic Classical Syriac: ܣܗܪܐ; Jewish Babylonian Aramaic: סַהֲרָא; Archi: бац; Arikapú: kupa; Armenian: լուսին; Aromanian: lunã; Assamese: জোন; Asturian: lluna; Atayal: byacing, bzyacing; Atikamekw: tipiskaw pisimw; Avar: моцӏ; Aymara: phaxsi; Azerbaijani: ay, qəmər; Baluchi: ماہ; Baram Kayan: bulan; Bashkir: ай; Basque: ilargi; Bau Bidayuh: buran; Baure: kiher; Bavarian: mond; Belarusian: месяц; Bengali: চাঁদ, মাহতাব; Berber Tashelhit: ayyur; Bole: tere; Borôro: ari; Breton: loar; Brunei Bisaya: ulan; Brunei Malay: bulan; Budukh: вез; Bulgarian: луна; Burmese: လ, စန္ဒာ, စန်း, သော်တာ, သီတဂူ; Buryat: һара; Busang Kayan: bulaːn; Catacao: nam; Catalan: lluna; Cebuano: bulan; Central Melanau: bulan; Chagatai: آی; Chamorro: pulan; Chechen: бутт, беттса; Cheyenne: taa'éeše'he; Chichewa: mwezi; Chickasaw: hashi' ninak a̠a', hashi' ninak, hashi' naka̠a'; Chinese Cantonese: 月亮, 月球, 月; Dungan: йүәлён, йүә; Hakka: 月光, 月華, 月华; Mandarin: 月亮, 月球, 月, 太陰, 太阴; Min Dong: 月光; Min Nan: 月娘; Wu: 月亮; Choctaw: hvski; Chukchi: йъиԓгын; Chuvash: уйӑх; Classical Nahuatl: mētztli; Colán: nag; Comanche: mʉa; Coptic: ⲓⲟϩ, ⲟⲟϩ; Cornish: loor; Corsican: luna; Cree: ᑎᐱᔅᑳᐅᐲᓯᒻ; Crimean Tatar: ay; Czech: měsíc; Dalmatian: loina; Danish: månen; Darkinjung: gûndong; Dhivehi: ހަނދު; Dolgan: ый; Dongxiang: sara; Dutch: [[maan]]; Duwai: kiya; Dzongkha: ཟླ་བ; Eastern Bontoc: sorag, foran; Eastern Bru: casâi; Eastern Katu: kơxee; Elfdalian: tunggel; Erzya: ков; Esperanto: luno; Estonian: kuu; Etruscan: 𐌕𐌉𐌖𐌓; Even: бяг; Evenki: бега; Extremaduran: luna; Eyak: qAXah; Faroese: máni; Finnish: Kuu; Franco-Provençal: lena; French: [[lune]]; Friulian: lune; Fula: lewru; Galician: lúa; Georgian: მთვარე; German: [[Mond]]; Central Franconian: Moond; Godoberi: пурццу; Gothic: 𐌼𐌴𐌽𐌰; Greek: [[σελήνη]], [[φεγγάρι]]; Ancient Greek: [[σελήνη]], [[σελάνα]], [[σελάννα]], [[σεληναίη]], [[μήνη]]; Greenlandic: qaammat; Guaraní: jasy; Guerrero Amuzgo: chi'; Gujarati: ચંદ્ર; Haida: ḵung; Haitian Creole: lalin; Hausa: wata; Hawaiian: mahina; Hebrew: יָרֵחַ, לְבָנָה; Higaonon: bulan; Hiligaynon: bulan; Hindi: चांद, चन्द्रमा, चंद्र, माह, कमर, महताब, माहताब, शशि; Hixkaryana: nuno; Hopi: muuyaw; Hovongan: arit; Hungarian: Hold; Iban: bulan; Icelandic: tungl, máni; Ido: luno; Ilocano: bulan; Ilongot: buan; Inabaknon: bulan; Indonesian: bulan, candra; Interlingua: luna; Inuktitut: ᑕᖅᕿᖅ; Iranun: ulan; Irish: gealach, éasca; Irantxe: wirapu; Italian: [[luna]]; Jangkang: buɣatn; Japanese: 月, 太陰; Jarawa: tape; Javanese: rembulan, candra, sasi; Jeju: ᄃᆞᆯ; Jingpho: shata; Jurchen: biya; K'iche': ik'; Kabyle: ayyur, aggur; Kajaman: buɬan; Kala Lagaw Kalagan: bulan; Kalmyk: сар; Kannada: ಚಂದ್ರ; Kapampangan: bulan; Kaqchikel: ik'; Karitiâna: oti; Kashubian: miesądz; Kazakh: ай; Khinalug: вацӏ; Khmer: លោកខែ, ព្រះច័ន្ទ; Kikuyu: mweri Kimaragang: wulan; Komi-Zyrian: тöлысь; Korean: 달; Kunza: ckamur; Kurdish Northern Kurdish: heyv, hîv; Kutenai: k¢iǂmitiǂnukqa; Kyrgyz: ай; Lakota: haŋwí; Lao: ດວງຈັນ, ເດືອນ; Latgalian: mienesnīks, mieness; Latin: [[luna]]; Latvian: mēness; Laz: tuta; Lezgi: варз; Ligurian: lünn-a; Limburgish: maon; Lingala: sánzá; Lithuanian: mėnulis, mėnuo; Lombard: lunna, lüna; Lotud: wulan; Low German Dutch Low Saxon: maone; German Low German: Maand; Lubuagan Kalinga: buyan, seyeg; Luhya: kumwesi; Luxembourgish: Äerdmound; Lü: ᦵᦡᦲᧃ; Maasai: olapa; Macedonian: месечина; Macushi: kapoi; Maguindanao: ulan-ulan; Malagasy: volana; Malay: bulan, purnama, cendera, kamar; Malayalam: ചന്ദ്രന്; Maltese: qamar; Manchu: ᠪᡳᠶᠠ; Mansaka: boran; Manx: eayst; Maore Comorian: mwezi Maori: marama; Maranao: olan; Marathi: चंद्र; Mari Eastern Mari: тылзе; Maricopa: xalyaa; Mazanderani: مونگ; Middle Korean: ᄃᆞᆯ; Middle Persian: 𐭡𐭩𐭥𐭧; Miyako: ツキシュ; Moksha: ков; Mongolian: сар; Uyghurjin: ᠰᠠᠷᠠ; Muong: măt tlăng, tlăng; Mwani: mwezi; Mòcheno: mu'; Nahuatl: mētztli; Nanai: биа; Nauruan: maramen; Navajo: ooljééʼ; Neapolitan: luna; Nepali: चन्द्रमा; Newar: तिमिला; Ngazidja Comorian: mwezi Ngunawal: kubbadang; Norman: leune; North Frisian: moune; muun; Northern Ohlone: ṯar, kónmei; Northern Sami: mánnu; Northern Norwegian: månen; Nuer: pay; O'odham: maṣad, mashath; Occitan: luna; Ojibwe: dibiki-giizis, giizis; Okinawan: 月; Old Church Slavonic Cyrillic: мѣсѧць; Glagolitic: ⰿⱑⱄⱔⱌⱐ; Old East Slavic: *мѣсꙗць; Old English: mōna; Old Japanese: 月; Old Javanese: śaśi, wulan; Old Tupi: îasy; Oriya: ଚନ୍ଦ୍ର, ଜହ୍ନ; Oromo: ji'a; Ossetian: мӕй; Ottoman Turkish: آی; Pa'o Karen: လာ; Pacoh: kixay; Papiamentu: luna; Pashto: سپوږمۍ; Paumarí: masiko; Pela: la̠³⁵, lɛ̠̃³⁵ma³¹; Persian: ماه, مانگ, لوخن, قمر, آیشم; Phoenician: 𐤉𐤓𐤇; Pipil: metzti; Pitjantjatjara: kiṉaṟa; Plautdietsch: Mon; Polish: księżyc inan, miesiąc, luna; Portuguese: [[lua]]; Punjabi: ਚੰਦਰਮਾ; Quechua: killa; Rohingya: san; Romani: ćhon; Romanian: lună; Rungus: vullan; Russian: [[луна]], [[месяц]]; S'gaw Karen: လါ; Samogitian: mienolis; Sanskrit: चन्द्र, सोम; Sardinian: luna; Saterland Frisian: Moune; Scots: muin; Scottish Gaelic: gealach; Sebop: beliliek; Semai: gecek; Serbo-Croatian Cyrillic: месец, мјесец; Roman: mesec, mjesec; Shan: လိူၼ်; Sichuan Yi: ꆪ; Sicilian: luna; Silesian: mjeśůnček; Sindhi: چَنڊُ; Sinhalese: චන්ද්රයා, හඳ; Slovak: mesiac; Slovene: lúna inan, mésec inan; Sorbian Lower Sorbian: mjasec; Upper Sorbian: měsačk; Sotho: kgwedi; Southern Kalinga: furan; Southern Tujia: lo³⁵ ɕi⁵⁵ du̵³⁵; Spanish: [[luna]]; Svan: დოშდულ; Swahili: mwezi; Swedish: måne, tungel; Tabasaran: ваз; Tagal Murut: sila'; Tagalog: buwan, bulan, dutaing buntabay; Tajik: моҳ, маҳтоб, қамар; Tamil: நிலா; Taos: p'óna; Taroko: idas; Tatar: ай; Tausug: bulan; Telugu: చంద్రుడు; Tetum: fulan; Thai: ดวงจันทร์, จันทร์, เดือน; Tibetan: ཟླ་བ; Tigrinya: ወርሒ; Timugon Murut: sila'; Tocharian A: mañ; Tocharian B: meñe; Tok Pisin: mun; Tongan: māhina; Turkish: ay, kamer; Turkmen: aý; Tuvan: ай; Tày: hai; Udi: хаш; Udmurt: толэзь; Ugaritic: 𐎊𐎗𐎃; Ukrainian: мі́сяць; Urdu: چاند, چندرما; Uyghur: ئاي; Uzbek: oy; Venetian: łuna; Vietnamese: mặt trăng, trăng; Volapük: mun; Walloon: lune, beaté, bele; Welsh: lleuad, lloer; West Coast Bajau: buan; West Frisian: moanne; Western Katu: ເກີແຊ; White Hmong: hli; Wiradhuri: burganburgan; Wolof: weer wi; Written Oirat: ᠰᠠᠷᠠ; Wutunhua: yailiang; Xhosa: inyanga 9/10; Yagnobi: маҳтоб; Yakut: ый; Yami: vehan; Yankunytjatjara: piṟa; Yanomámi: peripo; Yiddish: לבֿנה; Yoruba: òsùpá; Yucatec Maya: luunaa, uh; Yup'ik: iraluq; Yámana: hannúxa; Zazaki: meng, aşm; Zhuang: ronghndwen; Zulu: inyanga; Zuni: yachunne | |||
===[[month]]=== | |||
Abkhaz: амза; Adyghe: мазэ; Afrikaans: maand; Akan : abosome; Albanian: muaj; Amharic: ወር; Arabic: شَهْر; Egyptian Arabic: شهر; Gulf Arabic: شهر; Hijazi Arabic: شهر; Moroccan Arabic: شهر; South Levantine Arabic: شهر; Aramaic Assyrian Neo-Aramaic: ܝܲܪܚܵܐ; Classical Syriac: ܝܪܚܐ; Jewish Aramaic: יַרְחָא; Armenian: ամիս; Old Armenian: ամիս; Aromanian: mes, lunã; Assamese: মাহ; Asturian: mes; Avar: моцӏ; Azerbaijani: ay; Balinese: bulan, sasi; Baluchi: ماہ; Bashkir: ай; Basque: hil, hilabete; Belarusian: месяц; Bengali: মাস, মাহ; Bouyei: ndianl; Breton: miz, mizvezh; Brunei Malay: bulan; Bulgarian: месец; Burmese: လ; Buryat: һара; Carpathian Rusyn: мі́сяць; Catalan: mes; Central Atlas Tamazight: ⵢⵓⵔ; Central Dusun: wulan; Chamorro: pulan; Chechen: бутт; Cherokee: ᏏᏅᏙ, ᎧᎸᎢ; Chichewa: mwezi; Chinese Cantonese: 月; Dungan: йүә; Mandarin: 月, 月份; Min Nan: 月; Chuvash: уйӑх; Classical Nahuatl: mētztli; Coptic: ⲁⲃⲟⲧ, ⲉⲃⲟⲧ, ⲁⲃⲏⲧ, ⲉⲃⲁⲧⲉ; Cornish: mis; Corsican: mese; Crimean Tatar: ay; Czech: měsíc; Dalmatian: mais; Danish: måned; Dutch: [[maand]]; Erzya: ков; Esperanto: monato; Estonian: kuu; Ewe: dzinu, ɣleti; Faroese: mánaður; Finnish: kuukausi, kuu; French: [[mois]]; Friulian: mês; Galician: mes; Georgian: თვე; German: [[Monat]]; Godoberi: пурццу; Gothic: 𐌼𐌴𐌽𐍉𐌸𐍃; Greek: [[μήνας]]; Ancient Greek: [[μήν]], [[μείς]], [[μής]], [[μεύς]], [[σελήνη]]; Guerrero Amuzgo: chi'; Gujarati: મહિનો; Haitian Creole: mwa; Hausa: wata; Hawaiian: mahina; Hebrew: חודש \ חֹדֶשׁ; Hiligaynon: bulan; Hindi: महीना, मास, माह; Hungarian: hónap; Icelandic: mánuður; Ido: monato; Ilocano: bulan; Inari Sami: mánuppaje; Indonesian: bulan; Ingrian: kuu, kuukaus; Ingush: бутт; Interlingua: mense; Inuktitut: ᑕᖅᕿᖅ; Irish: mí; Istriot: miz; Italian: [[mese]]; Japanese: 月, 月間; Javanese: sasi; Kabardian: мазэ; Kabyle: ayyur; Kalmyk: сар; Kannada: ಮಾಸ, ತಿಂಗಳು; Kaqchikel: ik'; Karelian: kuu; Kashmiri : رؠتھ; Kashubian: miesąc; Kazakh: ай; Khmer: ខែ; Khmu: ເນື່ອນ; Kikuyu: mweri; Korean: 달, 월(月), 월간(月間); Kurdish Central Kurdish: مانگ; Northern Kurdish: meh, heyv, hîv; Kyrgyz: ай; Ladin: meis, mens, mëns; Lao: ເດືອນ; Latin: [[mensis]]; Latvian: mēnesis; Lezgi: варз; Ligurian: méize; Lithuanian: mėnuo; Livonian: kū; Lombard: mes; Low German Dutch Low Saxon: maond; German Low German: Maand, Monat; Luganda: omweezi; Macedonian: месец; Malay: bulan, purnama; Malayalam: മാസം; Malecite-Passamaquoddy: kisuhs anim; Maltese: xahar; Manchu: ᠪᡳᠶᠠ; Manipuri: ꯊꯥ; Maori: marama; Maranao: bolan; Marathi: महिना; Mari Western Mari: тӹлзӹ; Middle English: moneth; Mongolian Cyrillic: сар; Mongolian: ᠰᠠᠷᠠ; Mwani: mwezi; Nandi: arawa; Navajo: náhidizídígíí, náhidizííd, yiził; Nepali: महिना; Norman: mais; North Frisian: moune, muun; Northern Sami: mánotbadji; Norwegian Bokmål: måned; Nynorsk: månad; Occitan: mes; Odia: ମାସ; Ojibwe: giizis; Old Church Slavonic Cyrillic: мѣсѧць; Old East Slavic: мѣсѧць; Old English: mōnaþ; Oromo: baatii; Ossetian: мӕй; Pa'o Karen: လာ; Papiamentu: luna; Pashto: مياشت; Pela: la̠³⁵, lɛ̠̃³⁵ma³¹; Persian Dari: مَاه; Iranian Persian: ماه; Pipil: metzti; Plautdietsch: Moonat; Polish: miesiąc inan; Portuguese: [[mês]]; Punjabi Gurmukhi: ਮਾਹ, ਮਹੀਨਾ, ਮਾਸ; Shahmukhi: مَان٘ہہ مَہِینَہ, مَاہ, مَاس; Romani: masek, ćhon; Romanian: lună; Romansch: mais; Russian: [[месяц]]; S'gaw Karen: လါ; Sanskrit: मास; Sardinian: mese, mesi; Saterland Frisian: Mound; Scottish Gaelic: mìos; Serbo-Croatian Cyrillic: ме̏се̄ц, мје̏се̄ц; Roman: mȅsēc, mjȅsēc; Sherpa: ལའ; Sicilian: misi; Silesian: mjeśůnc; Sindhi: مهنو; Sinhalese: මාසය; Skolt Sami: mään, määnpââ´jj; Slovak: mesiac; Slovene: mésec; Somali: bil; Sorbian Lower Sorbian: mjasec; Upper Sorbian: měsac; Sotho: kgwedi; Southern Altai: ай; Southern Ohlone: hemetscha char; Spanish: [[mes]]; Sundanese: sasih; Swahili: mwezi; Swedish: månad; Tabasaran: ваз; Tagalog: buwan; Tajik: моҳ; Tamil: மாதம், மாசம், திங்கள்; Tatar: ай; Telugu: నెల, మాసము; Thai: เดือน, มาส; Tibetan: ཟླ; Tigrinya: ወርሒ; Tocharian A: mañ; Tocharian B: meñe; Tok Pisin: mun; Turkish: ay; Turkmen: aý; Tuvan: ай; Ugaritic: 𐎊𐎗𐎃; Ukrainian: мі́сяць; Urdu: مَہِینا, مَہِینَہ, ماہ, ماس; Uyghur: ئاي; Uzbek: oy; Venetian: méxe; Veps: ku; Vietnamese: tháng; Volapük: mul; Welsh: mis; West Frisian: moanne; White Hmong: hli; Yagnobi: моҳ; Yakut: ый; Yiddish: חודש, מאָנאַט; Zazaki: mang, menge; Zhuang: ndwen; Zulu: inyanga | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 15:31, 16 November 2024
English (LSJ)
ἡ, Dor. σελάνα [λᾱ] Pi.O.10.75, Aeol. σελάννα Sapph. 3,53; cf. also σεληναίη:—
A the moon, σελήνη πλήθουσα = the full moon, Il.18.484; σελήνη ἀεξομένη, ὀλίγη κεράεσσι, Arat.780,733; a moon's breadth, measure used by early astronomers, Ptol.Alm.9.10; νουμηνία κατὰ σελήνην, i.e. by the lunar month, Th.2.28, cf. SIG683.44 (ii B.C.); τὰς ἡμέρας κατὰ σελήνη ἄγειν D.L.1.59, cf. PHib.1.27.42 (iii B.C.); πρὸς τὴν σελήνην ὁρᾶν = by moonlight, And.1.38, cf. X.HG5.1.9; ἐν σελήνῃ Ach.Tat.3.2; ἡ ἐκ τῆς σελήνης νόσος,= σεληνιασμός, Ael.NA14.27; τὴν σελήνην καθελεῖν, of Thessalian witches, Ar.Nu.750, cf. Pl.Grg.513a, Sosiph. 1.
b month, δεκάτῃ σελήνῃ in the tenth moon, E.El.1126, cf. Alc.431, Tr.1075 (lyr.); πολλὰς σελήνας Id.Hel.114; τὰς ἡμέρας τῆς σελήνης Astramps.Orac.p.3 H.; ὁρῶν ἄγουσαν τὴν σελήνην εἰκάδας Ar.Nu.17.
2 a moon-shaped wheaten cake, E.Fr.350, cf. Alciphr.2.4, Poll.6.76.
3 a round table, or tripod, Ath.11.489d.
4 name of a plant, Ps.-Plu.Fluv.18.5; cf. σελήνιον ΙΙ.
II as fem. pr. n., Selene, the goddess of the moon (never in Hom.), Hes.Th.371, h.Merc.100, etc. (σελήνη, σελάνα, σελάννα) fr. *σελάσνᾱ, cf. σέλας.)
German (Pape)
[Seite 870] ἡ (vgl. σέλας, verwandt mit ἕλη, εἵλη), der Mond; Hom. ἐν οὐρανῷ ἄστρα φαεινὲν ἀμφὶ σελήνην φαίνεται, Il. 8, 555; εὐώπιδος σελάνας φάος, Pind. Ol. 11, 75; Folgde überall; σ. πλήθουσα, l. 18, 484; ἐν σελήνῃ, im Mondscheine, auch πρὸς τὴν σελήνην, Andoc. 1, 38. – Auch ein runder, mondförmiger Kuchen od. ein solches Brot von Weizenmehl.
French (Bailly abrégé)
ης (ἡ) :
1 la lune : σελήνη πλήθουσα IL pleine lune ; νουμηνία κατὰ σελήνην THC le commencement du mois lunaire, p. opp. au mois du calendrier ; πρὸς τὴν σελήνην, εἰς τὴν σελήνην à la clarté de la lune ; ἡ ἐκ τῆς σελήνης νόσος ÉL la maladie causée par l'influence de la lune, càd l'épilepsie;
2 p. anal. sorte de plante.
Étymologie: σέλας.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
σελήνη -ης, ἡ, Aeol. σελάννα, Dor. σελᾱ́να [σέλας] maan:. σελήνη πλήθουσα volle maan Il. 18.484; δέδυκε μὲν ἀ σελάννα de maan is ondergegaan Sapph. 168b.1; πρὸς τὴν σελήνην in het licht van de maan Xen. Hell. 5.1.9. maand:. πολλὰς σελήνας gedurende vele maanden Eur. Hel. 114; νουμηνίᾳ κατὰ σελήνην op de eerste dag van de maand Thuc. 2.28.
Russian (Dvoretsky)
σελήνη: дор. σελάνᾱ (λᾱ), эол. σελάννα ἡ
1 луна: σ. πλήθουσα Hom. и πεπληρωμένη Her. полная луна; πρὸς и εὶς τὴν σελήνην Xen., Aeschin. при лунном свете; νουμηνία κατὰ σελήνην Thuc. начало лунного месяца;
2 поэт. месяц: σελήνας δώδεκ᾽ ἐκπληρουμένας Eur. в течение полных двенадцати месяцев;
3 «луночка» (круглая лепешка) Eur.;
4 лунная трава (βοτάντ) σ. καλουμένη Plut.
English (Autenrieth)
English (Strong)
from selas (brilliancy; probably akin to the alternate of αἱρέομαι, through the idea of attractiveness); the moon: moon.
English (Thayer)
σελήνης, ἡ (from σέλας brightness), from Homer down, Hebrew יָרֵחַ, the moon: Revelation 21:23.
Greek Monolingual
η, ΝΜΑ, και Σελήνη Ν, και δωρ. τ. σελάνα, και αιολ. τ. σελάννα Α
1. ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος της Γης, το πλησιέστερο προς αυτήν ουράνιο σώμα που περιφέρεται γύρω από τον πλανήτη μας από τα δυτικά προς τα ανατολικά σε μέση απόσταση 384.000 περίπου χιλιόμετρα, το φεγγάρι (α. «κάθισε για να πούμε ύμνο στα κάλλη / της σελήνης, - νέα σελήνη», Σολωμ.
β. «ὡς δ' ὄτ' ἐν οὐρανῷ ἄστρα φαεινὴν ἀμφὶ σελήνην φαίνετ'», Ομ. Ιλ.)
2. το φως που ανακλά στη Γη το σώμα αυτό
3. ως κύριο όν. η Σελήνη
μυθ. θεά, αδελφή του Ηλίου και της Ηούς, κόρη του Υπερίωνος και της Ευρυφαέσσης ή Θείας, η οποία ονομαζόταν και Μήνη ή Τιτανίς ή Φοίβη
νεοελλ.
1. μτφ. δορυφόρος πλανήτη («οι σελήνες του Κρόνου)
2. γένος περκόμορφων ψαριών του Ατλαντικού Ωκεανού
3. φρ. α) «σελήνη του μέλιτος»
μτφ. ο πρώτος μήνας μετά τον γάμο, αλλ. μήνας του μέλιτος
β) «φάσεις της Σελήνης»
αστρον. καθεμιά από τις μεταβολές της όψης του φωτιζόμενου τμήματος της Σελήνης
γ) «νέα Σελήνη»
αστρον. φάση της Σελήνης κατά την μηνιαία περιφορά της γύρω από την Γη, όταν βρίσκεται μεταξύ Ηλίου και Γης και στρέφει προς την Γη την αθέατη, σκοτεινή της όψη, οπότε ο σεληνιακός δίσκος είναι παντελώς αόρατος από τον πλανήτη μας
δ) «Σελήνη του αμητού»
αστρον. η Πανσέληνος που συμβαίνει κατά την φθινοπωρινή ισημερία, όταν η επιβράδυνσή της είναι η ελάχιστη, σε σχέση με τις άλλες Πανσελήνους του έτους και έτσι υπάρχει σεληνόφως νωρίς το απόγευμα για ασυνήθιστο αριθμό ημερών
ε) «κύκλος της Σελήνης»
αστρον. χρονική περίοδος 235 σεληνιακών συνοδικών μηνών που εισήγαγε τον 5ο π.Χ. αιώνα στην αστρονομία ως έννοια ο Αθηναίος αστρονόμος Μέτων και η οποία ισοδυναμεί με 19 έτη 365 ημερών και 5/19 της ημέρας, περίοδο μετά την οποία οι φάσεις της σελήνης επαναλαμβάνονται κατά τις ίδιες ακριβώς ημερομηνίες, γεγονός που επιτρέπει την προσέγγιση ανάμεσα στο ηλιακό και στο σεληνιακό έτος, αλλ. κύκλος του Μέτωνος
αρχ.
1. ο σεληνιακός μήνας («δεκάτῃ σελήνῃ παιδός», Ευρ.)
2. είδος γλυκίσματος σε σχήμα σελήνης («σελήνας
πόπανα τῷ ἄστρῳ ὅμοια, πέμματα», Ησύχ.)
3. στρογγυλό τραπέζι
4. ονομασία φυτού
5. φρ. α) «νουμηνία κατὰ σελήνην» — νουμηνία κατά τον σεληνιακό μήνα, σε αντιδιαστολή προς τον χρονικό υπολογισμό τών μηνών με το ημερολόγιο
β) «ἡ ἐκ τῆς σελήνης νόσος» — ο σεληνιασμός
γ) «σελήνη πλήθουσα» — η πανσέληνος
δ) «ὄρη Σελήνης» — φανταστικά όρη που βρίσκονταν, κατά την αντίληψη τών Αρχαίων, σε περιοχή της Αφρικής, μεταξύ της Λίμνης τών Καταρρακτών και της Λίμνης τών Κροκοδείλων, δηλαδή στη σημερινή Αιθιοπία, αλλ. Σεληναῖα ὄρη.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. σελήνη (< σελάσ-νᾱ) παράγεται από την λ. σέλας «έντονη λάμψη, ακτινοβολία» με επίθημα -νη (< -nā), όπως και το λατ. luna «σελήνη» έχει παραχθεί με το ίδιο επίθημα από το ουδ. lux «φως, λάμψη». Η λ. σελήνη έχει αντικαταστήσει την αρχ. ονομασία για το φεγγάρι μήνη (< μήν, μηνός «μήνας», βλ. λ. μήνας) προκειμένου να εκφράσει την έντονη ακτινοβολία που ανακλά το ουράνιο αυτό σώμα (πρβλ. και φεγγάρι < φέγγος). Η λ. σελήνη, τέλος, χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες δοξασίες θρησκευτικού και μεταφυσικού περιεχομένου (πρβλ. σεληνιάζομαι, σεληνιασμός), γεγονός που συνδέεται ίσως με το θηλυκό γένος της λ.].
Greek Monotonic
σελήνη: ἡ, Δωρ. σελάνα (σέλας),
I. φεγγάρι, Λατ. luna, σε Όμηρ.· σελήνη πλήθουσα, πανσέληνος, ολόγιομο φεγγάρι, σε Ομήρ. Ιλ.· νουμηνία κατὰ σελήνην, δηλ. με βάση τον σεληνιακό μήνα, σε Θουκ.· πρὸς τὴν σελήνην, με το φεγγαρόφωτο, σε Ξεν.· ομοίως, εἰς τὴν σελήνην, σε Αισχίν.· τὴν σελήνην καθαιρεῖν, το lunam deducere του Ορατίου, λέγεται για τις μάγισσες, σε Αριστοφ.· δεκάτῃ σελήνῃ, κατά το δέκατο φεγγάρι, δηλ. κατά τον δέκατο μήνα, σε Ευρ.
II. ως θηλ. κύριο όνομα, η Σελήνη, η θεά του φεγγαριού, σε Ησίοδ. κ.λπ.
Greek (Liddell-Scott)
σελήνη: Δωρικ. σελάνα, ἕσπερον … σελάνας ἐρατὸν φάος Πινδ. Ο. 10. 90. κλ., Αἰολικ. σελάννα Σαπφὼ 3. 58 (πρβλ. κρήνη, κράννα), Ahr. d. Aeol. 1, σελ. 65· πρβλ. ὡσαύτως σεληναίη· - τὸ «φεγγάρι», Λατ. luna, Ὅμ., κλ., πρβλ. κύκλος ΙΙ. 4· σ. πλήθουσα, ἡ πανσέληνος, Ἰλ. Σ. 484· σ. ἀεξομένη, ὀλίγη κεράεσσι Ἄρατ. 780, 733· νουμηνία κατὰ σελήνην, δηλ. κατὰ τὸν σεληνικὸν μῆνα, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸν διὰ τοῦ ἡμερολογίου ὑπολογισμόν τῶν μηνῶν, Θουκ 2. 28· τὰς ἡμέρας κατὰ σ. ἄγειν Διογ. Λ. 1. 59· πρὸς τὴν σελήνην ὁρᾶν, μὲ τὸ φῶς τῆς σελήνης, Ἀνδοκ. 6. 18, πρβλ. Ξεν. Ἑλλ. 1. 5, 9· ὡσαύτως, εἰς τὴν σ. Αἰσχίν. 67. 35· ἐν σελήνῃ Ἀχιλλ. Τάτ. 3. 2· - ἡ ἐκ τῆς σ. νόσος, = σεληνισμός, Αἰλ. π. Ζ. 14. 27· τὴν σ. καθαιρεῖν, τὸ τοῦ Ὁρατίου luna deducere, ἐπὶ τῶν Θεσσαλῶν μαγισσῶν, Ἀριστοφ. Νεφ. 750, Πλάτ. Γοργ. 513Α· - ὡσαύτως ἐπὶ μηνός, δεκάτη σελήνη, κατὰ τὸν δέκατον μῆνα, Εὐρ. Ἠλ. 1126, πρβλ. Ἀλκ. 431, Τρῳ. 1075· πολλὰς σελήνας ὁ αὐτ. ἐν Ἑλ. 114. - Ἡ πανσέληνος ἐθεωρεῖτο ἐποχὴ εὐοίωνος διὰ γάμους, ἴδε ἐν λέξ. διχόμηνις· ἐν ᾧ ἡ νέα σελήνη ἦτο ὁ χρόνος καθ’ ὃν ἐπληρώνοντο οἱ τόκοι τῶν δανείων (ὡς ἐν Ρώμῃ αἱ Calendae), Ἀριστοφ. Νεφ. 17, 1131 κἑξ.· πρβλ. ἕνος Ι. 2. 2) σίτινος πλακοῦς στρογγύλος τὸ σχῆμα ἢ σεληνοειδής, μηνοειδής, Εὐρ. Ἀποσπ. 352, πρβλ. Ἀλκίφρονα 2. 4, Πολυδ. Ϛ΄, 76. 3) κυκλικὴ τράπεζα, κτλ., Ἀθήν. 489C. 4) ὄνομα φυτοῦ τινος, Ψευδο-Πλούτ. 1161Β, πρβλ. σελήνιον ΙΙ. 5) ἡ φαλακρὰ κορυφὴ τῆς κεφαλῆς, Συνέσ. 74C κἑξ., Νικήτ. Χρον. 222Α. ΙΙ. ὡς θηλ. κύριον ὄνομα, ἡ θεὰ τῆς σελήνης, οὐδαμοῦ παρ’ Ὁμ., Nitzsch εἰς Ὀδ. Ι. 144· κατὰ τὸν Ἡσ. ἐν Θεογ. 371 κἑξ., ἦτο δὲ θυγάτηρ τοῦ Ὑπερίονος καὶ τῆς Θείας· ἐν δὲ Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 100, ὁ πατὴρ αὐτῆς ἦτο ὁ Πάλλας, κατὰ τοὺς μεταγεν. ὁ Ἥλιος· ἡ λατρεία τῆς σελήνης συχνάκις συμφωνεῖ πρὸς τὴν τῆς Ἀρτέμιδος, Nitzsch ἔνθ’ ἀνωτ. (Τὸ σελήνη φανερῶς συγγενεύει πρὸς τὸ σέλας (ὃ ἴδε), ὡς τὸ Λατιν. luna (Lucina) πρὸς τὸ luceo· ἴδε σείριος, καὶ πρβλ. Μ. Müller Chips, 1, κεφ. xv). - Καθ’ Ἡσύχ.: «σελήνας· πόπανα, τῷ ἄστρῳ ὅμοια πέμματα».
Frisk Etymological English
Grammatical information: f.
Meaning: moon (Il.).
Other forms: Dor. -άνα, Aeol. -άννα.
Compounds: Often as 2. member, e.g. ἀ-σέληνος moonless (Th. a.o.).
Derivatives: 1. σελην-αίη, Dor. σελαναία f. = σελήνη (ep. poet. Il.; like Ἀθηναίη a. o., Schwyzer 469); 2. -ιον n. phase of the moon, contour of the moon etc. (Arist., Thphr. a. o.), also as plantname like -ῖτις a.o. (Strömberg 133); 3. des. of moon-shaped ornaments: -άριον n., -ίς f., -ίσκος m. (late); 4. -ίτης (λί-θος) m. "moonstone", selenite (Dsc. a. o.; Redard 60), also (f. -ῖτις) moon dweller etc. (Luc., Ath. a. o.); 5. -ιεῖα n. pl. moon feast (pap. IIa; Mayser I:3, 95); 6. Adj. -αῖος moonlit, concerning the moon (Orac. ap. Hdt., A. R. a. o.), -ιακός belonging to the moon (Plu. a.o.; after ἡλι-ακός); 7. Verb -ιάζομαι (Ev. Matt., Vett. Val.), also -(ι)άζω, -ιάω (Man.), to be moonstruck, i.e. to be epileptic with -ιασμός m. (Vett. Val.).
Origin: GR [a formation built with Greek elements]
Etymology: Formation with να-suffix from σέλας (s. v.) after the older synonym in Lat. lūna etc.; s. λύχνος and Scherer Gestirnnamen 71 ff. w. further lit. Cf. on 2. μήν.
Middle Liddell
σελήνη, ἡ, σέλας
I. the moon, Lat. luna, Hom.; ς. πλήθουσα the full- moon, Il.; νουμηνία κατὰ σελήνην, i. e. by the lunar month, Thuc.; πρὸς τὴν σελήνην by moonlight, Xen.; so, εἰς τὴν ς. Aeschin.:— τὴν ς. καθαιρεῖν, Hor.'s lunam deducere, of witches, Ar.; δεκάτῃ σελήνῃ in the tenth moon (i. e. month), Eur.
II. as fem. prop. n., Selene, the goddess of the moon, Hes., etc.
Frisk Etymology German
σελήνη: {selḗnē}
Forms: dor. -άνα, äol. -άννα
Grammar: f.
Meaning: Mond (seit Il.).
Composita: Oft als Hinterglied, z.B. ἀσέληνος mondlos (Th. u.a.).
Derivative: Davon 1. σεληναίη, dor. σελαναία f. = σελήνη (ep. poet. seit Il.; wie Ἀθηναίη u. a., Schwyzer 469); 2. -ιον n. Mondphase, Umriß des Mondes (Arist., Thphr. u. a.), auch als Pfl.name wie -ῖτις u.a. (Strömberg 133); 3. Ben. von mondförmigen Schmucksachen: -άριον n., -ίς f., -ίσκος m. (spät); 4. -ίτης (λίθος) m. "Mondstein", Selenit (Dsk. u. a.; Redard 60), auch (f. -ῖτις) Mondbewohner (Luk., Ath. u. a.); 5. -ιεῖα n. pl. Mondfest (Pap. IIa; Mayser I:3,95); 6. Adj. -αῖος mondhell, den Mond betreffend (Orac. ap. Hdt., A. R. u. a.), -ιακός zum Mond gehörig (Plu. u.a.; nach ἡλιακός); 7. Verb -ιάζομαι (Ev. Matt., Vett. Val.), auch -(ι)άζω, -ιάω (Man.), ‘mondsüchtig, d. h. epileptisch sein’ mit -ιασμός m. (Vett. Val.).
Etymology: Bildung mit να-Suffix von σέλας (s. d.) nach dem älteren Synonym in lat. lūna usw.; s. λύχνος und Scherer Gestirnnamen 71 ff. m. weiterer Lit.Vgl. zu 2. μήν.
Page 2,690-691
Chinese
原文音譯：sel»nh 些累尼
詞類次數：名詞（9）
原文字根：月亮
字義溯源：月亮，月；源自（Σεκοῦνδος）X*=光亮），或出自（αἱρέομαι）=取為己有*）。這字九次使用，每一次都是和（ἥλιος）=日）同用
出現次數：總共（9）；太（1）；可（1）；路（1）；徒（1）；林前（1）；啓（4）
譯字彙編：
1） 月亮（6） 太24:29； 可13:24； 徒2:20； 啓6:12； 啓8:12； 啓12:1；
2） 月（2） 路21:25； 啓21:23；
3） 月的（1） 林前15:41
Mantoulidis Etymological
Συγγενεύει μέ τό σέλας (=λάμψη).
Παράγωγα: σεληναῖος, σεληνιάζομαι (=παθαίνω ἐπιληψία), σεληνιασμός, σεληνιακός.
Lexicon Thucydideum
luna, moon, 2.28.1, 7.44.2, 7.50.4.
Translations
moon
Abkhaz: амза; Acholi: dwee; Afar: alsá; Afrikaans: maan; Aguaruna: nantu; Ainu: チュㇷ゚; Akan: bosome, ɔbosome; Aklanon: buean; Albanian: hënë, hânë, hënxë; Alemannic German: Mond; Amharic: ጨረቃ fnc; Amis: folad; Andi: борцӏцӏи; Apache Western Apache: tł'é'gona'áí; Arabic: قَمَر; Egyptian Arabic: قمر; Gulf Arabic: قمر; Hijazi Arabic: قَمَر; Moroccan Arabic: قمر; South Levantine Arabic: قمر; Aramaic Classical Syriac: ܣܗܪܐ; Jewish Babylonian Aramaic: סַהֲרָא; Archi: бац; Arikapú: kupa; Armenian: լուսին; Aromanian: lunã; Assamese: জোন; Asturian: lluna; Atayal: byacing, bzyacing; Atikamekw: tipiskaw pisimw; Avar: моцӏ; Aymara: phaxsi; Azerbaijani: ay, qəmər; Baluchi: ماہ; Baram Kayan: bulan; Bashkir: ай; Basque: ilargi; Bau Bidayuh: buran; Baure: kiher; Bavarian: mond; Belarusian: месяц; Bengali: চাঁদ, মাহতাব; Berber Tashelhit: ayyur; Bole: tere; Borôro: ari; Breton: loar; Brunei Bisaya: ulan; Brunei Malay: bulan; Budukh: вез; Bulgarian: луна; Burmese: လ, စန္ဒာ, စန်း, သော်တာ, သီတဂူ; Buryat: һара; Busang Kayan: bulaːn; Catacao: nam; Catalan: lluna; Cebuano: bulan; Central Melanau: bulan; Chagatai: آی; Chamorro: pulan; Chechen: бутт, беттса; Cheyenne: taa'éeše'he; Chichewa: mwezi; Chickasaw: hashi' ninak a̠a', hashi' ninak, hashi' naka̠a'; Chinese Cantonese: 月亮, 月球, 月; Dungan: йүәлён, йүә; Hakka: 月光, 月華, 月华; Mandarin: 月亮, 月球, 月, 太陰, 太阴; Min Dong: 月光; Min Nan: 月娘; Wu: 月亮; Choctaw: hvski; Chukchi: йъиԓгын; Chuvash: уйӑх; Classical Nahuatl: mētztli; Colán: nag; Comanche: mʉa; Coptic: ⲓⲟϩ, ⲟⲟϩ; Cornish: loor; Corsican: luna; Cree: ᑎᐱᔅᑳᐅᐲᓯᒻ; Crimean Tatar: ay; Czech: měsíc; Dalmatian: loina; Danish: månen; Darkinjung: gûndong; Dhivehi: ހަނދު; Dolgan: ый; Dongxiang: sara; Dutch: maan; Duwai: kiya; Dzongkha: ཟླ་བ; Eastern Bontoc: sorag, foran; Eastern Bru: casâi; Eastern Katu: kơxee; Elfdalian: tunggel; Erzya: ков; Esperanto: luno; Estonian: kuu; Etruscan: 𐌕𐌉𐌖𐌓; Even: бяг; Evenki: бега; Extremaduran: luna; Eyak: qAXah; Faroese: máni; Finnish: Kuu; Franco-Provençal: lena; French: lune; Friulian: lune; Fula: lewru; Galician: lúa; Georgian: მთვარე; German: Mond; Central Franconian: Moond; Godoberi: пурццу; Gothic: 𐌼𐌴𐌽𐌰; Greek: σελήνη, φεγγάρι; Ancient Greek: σελήνη, σελάνα, σελάννα, σεληναίη, μήνη; Greenlandic: qaammat; Guaraní: jasy; Guerrero Amuzgo: chi'; Gujarati: ચંદ્ર; Haida: ḵung; Haitian Creole: lalin; Hausa: wata; Hawaiian: mahina; Hebrew: יָרֵחַ, לְבָנָה; Higaonon: bulan; Hiligaynon: bulan; Hindi: चांद, चन्द्रमा, चंद्र, माह, कमर, महताब, माहताब, शशि; Hixkaryana: nuno; Hopi: muuyaw; Hovongan: arit; Hungarian: Hold; Iban: bulan; Icelandic: tungl, máni; Ido: luno; Ilocano: bulan; Ilongot: buan; Inabaknon: bulan; Indonesian: bulan, candra; Interlingua: luna; Inuktitut: ᑕᖅᕿᖅ; Iranun: ulan; Irish: gealach, éasca; Irantxe: wirapu; Italian: luna; Jangkang: buɣatn; Japanese: 月, 太陰; Jarawa: tape; Javanese: rembulan, candra, sasi; Jeju: ᄃᆞᆯ; Jingpho: shata; Jurchen: biya; K'iche': ik'; Kabyle: ayyur, aggur; Kajaman: buɬan; Kala Lagaw Kalagan: bulan; Kalmyk: сар; Kannada: ಚಂದ್ರ; Kapampangan: bulan; Kaqchikel: ik'; Karitiâna: oti; Kashubian: miesądz; Kazakh: ай; Khinalug: вацӏ; Khmer: លោកខែ, ព្រះច័ន្ទ; Kikuyu: mweri Kimaragang: wulan; Komi-Zyrian: тöлысь; Korean: 달; Kunza: ckamur; Kurdish Northern Kurdish: heyv, hîv; Kutenai: k¢iǂmitiǂnukqa; Kyrgyz: ай; Lakota: haŋwí; Lao: ດວງຈັນ, ເດືອນ; Latgalian: mienesnīks, mieness; Latin: luna; Latvian: mēness; Laz: tuta; Lezgi: варз; Ligurian: lünn-a; Limburgish: maon; Lingala: sánzá; Lithuanian: mėnulis, mėnuo; Lombard: lunna, lüna; Lotud: wulan; Low German Dutch Low Saxon: maone; German Low German: Maand; Lubuagan Kalinga: buyan, seyeg; Luhya: kumwesi; Luxembourgish: Äerdmound; Lü: ᦵᦡᦲᧃ; Maasai: olapa; Macedonian: месечина; Macushi: kapoi; Maguindanao: ulan-ulan; Malagasy: volana; Malay: bulan, purnama, cendera, kamar; Malayalam: ചന്ദ്രന്; Maltese: qamar; Manchu: ᠪᡳᠶᠠ; Mansaka: boran; Manx: eayst; Maore Comorian: mwezi Maori: marama; Maranao: olan; Marathi: चंद्र; Mari Eastern Mari: тылзе; Maricopa: xalyaa; Mazanderani: مونگ; Middle Korean: ᄃᆞᆯ; Middle Persian: 𐭡𐭩𐭥𐭧; Miyako: ツキシュ; Moksha: ков; Mongolian: сар; Uyghurjin: ᠰᠠᠷᠠ; Muong: măt tlăng, tlăng; Mwani: mwezi; Mòcheno: mu'; Nahuatl: mētztli; Nanai: биа; Nauruan: maramen; Navajo: ooljééʼ; Neapolitan: luna; Nepali: चन्द्रमा; Newar: तिमिला; Ngazidja Comorian: mwezi Ngunawal: kubbadang; Norman: leune; North Frisian: moune; muun; Northern Ohlone: ṯar, kónmei; Northern Sami: mánnu; Northern Norwegian: månen; Nuer: pay; O'odham: maṣad, mashath; Occitan: luna; Ojibwe: dibiki-giizis, giizis; Okinawan: 月; Old Church Slavonic Cyrillic: мѣсѧць; Glagolitic: ⰿⱑⱄⱔⱌⱐ; Old East Slavic: *мѣсꙗць; Old English: mōna; Old Japanese: 月; Old Javanese: śaśi, wulan; Old Tupi: îasy; Oriya: ଚନ୍ଦ୍ର, ଜହ୍ନ; Oromo: ji'a; Ossetian: мӕй; Ottoman Turkish: آی; Pa'o Karen: လာ; Pacoh: kixay; Papiamentu: luna; Pashto: سپوږمۍ; Paumarí: masiko; Pela: la̠³⁵, lɛ̠̃³⁵ma³¹; Persian: ماه, مانگ, لوخن, قمر, آیشم; Phoenician: 𐤉𐤓𐤇; Pipil: metzti; Pitjantjatjara: kiṉaṟa; Plautdietsch: Mon; Polish: księżyc inan, miesiąc, luna; Portuguese: lua; Punjabi: ਚੰਦਰਮਾ; Quechua: killa; Rohingya: san; Romani: ćhon; Romanian: lună; Rungus: vullan; Russian: луна, месяц; S'gaw Karen: လါ; Samogitian: mienolis; Sanskrit: चन्द्र, सोम; Sardinian: luna; Saterland Frisian: Moune; Scots: muin; Scottish Gaelic: gealach; Sebop: beliliek; Semai: gecek; Serbo-Croatian Cyrillic: месец, мјесец; Roman: mesec, mjesec; Shan: လိူၼ်; Sichuan Yi: ꆪ; Sicilian: luna; Silesian: mjeśůnček; Sindhi: چَنڊُ; Sinhalese: චන්ද්රයා, හඳ; Slovak: mesiac; Slovene: lúna inan, mésec inan; Sorbian Lower Sorbian: mjasec; Upper Sorbian: měsačk; Sotho: kgwedi; Southern Kalinga: furan; Southern Tujia: lo³⁵ ɕi⁵⁵ du̵³⁵; Spanish: luna; Svan: დოშდულ; Swahili: mwezi; Swedish: måne, tungel; Tabasaran: ваз; Tagal Murut: sila'; Tagalog: buwan, bulan, dutaing buntabay; Tajik: моҳ, маҳтоб, қамар; Tamil: நிலா; Taos: p'óna; Taroko: idas; Tatar: ай; Tausug: bulan; Telugu: చంద్రుడు; Tetum: fulan; Thai: ดวงจันทร์, จันทร์, เดือน; Tibetan: ཟླ་བ; Tigrinya: ወርሒ; Timugon Murut: sila'; Tocharian A: mañ; Tocharian B: meñe; Tok Pisin: mun; Tongan: māhina; Turkish: ay, kamer; Turkmen: aý; Tuvan: ай; Tày: hai; Udi: хаш; Udmurt: толэзь; Ugaritic: 𐎊𐎗𐎃; Ukrainian: мі́сяць; Urdu: چاند, چندرما; Uyghur: ئاي; Uzbek: oy; Venetian: łuna; Vietnamese: mặt trăng, trăng; Volapük: mun; Walloon: lune, beaté, bele; Welsh: lleuad, lloer; West Coast Bajau: buan; West Frisian: moanne; Western Katu: ເກີແຊ; White Hmong: hli; Wiradhuri: burganburgan; Wolof: weer wi; Written Oirat: ᠰᠠᠷᠠ; Wutunhua: yailiang; Xhosa: inyanga 9/10; Yagnobi: маҳтоб; Yakut: ый; Yami: vehan; Yankunytjatjara: piṟa; Yanomámi: peripo; Yiddish: לבֿנה; Yoruba: òsùpá; Yucatec Maya: luunaa, uh; Yup'ik: iraluq; Yámana: hannúxa; Zazaki: meng, aşm; Zhuang: ronghndwen; Zulu: inyanga; Zuni: yachunne
month
Abkhaz: амза; Adyghe: мазэ; Afrikaans: maand; Akan : abosome; Albanian: muaj; Amharic: ወር; Arabic: شَهْر; Egyptian Arabic: شهر; Gulf Arabic: شهر; Hijazi Arabic: شهر; Moroccan Arabic: شهر; South Levantine Arabic: شهر; Aramaic Assyrian Neo-Aramaic: ܝܲܪܚܵܐ; Classical Syriac: ܝܪܚܐ; Jewish Aramaic: יַרְחָא; Armenian: ամիս; Old Armenian: ամիս; Aromanian: mes, lunã; Assamese: মাহ; Asturian: mes; Avar: моцӏ; Azerbaijani: ay; Balinese: bulan, sasi; Baluchi: ماہ; Bashkir: ай; Basque: hil, hilabete; Belarusian: месяц; Bengali: মাস, মাহ; Bouyei: ndianl; Breton: miz, mizvezh; Brunei Malay: bulan; Bulgarian: месец; Burmese: လ; Buryat: һара; Carpathian Rusyn: мі́сяць; Catalan: mes; Central Atlas Tamazight: ⵢⵓⵔ; Central Dusun: wulan; Chamorro: pulan; Chechen: бутт; Cherokee: ᏏᏅᏙ, ᎧᎸᎢ; Chichewa: mwezi; Chinese Cantonese: 月; Dungan: йүә; Mandarin: 月, 月份; Min Nan: 月; Chuvash: уйӑх; Classical Nahuatl: mētztli; Coptic: ⲁⲃⲟⲧ, ⲉⲃⲟⲧ, ⲁⲃⲏⲧ, ⲉⲃⲁⲧⲉ; Cornish: mis; Corsican: mese; Crimean Tatar: ay; Czech: měsíc; Dalmatian: mais; Danish: måned; Dutch: maand; Erzya: ков; Esperanto: monato; Estonian: kuu; Ewe: dzinu, ɣleti; Faroese: mánaður; Finnish: kuukausi, kuu; French: mois; Friulian: mês; Galician: mes; Georgian: თვე; German: Monat; Godoberi: пурццу; Gothic: 𐌼𐌴𐌽𐍉𐌸𐍃; Greek: μήνας; Ancient Greek: μήν, μείς, μής, μεύς, σελήνη; Guerrero Amuzgo: chi'; Gujarati: મહિનો; Haitian Creole: mwa; Hausa: wata; Hawaiian: mahina; Hebrew: חודש \ חֹדֶשׁ; Hiligaynon: bulan; Hindi: महीना, मास, माह; Hungarian: hónap; Icelandic: mánuður; Ido: monato; Ilocano: bulan; Inari Sami: mánuppaje; Indonesian: bulan; Ingrian: kuu, kuukaus; Ingush: бутт; Interlingua: mense; Inuktitut: ᑕᖅᕿᖅ; Irish: mí; Istriot: miz; Italian: mese; Japanese: 月, 月間; Javanese: sasi; Kabardian: мазэ; Kabyle: ayyur; Kalmyk: сар; Kannada: ಮಾಸ, ತಿಂಗಳು; Kaqchikel: ik'; Karelian: kuu; Kashmiri : رؠتھ; Kashubian: miesąc; Kazakh: ай; Khmer: ខែ; Khmu: ເນື່ອນ; Kikuyu: mweri; Korean: 달, 월(月), 월간(月間); Kurdish Central Kurdish: مانگ; Northern Kurdish: meh, heyv, hîv; Kyrgyz: ай; Ladin: meis, mens, mëns; Lao: ເດືອນ; Latin: mensis; Latvian: mēnesis; Lezgi: варз; Ligurian: méize; Lithuanian: mėnuo; Livonian: kū; Lombard: mes; Low German Dutch Low Saxon: maond; German Low German: Maand, Monat; Luganda: omweezi; Macedonian: месец; Malay: bulan, purnama; Malayalam: മാസം; Malecite-Passamaquoddy: kisuhs anim; Maltese: xahar; Manchu: ᠪᡳᠶᠠ; Manipuri: ꯊꯥ; Maori: marama; Maranao: bolan; Marathi: महिना; Mari Western Mari: тӹлзӹ; Middle English: moneth; Mongolian Cyrillic: сар; Mongolian: ᠰᠠᠷᠠ; Mwani: mwezi; Nandi: arawa; Navajo: náhidizídígíí, náhidizííd, yiził; Nepali: महिना; Norman: mais; North Frisian: moune, muun; Northern Sami: mánotbadji; Norwegian Bokmål: måned; Nynorsk: månad; Occitan: mes; Odia: ମାସ; Ojibwe: giizis; Old Church Slavonic Cyrillic: мѣсѧць; Old East Slavic: мѣсѧць; Old English: mōnaþ; Oromo: baatii; Ossetian: мӕй; Pa'o Karen: လာ; Papiamentu: luna; Pashto: مياشت; Pela: la̠³⁵, lɛ̠̃³⁵ma³¹; Persian Dari: مَاه; Iranian Persian: ماه; Pipil: metzti; Plautdietsch: Moonat; Polish: miesiąc inan; Portuguese: mês; Punjabi Gurmukhi: ਮਾਹ, ਮਹੀਨਾ, ਮਾਸ; Shahmukhi: مَان٘ہہ مَہِینَہ, مَاہ, مَاس; Romani: masek, ćhon; Romanian: lună; Romansch: mais; Russian: месяц; S'gaw Karen: လါ; Sanskrit: मास; Sardinian: mese, mesi; Saterland Frisian: Mound; Scottish Gaelic: mìos; Serbo-Croatian Cyrillic: ме̏се̄ц, мје̏се̄ц; Roman: mȅsēc, mjȅsēc; Sherpa: ལའ; Sicilian: misi; Silesian: mjeśůnc; Sindhi: مهنو; Sinhalese: මාසය; Skolt Sami: mään, määnpââ´jj; Slovak: mesiac; Slovene: mésec; Somali: bil; Sorbian Lower Sorbian: mjasec; Upper Sorbian: měsac; Sotho: kgwedi; Southern Altai: ай; Southern Ohlone: hemetscha char; Spanish: mes; Sundanese: sasih; Swahili: mwezi; Swedish: månad; Tabasaran: ваз; Tagalog: buwan; Tajik: моҳ; Tamil: மாதம், மாசம், திங்கள்; Tatar: ай; Telugu: నెల, మాసము; Thai: เดือน, มาส; Tibetan: ཟླ; Tigrinya: ወርሒ; Tocharian A: mañ; Tocharian B: meñe; Tok Pisin: mun; Turkish: ay; Turkmen: aý; Tuvan: ай; Ugaritic: 𐎊𐎗𐎃; Ukrainian: мі́сяць; Urdu: مَہِینا, مَہِینَہ, ماہ, ماس; Uyghur: ئاي; Uzbek: oy; Venetian: méxe; Veps: ku; Vietnamese: tháng; Volapük: mul; Welsh: mis; West Frisian: moanne; White Hmong: hli; Yagnobi: моҳ; Yakut: ый; Yiddish: חודש, מאָנאַט; Zazaki: mang, menge; Zhuang: ndwen; Zulu: inyanga
