διατρίβω: Difference between revisions

|Definition=[ρῑ], pf.<br><span class="bld">A</span> -τέτρῐφα Plb.4.57.3:—Pass., aor. 2 διετρίβην [ῐ] (v. infr.):—[[rub hard]], χερσὶ διατρίψας Il.11.847: more freq., [[wear away]], [[consume]], πάντα διατρίβουσιν Ἁχαιοί Od.2.265; χρήματα Thgn. 921; τὰ τῶν Πελοποννησίων Th.8.87; <b class="b3">εἰς αἰτίας ἀλόγους δ. τὸ θεῖον</b> to [[fritter away]] Providence into unreasoning causes, Plu.''Nic.''23:—Pass., <b class="b3">κάκιστα διατριβῆναι</b> [[perish]] [[utterly]], [[Herodotus|Hdt.]]7.120 ([[varia lectio|v.l.]] ἐκ-), cf. Th. 8.78.<br><span class="bld">II</span> [[spend]], of [[time]], θερείην [[Herodotus|Hdt.]]1.189; freq. χρόνον δ. Lys. 3.11; παρά τινι [[Herodotus|Hdt.]]1.24, etc.; δ. τινὰς ἡμέρας X.''HG''6.5.49; ἓξ ἔτη Isoc.4.141 (later c. gen., ἐτῶν οὐκ ὀλίγων ἐν Ῥώμῃ δ. Hdn.3.10.2):—Pass., ἐνιαυτὸς διετρίβη Th.1.125.<br><span class="bld">2</span> abs. (without [[χρόνον]]), [[waste time]], <b class="b3">οὐ μὴ διατρίψεις…</b>; [[make]] no more [[delay]], Ar.''Ra.''462; <b class="b3">δ. ἐν γυμνασίοις</b> [[pass all one's time]] there, Id.''Nu.''1002; ἐν ἄστει Antipho 1.14; ἐν ἀγρῷ Philem.71.6; αὐτοῦ, [[ἔνδον]], [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 311a; δ. μετ' ἀλλήλων [[go on talking]], Id.''Phd.''59d, etc.: hence, [[busy]], [[employ oneself]], ἐν ζητήσει Id.''Ap.''29c; ἐν φιλοσοφίᾳ Id.''Tht.''173c; ἐπί τινι Id.''Euthd.''305a, Isoc.3.19, D.2.16; ἀμφί τι X.''Eq.''2.1; περί τι [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 90c, Isoc.1.4; πρὸς ἱππικῇ Pl.''Prm.''126c; πρὸς τοῖς ἔργοις Arist.''Pol.''1309a8; <b class="b3">πρὸς φιλοσοφίᾳ</b> (prob. l. for -ίαν) [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 540b: c. part., δ. μελετῶσαι [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.2.12.<br><span class="bld">b</span> abs., [[lose time]], [[delay]], Il.19.150, Hp.''VC''19, [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''515, etc.; λέγε καὶ μὴ διάτριβε [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 472b; διατέτρῐφα I have let the time slip by.., Id.''Tht.''143a: c. part., <b class="b3">καθ' ἕκαστα λέγων δ.</b> to [[waste time]] in speaking, Isoc.3.35, cf. D.1.9.<br><span class="bld">3</span> [[reside]], PHal.1.182 (iii B.C.), ''PStrassb.'' 22.6 (ii A.D.), etc.<br><span class="bld">III</span> [[put off by delay]], [[thwart]], [[hinder]], μή τι διατρίβειν ἐμὸν χόλον Il.4.42; οὔ τι διατρίβω μητρὸς γάμον Od.20.341; τἄριστον Ar.''Fr.''503: c. dupl. acc. pers. et rei, <b class="b3">ὄφρα κεν ἥ γε διατρίβῃσιν Ἀχαιοὺς ὃν γάμον</b> [[put]] them [[off]] in the matter of her wedding, Od. 2.204: c. gen. rei, <b class="b3">μὴ δηθὰ διατρίβωμεν ὁδοῖο</b> [[let us]] not [[lose time]] on the way, ib.404:—Med., μή τι διατριβώμεθα πείρης A.R.2.883.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0608.png Seite 608]] [[zerreiben]]; ῥίζαν χερσί Il. 11, 847; τὴν γῆν [[τοῖν]] χεροῖν Polyaen. 4, 3, 5; θύραν, [[zerbrechen]], Ar. Ran. 462; dah. = [[aufreiben]], [[verzehren]]; χρήματα Theogn. 921; κάκιστα διατριβῆναι Her. 7, 120; vgl. Thuc. 8, 78; bes. χρόνον, z. B. πολλὸν [[παρά]] τινι, [[Zeit]] bei etwas [[hinbringen]], verbringen, Her. 1, 24; συχνὸν χρόνον διατρίψας Plat. Phaed. 117 a, u. öfter; ἐν ταῖς ὁδοῖς πολὺν χρόνον δ. Xen. Mem. 2, 1, 15; ἡμέρας τινάς Hell. 6, 5, 39; ἓξ ἔτη διατέτριφε Isocr. 4, 141; ἐνιαυτὸς οὐ διετρίβη Thuc. 1, 125; [[χρόνος]] διατριφθεὶς περὶ τὸν λόγον Isocr. 4, 14; dah., mit Auslassung von χρόνον od. ähnlichen Wörtern, = [[verweilen]]; – a) [[zögern]]; Il. 19, 150; Ar. Vesp. 849; Thuc. 7, 43; Xen. Cyr. 3, 3, 25; sich aufhalten, [[παρά]] τινι, Her. 1, 24 u. Folgde. Bes. – b) bei etwas, die[[ Zeit mit etwas hinbringen]], sich damit beschäftigen; ἐν γυμνασίοις Ar. Nubb. 1002; ἐν τῇ ζητήσει Plat. Apol. 29 c; ἐν Ὁμήρῳ Ion 530 b; u. so oft Folgde; auch [[περί]] τι, z. B. περὶ τοὺς λόγους Plat. Phaed. 90 b, wie Alexis Ath. XII, 544 e; περὶ ποίησιν καὶ φιλοσοφίαν διατετριφότες Aesch. 3, 108, u. A.; πρὸς τοῖς ἔργοις Arist. Pol. 5, 8; vgl. Epicrat. Ath. II, 50 c (v. 3) u. Plut. Marcell. 21; Luc. merc. cond. 8; ἐπὶ τοῖς ἔργοις Dem. 2, 16. u. A.; – [[μετά]] τινος, sich [[unterreden]] mit, Plat. Apol. 33 b; Phaed. 59 d; auch διατριβὴν διατρίβειν, Legg. VII, 820 c; s. [[διατριβή]]; – c. partic., διατρίβουσι μελετῶσαι, sie bringen ihre Zeit mit Übungen hin, Xen. Cyr. 1, 2, 18; ἵνα μὴ καθ' ἕκαστα λέγων [[διατρίβω]], um mich nicht mit Auseinandersetzung des Einzelnen aufzuhalten, Dem. 1, 9. – c) mit einem neuen acc., [[hinhalten]], [[verzögern]]; Od. 2, 265; aufschieben, χόλον, γάμον, Il. 4, 42 Od. 20, 341; auch Ἀχαιοὺς γάμον, sie hält die Achäer mit der Hochzeit hin, 2, 204; [[ἄριστον]], Ar. bei Ath. IV, 171 b; τοὺς πρέσβεις Plut. Her. malign. 41; – μὴ διατρίβωμεν ὁδοῖο, laßt uns mit der Reise nicht zögern, Od. 2, 404. So auch med., μή τι διατριβώμεθα πείρης Ap. Rh. 2, 883.

|btext=<i>f.</i> διατρίψω, <i>ao.2 Pass.</i> διετρίβην, <i>pf.</i> διατέτριμμαι;<br /><b>I.</b> [[frotter]] <i>ou</i> gratter à travers, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[arracher en grattant]] : ῥίζαν IL extirper une racine;<br /><b>2</b> [[user par le frottement]] ; consumer, perdre, détruire : κάκιστα διατριβῆναι HDT être broyé, <i>càd</i> périr misérablement;<br /><b>II.</b> <i>particul.</i> passer le temps, <i>d'où</i><br /><b>1</b> <i>avec idée de temps</i> remettre, différer : χόλον IL user la colère (de qqn), en retarder <i>ou</i> en contenir l'explosion ; γάμον OD retarder un mariage ; τινα δ. γάμον OD faire attendre à qqn, <i>càd</i> remettre sans cesse un mariage ; μὴ δ. ὁδοῖο OD ne pas perdre de temps à se mettre en route ; δ. χρόνον HDT employer du temps, passer du temps ; <i>abs.</i> δ. [[μετά]] τινος PLAT passer le temps avec qqn, <i>càd</i> s'entretenir avec qqn ; ἔν τινι, [[περί]] τι, [[ἐπί]] τινι employer son temps à qch, s'occuper de qch ; <i>avec un</i> part., passer son temps à faire qch ; <i>abs., en mauv. part</i> passer son temps, perdre son temps;<br /><b>2</b> <i>avec idée de lieu</i> passer son temps qqe part, séjourner : [[ἐν]] ταῖς ὁδοῖς XÉN sur les routes.<br />'''Étymologie:''' [[διά]], [[τρίβω]].

|lsmtext='''διατρίβω:''' [ῑ], μέλλ. <i>-ψω</i> — Παθ. αόρ. βʹ -ετρίβην [ῐ], παρακ. -[[τέτριμμαι]]·<br /><b class="num">I.</b> [[τρίβω]] [[ανάμεσα]], [[τρίβω]] με [[πίεση]], [[φθείρω]], [[καταναλώνω]], [[δαπανώ]], [[χαραμίζω]], σε Όμηρ. — Παθ., <i>διατρῐβῆναι</i>, φθείρομαι, καταστρέφομαι εντελώς, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> <i>δ. χρόνον</i>, Λατ. terere [[tempus]], [[σπαταλώ]], [[δαπανώ]], [[καταναλώνω]], χρόνο, στον ίδ., σε Ξεν. — Παθ., <i>ἐνιαυτὸς διετρίβη</i>, σε Θουκ. <b>2. α)</b> απόλ., ([[χωρίς]] το <i>χρόνον</i>), [[χαραμίζω]] το χρόνο, τον [[σπαταλώ]], <i>οὐ μὴ διατρίψεις</i>, δηλ. μην καθυστερήσεις περισσότερο, μην αργοπορήσεις, σε Αριστοφ.· <i>δ. ἐν γυμνασίοις</i>, περνώ όλο το χρόνο μου [[εκεί]], στον ίδ.· δ. μετ' [[ἀλλήλων]], [[συνεχίζω]] να [[μιλώ]], στον ίδ.· από όπου, [[απασχολώ]] τον εαυτό μου σε ή με ένα [[πράγμα]], <i>ἔν</i> ή [[ἐπί]] τινι, σε Πλάτ.· [[περί]] τι, στον ίδ.· με μτχ., <i>δ. μελετῶν</i>, σε Ξεν. <b>β)</b> επίσης απόλ., χάνω χρόνο, [[καθυστερώ]], σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ. κ.λπ.· με γεν., <i>δ. ὁδοῖο</i>, [[καθυστερώ]] στον δρόμο, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">III.</b> [[ματαιώνω]], [[εμποδίζω]], [[παρακωλύω]], [[δυσχεραίνω]] ένα [[πράγμα]], σε Όμηρ.· <i>δ. Ἀχαιοὺς ὃν γάμον</i>, τους απάλλαξε στο [[ζήτημα]] του γάμου της, σε Ομήρ. Οδ.