πολίτης: Difference between revisions

|Definition=πολίτου, ὁ, Ion. [[πολιήτης]] ([[quod vide|q.v.]]),<br><span class="bld">A</span> [[citizen]], [[freeman]], Il.15.558,22.429, Od.7.131, Pi.''O.''5.16, etc.; πολίτης [[ἀγαθός]] Th.3.42, [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 517c; κακός E.''Ba.''271; <b class="b3">πόλεως πολίτης, πόλεων πολίτης</b>, Antipho 5.78, And.1.5; ὦ γᾶς πατρίας πολῖται [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''806 (lyr.); πολίτης ὁρίζεται τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1275a22.<br><span class="bld">2</span> [[fellow-citizen]] (cf. [[πολιήτης]]), Sapph.''Supp.''1.14, etc.; Κάδμου πολίτης A.''Th.'' 1; Ἀθηναίων πολίτης And.1.139; ὑμῶν Lys.20.12; σός [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 339e: and by a Com. metaph., οἴνου πολίτης ὢν κρατίστου Amphis 36.<br><span class="bld">II</span> Adj. [[belonging to one's city]], [[connected with one's city]] or [[connected with one's country]], <b class="b3">θεοὶ πολῖται</b>, = [[πολιοῦχος|πολιοῦχοι]], A.''Th.''253; <b class="b3">πολίτης δῆμος</b>, = ὁ τῆς πόλεως, Ar.''Ec.''574.

{{bailly

|btext=ου;<br /><b>I.</b> <i>adj. m.</i> [[de la cité]], [[de l'État]];<br /><b>II.</b> <i>subst.</i> ὁ [[πολίτης]] :<br /><b>1</b> [[citoyen]];<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> [[concitoyen]];<br />[[NT]]: [[habitant]].<br />'''Étymologie:''' [[πόλις]].

{{elnl

|elnltext=πολίτης -ου, ὁ [πόλις] Ion. πολιήτης (zie daar), (vrije) [[burger]]:; ᾧ γὰρ ἐξουσία κοινωνεῖν ἀρχῆς βουλευτικῆς καὶ κριτικῆς πολίτην ἤδη λέγομεν εἶναι wie het recht heeft een beraadslagend of rechterlijk ambt te bekleden die noemen we uiteindelijk burger Aristot. Pol. 1275b19; [[medeburger]]:; σὸς μέντοι Σιμωνίδης πολίτης Simonides is toch jouw medeburger Plat. Prot. 339e; adj. van de stad:. θεοὶ πολῖται goden van de stad Aeschl. Sept. 253.

{{elru

|elrutext='''πολίτης:'''<br /><b class="num">I</b> ион. [[πολιήτης]], ου (ῑ) ὁ<br /><b class="num">1</b> [[гражданин]] Hom., Pind., Thuc., Plat. etc: π. ὁρίζεται τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς Arst. (понятие) «[[гражданин]]» определяется участием в судебной и государственной власти;<br /><b class="num">2</b> [[согражданин]], [[земляк]] (Κάδμου π. Aesch.; σὸς π. Plat.).<br />ου (ῑ) adj. m [[городской]], [[местный]] (θεοί Aesch.; [[δῆμος]] Arph.).

|mltxt=ο, θηλ. [[πολίτις]], ΝΜΑ, ιων. τ. [[πολιήτης]], δωρ. τ. [[πολιάτας]], θηλ. πολιᾶτις και [[πολιῆτις]], Α, και πολίτισσα ΝΜ, [[πολῖτις]], -ίτιδος, ΜΑ<br />[[κάτοικος]] πόλης ο [[οποίος]] έχει [[πολιτικά]] δικαιώματα, [[κάθε]] [[μέλος]] πολιτείας το οποίο έχει το [[δικαίωμα]] του εκλέγεσθαι («πορευθεὶς ἐκολλήθη ἑνὶ τῶν πολιτῶν τῆς χώρας ἐκείνης», ΚΔ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κάτοικος]] ενός κράτους ο [[οποίος]] έχει την αντίστοιχη [[ιθαγένεια]] και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν, [[υπήκοος]] («[[είναι]] [[Αμερικανός]] [[πολίτης]]»)<br /><b>2.</b> [[ιδιώτης]], σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τις αρχές ή [[προς]] τους στρατιωτικούς και τους κληρικούς («[[καλός]] [[πολίτης]]» — λέγεται ως [[ευχή]] σε στρατιώτη που πρόκειται να απολυθεί)<br /><b>3.</b> <b>ως κύριο όν.</b> <i>ο Πολίτης</i>, <i>η Πολίτισσα</i><br />ο [[κάτοικος]] της Κωνσταντινούπολης ή αυτός που κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη, Κωνσταντινουπολίτης<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «[[ακαδημαϊκός]] [[πολίτης]]» — [[φοιτητής]] ανώτατης σχολής<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κάτοικος]] της ίδιας πόλης, [[συμπολίτης]] («διὰ τοῦτο βλάπτεσθαί ἐστιν ὁ [[πατήρ]]... ὅτι ὑμῶν ἐστι [[πολίτης]]», Λυσ.)<br /><b>2.</b> <b>το θηλ.</b> <i>ἡ πολιᾱτις</i><br />[[προσωνυμία]] της Αθηνάς στην [[Τεγέα]]<br /><b>3.</b> <b>ως επίθ.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην [[πόλη]] (α. «θεοί πολῖται» — πολιούχοι θεοί, <b>Αισχύλ.</b><br />β. «[[πολίτης]] [[δῆμος]]» — ο [[δήμος]] της πόλης, <b>Αριστοφ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πόλις]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -[[ίτης]] ([[πρβλ]]. [[οπλίτης]]), ενώ ο τ. [[πολιήτης]] / <i>πολιᾱτᾱς</i>, <i>έχει</i> σχηματιστεί [[κατά]] τα <i>κωμ</i>-<i>ήτης</i>/<i>κωμ</i>-<i>ᾱτᾱς</i>, <i>οἰκι</i>-<i>ήτης</i>/<i>οἰκι</i>-<i>ᾱτᾱς</i> (για τη σημ. <b>βλ.</b> και λ. [[πόλη]])].

{{ls

|lstext='''πολίτης''': [ῑ], -ου, ὁ, Ἰων. [[πολιήτης]] (ὃ ἴδε), [[μέλος]] πόλεως ἢ πολιτείας, [[πολίτης]], [[ἐλεύθερος]], Λατ. civis (ἴδε [[ἀστός]]), Ἰλ. Ο. 558, Χ. 429, Ὀδ. Η. 131, Πινδ. Ο. 5. 38. κτλ.· π. [[ἀγαθός]], κακὸς Θουκ. 3. 42, Πλάτ. Γοργ. 517C· πόλεως [[πολίτης]] Ἀντιφῶν 138. 28, Ἀνδοκ. 1. 26· ὦ γᾶς πατρίας πολῖται Σοφ. Ἀντ. 806· κακὸς π. Εὐρ. Βάκχ. 271· π. ὁρίζεται τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 1, 6. 2) [[ὡσαύτως]], ὡς τὸ Λατ. civis, [[συμπολίτης]], Ἡρόδ., κτλ.· Κάδμου π. Αἰσχύλ. Θήβ. 1· π. Ἀθηναίων Ἀνδοκ. 18. 12· ὑμῶν Λυσ. 157. 7· σὸς Πλάτ. Πρωτ. 339Ε· καὶ κατὰ κωμ. μεταφοράν, οἴνου π. ὢν κρατίστου Ἄμφις ἐν Ἀδήλ. 1. ΙΙ. [[καθόλου]], ὁ ἀνήκων εἰς τὴν πόλιν, θεοὶ πολῖται = πολιοῦχοι, Αἰσχύλ. Θήβ. 253· π. [[δῆμος]] = ὁ τῆς πόλεως, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 574. ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 131.