δολιχός: Difference between revisions
ἄλογον δὴ τὸ μήτε μάχης ἄρξασθαι μήτε τοὺς φίλους φυλάξαι, ἐὰν ὑπό γε τῶν βαρβάρων ἀδικῆσθε → It is irrational neither to begin battle nor to guard the friends, if you are ever wronged by the foreigners
m (Text replacement - "mdlsjtxt=!" to "mdlsjtxt=") |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (27 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=dolichos | |Transliteration C=dolichos | ||
|Beta Code=dolixo/s | |Beta Code=dolixo/s | ||
|Definition= | |Definition=δολιχή, δολιχόν, [[long]], [[ἔγχεα]], [[δόρυ]], Il.4.533, al.; also of [[time]], [[νύξ]], [[νοῦσος]], Od.23.243, 11.172; [[δολιχόν]], as adverb, Il.10.52; σχελίδες Archipp.11.3 (lyr.); ἐλάται A.R.1.914; πρυμνήσια ''AP''10.4 (Marc.Arg.); some phrases, as <b class="b3">δ. πλόος, δ. ὁδός</b>, unite both senses, Od.3.169, 4.393. (Cf. Skt. dīrghas 'long'.) | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=(δολῐχός) -ή, -όν<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> δολίχ- <i>Il</i>.4.533, 7.255, Hes.<i>Th</i>.186<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. -οῖο Q.S.6.122; plu. dat. masc. δολιχοῖσι Opp.<i>H</i>.1.246; δολιχοῖσιν Triph.253, fem. δολιχῇσιν A.R.1.914]<br /><b class="num">1</b> sent. espacial [[largo]], [[alargado]] δολίχ' ἔγχεα <i>Il</i>.ll.cc., Hes.l.c., δόρυ <i>Il</i>.13.162, 15.474, cf. Nonn.<i>D</i>.23.53, αἱ δολιχαί τε κάπρου φλογίδες y los largos filetes de jabalí</i> Archipp.10.4, φάλαγγες Q.S.2.215, cf. 11.114, de naves o partes de las mismas ἐλάται A.R.l.c., πρυμνήσια <i>AP</i> 10.4 (Marc.Arg.), ναῦς Orph.<i>A</i>.122, Q.S.12.182, de las cañas de pesca, Opp.<i>H</i>.3.74, κόμη Nonn.<i>D</i>.21.69, de anim. ὄφεις Orph.<i>L</i>.340, σῶμα ... δολιχώτατον οὖας de la liebre, Opp.<i>C</i>.3.505, [[αὐχήν]] Arat.211, de distintos accidentes geog. νῆσος Orph.<i>A</i>.714, ἄκρη de un cabo, A.R.1.568, αἰγιαλοί Opp.l.c., [[αὐχήν]] de un istmo, Orph.<i>A</i>.745, κολῶναι Q.S.12.126<br /><b class="num">•</b>de un río [[de largo curso]] Q.S.6.122<br /><b class="num">•</b>de un abismo [[profundo]] Triph.l.c.<br /><b class="num">•</b>[[largo]], [[extenso]] δολιχὰς θῖνας (Λιβύης) Call.<i>Fr</i>.602, δολιχῆς τε πόροι ἁλός A.R.1.21, δ. [[δρόμος]] Ἀμφιτρίτης Opp.<i>H</i>.1.619.<br /><b class="num">2</b> en sent. temp. [[largo]], [[prolongado]], [[duradero]] νύξ <i>Od</i>.23.243, cf. Orph.<i>A</i>.121, νοῦσος <i>Od</i>.11.172, <i>SEG</i> 32.1068 (Setia II d.C.), χρόνος B.18.45, Orác. en <i>Theos.Tub</i>.24, Nonn.<i>D</i>.47.472, en plu. δολιχοῖσιν ἀμαυρωθεῖσα χρόνοις Orác. en Porph.<i>Fr</i>.322, δολιχὸν ἀποτείνουσι τὸν λόγον Gal.11.461, ὥρη Nonn.<i>D</i>.7.284, κάματοι <i>AP</i> 6.65 (Paul.Sil.), ἐλπίδες <i>AP</i> 10.70 (Maced.), en ambos sent., espacial y temp. πλόος <i>Od</i>.3.169, Colluth.226, ὁδός <i>Od</i>.4.393, 483, Pi.<i>Fr</i>.70d.18, κέλευθος A.<i>Pr</i>.284, B.18.16, Orph.<i>L</i>.563, [[ἀταρπιτός]] Orph.<i>L</i>.580, cf. Satyr.<i>Vit.Eur</i>.41.2<br /><b class="num">•</b>neutr. sg. como adv. [[durante largo tiempo]] μελησέμεν Ἀργείοισι [[δηθά]] τε καὶ δ. preocupar a los aqueos de forma larga y duradera</i>, <i>Il</i>.10.52.<br /><b class="num">3</b> ref. a la cantidad [[abundante]] δ. πέπερι Androm.120.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>d°lH<sup>i̯</sup>°gh</i>-, cf. ai. <i>dīrghá</i>-, av. <i>darəγa</i>-; en het. <i>daluga</i>-, aesl. <i>dlŭgŭ</i> el vocalismo <i>u</i> se debe al influjo de la -<i>g</i>- siguiente. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0654.png Seite 654]] | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0654.png Seite 654]] [[lang]], poet., Ap. Lex. Hom. p. 60. 2 [[Δολιχόν]]· μακρόν; vom [[Raume]]: [[ἔγχος]], [[δόρυ]], Il. 4, 533. 13, 162, sp. D.; von der [[Zeit]]: νύξ, [[νόσος]], Od. 23, 243. 11, 172; [[πλόος]], [[ὁδός]], Od. 3, 169. 4, 393, δολιχῆς [[τέρμα]] κελεύθου Aesch. Prom. 284, wobei man an Raum und Zeit denken kann. – Adv. δολιχόν, Il. 10, 52; vgl. Plat. Prot. 329 a. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ή, όν :<br />long ; <i>adv.</i> • δολιχόν, longuement.<br />'''Étymologie:''' DELG vieux terme i.-e. pour « long », que l'on retrouve dans plus. langues : <i>skr.</i> dirgha-, vsl. dlugu. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''δολῐχός:'''<br /><b class="num">1</b> [[длинный]] ([[δόρυ]], [[ἔγχος]] Hom.; [[πρυμνήσια]] [[νεῶν]] Anth.);<br /><b class="num">2</b> [[долгий]], [[продолжительный]] ([[νύξ]], [[νόσος]] Hom.; [[κέλευθος]] Aesch.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''δολῐχός''': -ή, -όν, [[μακρός]], ἔγχεα, [[δόρυ]], Ἰλ. Δ. 533 κ. ἀλλ.· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ χρόνου, [[νόσος]], νὺξ Ὀδ. Ψ. 243, Λ. 172· καὶ οὕτω δολιχόν, ὡς ἐπίρρ., Ἰλ. Κ. 52, Πλάτ. Πρωτ. 329Α· - φράσεις τινές, ὡς δολιχὸς [[πλόος]], δολιχὴ ὁδός, ἑνοῦσιν ἀμφοτέρας τὰς σημασίας, Ὀδ. Γ. 169, Δ. 393. (Πρβλ. ἐνδελεχής, Δουλίχιον (Μακρονῆσι)· Σανσκρ. dîrgh-as, Zενδ. darĕgh-as (longus)· Σλαυ. dlug-u· περὶ τοῦ Λατ. longus, ἴδε [[λογγάζω]]). | |lstext='''δολῐχός''': -ή, -όν, [[μακρός]], ἔγχεα, [[δόρυ]], Ἰλ. Δ. 533 κ. ἀλλ.· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ χρόνου, [[νόσος]], νὺξ Ὀδ. Ψ. 243, Λ. 172· καὶ οὕτω δολιχόν, ὡς ἐπίρρ., Ἰλ. Κ. 52, Πλάτ. Πρωτ. 329Α· - φράσεις τινές, ὡς δολιχὸς [[πλόος]], δολιχὴ ὁδός, ἑνοῦσιν ἀμφοτέρας τὰς σημασίας, Ὀδ. Γ. 169, Δ. 393. (Πρβλ. ἐνδελεχής, Δουλίχιον (Μακρονῆσι)· Σανσκρ. dîrgh-as, Zενδ. darĕgh-as (longus)· Σλαυ. dlug-u· περὶ τοῦ Λατ. longus, ἴδε [[λογγάζω]]). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=[[long]], [[both]] of [[space]] and [[time]], [[δόρυ]], [[ὁδός]], [[νοῦσος]], [[νύξ]], Od. 23.243; adv., δολιχόν, Il. 10.52. | |auten=[[long]], [[both]] of [[space]] and [[time]], [[δόρυ]], [[ὁδός]], [[νοῦσος]], [[νύξ]], Od. 23.243; adv., δολιχόν, Il. 10.52. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[δολιχός]], -ή, -όν (AM)<br /><b>1.</b> [[μακρύς]], [[επιμήκης]]<br /><b>2.</b> αυτός που διαρκεί πολύ χρόνο, [[μακροχρόνιος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αρχαίος ΙΕ τ. με [[σημασία]] «[[μακρύς]]», που εμφανίζει δισύλλαβη [[ρίζα]] <i>doligh</i>- και συνδέεται τόσο με μονοσύλλαβα όσο και με δισύλλαβα μορφήματα άλλων γλωσσών ( | |mltxt=[[δολιχός]], -ή, -όν (AM)<br /><b>1.</b> [[μακρύς]], [[επιμήκης]]<br /><b>2.</b> αυτός που διαρκεί πολύ χρόνο, [[μακροχρόνιος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αρχαίος ΙΕ τ. με [[σημασία]] «[[μακρύς]]», που εμφανίζει δισύλλαβη [[ρίζα]] <i>doligh</i>- και συνδέεται τόσο με μονοσύλλαβα όσο και με δισύλλαβα μορφήματα άλλων γλωσσών ([[πρβλ]]. αρχ. ινδ. <i>d</i><i>ī</i><i>rgha</i>-, αβ. <i>dar∂ya</i>-, αρχ. σλαβ. <i>dlůgů</i>, χεττ. <i>dalug</i>-) στα οποία απαντούν διάφορες μεταπτωτικές βαθμίδες της ρίζας <i>del</i>- «[[μακρύς]]». Δισύλλαβη [[ρίζα]] εμφανίζεται [[επίσης]] και στο β' συνθετικό του τ. <i>εν</i>-<i>δελεχής</i>, το οποίο προέρχεται πιθ. από <i>δέλεχος</i> ([[πρβλ]]. [[γένεσις]])]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''δολῐχός:''' -ή, -όν, [[μακρύς]], σε Όμηρ.· ουδ. <i>δολιχόν</i>, ως επίρρ., σε Ομήρ. Ιλ., Πλάτ. | |lsmtext='''δολῐχός:''' -ή, -όν, [[μακρύς]], σε Όμηρ.· ουδ. <i>δολιχόν</i>, ως επίρρ., σε Ομήρ. Ιλ., Πλάτ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[long]] (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. PN [[dorikao]] | |etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[long]] (Il.).<br />Dialectal forms: Myc. PN [[dorikao]] /[[Dolikhaon]]/, [[dorikano]] /[[Dolikhanor]]/.<br />Compounds: Often as first member of compounds; note <b class="b3">δολιχό-σκιος</b> of [[ἔγχος]] (Hom.), [[with a long shadow]].<br />Derivatives: With regular accent change (Schwyzer 420) [[δόλιχος]] m. [[the long course]], (Att. etc.) with [[δολιχεύω]] [[run a long course]], [[δολιχεύς]] [[long course runner]] (Sparta IIp); on [[δόλιχος]] as plant name (Thphr.) s. Strömberg Theophrastea 107 n. 1, Pflanzennamen 24. Lengthened poet. form with metrical lengthening [[δουλιχόεις]] (AP); PlN [[Δολιχίστη]] island before Lycia, prop. superlative, and [[Δουλίχιον]] island in the Ionic Sea (Hom.), cf. Seiler Steigerungsformen 101.<br />Origin: IE [Indo-European] [196] <b class="b2">*d(e)lh₁gʰó-</b> [[long]]<br />Etymology: Old IE word for [[long]], in: Skt. <b class="b2">dīrghá-</b>, Av. [[darǝγa-]], OCS [[dlъgъ]], Serb. <b class="b2">dȕg</b>, Lith. (with unexplained loss of [[d-]]) <b class="b2">ìlgas</b>, Hitt. [[dalugi-]]. From <b class="b2">*dl̥H-gho-</b>; <b class="b3">δολιχ-</b> (and [[dalug-]]) have unexplained vowel (s. Schwyzer 278, Specht Ursprung 126, Locker Glotta 22, 59, Kronasser Vgl. Laut- und Formenlehre des Heth. 42). Here also Lat. [[indulgeō]] [[be kind]], [[indulgent]] and Germ., e. g. Goth. [[tulgus]] [[fest]], [[steadfast]] are connected, as well as Alb. <b class="b2">glatë</b>, <b class="b2">gjatë</b> [[long]] (with sec. <b class="b2">-të</b>?). - To [[δολιχός]] belongs [[ἐνδελεχής]] [[continuous]] (Att. etc.) with [[ἐνδελέχεια]], [[ἐνδελεχέω]], <b class="b3">-ίζω</b>, <b class="b3">-ισμός</b> (like <b class="b3">ἐν-τελής</b>, <b class="b3">ἐμ-μελής</b> etc.). - Another word for [[long]] in westeuropean languages with Lat. [[longūs]], Goth. [[laggs]] etc. A supposed <b class="b2">*dlongo-</b> cannot bridge the difference, in spite of MPers. [[drang]], NPers. [[dirang]]. See Porzig Gliederung 123f., 190f. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=δολῐχός, ή, όν <i>adj</i> <i>adj</i> <i>adj</i><br />[[long]], Hom.: neut. δολιχόν as adv., Il., Plat. | |mdlsjtxt=δολῐχός, ή, όν <i>adj</i> <i>adj</i> <i>adj</i><br />[[long]], Hom.: neut. δολιχόν as adv., Il., Plat. | ||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''δολιχός''': {dolikhós}<br />'''Meaning''': [[lang]] (ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''': Oft als Vorderglied poetischer Komposita; zu bemerken [[δολιχόσκιος]] Beiw. des [[ἔγχος]] (Hom.), nachhom. auch von [[οὐρά]], [[ἰός]] usw. (Opp., Nonn.), nach herkömmlicher tadelloser Übersetzung [[langschattig]], [[einen langen Schatten werfend]]. Nach Prellwitz eig. [[langeschig]] = [[langschäftig]], zu ahd. ''asc'' usw.<br />'''Derivative''': Davon mit regelmäßigem Akzentwechsel (Schwyzer 420) [[δόλιχος]] m. [[Langlauf]], Bez. der langen Rennbahn (att. usw.) mit [[δολιχεύω]] [[einen Langlauf machen]], δολιχεύς [[Langläufer]] (Sparta II<sup>p</sup>); über [[δόλιχος]] als Pflanzenname (Thphr.) s. Strömberg Theophrastea 107 A. 1, Pflanzennamen 24. Erweiterte poet. Form mit metrischer Dehnung [[δουλιχόεις]] (''AP''); EN Δολιχίστη Insel vor Lykien, eig. Superlativ, und [[Δουλίχιον]] Insel im ion. Meere (Hom. usw.), vgl. Seiler Steigerungsformen 101.<br />'''Etymology''': Altes idg. Wort für [[lang]], das in mehreren Sprachen erhalten ist: aind. ''dīrghá''-, aw. ''darə''γ''a''-, aksl. ''dlъgъ'', serb. ''dȕg'', lit. (mit unerklärtem ''d''-Wegfall) ''ìlgas'', heth. ''dalugi''-. Der einsilbigen Reduktionsstufe im Indoiranischen und Baltisch-Slavischen entsprechen im Griech. und Heth. die zweisilbigen δολιχ- bzw. ''dalug''- mit verschieden gefärbten Reduktionsvokalen (Erklärung strittig; s. Schwyzer 278, Specht Ursprung 126 m. Lit., Locker Glotta 22, 59, Kronasser Vgl. Laut- und Formenlehre des Heth. 42). Auch lat. ''indulgeō'' [[nachsichtig sein]] und germ., z. B. got. ''tulgus'' [[fest]], [[standhaft]] werden hierhergezogen (Einzelheiten bei W.-Hofmann s. v.), ebenso alb. ''glatë'', ''gjatë'' [[lang]] (aus *''dlagh''-''t''-? Jokl Untersuchungen 315; anders Pedersen und Vasmer, s. W.-Hofmann s. ''longus''). — Zu [[δολιχός]] gehört [[ἐνδελεχής]] [[fortdauernd]], [[ununterbrochen]] (att. usw.) mit [[ἐνδελέχεια]], [[ἐνδελεχέω]], -ίζω, -ισμός, wie [[ἐντελής]], [[ἐμμελής]] usw. gebildet und somit von einem Nomen *δέλεχος n. [[Länge]], mit ebenfalls zweisilbiger Wurzel, ausgehend, das von [[μῆκος]] (wie [[δολιχός]] von [[μακρός]]) verdrängt wurde. — Ein anderes Wort für [[lang]] bieten die westeuropäischen Sprachen mit lat. ''longūs'', germ., z. B. got. ''laggs'', illyr. PN Λάγγαρος, ''Longarus'', vielleicht auch gall. Λογγοσταλητες (Volksname). Eine vermittelnde, sehr fragliche Grundform *''dlongo''- kann, trotz dem nasalierten mpers. ''drang'', npers. ''dirang'', den Unterschied zwischen den östlichen und den westlichen Formen nicht überbrücken. Vgl. Porzig Gliederung 123f., 190f. m. Lit.; zu [[δολιχός]] noch Bechtel Lex. s. v.<br />'''Page''' 1,406-407 | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[μακρύς]]). Ἰαπετική ἡ προέλευσή του. Ἀπό τήν ἴδια ρίζα οἱ λέξεις [[ἐνδελεχής]] (=[[ἀσυνεχής]]), [[ἐνδελέχεια]] (=[[μακρότητα]]), [[Δουλίχιον]] (=[[Μακρονήσι]]), [[δολιχόουρος]], [[δολιχόσκιος]]. | |||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=-όν [[largo]] de Selene ἐνεύχομαί σοι, ... Κλωθαίη, πανδώτειρα, δολιχή <b class="b3">a ti te suplico, hiladora del destino, que todo lo das, larga</b> P IV 2280 | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 10:35, 25 August 2023
English (LSJ)
δολιχή, δολιχόν, long, ἔγχεα, δόρυ, Il.4.533, al.; also of time, νύξ, νοῦσος, Od.23.243, 11.172; δολιχόν, as adverb, Il.10.52; σχελίδες Archipp.11.3 (lyr.); ἐλάται A.R.1.914; πρυμνήσια AP10.4 (Marc.Arg.); some phrases, as δ. πλόος, δ. ὁδός, unite both senses, Od.3.169, 4.393. (Cf. Skt. dīrghas 'long'.)
Spanish (DGE)
(δολῐχός) -ή, -όν
• Alolema(s): δολίχ- Il.4.533, 7.255, Hes.Th.186
• Morfología: [gen. -οῖο Q.S.6.122; plu. dat. masc. δολιχοῖσι Opp.H.1.246; δολιχοῖσιν Triph.253, fem. δολιχῇσιν A.R.1.914]
1 sent. espacial largo, alargado δολίχ' ἔγχεα Il.ll.cc., Hes.l.c., δόρυ Il.13.162, 15.474, cf. Nonn.D.23.53, αἱ δολιχαί τε κάπρου φλογίδες y los largos filetes de jabalí Archipp.10.4, φάλαγγες Q.S.2.215, cf. 11.114, de naves o partes de las mismas ἐλάται A.R.l.c., πρυμνήσια AP 10.4 (Marc.Arg.), ναῦς Orph.A.122, Q.S.12.182, de las cañas de pesca, Opp.H.3.74, κόμη Nonn.D.21.69, de anim. ὄφεις Orph.L.340, σῶμα ... δολιχώτατον οὖας de la liebre, Opp.C.3.505, αὐχήν Arat.211, de distintos accidentes geog. νῆσος Orph.A.714, ἄκρη de un cabo, A.R.1.568, αἰγιαλοί Opp.l.c., αὐχήν de un istmo, Orph.A.745, κολῶναι Q.S.12.126
•de un río de largo curso Q.S.6.122
•de un abismo profundo Triph.l.c.
•largo, extenso δολιχὰς θῖνας (Λιβύης) Call.Fr.602, δολιχῆς τε πόροι ἁλός A.R.1.21, δ. δρόμος Ἀμφιτρίτης Opp.H.1.619.
2 en sent. temp. largo, prolongado, duradero νύξ Od.23.243, cf. Orph.A.121, νοῦσος Od.11.172, SEG 32.1068 (Setia II d.C.), χρόνος B.18.45, Orác. en Theos.Tub.24, Nonn.D.47.472, en plu. δολιχοῖσιν ἀμαυρωθεῖσα χρόνοις Orác. en Porph.Fr.322, δολιχὸν ἀποτείνουσι τὸν λόγον Gal.11.461, ὥρη Nonn.D.7.284, κάματοι AP 6.65 (Paul.Sil.), ἐλπίδες AP 10.70 (Maced.), en ambos sent., espacial y temp. πλόος Od.3.169, Colluth.226, ὁδός Od.4.393, 483, Pi.Fr.70d.18, κέλευθος A.Pr.284, B.18.16, Orph.L.563, ἀταρπιτός Orph.L.580, cf. Satyr.Vit.Eur.41.2
•neutr. sg. como adv. durante largo tiempo μελησέμεν Ἀργείοισι δηθά τε καὶ δ. preocupar a los aqueos de forma larga y duradera, Il.10.52.
3 ref. a la cantidad abundante δ. πέπερι Androm.120.
• Etimología: De *d°lHi̯°gh-, cf. ai. dīrghá-, av. darəγa-; en het. daluga-, aesl. dlŭgŭ el vocalismo u se debe al influjo de la -g- siguiente.
German (Pape)
[Seite 654] lang, poet., Ap. Lex. Hom. p. 60. 2 Δολιχόν· μακρόν; vom Raume: ἔγχος, δόρυ, Il. 4, 533. 13, 162, sp. D.; von der Zeit: νύξ, νόσος, Od. 23, 243. 11, 172; πλόος, ὁδός, Od. 3, 169. 4, 393, δολιχῆς τέρμα κελεύθου Aesch. Prom. 284, wobei man an Raum und Zeit denken kann. – Adv. δολιχόν, Il. 10, 52; vgl. Plat. Prot. 329 a.
French (Bailly abrégé)
ή, όν :
long ; adv. • δολιχόν, longuement.
Étymologie: DELG vieux terme i.-e. pour « long », que l'on retrouve dans plus. langues : skr. dirgha-, vsl. dlugu.
Russian (Dvoretsky)
δολῐχός:
1 длинный (δόρυ, ἔγχος Hom.; πρυμνήσια νεῶν Anth.);
2 долгий, продолжительный (νύξ, νόσος Hom.; κέλευθος Aesch.).
Greek (Liddell-Scott)
δολῐχός: -ή, -όν, μακρός, ἔγχεα, δόρυ, Ἰλ. Δ. 533 κ. ἀλλ.· ὡσαύτως ἐπὶ χρόνου, νόσος, νὺξ Ὀδ. Ψ. 243, Λ. 172· καὶ οὕτω δολιχόν, ὡς ἐπίρρ., Ἰλ. Κ. 52, Πλάτ. Πρωτ. 329Α· - φράσεις τινές, ὡς δολιχὸς πλόος, δολιχὴ ὁδός, ἑνοῦσιν ἀμφοτέρας τὰς σημασίας, Ὀδ. Γ. 169, Δ. 393. (Πρβλ. ἐνδελεχής, Δουλίχιον (Μακρονῆσι)· Σανσκρ. dîrgh-as, Zενδ. darĕgh-as (longus)· Σλαυ. dlug-u· περὶ τοῦ Λατ. longus, ἴδε λογγάζω).
English (Autenrieth)
long, both of space and time, δόρυ, ὁδός, νοῦσος, νύξ, Od. 23.243; adv., δολιχόν, Il. 10.52.
Greek Monolingual
δολιχός, -ή, -όν (AM)
1. μακρύς, επιμήκης
2. αυτός που διαρκεί πολύ χρόνο, μακροχρόνιος.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αρχαίος ΙΕ τ. με σημασία «μακρύς», που εμφανίζει δισύλλαβη ρίζα doligh- και συνδέεται τόσο με μονοσύλλαβα όσο και με δισύλλαβα μορφήματα άλλων γλωσσών (πρβλ. αρχ. ινδ. dīrgha-, αβ. dar∂ya-, αρχ. σλαβ. dlůgů, χεττ. dalug-) στα οποία απαντούν διάφορες μεταπτωτικές βαθμίδες της ρίζας del- «μακρύς». Δισύλλαβη ρίζα εμφανίζεται επίσης και στο β' συνθετικό του τ. εν-δελεχής, το οποίο προέρχεται πιθ. από δέλεχος (πρβλ. γένεσις)].
Greek Monotonic
δολῐχός: -ή, -όν, μακρύς, σε Όμηρ.· ουδ. δολιχόν, ως επίρρ., σε Ομήρ. Ιλ., Πλάτ.
Frisk Etymological English
Grammatical information: adj.
Meaning: long (Il.).
Dialectal forms: Myc. PN dorikao /Dolikhaon/, dorikano /Dolikhanor/.
Compounds: Often as first member of compounds; note δολιχό-σκιος of ἔγχος (Hom.), with a long shadow.
Derivatives: With regular accent change (Schwyzer 420) δόλιχος m. the long course, (Att. etc.) with δολιχεύω run a long course, δολιχεύς long course runner (Sparta IIp); on δόλιχος as plant name (Thphr.) s. Strömberg Theophrastea 107 n. 1, Pflanzennamen 24. Lengthened poet. form with metrical lengthening δουλιχόεις (AP); PlN Δολιχίστη island before Lycia, prop. superlative, and Δουλίχιον island in the Ionic Sea (Hom.), cf. Seiler Steigerungsformen 101.
Origin: IE [Indo-European] [196] *d(e)lh₁gʰó- long
Etymology: Old IE word for long, in: Skt. dīrghá-, Av. darǝγa-, OCS dlъgъ, Serb. dȕg, Lith. (with unexplained loss of d-) ìlgas, Hitt. dalugi-. From *dl̥H-gho-; δολιχ- (and dalug-) have unexplained vowel (s. Schwyzer 278, Specht Ursprung 126, Locker Glotta 22, 59, Kronasser Vgl. Laut- und Formenlehre des Heth. 42). Here also Lat. indulgeō be kind, indulgent and Germ., e. g. Goth. tulgus fest, steadfast are connected, as well as Alb. glatë, gjatë long (with sec. -të?). - To δολιχός belongs ἐνδελεχής continuous (Att. etc.) with ἐνδελέχεια, ἐνδελεχέω, -ίζω, -ισμός (like ἐν-τελής, ἐμ-μελής etc.). - Another word for long in westeuropean languages with Lat. longūs, Goth. laggs etc. A supposed *dlongo- cannot bridge the difference, in spite of MPers. drang, NPers. dirang. See Porzig Gliederung 123f., 190f.
Middle Liddell
δολῐχός, ή, όν adj adj adj
long, Hom.: neut. δολιχόν as adv., Il., Plat.
Frisk Etymology German
δολιχός: {dolikhós}
Meaning: lang (ep. poet. seit Il.).
Composita: Oft als Vorderglied poetischer Komposita; zu bemerken δολιχόσκιος Beiw. des ἔγχος (Hom.), nachhom. auch von οὐρά, ἰός usw. (Opp., Nonn.), nach herkömmlicher tadelloser Übersetzung langschattig, einen langen Schatten werfend. Nach Prellwitz eig. langeschig = langschäftig, zu ahd. asc usw.
Derivative: Davon mit regelmäßigem Akzentwechsel (Schwyzer 420) δόλιχος m. Langlauf, Bez. der langen Rennbahn (att. usw.) mit δολιχεύω einen Langlauf machen, δολιχεύς Langläufer (Sparta IIp); über δόλιχος als Pflanzenname (Thphr.) s. Strömberg Theophrastea 107 A. 1, Pflanzennamen 24. Erweiterte poet. Form mit metrischer Dehnung δουλιχόεις (AP); EN Δολιχίστη Insel vor Lykien, eig. Superlativ, und Δουλίχιον Insel im ion. Meere (Hom. usw.), vgl. Seiler Steigerungsformen 101.
Etymology: Altes idg. Wort für lang, das in mehreren Sprachen erhalten ist: aind. dīrghá-, aw. darəγa-, aksl. dlъgъ, serb. dȕg, lit. (mit unerklärtem d-Wegfall) ìlgas, heth. dalugi-. Der einsilbigen Reduktionsstufe im Indoiranischen und Baltisch-Slavischen entsprechen im Griech. und Heth. die zweisilbigen δολιχ- bzw. dalug- mit verschieden gefärbten Reduktionsvokalen (Erklärung strittig; s. Schwyzer 278, Specht Ursprung 126 m. Lit., Locker Glotta 22, 59, Kronasser Vgl. Laut- und Formenlehre des Heth. 42). Auch lat. indulgeō nachsichtig sein und germ., z. B. got. tulgus fest, standhaft werden hierhergezogen (Einzelheiten bei W.-Hofmann s. v.), ebenso alb. glatë, gjatë lang (aus *dlagh-t-? Jokl Untersuchungen 315; anders Pedersen und Vasmer, s. W.-Hofmann s. longus). — Zu δολιχός gehört ἐνδελεχής fortdauernd, ununterbrochen (att. usw.) mit ἐνδελέχεια, ἐνδελεχέω, -ίζω, -ισμός, wie ἐντελής, ἐμμελής usw. gebildet und somit von einem Nomen *δέλεχος n. Länge, mit ebenfalls zweisilbiger Wurzel, ausgehend, das von μῆκος (wie δολιχός von μακρός) verdrängt wurde. — Ein anderes Wort für lang bieten die westeuropäischen Sprachen mit lat. longūs, germ., z. B. got. laggs, illyr. PN Λάγγαρος, Longarus, vielleicht auch gall. Λογγοσταλητες (Volksname). Eine vermittelnde, sehr fragliche Grundform *dlongo- kann, trotz dem nasalierten mpers. drang, npers. dirang, den Unterschied zwischen den östlichen und den westlichen Formen nicht überbrücken. Vgl. Porzig Gliederung 123f., 190f. m. Lit.; zu δολιχός noch Bechtel Lex. s. v.
Page 1,406-407
Mantoulidis Etymological
(=μακρύς). Ἰαπετική ἡ προέλευσή του. Ἀπό τήν ἴδια ρίζα οἱ λέξεις ἐνδελεχής (=ἀσυνεχής), ἐνδελέχεια (=μακρότητα), Δουλίχιον (=Μακρονήσι), δολιχόουρος, δολιχόσκιος.
Léxico de magia
-όν largo de Selene ἐνεύχομαί σοι, ... Κλωθαίη, πανδώτειρα, δολιχή a ti te suplico, hiladora del destino, que todo lo das, larga P IV 2280
