φρέαρ: Difference between revisions

From LSJ

Γελᾷ δ' ὁ μωρός, κἄν τι μὴ γέλοιον ᾖ → The fool laughs even when there's nothing to laugh at

Menander
m (Text replacement - "<span class="bibl">1</span>" to "''1''")
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1")
 
(33 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=frear
|Transliteration C=frear
|Beta Code=fre/ar
|Beta Code=fre/ar
|Definition=ep. φρεῖαρ <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>486</span>, τό, gen. [[φρέᾱτος]] (v. sub fin.), contr. <span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> φρητός <span class="title">IGRom.</span>1.1167<span class="hiitalic">C</span>6 (Egypt, i A. D.), Hdn.Gr.1.409; Ep. dat. φρέᾰτι <span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span>99</span> (s. v.l.), φρητί <span class="bibl">Call.<span class="title">Cer.</span>15</span>; pl. [[φρέᾱτα]], also φρῆτα <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>499.12</span> (iii B. C.); Ep. pl. [[φρείᾰτα]] (v. infr.):[[an artificial well]] (thus distd. from [[κρήνη]], cf. <span class="bibl">Hdt.4.120</span>, <span class="bibl">D.14.30</span>; but <b class="b3">φ. ἀσφάλτον</b> naphtha-[[spring]], <span class="bibl">LXX<span class="title">Ge.</span>14.10</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.6.119</span>), πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν <span class="bibl">Il.21.197</span>; the stem φρεατ - first in <span class="title">h.Cer.</span>l.c. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> later, [[tank]], [[cistern]], [[reservoir]], <span class="bibl">Hdt.1.68</span>, <span class="bibl">Th.2.48</span>,<span class="bibl">49</span>, <span class="bibl"><span class="title">PHal.</span>1.98</span> (iii B. C.), etc.; εἰς φ. καταβαίνειν καὶ κολυμβᾶν <span class="bibl">Pl.<span class="title">La.</span>193c</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Prt.</span>350a</span>; φ. ὀρώρυκται <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>8.129</span>; <b class="b3">ποιητὰ φ</b>., v. [[ποιητός]] ''1'': generally, [[pit]], φ. διαφθορᾶς <span class="bibl">LXX <span class="title">Ps.</span>54</span> (<span class="bibl">55</span>). <span class="bibl">24</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> perh. [[oil-jar]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>810</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> metaph., εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν ἐμπίπτων <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>174c</span>; <b class="b3">ἐν φρέατι συσχόμενος</b> ib. <span class="bibl">165b</span>; <b class="b3">ἡ περὶ τὸ φ. ὄρχησις</b>, prov. of persons 'on the brink of a volcano', Plu.2.68b; <b class="b3">λύκος περὶ φ. χορεύει</b> prov. ap. Hsch., Phot.; <b class="b3">πίνειν ἐξ ἀργυροῦ φρέατος</b>, i.e. a large wine-cup, <span class="bibl">Ath.5.192a</span>, cf. Chamaeleon ap.eund.<span class="bibl">11.461c</span>. [Att. gen. φρέᾱτος <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>1004</span>, <span class="bibl"><span class="title">Fr.</span> 295</span>, <span class="bibl">Stratt.57</span> (troch.), <span class="bibl">Alex.179</span>, <span class="bibl">Apollod.Gel.1</span>.] (Orig. [[frhvṛ]], gen. <b class="b3">frhvṇτος,</b> cf. Arm. [[albiur]] 'well', Goth. and OE. [[brunna]] 'stream, burn', Lat. [[ferveo]], [[defrutum]].) </span>
|Definition=ep. [[φρεῖαρ]] Nic.''Th.''486, τό, gen. φρέᾱτος (v. sub fin.), contr.<br><span class="bld">A</span> φρητός ''IGRom.''1.1167C6 (Egypt, i A. D.), Hdn.Gr.1.409; Ep. dat. φρέᾰτι ''h.Cer.''99 ([[si vera lectio|s. v.l.]]), φρητί Call.''Cer.''15; pl. φρέᾱτα, also [[φρῆτα]] ''PCair.Zen.''499.12 (iii B. C.); Ep. pl. φρείᾰτα (v. infr.):—an [[artificial well]] (thus distinguished from [[κρήνη]], cf. [[Herodotus|Hdt.]]4.120, D.14.30; but <b class="b3">φρέαρ ἀσφάλτον</b> [[naphtha-spring]], [[LXX]] ''Ge.''14.10, cf. [[Herodotus|Hdt.]]6.119), πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν Il.21.197; the stem φρεατ - first in ''h.Cer.''l.c.<br><span class="bld">2</span> later, [[tank]], [[cistern]], [[reservoir]], [[Herodotus|Hdt.]]1.68, Th.2.48,49, ''PHal.''1.98 (iii B. C.), etc.; εἰς φρέαρ [[καταβαίνειν]] καὶ [[κολυμβᾶν]] Pl.''La.''193c, cf. ''Prt.''350a; φ. ὀρώρυκται S.E.''M.''8.129; <b class="b3">ποιητὰ φ.</b>, v. [[ποιητός]] ''1'': generally, [[pit]], φρέαρ διαφθορᾶς [[LXX]] ''Ps.''54 (55). 24.<br><span class="bld">b</span> perhaps [[oil-jar]], Ar.''Pl.''810.<br><span class="bld">3</span> metaph., εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν ἐμπίπτων [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''174c; <b class="b3">ἐν φρέατι συσχόμενος</b> ib. 165b; [[ἡ περὶ τὸ φρέαρ ὄρχησις]], [[proverb|prov.]] of persons '[[on the brink of a volcano]]', Plu.2.68b; <b class="b3">λύκος περὶ φρέατος χορεύει</b> [[proverb|prov.]] ap. [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]], Phot.; <b class="b3">πίνειν ἐξ ἀργυροῦ φρέατος</b>, i.e. a large wine-cup, Ath.5.192a, cf. Chamaeleon ap.eund.11.461c. [Att. gen. φρέᾱτος Ar.''Ec.''1004, ''Fr.'' 295, Stratt.57 (troch.), Alex.179, Apollod.Gel.1.] (Orig. frhvṛ, gen. frhvṇτος, cf. Arm. albiur 'well', Goth. and OE. brunna 'stream, burn', Lat. [[ferveo]], [[defrutum]].)  
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1304.png Seite 1304]] gen. φρέατος, τό, ion. und ep. [[φρεῖαρ]], φρείατος, att. auch zsgz. φρητός, [[Brunnen]]; bei Hom. Il. 21, 197 πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν vrbdn; vgl. h. Cer. 99; Her. 6, 119; Ar. Pax 569 Plut. 810 u. öfter; eine Cisterne oder ein Ziehbrunnen, im Ggstz von [[κρήνη]], Thuc. 2, 48, wie Dem. 14, 30; übh. Wasserbehälter, εἰς [[φρέαρ]] καταβαίνοντες καὶ κολυμβῶντες Plat. Lach. 193 c, vgl. Prot. 349 e; auch Oelfaß, Ar. Uebertr. sagt Plat. εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν ἐμπίπτειν ὑπὸ ἀπειρίας, Theaet. 174 c. – [Α ist in den mehrsylbigen Casus bei den Epikern kurz, bei den Att. gew. lang; vgl. Buttm. Lexil. I p. 229; mit einigen Ausnahmen bei den Komikern.]
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1304.png Seite 1304]] gen. φρέατος, τό, ion. und ep. [[φρεῖαρ]], φρείατος, att. auch zsgz. φρητός, [[Brunnen]]; bei Hom. Il. 21, 197 πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν vrbdn; vgl. h. Cer. 99; Her. 6, 119; Ar. Pax 569 Plut. 810 u. öfter; eine Cisterne oder ein Ziehbrunnen, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[κρήνη]], Thuc. 2, 48, wie Dem. 14, 30; übh. Wasserbehälter, εἰς [[φρέαρ]] καταβαίνοντες καὶ κολυμβῶντες Plat. Lach. 193 c, vgl. Prot. 349 e; auch Oelfaß, Ar. Übertr. sagt Plat. εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν ἐμπίπτειν ὑπὸ ἀπειρίας, Theaet. 174 c. – [Α ist in den mehrsylbigen Casus bei den Epikern kurz, bei den Att. gew. lang; vgl. Buttm. Lexil. I p. 229; mit einigen Ausnahmen bei den Komikern.]
}}
{{bailly
|btext=φρέατος (τό) :<br /><b>I.</b> [[puits]] : <i>◊ [[proverb|prov.]]</i> [[ἡ περὶ τὸ φρέαρ ὄρχησις]] PLUT [[la danse autour du puits]] <i>en parl. de <i>pers.</i> qui ne voient pas le danger</i>;<br /><b>II.</b> <i>p. anal.</i><br /><b>1</b> citerne, réservoir d'eau;<br /><b>2</b> [[cuve pour l'huile nouvelle]].<br />'''Étymologie:''' p. *φρέϜαρ &gt; *φρύαρ, de *Ϝρύω, c. [[ἐρύω]], puiser.
}}
{{elru
|elrutext='''φρέᾰρ:''' ᾰτος и ᾱτος, эп. [[φρεῖαρ]], ᾰτος τό<br /><b class="num">1</b> [[колодец]] ([[κρῆναι]] καὶ φρείατα Hom.): ἐν φρέατι συνέχεσθαι Plat. попасть в колодец, т. е. оказаться в трудном положении; τὴν περὶ τὸ φ. ὄρχησιν ὀρχεῖσθαι Plut. плясать вокруг колодца, т. е. подвергать себя опасности;<br /><b class="num">2</b> [[бассейн]], [[цистерна]] (τὸ φ. ἐλαίου μεστόν Arph.).
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''φρέαρ''': τό, γενικ. φρέᾱτος, (ἴδε ἐν τέλει), συνῃρ. φρητὸς (κατὰ τὸν Χοιροβοσκ. παρὰ τῷ Μεγ. Ἐτυμ. 800. 10)˙ Ἐπικ. πληθ. φρείᾰτα. Πηγὴ ὕδατος τεχνικὴ (διακρινόμενη κατὰ τοῦτο τῆς κρήνης, πρβλ. Δημ. 186. 16), πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν Ἰλ. Φ. 197 ὁ κοινὸς [[τύπος]] πρῶτον ἐν Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 99, Ἡρόδ. 6. 119). 2) μεθ’ Ὅμηρον ὡς καὶ νῦν, κοινῶς «πηγάδι», Λατ. puteus, Ἡρόδ. 1. 68., 4. 120, Θουκ. 2. 48, 49˙ εἰς φρ. καταβαίνειν καὶ κολυμβᾶν Πλάτ. Λάχ. 193C, πρβλ. Πρωτ. 350Α˙ φρ. ὀρύσσειν Σέξτ. Ἐμπειρ. π. Μ. 8. 120˙ ποιητὰ φρ., ἴδε ποιητὸς Ι˙ ― [[καθόλου]], [[βόθρος]], [[ὄρυγμα]], Ἑβδ. (Ψαλμ. ΝΔϳ, 24)˙ ― [[ἀγγεῖον]] ἐλαίου, Ἀριστοφ. Πλ. 810. 3). μεταφορ, εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν εἰσπίπτειν Πλάτ. Θεαίτ. 174C· ἐν φρέατι συνεχόμενος [[αὐτόθι]] 165Β˙ ἡ περὶ τὸ [[φρέαρ]] [[ὄρχησις]], [[παροιμία]] ἐπὶ ἀνθρώπων εὑρισκομένων εἰς τὸ [[χεῖλος]] τοῦ ὀλέθρου, Πλούτ. 2. 68Α˙ πίνειν ἐξ ἀργυροῦ φρέατος, [[παροιμία]] ἐπὶ ἀνθρώπου πολυπότου, Ἀθήν. 192Α, 461C. (Πρβλ. Γοτθ. brunna, Ἀρχ. Γερμ. brunno, Γερμ. brunnen, Ἀρχ. Ἀγγλ. burn, bourne)˙ [[ἴσως]] (ὡς νομίζει ὁ Grimm) συγγενὲς τῷ fervere (brennen)˙ ἴδε Κούρτ. ἀρ. 415). [Ἀττικ. γεν. φρέᾱτος. Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1004, ἐν «Εἰρήνῃ δευτέρᾳ» 3 (Meineke), Στράττις ἐν «Ψυχασταῖς» 1, Ἄλεξις ἐν «Παρασίτῳ» 2, [[Ἀπολλόδωρος]] ὁ Γελῷος ἐν «Ἀπολειπούσῃ» 1˙ οὕτω φρεᾱτιαῖος˙ πρβλ. [[κέρας]]].
|lstext='''φρέαρ''': τό, γενικ. φρέᾱτος, (ἴδε ἐν τέλει), συνῃρ. φρητὸς (κατὰ τὸν Χοιροβοσκ. παρὰ τῷ Μεγ. Ἐτυμ. 800. 10)˙ Ἐπικ. πληθ. φρείᾰτα. Πηγὴ ὕδατος τεχνικὴ (διακρινόμενη κατὰ τοῦτο τῆς κρήνης, πρβλ. Δημ. 186. 16), πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν Ἰλ. Φ. 197 ὁ κοινὸς [[τύπος]] πρῶτον ἐν Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 99, Ἡρόδ. 6. 119). 2) μεθ’ Ὅμηρον ὡς καὶ νῦν, κοινῶς «πηγάδι», Λατ. puteus, Ἡρόδ. 1. 68., 4. 120, Θουκ. 2. 48, 49˙ εἰς φρ. καταβαίνειν καὶ κολυμβᾶν Πλάτ. Λάχ. 193C, πρβλ. Πρωτ. 350Α˙ φρ. ὀρύσσειν Σέξτ. Ἐμπειρ. π. Μ. 8. 120˙ ποιητὰ φρ., ἴδε ποιητὸς Ι˙ ― [[καθόλου]], [[βόθρος]], [[ὄρυγμα]], Ἑβδ. (Ψαλμ. ΝΔϳ, 24)˙ ― [[ἀγγεῖον]] ἐλαίου, Ἀριστοφ. Πλ. 810. 3). μεταφορ, εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν εἰσπίπτειν Πλάτ. Θεαίτ. 174C· ἐν φρέατι συνεχόμενος [[αὐτόθι]] 165Β˙ [[ἡ περὶ τὸ φρέαρ ὄρχησις]], [[παροιμία]] ἐπὶ ἀνθρώπων εὑρισκομένων εἰς τὸ [[χεῖλος]] τοῦ ὀλέθρου, Πλούτ. 2. 68Α˙ πίνειν ἐξ ἀργυροῦ φρέατος, [[παροιμία]] ἐπὶ ἀνθρώπου πολυπότου, Ἀθήν. 192Α, 461C. (Πρβλ. Γοτθ. brunna, Ἀρχ. Γερμ. brunno, Γερμ. brunnen, Ἀρχ. Ἀγγλ. burn, bourne)˙ [[ἴσως]] (ὡς νομίζει ὁ Grimm) συγγενὲς τῷ fervere (brennen)˙ ἴδε Κούρτ. ἀρ. 415). [Ἀττικ. γεν. φρέᾱτος. Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1004, ἐν «Εἰρήνῃ δευτέρᾳ» 3 (Meineke), Στράττις ἐν «Ψυχασταῖς» 1, Ἄλεξις ἐν «Παρασίτῳ» 2, [[Ἀπολλόδωρος]] ὁ Γελῷος ἐν «Ἀπολειπούσῃ» 1˙ οὕτω φρεᾱτιαῖος˙ πρβλ. [[κέρας]]].
}}
{{bailly
|btext=φρέατος (τό) :<br /><b>I.</b> puits : <i>◊ prov.</i> ἡ περὶ τὸ [[φρέαρ]] [[ὄρχησις]] PLUT la danse autour du puits <i>en parl. de <i>pers.</i> qui ne voient pas le danger</i>;<br /><b>II.</b> <i>p. anal.</i><br /><b>1</b> citerne, réservoir d’eau;<br /><b>2</b> cuve pour l’huile nouvelle.<br />'''Étymologie:''' p. *φρέϜαρ &gt; *φρύαρ, de *Ϝρύω, c. [[ἐρύω]], puiser.
}}
}}
{{StrongGR
{{StrongGR
Line 23: Line 26:
}}
}}
{{Thayer
{{Thayer
|txtha=φρεαρατος, τό, from the [[Homer]] [[hymn]] Cer. 99 and [[Herodotus]] 6,119 [[down]]; the Sept. for בְּאֵר and (in בּור (a [[pit]], [[cistern]]), a [[well]]: [[φρέαρ]] τῆς ἀβύσσου, the [[pit]] of the [[abyss]] ([[because]] the [[nether]] [[world]] is [[thought]] to [[increase]] in [[size]] the [[further]] it extends from the [[surface]] of the [[earth]] and so to [[resemble]] a [[cistern]], the [[orifice]] of [[which]] is [[narrow]]), Revelation 9:1f.
|txtha=φρεαρατος, τό, from the [[Homer]] [[hymn]] Cer. 99 and [[Herodotus]] 6,119 down; the Sept. for בְּאֵר and (in בּור (a [[pit]], [[cistern]]), a [[well]]: [[φρέαρ]] τῆς ἀβύσσου, the [[pit]] of the [[abyss]] ([[because]] the [[nether]] [[world]] is [[thought]] to [[increase]] in [[size]] the [[further]] it extends from the [[surface]] of the [[earth]] and so to [[resemble]] a [[cistern]], the [[orifice]] of [[which]] is [[narrow]]), Revelation 9:1f.
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=-ατος, το, ΝΜΑ, και φρεῑαρ, -είατος, και συνηρ. τ. φρῆρ, -ητός, Α<br />βαθύ τεχνητό όρυγμα κυλινδρικού σχήματος για την [[άντληση]] νερού, [[πηγάδι]] («[[οὔτε]] [[ἄντλημα]] ἔχεις καὶ τὸ [[φρέαρ]] ἐστὶ βαθύ», ΚΔ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθε]] τεχνητό όρυγμα που φτάνει σε [[κοίτασμα]] μετάλλου ή ορυκτού (α. «[[φρέαρ]] ορυχείου» β. «[[φρέαρ]] άντλησης πετρελαίου»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «αρτεσιανό [[φρέαρ]]» — [[πηγάδι]] που ανοίγεται με [[γεώτρηση]] ή [[σκάψιμο]] [[μέχρι]] το υδροφόρο [[στρώμα]], [[έτσι]] ώστε να δοθεί [[διέξοδος]] στο [[νερό]] που βρίσκεται υπό [[πίεση]] και το οποίο αναβλύζει [[χωρίς]] [[άντληση]]<br />β) «[[φρέαρ]] δυναμικού»<br /><b>φυσ.</b> η [[διαμόρφωση]] της κατανομής του ηλεκτρικού δυναμικού [[γύρω]] από ένα ηλεκτρικώς φορτισμένο [[σώμα]], λ.χ. έναν ατομικό [[πυρήνα]], με τη [[μορφή]] πηγαδιού με υπερυψωμένα χείλη<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> όρυγμα, [[λάκκος]] («τίνος ὑμῶν υἱὸς ἤ [[βοῦς]] εἰς [[φρέαρ]] ἐμπεσεῑται», ΚΔ)<br /><b>2.</b> μεγάλο [[χάσμα]] στη γη («καὶ ἤνοιξε τὸ [[φρέαρ]] τῆς ἀβύσσου», ΚΔ)<br /><b>3.</b> [[δεξαμενή]] νερού<br /><b>4.</b> [[αγγείο]] για το [[λάδι]] («τὸ [[φρέαρ]] δ' ἐλαίου μεστόν», Αριοτοφ.)<br /><b>5.</b> μεγάλο [[ποτήρι]] («καὶ πίνει ἐξ ἀργυροῦ φρέατος», <b>Αθήν.</b>)<br /><b>6.</b> <b>μτφ.</b> [[δυσχερής]] [[θέση]] («εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν εἰσπίπτειν ὑπὸ ἀπειρίας», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>παροιμ. φρ.</b> «ἡ περὶ τὸ [[φρέαρ]] [[ὄρχησις]]» — λέγεται για ανθρώπους που βρίσκονται στα πρόθυρα καταστροφής, στο [[χείλος]] του γκρεμού (<b>Πλούτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>φρέ</i>-<i>αρ</i> ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>bhr</i>-<i>ē</i><i>w</i>-, [[άλλη]] [[μορφή]] —με [[παρέκταση]] -<i>w</i>- και [[έκταση]] του φωνήεντος -<i>e</i>- της ρίζας <i>bher</i>- «κινούμαι ορμητικά, [[αναβράζω]], [[κοχλάζω]]» (<b>πρβλ.</b> και τη [[μορφή]] <i>bher</i>-<i>w</i>-, από όπου το λατ. <i>ferveo</i> «[[βράζω]]» και, [[κατά]] μία [[άποψη]], τα ρ. [[φύρω]], [[φορύνω]]) και εμφανίζει μια χαρακτηριστική σημασιολογική [[εξέλιξη]] από τη σημ. «[[νερό]] που αναβράζει» στη σημ. «[[πηγή]] νερού, [[πηγάδι]]». Από μορφολογική [[άποψη]], ο τ. <i>φρέ</i>-<i>αρ</i> έχει προέλθει από την απαθή [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>bhr</i><i>ē</i><i>w</i>- (<span style="color: red;"><</span> <i>φρῆF</i>-) με το [[επίθημα]] –<i>r</i> στη συνεσταλμένη του [[μορφή]] -<i>r</i>- (> -<i>αρ</i>, <b>πρβλ.</b> <i>στέ</i>-<i>αρ</i> με τον [[εξής]] τρόπο: <i>bhr</i><i>ē</i><i>w</i>-<i>r</i>> <i>φρῆF</i>- <i>ăρ</i> > <i>φρέ</i>-<i>ᾱρ</i> (με [[αντιμεταχώρηση]], <b>πρβλ.</b> [[λεώς]] <span style="color: red;"><</span> [[ληός]] / <i>λᾱός</i>). Ο επ. τ. [[φρεῖαρ]], εξάλλου, προήλθε από τον τ. <i>φρηFᾰρ</i> με [[βράχυνση]] του μακρού φωνήεντος -<i>η</i>- [[μπροστά]] από [[άλλο]] [[φωνήεν]] [[μετά]] τη σίγηση του ενδοφωνηεντικού -<i>F</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>ἱερ</i>-<i>ηF</i>-<i>ιον</i> > [[ἱερήϊον]] > <i>ἱερέϊον</i>) και την [[ανάπτυξη]] του -<i>ι</i>- για μετρ. λόγους, ενώ ο δωρ. τ. <i>φρῆρ</i> εμφανίζει [[συναίρεση]] τών -<i>εα</i>- όπως και οι τ.: γεν. <i>φρητός</i>, δοτ. <i>φρητί</i>, ονομ. πληθ. <i>φρῆτα</i>. Αντίστοιχος με τη λ. [[φρέαρ]] και με παρόμοιο τρόπο σχηματισμένος [[είναι]] ο αρμ. τ. <i>atbiwr</i> «[[πηγή]]» (<span style="color: red;"><</span> <i>a</i>-<i>tb</i>- <span style="color: red;"><</span> -<i>a</i>-<i>rb</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>br</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>bhr</i><i>ē</i><i>w</i>[[a]]<i>r</i>-), ενώ από τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>bhru</i>- της ρίζας και με [[επίθημα]] σε -<i>n</i>- (γνωστή [[είναι]] η [[εναλλαγή]] στα επιθήματα -<i>r</i> / <i>n</i>-, <b>πρβλ.</b> [[ὕπνος]]: <i>ὗπαρ</i>) έχουν σχηματιστεί τα: γοτθ. <i>brunna</i>, αρχ. άνω γερμ. <i>brunno</i> «[[πηγή]], [[πηγάδι]]» (<b>πρβλ.</b> και το νεώτερο γερμ. <i>Brunnen</i>). Τέλος, στην [[ίδια]] [[μορφή]] ρίζας <i>bhru</i> ανάγεται, [[κατά]] μία [[άποψη]], το ρ. [[φρυάσσομαι]]].
|mltxt=-ατος, το, ΝΜΑ, και φρεῖαρ, -είατος, και συνηρ. τ. φρῆρ, -ητός, Α<br />βαθύ τεχνητό όρυγμα κυλινδρικού σχήματος για την [[άντληση]] νερού, [[πηγάδι]] («[[οὔτε]] [[ἄντλημα]] ἔχεις καὶ τὸ [[φρέαρ]] ἐστὶ βαθύ», ΚΔ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθε]] τεχνητό όρυγμα που φτάνει σε [[κοίτασμα]] μετάλλου ή ορυκτού (α. «[[φρέαρ]] ορυχείου» β. «[[φρέαρ]] άντλησης πετρελαίου»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «αρτεσιανό [[φρέαρ]]» — [[πηγάδι]] που ανοίγεται με [[γεώτρηση]] ή [[σκάψιμο]] [[μέχρι]] το υδροφόρο [[στρώμα]], [[έτσι]] ώστε να δοθεί [[διέξοδος]] στο [[νερό]] που βρίσκεται υπό [[πίεση]] και το οποίο αναβλύζει [[χωρίς]] [[άντληση]]<br />β) «[[φρέαρ]] δυναμικού»<br /><b>φυσ.</b> η [[διαμόρφωση]] της κατανομής του ηλεκτρικού δυναμικού [[γύρω]] από ένα ηλεκτρικώς φορτισμένο [[σώμα]], λ.χ. έναν ατομικό [[πυρήνα]], με τη [[μορφή]] πηγαδιού με υπερυψωμένα χείλη<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> όρυγμα, [[λάκκος]] («τίνος ὑμῶν υἱὸς ἤ [[βοῦς]] εἰς [[φρέαρ]] ἐμπεσεῖται», ΚΔ)<br /><b>2.</b> μεγάλο [[χάσμα]] στη γη («καὶ ἤνοιξε τὸ [[φρέαρ]] τῆς ἀβύσσου», ΚΔ)<br /><b>3.</b> [[δεξαμενή]] νερού<br /><b>4.</b> [[αγγείο]] για το [[λάδι]] («τὸ [[φρέαρ]] δ' ἐλαίου μεστόν», Αριοτοφ.)<br /><b>5.</b> μεγάλο [[ποτήρι]] («καὶ πίνει ἐξ ἀργυροῦ φρέατος», <b>Αθήν.</b>)<br /><b>6.</b> <b>μτφ.</b> [[δυσχερής]] [[θέση]] («εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν εἰσπίπτειν ὑπὸ ἀπειρίας», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>παροιμ. φρ.</b> «[[ἡ περὶ τὸ φρέαρ ὄρχησις]]» — λέγεται για ανθρώπους που βρίσκονται στα πρόθυρα καταστροφής, στο [[χείλος]] του γκρεμού (<b>Πλούτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>φρέ</i>-<i>αρ</i> ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>bhr</i>-<i>ē</i><i>w</i>-, [[άλλη]] [[μορφή]] —με [[παρέκταση]] -<i>w</i>- και [[έκταση]] του φωνήεντος -<i>e</i>- της ρίζας <i>bher</i>- «κινούμαι ορμητικά, [[αναβράζω]], [[κοχλάζω]]» (<b>πρβλ.</b> και τη [[μορφή]] <i>bher</i>-<i>w</i>-, από όπου το λατ. <i>ferveo</i> «[[βράζω]]» και, [[κατά]] μία [[άποψη]], τα ρ. [[φύρω]], [[φορύνω]]) και εμφανίζει μια χαρακτηριστική σημασιολογική [[εξέλιξη]] από τη σημ. «[[νερό]] που αναβράζει» στη σημ. «[[πηγή]] νερού, [[πηγάδι]]». Από μορφολογική [[άποψη]], ο τ. <i>φρέ</i>-<i>αρ</i> έχει προέλθει από την απαθή [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>bhr</i><i>ē</i><i>w</i>- (<span style="color: red;"><</span> <i>φρῆF</i>-) με το [[επίθημα]] –<i>r</i> στη συνεσταλμένη του [[μορφή]] -<i>r</i>- (> -<i>αρ</i>, <b>πρβλ.</b> <i>στέ</i>-<i>αρ</i> με τον [[εξής]] τρόπο: <i>bhr</i><i>ē</i><i>w</i>-<i>r</i>> <i>φρῆF</i>- <i>ăρ</i> > <i>φρέ</i>-<i>ᾱρ</i> (με [[αντιμεταχώρηση]], <b>πρβλ.</b> [[λεώς]] <span style="color: red;"><</span> [[ληός]] / <i>λᾱός</i>). Ο επ. τ. [[φρεῖαρ]], εξάλλου, προήλθε από τον τ. <i>φρηFᾰρ</i> με [[βράχυνση]] του μακρού φωνήεντος -<i>η</i>- [[μπροστά]] από [[άλλο]] [[φωνήεν]] [[μετά]] τη σίγηση του ενδοφωνηεντικού -<i>F</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>ἱερ</i>-<i>ηF</i>-<i>ιον</i> > [[ἱερήϊον]] > <i>ἱερέϊον</i>) και την [[ανάπτυξη]] του -<i>ι</i>- για μετρ. λόγους, ενώ ο δωρ. τ. <i>φρῆρ</i> εμφανίζει [[συναίρεση]] τών -<i>εα</i>- όπως και οι τ.: γεν. <i>φρητός</i>, δοτ. <i>φρητί</i>, ονομ. πληθ. <i>φρῆτα</i>. Αντίστοιχος με τη λ. [[φρέαρ]] και με παρόμοιο τρόπο σχηματισμένος [[είναι]] ο αρμ. τ. <i>atbiwr</i> «[[πηγή]]» (<span style="color: red;"><</span> <i>a</i>-<i>tb</i>- <span style="color: red;"><</span> -<i>a</i>-<i>rb</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>br</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>bhr</i><i>ē</i><i>w</i>a<i>r</i>-), ενώ από τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>bhru</i>- της ρίζας και με [[επίθημα]] σε -<i>n</i>- (γνωστή [[είναι]] η [[εναλλαγή]] στα επιθήματα -<i>r</i> / <i>n</i>-, <b>πρβλ.</b> [[ὕπνος]]: <i>ὗπαρ</i>) έχουν σχηματιστεί τα: γοτθ. <i>brunna</i>, αρχ. άνω γερμ. <i>brunno</i> «[[πηγή]], [[πηγάδι]]» (<b>πρβλ.</b> και το νεώτερο γερμ. <i>Brunnen</i>). Τέλος, στην [[ίδια]] [[μορφή]] ρίζας <i>bhru</i> ανάγεται, [[κατά]] μία [[άποψη]], το ρ. [[φρυάσσομαι]]].
}}
}}
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''φρέαρ:''' επικ. [[φρεῖαρ]], τό, γεν. <i>φρέᾱτος</i>, Επικ. πληθ. <i>φρείᾰτα</i>·<br /><b class="num">1.</b> [[πηγή]] νερού (διακρινόμενη από την [[κρήνη]], [[νερό]] πηγής), σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[δεξαμενή]], στέρνα, [[πηγάδι]], Λατ. [[puteus]], σε Ηρόδ., Θουκ.· [[σκεύος]] για [[λάδι]], σε Αριστοφ.
|lsmtext='''φρέαρ:''' επικ. [[φρεῖαρ]], τό, γεν. <i>φρέᾱτος</i>, Επικ. πληθ. <i>φρείᾰτα</i>·<br /><b class="num">1.</b> [[πηγή]] νερού (διακρινόμενη από την [[κρήνη]], [[νερό]] πηγής), σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[δεξαμενή]], στέρνα, [[πηγάδι]], Λατ. [[puteus]], σε Ηρόδ., Θουκ.· [[σκεύος]] για [[λάδι]], σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''φρέᾰρ:''' ᾰτος и ᾱτος, эп. [[φρεῖαρ]], ᾰτος τό<br /><b class="num">1)</b> колодец ([[κρῆναι]] καὶ φρείατα Hom.): ἐν φρέατι συνέχεσθαι Plat. попасть в колодец, т. е. оказаться в трудном положении; τὴν περὶ τὸ φ. ὄρχησιν ὀρχεῖσθαι Plut. плясать вокруг колодца, т. е. подвергать себя опасности;<br /><b class="num">2)</b> бассейн, цистерна (τὸ φ. ἐλαίου μεστόν Arph.).
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
Line 38: Line 38:
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''φρέαρ''': -ατος<br />{phréār}<br />'''Forms''': pl. -ατα (att.), φρήατα (Φ 197, geschr. φρείατα; dazu sg. [[φρεῖαρ]] Nik. ''Th''. 486), kontrah. φρητός (Ägypten I<sup>p</sup>. Hdn. Gr.), -τί (Kall. ''Cer''. 15), pl. -τα (Pap. III<sup>a</sup>)<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Brunnen]] (seit Φ 197).<br />'''Composita''' : Als Vorderglied in φρεατοτύμπανον n. [[Wasserrad]] (Plb.), [[φρεωρυχέω]] [[einen Brunnen graben]] (Ar., Str., Plu.), -ωρύχος [[brunnengrabend]], [[Brunnengräber]] (Plu., Them.), -ία f. (J.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[φρεάτιον]] n. (hell. Pap.; der Form nach Demin.), pl. φρήτια (Sizilien) ib.. 2. -ία f. [[Wasserbehälter]], [[Zisterne]] (X., Plb.), [[Öffnung]] (Apollod. ''Poliork''.), [[φρητία]]· [[στόμα]] φρέατος H. (vgl. Scheller Oxytonierung 57). 3. -ιαῖος [[vom Brunnen]], -ιαῖον [[ὕδωρ]] [[Brunnenwasser]] (Hermipp. Kom., Arist. usw.; [[φρηταῖος]] Pap. III<sup>a</sup>), -ιος ib. (sp.). 4. -ώδης [[brunnenähnlich]] (Sch.). 5. -ισμός m. Bed. unsicher; viell. [[Sturz in einen Brunnen]] (Notium II<sup>a</sup>; *-ίζω).<br />'''Etymology''' : Urgr. *φρῆϝαρ, woraus mit quantitativer Metathese att. [[φρέαρ]] (Schwyzer 245), ist mit arm. ''aɫbiwr'', ''aɫbewr'' [[Quelle]] identisch : idg. *''bhrēu̯''-''r̥''. Dazu mit alternierendem ''n''-Stamm die übrigen Formen, z.B. Gen. *φρήϝατος aus *''bhrēu̯''-''n̥''- (arm. Gen. ''aɫber'' usw. mit durchgeführtem ''r''-Stamm). Eine tiefstufige Nebenform, idg. *''bhru''-''n''-, ist in dem german. Wort für [[Brunnen]] erhalten, z.B. awno. ''brunnr'', got. ''brunna'' aus urg. *''brunna''(''n'') —. Die Geminata wird auf die tiefstufige Form eines erweiternden ''en''-Suffixes (''brun''-''n''- neben *''brun''-''en''-) zurückgeführt. Diese uralte Bezeichnung für den ebenso uralten wie lebenswichtigen Begriff des Brunnens kann als Verbalnomen zu einem Verb für [[wallen]], [[sich heftig bewegen]], von Wasser usw., in lat. ''fervō'', -''eō'' [[sieden]], [[wallen]], [[kochen]] mit ''dē''-''frŭ''-''tum'' n. [[das eingekochte Most]], [[Mostsaft]] gehören; s. zu diesen Kombinationen, die für das Griech. ohne größeres Interesse sind, WP. 2, 167f., Pok. 143ff. und ganz besonders W.-Hofmann s.vv.; das ''u̯''-Element hat man indessen auch in φορύνομαι spüren wollen. — Außer [[φρέαρ]] besitzt das Griech. wahrscheinlich noch zwei alte Wörter für [[Brunnen]], [[Quelle]] in [[κρουνός]] und [[κρήνη]] (s.d.). Eine Neubildung ist dagegen [[πηγή]], -αί ‘Spring- quelle, Gewässer’ (s.d.). Über die weitere Geschichte von [[φρέαρ]] i.m Mittel- und Neugr. s. Kapsomenos Λεξικογραφ. Δελτίον Ἀκαδ. Ἀθηνῶν 1 (1939) 40ff.<br />'''Page''' 2,1040-1041
|ftr='''φρέαρ''': -ατος<br />{phréār}<br />'''Forms''': pl. -ατα (att.), φρήατα (Φ 197, geschr. φρείατα; dazu sg. [[φρεῖαρ]] Nik. ''Th''. 486), kontrah. φρητός (Ägypten I<sup>p</sup>. Hdn. Gr.), -τί (Kall. ''Cer''. 15), pl. -τα (Pap. III<sup>a</sup>)<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Brunnen]] (seit Φ 197).<br />'''Composita''': Als Vorderglied in φρεατοτύμπανον n. [[Wasserrad]] (Plb.), [[φρεωρυχέω]] [[einen Brunnen graben]] (Ar., Str., Plu.), -ωρύχος [[brunnengrabend]], [[Brunnengräber]] (Plu., Them.), -ία f. (J.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[φρεάτιον]] n. (hell. Pap.; der Form nach Demin.), pl. φρήτια (Sizilien) ib.. 2. -ία f. [[Wasserbehälter]], [[Zisterne]] (X., Plb.), [[Öffnung]] (Apollod. ''Poliork''.), [[φρητία]]· [[στόμα]] φρέατος H. (vgl. Scheller Oxytonierung 57). 3. -ιαῖος [[vom Brunnen]], -ιαῖον [[ὕδωρ]] [[Brunnenwasser]] (Hermipp. Kom., Arist. usw.; [[φρηταῖος]] Pap. III<sup>a</sup>), -ιος ib. (sp.). 4. -ώδης [[brunnenähnlich]] (Sch.). 5. -ισμός m. Bed. unsicher; viell. [[Sturz in einen Brunnen]] (Notium II<sup>a</sup>; *-ίζω).<br />'''Etymology''': Urgr. *φρῆϝαρ, woraus mit quantitativer Metathese att. [[φρέαρ]] (Schwyzer 245), ist mit arm. ''aɫbiwr'', ''aɫbewr'' [[Quelle]] identisch: idg. *''bhrēu̯''-''r̥''. Dazu mit alternierendem ''n''-Stamm die übrigen Formen, z.B. Gen. *φρήϝατος aus *''bhrēu̯''-''n̥''- (arm. Gen. ''aɫber'' usw. mit durchgeführtem ''r''-Stamm). Eine tiefstufige Nebenform, idg. *''bhru''-''n''-, ist in dem german. Wort für [[Brunnen]] erhalten, z.B. awno. ''brunnr'', got. ''brunna'' aus urg. *''brunna''(''n'') —. Die Geminata wird auf die tiefstufige Form eines erweiternden ''en''-Suffixes (''brun''-''n''- neben *''brun''-''en''-) zurückgeführt. Diese uralte Bezeichnung für den ebenso uralten wie lebenswichtigen Begriff des Brunnens kann als Verbalnomen zu einem Verb für [[wallen]], [[sich heftig bewegen]], von Wasser usw., in lat. ''fervō'', -''eō'' [[sieden]], [[wallen]], [[kochen]] mit ''dē''-''frŭ''-''tum'' n. [[das eingekochte Most]], [[Mostsaft]] gehören; s. zu diesen Kombinationen, die für das Griech. ohne größeres Interesse sind, WP. 2, 167f., Pok. 143ff. und ganz besonders W.-Hofmann s.vv.; das ''u̯''-Element hat man indessen auch in φορύνομαι spüren wollen. — Außer [[φρέαρ]] besitzt das Griech. wahrscheinlich noch zwei alte Wörter für [[Brunnen]], [[Quelle]] in [[κρουνός]] und [[κρήνη]] (s.d.). Eine Neubildung ist dagegen [[πηγή]], -αί ‘Spring- quelle, Gewässer’ (s.d.). Über die weitere Geschichte von [[φρέαρ]] i.m Mittel- und Neugr. s. Kapsomenos Λεξικογραφ. Δελτίον Ἀκαδ. Ἀθηνῶν 1 (1939) 40ff.<br />'''Page''' 2,1040-1041
}}
}}
{{Chinese
{{Chinese
|sngr='''原文音譯''':fršar 弗雷阿而<br />'''詞類次數''':名詞(7)<br />'''原文字根''':井 相當於: ([[בְּאֵר]]&#x200E;)<br />'''字義溯源''':(地上的)坑^,井,通道<br />'''出現次數''':總共(7);路(1);約(2);啓(4)<br />'''譯字彙編''':<br />1) 坑(4) 啓9:1; 啓9:2; 啓9:2; 啓9:2;<br />2) 井(3) 路14:5; 約4:11; 約4:12
|sngr='''原文音譯''':fršar 弗雷阿而<br />'''詞類次數''':名詞(7)<br />'''原文字根''':井 相當於: ([[בְּאֵר]]&#x200E;)<br />'''字義溯源''':(地上的)坑^,井,通道<br />'''出現次數''':總共(7);路(1);約(2);啓(4)<br />'''譯字彙編''':<br />1) 坑(4) 啓9:1; 啓9:2; 啓9:2; 啓9:2;<br />2) 井(3) 路14:5; 約4:11; 約4:12
}}
{{mantoulidis
|mantxt=-φρέατος τό (=[[πηγάδι]]). Ἀρχικά ἦταν φρηϝαρ. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[φρεατία]], ἡ (=[[δεξαμενή]]), [[φρεατιαῖος]] (=[[πηγαδήσιος]]), [[φρεατίας]], [[Φρεαττώ]] ἤ Φρεατώ ἤ Φρεαττύς (=δικαστήριο στόν Πειραιᾶ γιά δίκες ἀνθρωποκτονίας).
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[puteus]]'', [[well]], [[pit]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.48.2/ 2.48.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.49.5/ 2.49.5].
}}
{{trml
|trtx====[[cistern]]===
Albanian: cisternë, hauz, bot; Arabic: صِهْرِيج‎, فِنْطَاس‎, حَوْض‎; Armenian: ցիստերն; Azerbaijani: sistern; Belarusian: цыстэрна, бак, рэзервуар, рэзэрвуар; Bulgarian: резервоар, цистерна; Burmese: ရေလှောင်ကန်; Catalan: cisterna; Chinese Mandarin: 水槽; Czech: cisterna; Dalmatian: cistierna; Danish: cisterne; Dutch: [[cisterne]], [[waterreservoir]], [[regenput]], [[regenwaterput]], [[regenbak]], [[waterkelder]]; Esperanto: akvujo, cisterno; Estonian: tsistern; Finnish: vesisäiliö, sadevesisäiliö; French: [[citerne]], [[cuve]]; Middle French: cisterne; Friulian: cistierne; Galician: canfurna, cisterna, alxube, alxibe; Georgian: ცისტერნა; German: [[Zisterne]]; Greek: [[δεξαμενή]], [[στέρνα]]; Ancient Greek: [[ἀποδοχεῖον]], [[δεξαμενή]], [[ἐκδοχεῖον]], [[ἔλυτρον]], [[κολυμβήθρα]], [[λάκκος]], [[σκεπτούριον]], [[συστάς]], [[ὑδρεῖον]], [[ὑδρίον]], [[ὑδροδοχεῖον]], [[ὑδροδόχος]], [[ὑδροθήκη]], [[ὑδροστάσιον]], [[ὑδροχοεῖον]], [[φρέαρ]], [[φρεατία]], [[ψυχαγώγιον]]; Hebrew: גֵּב‎; Hindi: टंकी, जलाशय, हौज़; Hungarian: ciszterna, víztároló; Ido: aquuyo; Indonesian: perigi; Irish: sistéal; Istriot: zustierna; Italian: [[cisterna]]; Japanese: 水槽, 貯水槽, タンク; Kazakh: шанаш, цистерна; Korean: 탱크, 수조(水槽); Kyrgyz: цистерна; Latin: [[cisterna]], [[lacus]]; Latvian: cisterna; Lithuanian: cisterna; Macedonian: цистерна; Maori: kurawai; Middle English: cisterne; Ngazidja Comorian: isima; Norwegian Bokmål: sisterne, cisterne; Nynorsk: sisterne, cisterne; Persian: سیسترن‎, حوض‎; Polish: cysterna; Portuguese: [[cisterna]]; Romanian: cisternă; Russian: [[цистерна]], [[бак]], [[резервуар]]; Sardinian: chisterra, cisterra, gisterra; Scots: cistren; Scottish Gaelic: amar; Serbo-Croatian Cyrillic: цѝсте̄рна; Roman: cìstērna; Sicilian: jisterna, sterna; Slovak: cisterna, rezervoár; Slovene: cisterna; Spanish: [[aljibe]], [[cisterna]]; Swedish: cistern; Tajik: систерн, ҳавз; Thai: ถังน้ำ, แท็งก์น้ำ, ถังเก็บน้ำ; Tibetan: ཆུ་སྒྲོམ; Tigrinya: ጋው; Turkish: sarnıç; Ukrainian: цистерна, бак, резервуар; Urdu: حَوضْ‎; Uzbek: sisterna; Welsh: seston, dyfrgist
}}
}}

Latest revision as of 15:29, 16 November 2024

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: φρέαρ Medium diacritics: φρέαρ Low diacritics: φρέαρ Capitals: ΦΡΕΑΡ
Transliteration A: phréar Transliteration B: phrear Transliteration C: frear Beta Code: fre/ar

English (LSJ)

ep. φρεῖαρ Nic.Th.486, τό, gen. φρέᾱτος (v. sub fin.), contr.
A φρητός IGRom.1.1167C6 (Egypt, i A. D.), Hdn.Gr.1.409; Ep. dat. φρέᾰτι h.Cer.99 (s. v.l.), φρητί Call.Cer.15; pl. φρέᾱτα, also φρῆτα PCair.Zen.499.12 (iii B. C.); Ep. pl. φρείᾰτα (v. infr.):—an artificial well (thus distinguished from κρήνη, cf. Hdt.4.120, D.14.30; but φρέαρ ἀσφάλτον naphtha-spring, LXX Ge.14.10, cf. Hdt.6.119), πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν Il.21.197; the stem φρεατ - first in h.Cer.l.c.
2 later, tank, cistern, reservoir, Hdt.1.68, Th.2.48,49, PHal.1.98 (iii B. C.), etc.; εἰς φρέαρ καταβαίνειν καὶ κολυμβᾶν Pl.La.193c, cf. Prt.350a; φ. ὀρώρυκται S.E.M.8.129; ποιητὰ φ., v. ποιητός 1: generally, pit, φρέαρ διαφθορᾶς LXX Ps.54 (55). 24.
b perhaps oil-jar, Ar.Pl.810.
3 metaph., εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν ἐμπίπτων Pl.Tht.174c; ἐν φρέατι συσχόμενος ib. 165b; ἡ περὶ τὸ φρέαρ ὄρχησις, prov. of persons 'on the brink of a volcano', Plu.2.68b; λύκος περὶ φρέατος χορεύει prov. ap. Hsch., Phot.; πίνειν ἐξ ἀργυροῦ φρέατος, i.e. a large wine-cup, Ath.5.192a, cf. Chamaeleon ap.eund.11.461c. [Att. gen. φρέᾱτος Ar.Ec.1004, Fr. 295, Stratt.57 (troch.), Alex.179, Apollod.Gel.1.] (Orig. frhvṛ, gen. frhvṇτος, cf. Arm. albiur 'well', Goth. and OE. brunna 'stream, burn', Lat. ferveo, defrutum.)

German (Pape)

[Seite 1304] gen. φρέατος, τό, ion. und ep. φρεῖαρ, φρείατος, att. auch zsgz. φρητός, Brunnen; bei Hom. Il. 21, 197 πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν vrbdn; vgl. h. Cer. 99; Her. 6, 119; Ar. Pax 569 Plut. 810 u. öfter; eine Cisterne oder ein Ziehbrunnen, im Gegensatz von κρήνη, Thuc. 2, 48, wie Dem. 14, 30; übh. Wasserbehälter, εἰς φρέαρ καταβαίνοντες καὶ κολυμβῶντες Plat. Lach. 193 c, vgl. Prot. 349 e; auch Oelfaß, Ar. Übertr. sagt Plat. εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν ἐμπίπτειν ὑπὸ ἀπειρίας, Theaet. 174 c. – [Α ist in den mehrsylbigen Casus bei den Epikern kurz, bei den Att. gew. lang; vgl. Buttm. Lexil. I p. 229; mit einigen Ausnahmen bei den Komikern.]

French (Bailly abrégé)

φρέατος (τό) :
I. puits : ◊ prov. ἡ περὶ τὸ φρέαρ ὄρχησις PLUT la danse autour du puits en parl. de pers. qui ne voient pas le danger;
II. p. anal.
1 citerne, réservoir d'eau;
2 cuve pour l'huile nouvelle.
Étymologie: p. *φρέϜαρ > *φρύαρ, de *Ϝρύω, c. ἐρύω, puiser.

Russian (Dvoretsky)

φρέᾰρ: ᾰτος и ᾱτος, эп. φρεῖαρ, ᾰτος τό
1 колодец (κρῆναι καὶ φρείατα Hom.): ἐν φρέατι συνέχεσθαι Plat. попасть в колодец, т. е. оказаться в трудном положении; τὴν περὶ τὸ φ. ὄρχησιν ὀρχεῖσθαι Plut. плясать вокруг колодца, т. е. подвергать себя опасности;
2 бассейн, цистерна (τὸ φ. ἐλαίου μεστόν Arph.).

Greek (Liddell-Scott)

φρέαρ: τό, γενικ. φρέᾱτος, (ἴδε ἐν τέλει), συνῃρ. φρητὸς (κατὰ τὸν Χοιροβοσκ. παρὰ τῷ Μεγ. Ἐτυμ. 800. 10)˙ Ἐπικ. πληθ. φρείᾰτα. Πηγὴ ὕδατος τεχνικὴ (διακρινόμενη κατὰ τοῦτο τῆς κρήνης, πρβλ. Δημ. 186. 16), πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν Ἰλ. Φ. 197 ὁ κοινὸς τύπος πρῶτον ἐν Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 99, Ἡρόδ. 6. 119). 2) μεθ’ Ὅμηρον ὡς καὶ νῦν, κοινῶς «πηγάδι», Λατ. puteus, Ἡρόδ. 1. 68., 4. 120, Θουκ. 2. 48, 49˙ εἰς φρ. καταβαίνειν καὶ κολυμβᾶν Πλάτ. Λάχ. 193C, πρβλ. Πρωτ. 350Α˙ φρ. ὀρύσσειν Σέξτ. Ἐμπειρ. π. Μ. 8. 120˙ ποιητὰ φρ., ἴδε ποιητὸς Ι˙ ― καθόλου, βόθρος, ὄρυγμα, Ἑβδ. (Ψαλμ. ΝΔϳ, 24)˙ ― ἀγγεῖον ἐλαίου, Ἀριστοφ. Πλ. 810. 3). μεταφορ, εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν εἰσπίπτειν Πλάτ. Θεαίτ. 174C· ἐν φρέατι συνεχόμενος αὐτόθι 165Β˙ ἡ περὶ τὸ φρέαρ ὄρχησις, παροιμία ἐπὶ ἀνθρώπων εὑρισκομένων εἰς τὸ χεῖλος τοῦ ὀλέθρου, Πλούτ. 2. 68Α˙ πίνειν ἐξ ἀργυροῦ φρέατος, παροιμία ἐπὶ ἀνθρώπου πολυπότου, Ἀθήν. 192Α, 461C. (Πρβλ. Γοτθ. brunna, Ἀρχ. Γερμ. brunno, Γερμ. brunnen, Ἀρχ. Ἀγγλ. burn, bourne)˙ ἴσως (ὡς νομίζει ὁ Grimm) συγγενὲς τῷ fervere (brennen)˙ ἴδε Κούρτ. ἀρ. 415). [Ἀττικ. γεν. φρέᾱτος. Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1004, ἐν «Εἰρήνῃ δευτέρᾳ» 3 (Meineke), Στράττις ἐν «Ψυχασταῖς» 1, Ἄλεξις ἐν «Παρασίτῳ» 2, Ἀπολλόδωρος ὁ Γελῷος ἐν «Ἀπολειπούσῃ» 1˙ οὕτω φρεᾱτιαῖος˙ πρβλ. κέρας].

English (Strong)

of uncertain derivation; a hole in the ground (dug for obtaining or holding water or other purposes), i.e. a cistern or well; figuratively, an abyss (as a prison): well, pit.

English (Thayer)

φρεαρατος, τό, from the Homer hymn Cer. 99 and Herodotus 6,119 down; the Sept. for בְּאֵר and (in בּור (a pit, cistern), a well: φρέαρ τῆς ἀβύσσου, the pit of the abyss (because the nether world is thought to increase in size the further it extends from the surface of the earth and so to resemble a cistern, the orifice of which is narrow), Revelation 9:1f.

Greek Monolingual

-ατος, το, ΝΜΑ, και φρεῖαρ, -είατος, και συνηρ. τ. φρῆρ, -ητός, Α
βαθύ τεχνητό όρυγμα κυλινδρικού σχήματος για την άντληση νερού, πηγάδιοὔτε ἄντλημα ἔχεις καὶ τὸ φρέαρ ἐστὶ βαθύ», ΚΔ)
νεοελλ.
1. κάθε τεχνητό όρυγμα που φτάνει σε κοίτασμα μετάλλου ή ορυκτού (α. «φρέαρ ορυχείου» β. «φρέαρ άντλησης πετρελαίου»)
2. φρ. α) «αρτεσιανό φρέαρ» — πηγάδι που ανοίγεται με γεώτρηση ή σκάψιμο μέχρι το υδροφόρο στρώμα, έτσι ώστε να δοθεί διέξοδος στο νερό που βρίσκεται υπό πίεση και το οποίο αναβλύζει χωρίς άντληση
β) «φρέαρ δυναμικού»
φυσ. η διαμόρφωση της κατανομής του ηλεκτρικού δυναμικού γύρω από ένα ηλεκτρικώς φορτισμένο σώμα, λ.χ. έναν ατομικό πυρήνα, με τη μορφή πηγαδιού με υπερυψωμένα χείλη
αρχ.
1. όρυγμα, λάκκος («τίνος ὑμῶν υἱὸς ἤ βοῦς εἰς φρέαρ ἐμπεσεῖται», ΚΔ)
2. μεγάλο χάσμα στη γη («καὶ ἤνοιξε τὸ φρέαρ τῆς ἀβύσσου», ΚΔ)
3. δεξαμενή νερού
4. αγγείο για το λάδι («τὸ φρέαρ δ' ἐλαίου μεστόν», Αριοτοφ.)
5. μεγάλο ποτήρι («καὶ πίνει ἐξ ἀργυροῦ φρέατος», Αθήν.)
6. μτφ. δυσχερής θέση («εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν εἰσπίπτειν ὑπὸ ἀπειρίας», Πλάτ.)
7. παροιμ. φρ. «ἡ περὶ τὸ φρέαρ ὄρχησις» — λέγεται για ανθρώπους που βρίσκονται στα πρόθυρα καταστροφής, στο χείλος του γκρεμού (Πλούτ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. φρέ-αρ ανάγεται στην ΙΕ ρίζα bhr-ēw-, άλλη μορφή —με παρέκταση -w- και έκταση του φωνήεντος -e- της ρίζας bher- «κινούμαι ορμητικά, αναβράζω, κοχλάζω» (πρβλ. και τη μορφή bher-w-, από όπου το λατ. ferveo «βράζω» και, κατά μία άποψη, τα ρ. φύρω, φορύνω) και εμφανίζει μια χαρακτηριστική σημασιολογική εξέλιξη από τη σημ. «νερό που αναβράζει» στη σημ. «πηγή νερού, πηγάδι». Από μορφολογική άποψη, ο τ. φρέ-αρ έχει προέλθει από την απαθή βαθμίδα της ρίζας bhrēw- (< φρῆF-) με το επίθημαr στη συνεσταλμένη του μορφή -r- (> -αρ, πρβλ. στέ-αρ με τον εξής τρόπο: bhrēw-r> φρῆF- ăρ > φρέ-ᾱρ (με αντιμεταχώρηση, πρβλ. λεώς < ληός / λᾱός). Ο επ. τ. φρεῖαρ, εξάλλου, προήλθε από τον τ. φρηFᾰρ με βράχυνση του μακρού φωνήεντος -η- μπροστά από άλλο φωνήεν μετά τη σίγηση του ενδοφωνηεντικού -F- (πρβλ. ἱερ-ηF-ιον > ἱερήϊον > ἱερέϊον) και την ανάπτυξη του -ι- για μετρ. λόγους, ενώ ο δωρ. τ. φρῆρ εμφανίζει συναίρεση τών -εα- όπως και οι τ.: γεν. φρητός, δοτ. φρητί, ονομ. πληθ. φρῆτα. Αντίστοιχος με τη λ. φρέαρ και με παρόμοιο τρόπο σχηματισμένος είναι ο αρμ. τ. atbiwr «πηγή» (< a-tb- < -a-rb- < br- < bhrēwar-), ενώ από τη μηδενισμένη βαθμίδα bhru- της ρίζας και με επίθημα σε -n- (γνωστή είναι η εναλλαγή στα επιθήματα -r / n-, πρβλ. ὕπνος: ὗπαρ) έχουν σχηματιστεί τα: γοτθ. brunna, αρχ. άνω γερμ. brunno «πηγή, πηγάδι» (πρβλ. και το νεώτερο γερμ. Brunnen). Τέλος, στην ίδια μορφή ρίζας bhru ανάγεται, κατά μία άποψη, το ρ. φρυάσσομαι].

Greek Monotonic

φρέαρ: επικ. φρεῖαρ, τό, γεν. φρέᾱτος, Επικ. πληθ. φρείᾰτα·
1. πηγή νερού (διακρινόμενη από την κρήνη, νερό πηγής), σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.
2. δεξαμενή, στέρνα, πηγάδι, Λατ. puteus, σε Ηρόδ., Θουκ.· σκεύος για λάδι, σε Αριστοφ.

Middle Liddell

φρέαρ, τό,
1. a well (distinguished from κρήνη, a spring), Il., Hdt.
2. a tank, cistern, reservoir, Lat. puteus, Hdt., Thuc.: an oil jar, Ar.

Frisk Etymology German

φρέαρ: -ατος
{phréār}
Forms: pl. -ατα (att.), φρήατα (Φ 197, geschr. φρείατα; dazu sg. φρεῖαρ Nik. Th. 486), kontrah. φρητός (Ägypten Ip. Hdn. Gr.), -τί (Kall. Cer. 15), pl. -τα (Pap. IIIa)
Grammar: n.
Meaning: Brunnen (seit Φ 197).
Composita: Als Vorderglied in φρεατοτύμπανον n. Wasserrad (Plb.), φρεωρυχέω einen Brunnen graben (Ar., Str., Plu.), -ωρύχος brunnengrabend, Brunnengräber (Plu., Them.), -ία f. (J.).
Derivative: Davon 1. φρεάτιον n. (hell. Pap.; der Form nach Demin.), pl. φρήτια (Sizilien) ib.. 2. -ία f. Wasserbehälter, Zisterne (X., Plb.), Öffnung (Apollod. Poliork.), φρητία· στόμα φρέατος H. (vgl. Scheller Oxytonierung 57). 3. -ιαῖος vom Brunnen, -ιαῖον ὕδωρ Brunnenwasser (Hermipp. Kom., Arist. usw.; φρηταῖος Pap. IIIa), -ιος ib. (sp.). 4. -ώδης brunnenähnlich (Sch.). 5. -ισμός m. Bed. unsicher; viell. Sturz in einen Brunnen (Notium IIa; *-ίζω).
Etymology: Urgr. *φρῆϝαρ, woraus mit quantitativer Metathese att. φρέαρ (Schwyzer 245), ist mit arm. aɫbiwr, aɫbewr Quelle identisch: idg. *bhrēu̯-. Dazu mit alternierendem n-Stamm die übrigen Formen, z.B. Gen. *φρήϝατος aus *bhrēu̯-- (arm. Gen. aɫber usw. mit durchgeführtem r-Stamm). Eine tiefstufige Nebenform, idg. *bhru-n-, ist in dem german. Wort für Brunnen erhalten, z.B. awno. brunnr, got. brunna aus urg. *brunna(n) —. Die Geminata wird auf die tiefstufige Form eines erweiternden en-Suffixes (brun-n- neben *brun-en-) zurückgeführt. Diese uralte Bezeichnung für den ebenso uralten wie lebenswichtigen Begriff des Brunnens kann als Verbalnomen zu einem Verb für wallen, sich heftig bewegen, von Wasser usw., in lat. fervō, - sieden, wallen, kochen mit -frŭ-tum n. das eingekochte Most, Mostsaft gehören; s. zu diesen Kombinationen, die für das Griech. ohne größeres Interesse sind, WP. 2, 167f., Pok. 143ff. und ganz besonders W.-Hofmann s.vv.; das -Element hat man indessen auch in φορύνομαι spüren wollen. — Außer φρέαρ besitzt das Griech. wahrscheinlich noch zwei alte Wörter für Brunnen, Quelle in κρουνός und κρήνη (s.d.). Eine Neubildung ist dagegen πηγή, -αί ‘Spring- quelle, Gewässer’ (s.d.). Über die weitere Geschichte von φρέαρ i.m Mittel- und Neugr. s. Kapsomenos Λεξικογραφ. Δελτίον Ἀκαδ. Ἀθηνῶν 1 (1939) 40ff.
Page 2,1040-1041

Chinese

原文音譯:fršar 弗雷阿而
詞類次數:名詞(7)
原文字根:井 相當於: (בְּאֵר‎)
字義溯源:(地上的)坑^,井,通道
出現次數:總共(7);路(1);約(2);啓(4)
譯字彙編
1) 坑(4) 啓9:1; 啓9:2; 啓9:2; 啓9:2;
2) 井(3) 路14:5; 約4:11; 約4:12

Mantoulidis Etymological

-φρέατος τό (=πηγάδι). Ἀρχικά ἦταν φρηϝαρ. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: φρεατία, ἡ (=δεξαμενή), φρεατιαῖος (=πηγαδήσιος), φρεατίας, Φρεαττώ ἤ Φρεατώ ἤ Φρεαττύς (=δικαστήριο στόν Πειραιᾶ γιά δίκες ἀνθρωποκτονίας).

Lexicon Thucydideum

puteus, well, pit, 2.48.2, 2.49.5.

Translations

cistern

Albanian: cisternë, hauz, bot; Arabic: صِهْرِيج‎, فِنْطَاس‎, حَوْض‎; Armenian: ցիստերն; Azerbaijani: sistern; Belarusian: цыстэрна, бак, рэзервуар, рэзэрвуар; Bulgarian: резервоар, цистерна; Burmese: ရေလှောင်ကန်; Catalan: cisterna; Chinese Mandarin: 水槽; Czech: cisterna; Dalmatian: cistierna; Danish: cisterne; Dutch: cisterne, waterreservoir, regenput, regenwaterput, regenbak, waterkelder; Esperanto: akvujo, cisterno; Estonian: tsistern; Finnish: vesisäiliö, sadevesisäiliö; French: citerne, cuve; Middle French: cisterne; Friulian: cistierne; Galician: canfurna, cisterna, alxube, alxibe; Georgian: ცისტერნა; German: Zisterne; Greek: δεξαμενή, στέρνα; Ancient Greek: ἀποδοχεῖον, δεξαμενή, ἐκδοχεῖον, ἔλυτρον, κολυμβήθρα, λάκκος, σκεπτούριον, συστάς, ὑδρεῖον, ὑδρίον, ὑδροδοχεῖον, ὑδροδόχος, ὑδροθήκη, ὑδροστάσιον, ὑδροχοεῖον, φρέαρ, φρεατία, ψυχαγώγιον; Hebrew: גֵּב‎; Hindi: टंकी, जलाशय, हौज़; Hungarian: ciszterna, víztároló; Ido: aquuyo; Indonesian: perigi; Irish: sistéal; Istriot: zustierna; Italian: cisterna; Japanese: 水槽, 貯水槽, タンク; Kazakh: шанаш, цистерна; Korean: 탱크, 수조(水槽); Kyrgyz: цистерна; Latin: cisterna, lacus; Latvian: cisterna; Lithuanian: cisterna; Macedonian: цистерна; Maori: kurawai; Middle English: cisterne; Ngazidja Comorian: isima; Norwegian Bokmål: sisterne, cisterne; Nynorsk: sisterne, cisterne; Persian: سیسترن‎, حوض‎; Polish: cysterna; Portuguese: cisterna; Romanian: cisternă; Russian: цистерна, бак, резервуар; Sardinian: chisterra, cisterra, gisterra; Scots: cistren; Scottish Gaelic: amar; Serbo-Croatian Cyrillic: цѝсте̄рна; Roman: cìstērna; Sicilian: jisterna, sterna; Slovak: cisterna, rezervoár; Slovene: cisterna; Spanish: aljibe, cisterna; Swedish: cistern; Tajik: систерн, ҳавз; Thai: ถังน้ำ, แท็งก์น้ำ, ถังเก็บน้ำ; Tibetan: ཆུ་སྒྲོམ; Tigrinya: ጋው; Turkish: sarnıç; Ukrainian: цистерна, бак, резервуар; Urdu: حَوضْ‎; Uzbek: sisterna; Welsh: seston, dyfrgist