αὐτός

English (LSJ)

(Cret. ἀϝτός GDI4976, al.), αὐτή, αὐτό (also

   A αὐτόν Leg.Gort. 3.4, al.), reflexive Pron., self:—in oblique cases used for the personal Pron., him, her, it:—with Art., ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό (also ταὐτόν), etc., the very one, the same.    I self, myself, thyself, etc., acc. to the person of the Verb: freq. joined with ἐγώ, σύ, etc. (v. infr. 10),    1 one's true self, the soul, not the body, Od.11.602; reversely, body, not soul, Il.1.4; oneself, as opp. others who are less prominent, as king to subject, 6.18; Zeus to other gods, 8.4; bird to young, 2.317; man to wife and children, Od.14.265; warrior to horses, Il.2.466, or to weapons, 1.47; shepherd to herd, Od.9.167, cf. Il.1.51; Trojans to allies, 11.220; seamen to ships, 7.338: generally, whole to parts, ib.474; so later ἡ σίδη καὶ αὐτὴ καὶ τὰ φύλλα Thphr.HP4.10.7, cf. X.Ath.1.19, Pl.Grg. 511e, etc.; αὐτή τε Μανδάνη καὶ τὸν υἱὸν ἔχουσα X.Cyr.1.3.1; αὐ. τε καὶ τὰ ποιήματα βουλόμενος ἐπιδεῖξαι Pl.R.398a: abs., the Master, as in the Pythag. phrase Αὐτὸς ἔφα, Lat. Ipse dixit; so τίς οὗτος… ;— Αὐτός, i.e. Socrates, Ar.Nu.218; ἀναβόησον Αὐτόν ib.219; ἀνοιγέτω τις δώματ'· Αὐτὸς ἔρχεται the Master, Id.Fr.268, cf. Pl.Prt.314d, Thphr.Char.2.4, Men.Sam.41: αὐ. ἀϋτεῖ Theoc.24.50: neut., αὐτὸ σημανεῖ the result will show, E.Ph.623; αὐτὸ δηλώσει D.19.157; αὐτὰ δηλοῖ Pl.Prt.329b; αὐτὸ διδάξει ib.324a; esp. αὐτὸ δείξει Cratin. 177, Pl.Hp.Ma.288b, cf. Tht.200e; in full, τάχ' αὐτὸ δείξει τοὔργον S.Fr.388; τοὔργον τάχ' αὐτὸ δείξει Ar.Lys.375; redupl., αὐτός θ' ὁ χρήσας αὐτὸς ἦν ὁ μαρτυρῶν A.Eu.798; of things, the very, ὑπὸ λόφον αὐτόν, i.e. just, exactly under... Il.13.615; πρὸς αὐταῖς ταῖς θύραις close by the door, Lys.12.12; αὐτὸ τὸ δέον the very thing needed, X. An.4.7.7; αὐτὸ ὃ μάλιστα ἔδει ῥηθῆναι Pl.R.362d; αὐτὸ τὸ περίορθρον the point of dawn, Th.2.3; αὐτὰ τὰ ἐναντία the very opposite, X.Mem. 4.5.7; αὐτὰ τὰ χρήσιμα καὶ ἀναγκαῖα D.H.Th.23; even, οὔ μοι μέλει ἄλγος οὔτ' αὐτῆς Ἑκάβης Il.6.451; εἴ περ ἂν αὐταὶ Μοῦσαι ἀείδοιεν 2.597.—In these senses αὐτός in Prose either precedes both the Art. and Subst., or follows both, e.g. αὐτὸς ὁ υἱός or ὁ υἱὸς αὐτός. The Art. is sts. omitted with proper names, or Nouns denoting individuals, αὐτὸς Μένων X.An.2.1.5; αὐτὸς βασιλεύς ib.1.7.11.    2 of oneself, of one's own accord, ἀλλά τις αὐ. ἴτω Il.17.254; σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις 8.293; καταπαύσομεν· οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ παυέσθων Od.2.168; ἥξει γὰρ αὐτά S.OT341; also, in person, τῶν πραγμάτων ὑμῖν… αὐτοῖς ἀντιληπτέον D.1.2.    3 by oneself or itself, alone, αὐτός περ ἐών although alone, Il.8.99; αὐτὸς ἐγείναο παῖδ', i.e. without a mother, 5.880, cf. Hes.Th.924; ἀνακομισθῆναι αὐτὸν ἐς Φάληρον by himself, Hdt.5.85; αὐτοὶ γάρ ἐσμεν we are by ourselves, i.e. among friends, Ar.Ach.504, cf. Th.472, Pl.Prm.137b, Herod.6.70, Plu.2.755c, Luc. DDeor.10.2; αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι… ἢ καὶ τοῖς ἄλλοις X.An.2.3.7; ἄνευ τοῦ σίτου τὸ ὄψον αὐτὸ ἐσθίειν Id.Mem.3.14.3; τὸν τρίβωνα ὃν αὐτὸν φορεῖ Thphr.Char.22.13 (prob.); αὐτὰ γὰρ ἔστιν ταῦτα these and no others, Emp.21.13, al.: strengthd., αὐτὸς κτήσατο οἶος himself alone, Od.14.450; αὐτὸς μόνος, v. μόνος II; αὐτὸς καθ' αὑτόν, v. ἑαυτοῦ.    4 in Philosophy, by or in itself, of an abstract concept or idea, δίκαιον αὐτό Pl.Phd.65d; αὐτὸ τὸ ἕν Id.Prm.143a, al., cf. Arist. Metaph.997b8: neut., αὐτό is freq. in this sense, attached to Nouns of all genders, οὐκ αὐτὸ δικαιοσύνην ἐπαινοῦντες ἀλλὰ τὰς ἀπ' αὐτῆς εὐδοκιμήσεις Pl.R.363a; less freq. with Art., τί ποτ' ἐστὶν αὐτὸ ἡ ἀρετή Id.Prt.360e; more fully, εἰ αὐτὸ τοῦτο πατέρα ἠρώτων, ἆρα ὁ πατήρ ἐστι πατήρ τινος, ἢ οὔ; Id.Smp.199d; ἀδελφός, αὐτὸ τοῦτο ὅπερ ἔστιν the ideal, abstract brother, ibid.e: later, in compos., αὐτοαγαθόν, αὐτοάνθρωπος, etc. (q. v.), cf. Arist.Metaph.1040b33; less freq. agreeing with the Subst., ἵνα αὐτὴ δικαιοσύνη πρὸς ἀδικίαν αὐτὴν κριθείη Pl.R. 612c, etc.; doubled, ἐκ τῆς εἰκόνος μανθάνειν αὐτήν τε αὐτήν, εἰ καλῶς εἴκασται its very self, Id.Cra.439a.    5 in dat. with Subst., in one, together, ἀνόρουσεν αὐτῇ σὺν φόρμιγγι he sprang up lyre in hand, Il.9.194; αὐτῇ σὺν πήληκι κάρη helmet and all, 14.498, cf. Od.13.118; αὐτῷ σὺν ἄγγει E.Ion 32, cf. Hipp.1213; also without σύν, αὐτῇ κεν γαίῃ ἐρύσαι Il.8.24: so freq. in Prose and Poetry, αὐτοῖς ἀνδράσι men and all, Hdt.6.93; αὐτοῖσι συμμάχοισι allies and all, A.Pr.223 (lyr.); αὐτοῖς μελάθροις διακναιομένους E.Med.164: with Art., αὐτοῖσι τοῖσι ἱματίοισι ἀπ' ὦν ἔβαψε ἑωυτόν Hdt.2.47; αὐτοῖσι τοῖς πόρπαξι Ar.Eq.849, etc.; αὐτοῖς τοῖς ἵπποις κατακρημνισθῆναι X.Cyr.1.4.7.    6 added to ordinal Numbers, e.g. πέμπτος αὐτός himself the fifth, i. e. himself with four others, Th.1.46, cf. 8.35, X.HG2.2.17, Apoc.17.11, etc.:—αὐτός always being the chief person.    7 freq. coupled with οὗτος, τοῦτ' αὐτό ἐστι τὸ ζητηθέν Pl.Plt.267c, etc.; αὐτὸ τοῦτο μόνον Id.Grg.500b; also λεγόντων ἄλλο μὲν οὐδέν… αὐτὰ δὲ τάδε Th.1.139; πόλεις ἄλλας τε καὶ αὐτὸ τοῦτο τὸ Βυζάντιον X.An.7.1.27; ταῦτα ἥκω αὐτὰ ἵνα… Pl.Prt.310e.    8 καὶ αὐτός himself too, Od.7.73, 14.45, X.An.5.5.9, etc.    9 repeated in apodosi for emphasis, αὐτὸς ἐπαγγειλάμενος σώσειν… αὐτὸς ἀπώλεσεν Lys.12.68, cf. A.Fr.350, X.An.3.2.4.    10 in connection with the person. Pron., ἐγὼν αὐτός Od.2.194; σέθεν αὐτοῦ Il.23.312; νωΐτερον αὐτῶν 15.39 (always divisim in Hom.); folld. by an enclit. Pron., αὐτόν μιν Od.4.244; so αὐτὸν γάρ σε δεῖ Προμηθέως A.Pr.86; also αὐτὸς ἔγωγε Pl.Phd.59b, etc.:— after Hom. in the oblique cases αὐτός coalesces with the Pron., ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ (these not in Alc. or Sapph., A.D.Pron.80.10 sqq.), ἑαυτοῦ, etc. (q. v.).    b with person. Pron. omitted, αὐτός… ἧσθαι λιλαίομαι, for ἐγὼ αὐτός, Il.13.252; αὐτὸν ἐλέησον, for ἐμὲ αὐτόν, 24.503; αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ' ἀφραδίῃσιν Od.10.27; in 2.33 οἱ αὐτῷ is simply a strengthd. form of οἱ; and so in Att., when σὲ αὐτόν, ἐμοὶ αὐτῷ, etc., are read divisim, they are emphatic, not reflexive; in this case αὐτός generally precedes the person. Pron., cf. X.Cyr.6.2.25 with 6.1.14.    c with the reflexive ἑαυτοῦ, αὑτοῦ, etc., to add force and definiteness, αὐτὸς καθ' αὑτοῦ A.Th.406; αὐτοὶ ὑφ' αὑτῶν ib.194; αὐτοὶ καθ' αὑτούς X.Mem.3.5.4; αὐτὸ καθ' αὑτό Pl.Tht.201e; sts. between the Art. and reflex. Pron., τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται A.Ag.836, cf. Pr.762; τούς γ' αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους S.Aj. 1132: also κατ' αὐτὺ (Boeot. for αὐτοὶ) αὐτῶν IG7.3172.121 (Orchom. Boeot.).    d αὐτοῦ, αὐτῶν with possess. Pron., πατρὸς κλέος ἠδ' ἐμὸν αὐτοῦ Il.6.446; θρῆνον… ἐμὸν τὸν αὐτῆς A.Ag.1323; ἐχθρὸς ὢν τοῖς σοῖσιν αὐτοῦ S.OT416; τοῖς οἷσιν αὐτοῦ ib.1248; αὐτῶν σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν Od.1.7; τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις X.An. 7.1.29.    e αὐτὸς ἑαυτοῦ with Comp. and Sup. Adj., αὐτὸς ἑωυτοῦ ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος Hdt.2.25; τῇ εὐρυτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς Id.1.203.    11 αὐτός for ὁ αὐτός, the same, Il.12.225, Od.8.107, 16.138, Pi.N.5.1 (never in Trag.), and in later Prose, αὐταῖς ταῖς ἡμέραις IG 14.966 (ii A. D.), cf. Ev.Luc.23.12.    12 Comp. αὐτότερος Epich.5: Sup. αὐτότατος his very self, Ar.Pl.83: neut. pl. αὐτότατα dub. in Phld.Piet.80. Adv., Comp. αὐτοτέρως Gal.18(2).431.    II he, she, it, for the simple Pron. of 3 pers., only in oblique cases (exc. in later Gk., Ev.Luc.4.15, etc.), and rarely first in a sentence, Pl.La.194e, and later, Ep.Eph.2.10, etc.: rare in Ep., Il. 12.204 (where Hdn. treated it as enclitic), and mostly emphatic, ib.14.457, Od.16.388; so in Trag., E.Hel.421: in Prose, to recall a Noun used earlier in the sentence, ἐγὼ μὲν οὖν βασιλέα… οὐκ οἶδα ὅ τι δεῖ αὐτὸν ὀμόσαι X.An.2.4.7; πειράσομαι τῷ πάππῳ… συμμαχεῖν αὐτῷ Id.Cyr.1.3.15; ἄνδρα δὴ… εἰ ἀφίκοιτο εἰς τὴν πόλιν, προσκυνοῖμεν ἂν αὐτόν Pl.R.398a; after a Relative, ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται… ἔκλυον αὐτοῦ Il.1.218; οὓς μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῖς ἐποίησαν X.An.6. 4.9, cf. 1.9.29; esp. where a second Verb requires a change of case in the Pron., οἳ ἂν ἐξελεγχθῶσι… ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι Id.An.2.5.27; ἐκεῖνοι οἷς οὐκ ἐχαρίζονθ' οἱ λέγοντες οὐδ' ἐφίλουν αὐτούς D.3.24; in subdivisions, ὅσοι… οἱ μὲν αὐτῶν… X.Cyr.1.1.1, cf. Pl.Chrm.168e; later, pleonastically after a Relative, ὧν ὁ μὲν αὐτῶν Call.Epigr.43, cf. Ev.Luc.3.16, Apoc.7.2, etc.: in S.Ph.316 αὐτοῖς is emphatic 'in their own persons'.    III with Art. ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό, and Att. contr. αὑτός, αὑτή, ταὐτό and ταὐτόν (as required by the metre, cf. S.OT734 with 325, and in Prose to avoid hiatus) : gen. ταὐτοῦ, dat. ταὐτῷ, pl. neut. ταὐτά; Ion. ὡυτός, τὠυτό:—the very one, the same, rare in Hom., Il. 6.391, Od.7.55, 326; ὁ αὐ. εἰμι τῇ γνώμῃ Th.3.38, cf. 5.75; ἐπὶ τὸ αὐ. αἱ γνῶμαι ἔφερον Id.1.79 : c. dat., to denote sameness or agreement, esp. in Prose, τὠυτὸ ἂν ὑμῖν ἐπρήσσομεν Hdt.4.119; τὸν αὐτὸν χῶρον ἐκλιπὼν ἐμοί A.Ch.543; ὁ αὐτὸς τῷ λίθῳ the same as the stone, Pl. Euthd.298a; ἐν ταὐτῷ εἶναί τινι to be in the place with... X.An.3.1.27; προσίεσθαί τινα ἐς ταὐτὸ ἑαυτῷ to have a person meet one, ib.30, cf. A.Ch.210; κατὰ ταὐτὰ τῷ Νείλῳ Hdt.2.20; τῇ αὐτῇ… καί Id.4.109; τὴν αὐτὴν διάνοιαν καὶ κατ' ἐκείνην ἡλικίαν Isoc.5.83; ὁ αὐτός… ὥσπερ Pl.Phd.86a; ἐς ταὐτὸν ἀλλήλοις face to face, Jul.Or.2.5a0.    2 in later Greek, the said, the above-named, Ἡρώδης ὁ αὐ. PLille23.8 (iii B. C.), etc.    IV Adverbial phrases:    1 αὐτὸ μόνον simply, merely, Ph. 2.252, etc.; αὐ. μόνον ἐργάτης Luc.Somn.9; αὐ. μόνον τὸ ὄνομα τῆς φωνῆς A.D.Synt.22.20.    2 αὐτό as Adv., = ἄρτι, Epigr.Gr.540.1 (Thrace).    3 αὐτὸ τοῦτο as Adv., PGrenf.1.114 (ii B. C.), 2 Ep.Pet. 1.5; τῆς αὐτὸ τοῦτο κινουμένης σφαίρας Iamb. Comm.Math.17.    4 with Preps., ἐπὶ τὸ αὐτό added together, making a total, PLond.2.196.37 (ii A. D.); κατὰ τὸ αὐτό together, at the same time, Act.Ap. 14.1, etc.; but κατ' αὐτό just then, Hdn.1.12.3.    V In Compos.:    1 of or by oneself, self-... as in αὐτοδίδακτος, αὐτογνώμων, αὐτόματος: and so, independently, as in αὐτοκράτωρ, αὐτόνομος.    2 hence, as a second self, very... bodily, as with proper names, Αὐτοθαΐς.    3 in the abstract, the ideal, v. supr.1.4.    4 precisely, as in αὐτόδεκα.    5 rarely with reflex. sense of ἀλλήλων, as in αὐτοκτονέω.    6 in one piece with, together with, as in αὐτόκωπος, αὐτοχείλης, αὐτόπρεμνος, αὐτόρριζος.    7 by itself: hence, only, as in αὐτόξυλος, αὐτόποκος.—For αὐτοῦ, αὐτῶς, etc., v. the respective Arts.

Greek (Liddell-Scott)

αὐτός: αὐτή, αὐτό, ὁριστικὴ ἢ κάλλιον διασταλτικὴ ἀντωνυμία, Λατ. ipse: -ἐν ταῖς πλαγίαις πτώσεσιν ἐν χρήσει ἁπλῶς πρὸς δήλωσιν τοῦ γ΄ προσ. τῆς προσωπικῆς ἀντωνυμίας: - μετὰ τοῦ ἄρθρου, ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό· (ὡσαύτως ταὐτόν), κτλ., ὁ ἴδιος. Ι. ἴδιος, ἐγὼ ὁ ἴδιος, σὺ ὁ ἴδιος, κτλ. κατὰ τὸ πρόσωπον τοῦ ῥήματος· συχνάκις δὲ συνδυάζεται καὶ μετὰ τοῦ ἐγώ, σύ, κτλ., ὡς αὐτὸς ἐγώ, ἐγὼ ὁ ἴδιος, Ὅμ.· ἴδε κατωτ.: 1) αὐτὸς ὁ ἴδιος, ὁ ὄντως ἄνθρωπος, δηλ. ἡ ψυχὴ οὐχὶ τὸ σῶμα, ἐν Ὀδ. Λ. 602· ἀλλ’ ὡσαύτως τἀνάπαλιν τὸ σῶμα οὐχὶ ἡ ψυχή, ἐν Ἰλ. Α. 4· ἢ ὁ ἴδιος, ἐν ἀντιθέσει πρὸς ἄλλους, ὑποδεεστέρους ὡς ὁ βασιλεὺς πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ ὑπηκόους, Ζ. 18., Θ. 4· ὁ πατὴρ πρὸς τὰ τέκνα αὑτοῦ, Β. 317· ὁ ἀνὴρ πρὸς τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα, Ὀδ. Ξ. 265· ὁ πολεμιστὴς πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ ἵππους, Ἰλ. Β. 466· ὁ ποιμὴν πρὸς τὸ ἑαυτοῦ ποίμνιον, Ὀδ. Ι. 167, πρβλ. Ἰλ. Α. 51· ὁ λαὸς πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ συμμάχους, Λ. 220· οἱ ναῦται πρὸς τὰ ἑαυτῶν πλοῖα, Η. 338· ἐν γένει τὸ ὅλον πρὸς τὰ ἑαυτοῦ μέρη, Η. 474· ἐντεῦθεν αὐτός τε καὶ..., ἐπὶ πρωτεύοντος προσώπου μετὰ τῶν ἑαυτοῦ ὀπαδῶν, Ξεν. Κύρ. 1. 3, 1, κτλ.· ἐντεῦθεν καθίσταται ἐμφατικὴ ἄνευ ἀντιθέσεως καὶ κεῖται ἀπολ. ἀντὶ τοῦ «διδάσκαλος» ἢ «δεσπότης» (Ipse, Κάτουλλ. 3. 7), οἷον τὸ περιώνυμον τῶν Πυθαγορείων, Αὐτὸς ἔφα, αὐτὸς οὗτος, δηλ. ὁ διδάσκαλος, Λατ. Ipse dixit· οὕτω, τίς οὗτος; - Αὐτὸς -δηλ. Σωκράτης, Ἀριστοφ. Νεφ. 219· ἀνοιγέτω τις δώματ’. Αὐτὸς ἔρχεται, ὁ δεσπότης, ὁ αὐτ. Ἀποσπ. 261· αὐτὸς ἀϋτεῖ Θεόκρ. 24. 50 ἐπὶ παρομοίας ἐννοίας κεῖται καὶ τὸ οὐδέτ., αὐτὸ δείξει, αὐτὸ σημανεῖ, res ipsa declarabit, τὸ ἀποτέλεσμα θὰ δείξῃ, Valck. Φοίν. 626, Heind. Πλάτ. Ἱππ. Μείζ. 288B· πλῆρες, τοὖργον τάχ’ αὐτὸ δείξει Ἀριστοφ. Λυσ. 375· διπλασιαζόμενον, αὐτός θ’ ὁ χρήσας αὐτὸς ἦν ὁ μαρτυρῶν Αἰσχύλ. Εὐμ. 798, πρβλ. Ἀποσπ. 266· - οὕτως ἐπὶ πραγμάτων, ὑπὸ λόφον αὐτόν, Λατ. sub cristam ipsam, δηλ. ἀκριβῶς ὑπὸ τὸν λόφον, Ἰλ. Ν. 615· αὐτὸ τὸ περίορθρον, περὶ αὐτὰ τὰ χαράγματα, Θουκ. 2. 3· - ὡσαύτως ὡς τὸ Λατ. vel, adeo, ἔτι, ἀκόμη, οὔ μοι μέλει ἄλγος οὔτ’ αὐτῆς Ἑκάβης Ἰλ. Ζ. 451. -Ἐπὶ τούτων τῶν σημασιῶν ἡ αὐτός ἐν τῷ Ἀττικ. πεζῷ λόγῳ ἢ προηγεῖται τοῦ τε ἄρθρου καὶ τοῦ οὐσιαστικοῦ, ἢ ἕπεται αὐτοῖς ἀμφοτέροις, π.χ. αὐτὸς ὁ υἱὸς ἢ ὁ υἱὸς αὐτός. Τὸ ἄρθρον δύναται νὰ παραλειφθῇ μόνον ἐπὶ κυρίων ὀνομάτων ἢ οὐσιαστικῶν δηλούντων ἄτομα, π.χ. αὐτὸς Μένων Krüg. Ξεν. Ἀν. 1. 2, 20· αὐτὸς βασιλεύς, αὐτὸς πατήρ, κτλ. 2) ἀφ’ ἑαυτοῦ, ἐξ ἰδίας θελήσεως, Λατ. sponte ὡς τὸ αὐτόματος· ἀλλά τις αὐτὸς ἴτω, ἂς ὑπάγῃ ἕκαστος μόνος του, ὁ ἴδιος, Ἰλ. Ρ. 254· σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις Θ. 293· καταπαύσομεν· οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ παυέσθων Ὀδ. Β. 168· ἥξει γὰρ αὐτὰ Σοφ. Ο. Τ. 341. 3) καθ’ ἑαυτόν, = μόνος· αὐτός περ ἐών, καί περ μόνος, Ἰλ. Θ. 99· ἀνακομισθῆναι αὐτὸν ἐς Φάληρον, μόνον, Ἡρόδ. 5. 85· αὐτοὶ γάρ ἐσμεν, εἴμεθα μόνοι, «μεταξύ μας» «’μεῖς καὶ ’μεῖς», ξένοι δὲν ὑπάρχουν, Ἀριστοφ. Ἀχ. 504, πρβλ. Θεσμ. 472, Πλάτ. Παρμ. 137B· αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι..., ἢ καὶ τοῖς ἄλλοις Ξεν. Ἀν. 2. 3, 7· - ἐνίοτε ἐπιτείνεται, αὐτὸς κτήσατο οἶος, ὁ ἴδιος, μόνος του, Ὀδ. Ξ. 450· αὐτὸς μόνος, ἴδε μόνος ΙΙ· αὐτὸς καθ’ ἑαυτόν, ἴδε ἑαυτοῦ. 4) ὁ Πλάτων μετεχειρίζετο τὸ αὐτός ὅπως δηλώσῃ πρᾶγμά τι αὐτὸ καθ’ ἑαυτὸ ἢ ἐν ἑαυτῷ, δηλ. τὴν ἀφῃρημένην αὐτοῦ ἔννοιαν, τὸ δίκαιον αὐτὸ Φαίδων 65D· αὐτὸ τὸ ἓν Παρμ. 143Α, κ. ἀλλ· πρβλ. Ἀριστ. Μεταφ. 2. 2, 22. Τὸ οὐδ. αὐτὸ εἶναι συχνὸν ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας, συναπτόμενον πρὸς ὀνόματα καὶ τῶν τριῶν γενῶν, οὐκ αὐτὸ δικαιοσύνην ἐπαινοῦντες, ἀλλὰ τὰς ἀπ’ αὐτῆς εὐδοκιμήσεις Πλάτ. Πολ. 363Α, ἔνθα ἴδε πλείονα παρὰ τῷ Stallb.· πληρέστερον, εἰ αὐτὸ τοῦτο πατέρα ἠρώτων, ἆρα ὁ πατήρ ἐστι πατήρ τινος ἢ οὐ; ὁ αὐτ. Συμπ. 199D· ἀδελφός, αὐτὸ τοῦτθ’ ὅπερ ἔστιν, ἡ ἰδέα, τὸ ἀφῃρημένον, ἡ ἀφῃρημένη ἔννοια πατήρ, ἀδελφός, αὐτόθι Ε: - ἐντεῦθεν μεταγ. ἐν συνθέσει, αὐτοαγαθόν, αὐτοάνθρωπος, αὐτογραμμή, αὐτοΐππος, αὐτοϋγίεια, κτλ.· ἴδε Ἀριστ. Μεταφ. 6. 16, 6· - ἡ κανονικωτέρα σύνταξις, ἵνα αὐτὴ δικαιοσύνη πρὸς ἀδικίαν αὐτὴν κριθείη, ἀπαντᾷ ἐν Πλάτ. Πολ. 612C, κτλ. τίθεται καὶ διπλῆ, ἐκ τῆς εἰκόνος μανθάνειν αὐτήν τε αὐτήν, εἰ καλῶς ᾔκασται, αὐτὴν τὴν ἰδίαν, ὁ αὐτ. Κρατ. 439Α. 5) κατὰ δοτ. μετὰ οὐσιαστ., ἡ αὐτὸς σημαίνει τὸ ὁμοῦ μετά τινος, ἀνόρουσεν αὐτῇ σὺν φόρμιγγι, ἀνεπήδησε σὺν αὐτῇ τῇ φόρμιγγι, δηλ. κρατῶν αὐτήν, Ἰλ. Ι. 194· αὐτῇ σὺν πήληκι κάρη, τὴν κεφαλὴν σὺν αὐτῇ τῇ περικεφαλαίᾷ, Ξ. 498, πρβλ. Ὀδ. Ν. 118, κτλ.· καὶ ἄνευ τῆς προθ. σύν, αὐτῇ κεν γαίῃ ἐρύσαιμ’, «σὺν αὐτῇ τῇ γῇ ἑλκύσαιμι» (Σχόλ.), Ἰλ. Θ. 24 ἡ τελευταία αὕτη χρῆσις εἶναι κοινοτάτη ἐν τῷ Ἀττ. πεζῷ λόγῷ, αὐτοῖς ἀνδράσι, σὺν αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι, Ἡρόδ. 6. 93· αὐτοῖσι συμμάχοισι, σὺν αὐτοῖς τοῖς συμμάχοις, Αἰσχύλ. Πρ. 221· καὶ μετὰ τοῦ ἄρθρου, αὐτοῖσι τοῖς πόρπαξι Ἀριστοφ. Ἱππ. 849, κτλ.· αὐτοῖς τοῖς ἵπποις Ξεν. Κύρ. 1. 4. 7· ἐνίοτε ὅμως οἱ Ἀττ. προσθέτουσι καὶ τὴν πρόθ. σύν, π. χ. αὐτῷ ξὺν ἄγγει Εὐρ. Ἴων 32, πρβλ. Ἱππ. 1213, ἴδε Ἐλμσλ. Μήδ. 160· πρβλ. κατωτέρω, ἴδε 9. 6) προστίθεται εἰς τὰ τακτικὰ ἀριθμητικά, π. χ. πέμπτος αὐτός, δηλ. τέσσαρες ἄλλοι καὶ αὐτὸς πέμπτος, Θουκ. 1. 46, πρβλ. 8. 35, κτλ.: ἡ αὐτὸς ἐμφαίνουσα ἀείποτε τὸ κύριον πρόσωπον 7) ὁσάκις ἡ αὐτὸς φαίνεται ὅτι ἐτέθη ἀντὶ τῆς οὗτος ἢ ἐκεῖνος, αἱ λέξεις αὗται πράγματι ἐξυπακούονται, οἷον αὐτὸ ἄν, ἔφη, τὸ δέον εἴη αὐτὸ τοῦτο, τοῦτο ἀκριβῶς, Ξεν. Ἀν. 4. 7, 7· αὐτὸ οὐκ εἴρηται, ὃ μάλιστα ἔδει Πλάτ. Πολ. 362D· μάλιστα παρὰ Πλάτωνι τὸ αὐτὸ τοῦτο εἶναι λίαν συχνόν, ὡς αὐτὸ τοῦτο τὸ ζητηθὲν Πολιτικ. 2676. κτλ.· αὐτὸ τοῦτο μόνον Γοργ. 500Β· οὕτω, λεγόντων ἄλλο μὲν οὐδὲν .. αὐτὰ δὲ τάδε Θουκ. 1. 139. 8) ἡ αὐτὸς ἐνίοτε φαίνεται ὡς πλεονάζουσα, ἔνθα προηγήθη ὄνομα, εἰς ὃ χρησιμεύει νὰ ἐνανάγῃ τὴν προσοχὴν ἐξαίρουσα καὶ ὁρίζουσα αὐτὸ σαφέστερον, ὡς τὰ hic καὶ is ἐν τῇ Λατιν. εἴτε ἐν τῇ ἀποδόσει τοῦ αὐτοῦ λόγου (κατωτέρ. ΙΙ.), ἴδε Βουττμ. Σοφ. Φ. 766· εἴτε μετά τινα διακοπήν, ὡς ἐν Ὀδ. Η. 73· Ἐπαναλαμβανομένη ἐν τῇ ἀποδόσει δηλοῖ ἰσχυρὰν ἀγανάκτησιν, αὐτὸς ἐπαγγειλάμενος σώσειν…, αὐτὸς ἀπώλεσεν Λυσ. 126. 20, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 281, Ξεν. Ἀν. 3. 2, 4. 9) ἐν συνδυασμῷ μετὰ τῆς προσωπ. ἀντωνυμίας, ἐγὼ αὐτός, ἐμέθεν αὐτῆς, σὲ αὐτόν, κτλ., ἀλλὰ ἀείποτε διῃρημένως παρ’ Ὁμ.· μετὰ ἐγκλιτ. ὅμως ἀντων. θέτει πρῶτον τὴν αὐτός, ὡς αὐτόν μιν Ὀδ. Δ. 244· οὕτως, αὐτὸν γάρ σε δεῖ Προμηθέως Αἰσχύλ. Πρ. 86· οὕτω καὶ αὐτὸς ἔγωγε Πλάτ. Φαίδων 59Β, κτλ.: - ἐν ταῖς πλαγίαις πτώσεσιν ἡ αὐτὸς ἑνοῦται εἰς μίαν λέξιν μετὰ τῆς προσωπ., ὡς π. χ. ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ, κτλ.· ἀλλ’ οὐχὶ παρ’ Ὁμ., ἴδε τὰς λέξεις. β) ἐνίοτε ἡ προσωπ. ἀντωνυμία παραλείπεται, ὡς ἀυτὸς… ἦσθαι λιλαίομαι, ἀντὶ ἐγὼ αὐτὸς, Ἰλ. Ν. 252· αὐτὸν ἐλέησον, ἀντὶ ἐμὲ αὐτόν, Ω. 503· αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ’ ἀφραδίῃσιν Ὀδ. Κ. 27· ἐν Β. 33, οἱ αὐτῷ, εἶναι ἁπλῶς ἐπιτεταμένος τύπος τοῦ οἱ· οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ. ὁπότε τὸ σὲ αὐτόν, ἐμοὶ αὐτῷ, κτλ., ἀναγινώσκονται διῃρημένως, εἶναι ἁπλῶς ἐμφατικά, οὐχὶ αὐτοπαθῆ, ἀλλ’ ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει ἡ αὐτὸς συνήθως προτάσσεται τῆς προσ. ἀντων., πρβλ. Ξεν. Κύρ. 6. 2, 25 πρὸς 6. 1, 14. γ) ἡ αὐτὸς συνδέεται μετὰ τῶν αὐτοπαθ. ἑαυτοῦ, αὑτοῦ, κλ., ὅπως προσθέσῃ δύναμιν καὶ κατακτήσῃ μᾶλλον ὡρισμένον τὸ πρόσωπον, αὐτὸς καθ’ αὐτοῦ Αἰσχύλ. Θήβ. 406· αὐτοὶ ὑφ’ αὑτῶν αὐτόθι 194· καὶ ἐνίοτε μεταξὺ τοῦ ἄρθρου καὶ τῆς αὐτοπαθοῦς ἀντωνυμίας, τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται ὁ αὐτ. Ἀγ. 836, πρβλ. Πρ. 762· τούς γ’ αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους Σοφ. Αἴ. 1132· ὡσαύτως κατ’ αὐτὸς αὐτοῦ Συλλ. Ἐπιγρ. 5774. 124· ἴδε Ahrens Δωρ. Διάλ. σ. 274 κἑξ. δ) προσέτι ἡ αὐτοῦ τίθεται μετὰ τῆς κτητικῆς ἀντωνυμ., πατρὸς κλέος ἠδ’ ἐμὸν αὐτοῦ Ἰλ. Ζ. 446· θρῆνον... ἐμὸν τὸν αὐτῆς Αἰσχύλ. Ἀγ. 1323· ἐχθρὸς ὢν τοῖς σοῖσιν αὐτοῦ Σοφ. Ο. Τ. 416· τοῖς οἶσιν αὐτοῦ αὐτόθι 1248· ὡσαύτως, αὐτῶν σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν Ὀδ. Α. 7· τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις Ξεν. Ἀν. 7. 1, 27. ε) αὐτὸς ἑαυτοῦ ὡσαύτως εἶναι ἐν χρήσει μετὰ συγκρ. καὶ ὑπερθ. ἐπιθέτου, ἐξ οὗ ἡ γενικὴ ἐξαρτᾶται, π.χ. αὐτὸς ἑωυτοῦ ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος Ἡρόδ. 2. 25· τῇ ἐτρυτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς ὁ αὐτ. 1. 203. 10) αὐτὸς ἀντὶ ὁ αὐτός, ὁ ἴδιος, ἀλλὰ μόνον παρ’ Ἐπ., π.χ. ἐν Ἰλ. Μ. 225, Ὀδ. Κ. 263, καὶ παρὰ μεταγ. πεζοῖς· διότι εἰς ἅπαντα τὰ ἐξ Ἀττ. συγγραφέων παραδείγματα, ἐν οἷς ἡ αὐτὸς ὑπάρχει ὡς κατηγορούμενον (καὶ πέρα τούτου οὐδεὶς ἐκτείνει τὴν ὑποτιθεμένην Ἀττ. χρῆσιν τῆς αὐτὸς ἀντὶ ὁ αὐτός), δυνάμεθα νὰ ἑρμηνεύσωμεν αὐτὴν ὡς ἐμφατικὴν «ἀτός του», κτλ., ἂν καὶ τὸ Λατ. ἰδίωμα θὰ ἀπῄτει idem· ὅρα περὶ τούτων Ἕρμαννον ἐν Σοφ. Ἀντ. 920· πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 458 καὶ 557 (ἂν καὶ ἕτεροι ἐνταῦθα γράφουσιν αὑτός), Ellendt Λεξ. Σοφ. ἐν λ. αὐτὸς ἐν τέλ. 11) ἐν Ἐπιχ. 2 (Ahrens) συγκρ. αὐτότερος· ἐν Ἀριστοφ. Πλ. 83, ὑπερθ. αὐτότατος, Λατ. ipsissimus, πρβλ. Bast Γρηγ. Κορ. σ. 366, 896. ΙΙ. αὐτός, ή, ό, ἁπλῶς ὡς γ΄ πρόσ. τῆς προσ. ἀντωνυμ. μόνον ἐν ταῖς πλαγίαις πτώσεσι καὶ οὐδέποτε ἐν ἀρχῇ λόγου: ὅθεν ἄνευ ἀνάγκης ἐθεωρήθη ὡς ἐγκλιτικὴ ὑπό τινων παλαιῶν γραμμ., ἴδε Spitzn. Ἰλ. Μ. 204. Ἐν ἀρχῇ στίχου εὕρηται ἐν Ἰλ. Ξ. 457, Ὀδ. Π. 388· βραδύτερον δὲν εἶναι σπάνιον παρ’ Ἀττ., ἂν καὶ οἱ Τραγικοὶ σχεδὸν δὲν μεταχειρίζονται αὐτὴν εἰ μὴ ἐν τοῖς διαλογικοῖς (ὡς τὸ Λατ. is εἶναι σπάνιον ἐν τῇ Λατ. ποιήσει, Βεντλ. Ὁρατ. ᾨδ. 3. 11, 18)· παρὰ πεζοῖς χρησιμεύει ὅπως ἀνακαλῇ εἰς τὴν μνήμην ὄνομα προηγουμένως τεθὲν ἐν τῷ λόγῳ, ἐγὼ μὲν οὖν βασιλέα…, οὐκ οἶδα ὃ τι δεῖ αὐτὸν ὀμόσαι Ξεν. Ἀν. 2. 4, 7· πειράσομαι τῷ πάππῷ... συμμαχεῖν αὐτῷ ὁ αὐτ. Κύρ. 1. 3, 15· μετὰ ἀναφορικὴν ἀντων., ὃς κε θεοῖς ἐπιπείθηται..., ἔκλυον αὐτοῦ Ἰλ. Α. 218· οὓς μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῖς ἐποίησαν Ξεν. Κύρ. 6. 4, 9, πρβλ. 1. 9, 29· ἰδίως ἔνθα δεύτερον ῥῆμα ἀπαιτεῖ μεταβολὴν τῆς πτώσεως ἐν τῇ ἀντωνυμ., οἳ ἄν ἐξελεγχθῶσι…, ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι ὁ αὐτ. Ἀν. 2. 5, 27· ἐκεῖνοι, οἷς οὐκ ἐχαρίζοντο οἱ λέγοντες, οὐδ’ ἐφίλουν αὐτοὺς Δημ. 35. 4· ἐπὶ ὑποδιαιρέσεων, ὡς ὅσοΙ… οἱ μὲν αὐτῶν... Ξεν. Κύρ. 1. 1, 1, πρβλ. Πλάτ. Χαρμ. 168Ε. - Ἡ πλησιεστάτη πρὸς ταύτην χρῆσις ἐν τῇ ὀνομαστικῇ εἶναι οἷαν δεικνύουσι τὰ ἀνωτέρω παραδείγματα ἐν Ι. 7 (ἃ ἴδε). - Πλεοναστική τις χρῆσις ἀναφέρεται ἐκ τοῦ Σοφ. Φ. 315, οἷς Ὀλύμπιοι δοῖέν ποτ’ αὐτοῖς, ἔνθα ὅμως ἀναγνωστέον κατὰ Πόρσωνα (οὗ τὴν γραφὴν παρεδέχθη ὁ Jebb) οἷ’ ἀντὶ οἷς (πρβλ. 278)· ἡ χρῆσις ἐν τούτοις αὕτη χρονολογεῖται ἀπὸ τοῦ Καλλιμ. ὧν ὁ μὲν αὐτῶν Ἐπιγράμμ. 44· ὧν ὁ μὲν ὑμῶν Ἀνθ. Π. 7. 72· οὐχὶ σπάνιον παρὰ τοῖς Ἑβδ. καὶ τῇ Κ. Δ. - Περὶ τῶν λεπτῶν διαφορῶν μεταξὺ τῶν πλαγίων πτώσεων αὐτοῦ, αὐτῷ, αὐτόν, καὶ τῆς αὐτοπαθοῦς ἀντωνυμ. αὑτοῦ, αὑτῷ, αὑτόν, ἴδε ἐν λέξ. ἑαυτοῦ. ΙΙΙ. Μετὰ τοῦ ἄρθρου, ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό, καὶ Ἀττ. κατὰ κρᾶσ. αὑτός, αὑτή, ταὐτό, καὶ ταὐτόν (κατὰ τὴν ἀπαίτησιν τοῦ μέτρου· πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 734 πρὸς τὸ 325, Ἐλμσλ. ἐν Μηδ. 550)· γεν· ταὐτοῦ, δοτ. ταὐτῷ, πλ. οὐδετ. ταὐτά: Ἰων. ωὑτός, τωὐτό· - ὁ αὐτός ἀκριβῶς, ὁ ἴδιος, Λατ. idem, τοῦ ὁποῖου ὑπάρχουσί τινα παραδείγματα ἔτι καὶ παρ’ Ὁμ., ὡς ἐν Ἰλ. Ζ. 391, Ὀδ. Η. 55, 326· οὐδεὶς αὐτὸς εὐτυχεῖ ποτε Εὐρ. Τρῳ. 1206· ὁ αὐτός εἰμι τῇ γνώμῃ Θουκ. 3. 38, πρβλ. 5. 75· ἐπὶ τὸ αύτὸ αἱ γνῶμαι ἔφερον ὁ αὐτ. 1. 79. 2) συχνάκις λαμβάνει δοτ. συντακτικήν, ὡς τὸ ὅμοιος, παραπλήσιος, κτλ.· πρὸς δήλωσιν ὁμοιότητος τελείας συμφωνίας, ἰδίως παρὰ πεζ. ὡς τωὐτὸ ἂν ὑμῖν ἐπρήσσομεν Ἡρόδ. 4. 119· τὸν αὐτὸν χῶρον ἐκλιπὼν ἐμοὶ Αἰσχύλ. Χο. 543· ὁ αὐτὸς τῷ λίθῷ, ὅμοιος μὲ λίθον, Πλάτ. Εὐθύδ. 298Α· τὸ αὐτὸ πράσσειν ἢ πάσχειν τινί Ἡρόδ. 4. 119, κτλ.· ἐν ταὐτῷ εἶναί τινι, εἶμαι ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ μετά τινος, Ξεν. Ἀν. 3. 1, 27· ἐμοί, ὦ ἄνδρες, δοκεῖ τὸν ἄνθρωπον τοῦτον μήτε προσίεσθαι εἰς ταὐτὸ ἡμῖν αὐτοῖς κτλ., μήτε νὰ πλησιάσῃ εἰς τὸ αὐτὸ μέρος μὲ ἡμᾶς νὰ ἐπιτρέπωμεν κτλ., αὐτόθι, 1. 30, πρβλ. Αἰσχύλ. Χο. 210· ὡσαύτως κατὰ ταῦτά τινι Ἡρόδ. 2. 20: - ὡσαύτως, ὁ αὐτὸς.. καὶ (ὡς τὸ Λατ. simul ac..) ὁ αὐτ. 4. 109· τὴν αὐτὴν ταύτην διάνοιαν καὶ κατ’ ἐκείνην ἡλικίαν Ἰσοκρ. 99Α· ὁ αὐτός τε..., καὶ…, Wolf. Λεπτ. σ. 258, 370: - ὁ αὐτὸς… ὥσπερ Stallb. Πλάτ. Φαίδων 86Α· - ἴδε ἀνωτ. 1. 10. IV. εἰδικαὶ φράσεις: 1) αὐτὸ ἕκαστον, ἕκαστον πρᾶγμα καθ’ ἑαυτό, ὡς τῷ ὄντι ἔχει, ἴδε αὐτοέκαστος, Πλάτ. Φαίδων 65Ε, κτλ. 2) αὐτὸ μόνον, ὡς τὸ αὐτόχρημα, ἁπλῶς, μόνον, οὐδὲν ἄλλο εἰ μή, ἐπιτεταμένος τύπος τοῦ μόνον, Valk. Καλλ. σ. 28. 3) αὐτό, ἀκριβῶς, περίπου, ἐπὶ τυχαίας συναντήσεως καὶ ἐν χαλαρῷ ὁρισμῷ ἀριθμοῦ, Ἑρμ. Vig. ἀρ. 123, xiv· ἀλλά, κατὰ ταὐτό, καὶ ὑπὸ ταὐτό, κατὰ τὸν αὐτὸν περίπου χρόνον, Λατ. sub idem tempus, αὐτόθι. 4) εἰς ταὐτό, ἐν ταὐτῷ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ, εἰς τὸ αὐτὸ μέρος, ἐν τῷ αὐτῷ μέρει, ἐκ τοῦ αὐτοῦ μέρους, Ἀττ… 5) αὐτὸ ὡς ἐπίρρ. = ἄρτι, Ἐπιγράμμ. Ἑλλ. 540. 1. V. ἐν συνθέσει:.. 1) ἀφ’ ἑαυτοῦ, φυσικός, οὐχὶ τεχνητός, ὡς π.χ. αὐτόκτιτος, αὐτόροφος. 2) ἐν ἀκατεργάστῳ φυσικῇ καταστάσει, ὡς π.χ. αὐτοπόκιστος. 3) ἐξ ἁπλοῦ.., ἐκ μηδενὸς ἄλλου εἰ μὴ ἐκ..., π.χ. αὐτόξυλος, αὐτολίθινος. 4) αφ’ ἑαυτοῦ..., ὡς ἐν τῷ αὐτοδίδακτος, αὐτόματος: καὶ ἑπομ. ἀνεξαρτήτως, ὡς π.χ. αὐτοκράτωρ, αυτόνομος. 5) ἐντεῦθεν, ὡς «ἄλλος ἐγώ», ἀληθής, ἴδιος, ἀπαράλλακτος, «σωστὸς» ὡς ἐπὶ κυρίων ὀνομάτων, Αὐτοθαΐς, Λατ. altera, Thaïs Schäf. Μέλας 28. 6) ἀφῃρημένως, τὸ ἰδανικόν, ἴδε ἀνωτ. Ι. 4. 7) ἀκριβῶς, «σωστὰ» ὡς ἐν τῷ αὐτόδεκα. 8) σπανίως μετὰ τῆς αὐτοπαθοῦς ἐννοίας τοῦ αὑτοῦ καὶ τοῦ ἀλλήλων, ὡς αὐθέντης, αὐτοκτονέω. 9) ὁμοῦ μετά τινος, ὡς π.χ. αὐτόπρεμνος, αὐτόρριζος, μετ’ αὐτῆς τῆς ῥίζης· ἴδε ἀνωτ. Ι. 5. - Περὶ τοῦ αὐτοῦ, αὐτῆς, κτλ.· ἴδε τὰ προσήκοντα ἄρθρα. (Ἡ ἀρίστη πραγματεία ἐπὶ τῆς ἀντωνυμίας ταύτης εἶναι ἔτι καὶ νῦν ἡ τοῦ Ἑρμάννου Dissertatio de Pron. αὐτός, Opusc. 1. 308, κτλ., τυπωθεῖσα ὡσαύτως ἐν τέλει τοῦ Viger μετὰ περιλήψεως τῶν περιεχομένων αὐτῆς, αὐτόθι § 123Β).

French (Bailly abrégé)

ή, ό ; gén. αὐτοῦ, ῆς, οῦ;
moi-même, toi-même, lui-même, d’où
I. même (lat. • ipse) ; en ce sens :
1 joint à un pronom personnel ἐγὼ αὐτός IL ou αὐτὸς ἐγώ OD moi-même ; μὶν αὐτόν IL, μὶν αὐτήν IL lui-même, elle-même ; aux cas obliques, αὐτός s’unit par crase au thème du pronom : ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ ; il reste toujours distinct au plur. ἡμεῖς αὐτοί, ἡμᾶς αὐτούς, ἡμῖν αὐτοῖς nous-mêmes, à nous-mêmes. Le pron. pers. est qqf s.-e. : γιγνώσκεις δὲ καὶ αὐτός XÉN et tu le sais toi-même ; αὐτὸν ἐλέησον (p. ἐμὲ αὐτόν) IL aie pitié de moi;
2 joint à un nom οὔτ’ αὐτῆς Ἑκάβης IL pas même d’Hécube ; ὑπὸ λόφον αὐτόν IL sous l’aigrette même, justement sous l’aigrette ; en prose att., αὐτός se construit avec le nom précédé de l’article : αὐτὸς ὁ βασιλεύς, ὁ βασιλεὺς αὐτός le roi même ; au dat. construit sans art. avec σύν pour marquer une idée d’union : αὐτῇ σὺν φόρμιγγι IL avec la lyre ; qqf sans σύν : δύω ἵππους αὐτοῖσιν ὄχεσφιν IL deux chevaux avec les chars ; αὐτοῖς ἀνδράσι HDT avec les hommes, càd les hommes avec le reste ; αὐτοῖς τοῖς ἵπποις XÉN avec les chevaux, les chevaux avec le reste;
3 avec un pronom démonstratif αὐτὰ τάδε ces choses mêmes ; abs. αὐτὸ τοῦτο XÉN pour ce motif même ; αὐτός peut même avoir la même valeur que οὗτος αὐτός : αὐτὸ ἂν, ἔφη, τὸ δέον εἴη XÉN voilà précisément, dit-il, ce qu’il faudrait;
4 avec un pronom possessif πατρὸς κλέος ἠδ’ ἐμὸν αὐτοῦ IL la gloire de mon père et la mienne propre ; αὐτῶν σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν OD par leurs propres folies ; τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις XÉN à nos propres amis;
5 avec un pronom réfléchi αὐτὸς καθ’ αὑτοῦ ESCHL lui-même contre lui-même ; αὐτοὶ ὑφ’ αὑτῶν ESCHL eux-mêmes par eux-mêmes ; qqf entre l’article et le pronom : τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται ESCHL il est accablé du poids de ses propres douleurs ; τούς γ’ αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους SOPH mes propres ennemis ; dans cette construction, en relation avec un Cp. ou un Sp. ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος HDT il coule très inférieur à lui-même, càd fort amoindri;
6 avec un nom de nombre ordinal πέμπτος αὐτός THC lui cinquième, càd lui et quatre autres, αὐτός désignant touj. la personne principale ; δέκατος αὐτός XÉN lui dixième, càd lui et neuf autres;
7 abs. en parl. de la 3ᵉ pers. lui-même, p. opp. à d’autres ; l’opposition est souvent marquée par τε… καί : αὐτός τε… καί XÉN lui-même… et, ou par deux ou plusieurs καί : καὶ αὐτοὺς καὶ ὅπλα καὶ ἵππους καὶ τροχούς XÉN eux, leurs armes, leurs chevaux, leurs chariots ; en ce sens αὐτός employé absol. est l’équivalent de μόνος : αὐτός περ ἐών IL bien qu’étant seul ; αὐτοὶ ἄνευ τούτων XÉN seuls, sans le secours de ceux-ci ; qqf renforcé par οἶος ou μόνος : αὐτὸς κτήσατο οἶος OD il l’a acquis par lui-même, seul ; αὐτὸς μόνος ou μόνος αὐτός PLAT par lui-même, à lui seul ; ou par καθ’ αὑτόν (v. ἑαυτοῦ) : αὐτὸς καθ’ αὑτόν lui par lui-même, lui seul ; en ce sens αὐτός souvent seul pour marquer l’idée abstraite « en soi » : τὸ δίκαιον αὐτό PLUT le juste en soi;
II. de soi-même, spontanément : ἀλλά τις αὐτὸς ἴτω IL que chacun aille de soi-même ; τί με σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις ; IL pourquoi m’excites-tu lorsque de moi-même je suis plein d’ardeur ?;
III. p. ext. lui, elle, cela (lat. • is, ille, hic) ; en ce sens seul. aux cas obliques, et non au commencement de la proposition :
1 pour rappeler un nom déjà exprimé πειράσομαι τῷ πάππῳ… συμμαχεῖν αὐτῷ XÉN je tâcherai de rendre à mon grand-père, de lui rendre, dis-je, quelques services à la guerre;
2 après une proposition commençant par un relatif, pour reprendre l’antécédent ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται… ἔκλυον αὐτοῦ IL celui qui obéit aux dieux, les dieux en retour aiment à l’exaucer ; οἳ ἂν ἐξελεγχθῶσι ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι XÉN ceux qui auraient été convaincus de trahison, (il fallait) les punir;
3 après un terme général exprimant l’idée d’un ensemble, pour marquer les parties ou subdivisions de cet ensemble ὅσοι… οἱ μὲν αὐτῶν XÉN de tous ceux qui… les uns;
IV. Précédé de l’article ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό (par crase att. αὑτός, αὑτή, ταὐτό et ταὐτόν ; gén. ταὐτοῦ, dat. ταὐτῷ, plur. neutre ταὐτά) le même (lat. • idem) : ἐπὶ τὸ αὐτὸ αἱ γνῶμαι ἔφερον THC les avis aboutissaient à la même conclusion ; avec un dat. τὸ αὐτὸ πρήσσειν ou πάσχειν HDT faire ou subir la même chose que qqn ; οὐ πεπαίδευνται τὸν αὐτὸν τρόπον ἡμῖν XÉN ils ne sont pas élevés de la même manière que nous ; avec ὥσπερ : εἰς τὸ αὐτὸ σχῆμα ὥσπερ τὸ πρῶτον XÉN dans la même position que d’abord ; adv. • ἐν τῷ αὐτῷ dans le même lieu, ensemble : ἐπειδὰν ἐν τῷ αὐτῷ ὦσι ψυχὴ καὶ σῶμα PLAT puisque l’âme et le corps sont ensemble;
Sp. αὐτότατος (cf. lat. ipsissimus) tout à fait lui, lui-même en personne.
Étymologie: αὖ, rad. pron. -το ; cf. αὖ-τε, αὐ-τίκα, αὐ-τάρ.

English (Autenrieth)

ή, ό: same, self.—(1) pronoun of identity, ἦρχε δὲ τῷ αὐτὴν ὁδὸν ἥν περ οἱ ἄλλοι (the same way, like τὴν αὐτήν in Attic), Od. 8.107, Il. 12.225. (The article when joined to αὐτός in Homer is demonstrative, e. g. τὼ δ' αὐτὼ μάρτυροι ἔστων, ‘these’ two men themselves, not ‘the same’ two, Il. 1.338, Od. 16.334; once occurs crasis, ωὑτὸς ἀνήρ, ‘that’ same man, Il. 5.396).—(2) pronoun of emphasis and antithesis, as one person is contrasted with another, or with some possession or part of himself, the extent to which this antithetic idea is carried forming a highly characteristic feature of the Homeric style; πολλὰς δ' ἶφθίμους ψῦχὰς Ἄιδι προΐαψεν | ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν, hurled their souls to Hades, but made them, i. e. their bodies, a prey to dogs, Il. 1.4 ; εἰσενόησα βιὴν Ἡρᾶκληείην | εἴδωλον· αὐτὸς δὲ μετ' ἆθανάτοισι θεοῖσιν | τέρπεται, κτλ., Heracles himself in heaven, his ghost in hell, Od. 11.602 ; δησάντων σε ὀρθὸν ἐν ἱστοπέδῃ, ἐκ δ' αὐτοῦ πείρατ ἀνήφθω, let them tie you standing up on the mast-block, with the rope ends fastened to (the mast) itself, Od. 12.51 ; Πριάμοιο δόμον ξεστῇς αἰθούσῃσι τετυγμένον, αὐτὰρ ἐν αὐτῷ, i. e. in the house itself, as distinguished from its corridor, Il. 6.243, and so continually. (The occurrence of αὐτός in the oblique cases as simple unemphatic personal pronoun is denied altogether to Homer by some scholars, and in most of the seeming instances an emphasis or contrast may be detected, as clearly e. g. Il. 3.365; still the approach to the later use is sometimes uncomfortably close, e. g. Il. 2.347).— Here belong such expressions as ὑπὸ λόφον αὐτόν, ‘directly’ under the plume, Il. 13.615, Od. 10.158 ; δύω ἵππους αὐτοῖσιν ὄχεσφιν, ‘chariot and all,’ Il. 8.290 ; αὐτός περ ἐών, ‘by himself,’ i. e. alone, Il. 8.99, Od. 14.8, 450.—Here, too, belong the reflexive uses, Od. 4.247, etc.; αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ' ἀφραδίῃσιν, by our own folly, Od. 10.27 ; τὴν αὐτοῦ φιλέει, loves his own, Il. 9.342, Od. 2.125; similarly, αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο, Od. 1.7; τὰ ς(ὰ) αὐτῆς ἔργα κόμιζε, Il. 6.490, ‘their own,’ ‘thine own.’

English (Slater)

αὐτός (-ός, -οῦ, -ῷ, -όν; -ῶν, -οῖς, -ούς: -ά, -ᾶς, -ᾷ, -άν; -αῖς: -ό acc.; -ῶν)
   1 emphatic adj., himself, herself
   a nom., Ὀλυμπίᾳ μὲν γὰρ αὐτὸς γέρας ἔδεκτο (O. 2.48) ἐπεὶ πολιᾶς εἶπέ τιν' αὐτὸς ὁρᾶν (O. 7.62) αὐτὸς ὑπαντίασεν, Τυροῦς ἐρασιπλοκάμου γενεά (P. 4.135) ἀπαθὴς δ' αὐτὸς πρὸς ἀστῶν (P. 4.297) χαίρων δὲ καὶ αὐτὸς Ἀλκμᾶνα στεφάνοισι βάλλω (P. 8.56) δέος πλᾶξε γυναῖκας · καὶ γὰρ αὐτὰ ὅμως ἄμυνεν (N. 1.50) τὰ δ' αὐτὸς ἀντιτύχῃ, ἔλπεταί τις ἕκαστος ἐξοχώτατα φάσθαι (N. 4.91) ἕπομαι δὲ καὶ αὐτὸς ἔχων μελέταν (N. 6.54) “εἰ μὲν αὐτὸς Οὔλυμπον θέλεις λτ;ναίειν>” (N. 10.84) τετράτῳ δ' αὐτὸς ἐπεδάθη fr. 135.
   b c. subs. αὐτὰ δέ σφισιν ὤπασε τέχναν Γλαυκῶπις (O. 7.50) οἱ αὐτὰ Ζηνὸς παῖς ἔπορεν (O. 13.76) Ἰάσων αὐτὸς (P. 4.169) Αἰήτᾳ παρ' αὐτῷ (P. 4.213) θάνεν μὲν αὐτὸς ἥρως Ἀτρείδας (P. 11.31) ἀγάλματ' ἐπ αὐτᾶς βαθμίδος ἑσταότ (N. 5.1) ἀνὰ δ' αὐλὸν ἐπ αὐτὰν ὄρσομεν ἱππίων ἀέθλων κορυφάν (Ceporinus: αὐτὸν codd.) (N. 9.8)
   c c. pron. κατὰ γαἶ αὐτόν τε νιν καὶ φαιδίμας ἵππους ἔμαρψεν (O. 6.14) δέξαι στεφάνωμα τόδ' ἐκ Πυθῶνος εὐδόξῳ Μίδᾳ αὐτόν τέ νιν (P. 12.6)
   d c. reflex. pron. [κόρῳ δ' ἕλεν ἄταν ὑπέροπλον, τάν οἱ πάτηρ ὕπερ κρέμασε καρτερὸν αὐτῷ λίθον (codd.: ἅν τοι Fennel: ἅν οἱ Hermann) (O. 1.57) ] ἀλλαλοφόνους ἐπάξαντο λόγχας ἐνὶ σφίσιν αὐτοῖς (v. Trypho, fr. 34 de Velsen; Schwyz. 2. 198 (θ)) fr. 163.
   2 reflex. pron. ὃν πατὴρ ἔχει μέγας ἑτοῖμον αὐτῷ πάρεδρον (O. 2.76) καὶ τὰν πατρὸς ἀντία Μήδειαν θεμέναν γάμον αὐτᾷ (O. 13.53) χρὴ δὲ κατ' αὐτὸν αἰεὶ παντὸς ὁρᾶν μέτρον (P. 2.34) διδοῖ ψᾶφον περ' αὐτᾶς (sc. δρῦς) (P. 4.265) “ταὶ δ' ἐπιγουνίδιον θαησάμεναι βρέφος αὐταῖς” (αὐγαῖς coni. Bergk e Σ paraphr.) (P. 9.62) τὸ σὸν αὐτοῦ μέλι γλάζεις (Wil.: τὸ σαυτοῦ, τοσαῦτα codd. Theocriti: τὸ σαυτῷ Ahrens) fr. 97.
   3 him, her, it pers. pron. ἄταν ἅν τοι πατὴρ ὕπερ κρέμασε καρτερὸν αὐτῷ λίθον (O. 1.57) ὁ δ' αὐτῷ πὰρ ποδὶ σχεδὸν φάνη (O. 1.73) ἤδη γὰρ αὐτῷ διχόμηνις ὅλον ὀφθαλμὸν ἀντέφλεξε Μήνα (O. 3.19) ἔδοξεν γυμνὸς αὐτῷ κᾶπος ὀξείαις ὑπακουέμεν αὐγαῖς ἀελίου (O. 3.24) ξεινίαις αὐτοὺς ἐποίχονται τραπέζαις (O. 3.40) χρὴ τοίνυν πύλας ὕμνων ἀναπιτνάμεν αὐταῖς (O. 6.27) δύο δὲ γλαυκῶπες αὐτὸν ἐθρέψαντο δράκοντες (O. 6.45) Φοίβου γὰρ αὐτὸν φᾶ γεγάκειν πατρός (O. 6.49) νῦν μὲν αὐτῷ γέρας Ἀλκιμέδων (sc. ἐστί) (O. 8.65) αὐτούς τ' ἀέξοι καὶ πόλιν (O. 8.88) σύνδικος δ' αὐτῷ Ἰολάου τύμβος (O. 9.98) γλυκὺ γὰρ αὐτῷ μέλος ὀφείλων ἐπιλέλαθ (O. 10.3) Τιρύνθιον ἔπερσαν αὐτῷ στρατὸν (O. 10.32) δύο δ' αὐτὸν ἔρεψαν πλόκοι σελίνων (O. 13.32) τὰ δ' Ὀλυμπίᾳ αὐτῶν ἔοικεν ἤδη πάροιθε λελέχθαι (O. 13.101) Σικελία τ' αὐτοῦ πιέζει στέρνα (P. 1.19) δόλον αὐτῷ θέσαν Ζηνὸς παλάμαι (P. 2.39) καιομένα δ' αὐτῷ διέφαινε πυρά (P. 3.44) “πεύθομαι δ' αὐτὰν ἐναλίαν βᾶμεν” (P. 4.38) ἀπὸ δ' αὐτὸν ἐγὼ Μοίσαισι δώσω (P. 4.67) ἐκ δ' ἄῤ αὐτοῦ πομφόλυξαν δάκρυα γηραλέων γλεφάρων (P. 4.121) αὐτοὺς Ἰάσων δέγμενος (P. 4.128) “τὰ μὲν λῦσον, ἄμμιν μή τι νεώτερον ἐξ αὐτῶν ἀναστάῃ κακόν” (P. 4.155) κάρυξε δ' αὐτοῖς (P. 4.200) τελευτὰν κεῖνος αὐταῖς ἡμιθέων πλόος ἄγαγεν (P. 4.210) Ἑλλὰς αὐτὰν ἐν φρασὶ καιομέναν δονέοι (P. 4.218) κλέψεν τε Μήδειαν σὺν αὐτᾷ (αὐτῷ Σ̆{γρ}. σὺν τῇ Μηδείᾳ θελούσῃ καὶ ἐνεργούσῃ) (P. 4.250) πότμου παραδόντος αὐτόν (sc. πλοῦτον) (P. 5.3) ποτὶ γραμμᾷ μὲν αὐτὰν στᾶσε (P. 9.118) ὁ Παρνάσσιος αὐτὸν μυχὸςἀνέειπεν (P. 10.8) ὁχάλκεος οὐρανὸς οὔ ποτ' ἀμβατὸς αὐτῷ (Tricl. e Σ: αὐτοῖς codd.) (P. 10.27) ἔνεπεν· αὐτὸν μὰν σεμνὸν αἰνήσειν νόμον (N. 1.69) δῶρα καὶ κράτος ἐξέφαναν ἐγ γένος αὐτῷ (N. 4.68) πέταται δ' ἐπί τε χθόνα καὶ διὰ θαλάσσας τηλόθεν ὄνυμ αὐτῶν (N. 6.49) εἰ δ' αὐτὸ καὶ θεὸς ἀνέχοι (i. e. τὸ τῆς γειτνιάσεως ἀγαθόν) (N. 7.89) θεὸς ἔντυεν αὐτοῦ θυμὸν αἰχματὰν ἀμύνειν λοιγὸν Ἐνυαλίου (N. 9.36) νίκαν, τὰν λτ;γτ;ενοκράτει Ποσειδάων ὀπάσαις, Δωρίων αὐτῷ στεφάνωμα κόμᾳ πέμπεν ἀναδεῖσθαι σελίνων (I. 2.15) ἐπεί τοι οὐκ ἐλινύσοντας αὐτοὺς ἐργασάμαν (I. 2.46) αὐτοῦ πᾶσαν ὀρθώσαις ἀρετὰν κατὰ ῥάβδον ἔφρασεν (I. 4.37) ἄνδωκε δ' αὐτῷ φέρτατος οἰνοδόκον φιάλαν (I. 6.39) ἦ γὰρ [α]ὐτῶν μετάστασιν ἄκραν[θῆ]κε (Π̆{S}: ἀνδρ[ῶν] Π̆{ac}) Δ. 4. 40. τρεχέτω δὲ μετὰ Πληιόναν, ἅμα δ' αὐτῷ κύων fr. 74. φοινικορόδοις δἐνὶ λειμώνεσσι προάστιον αὐτῶν Θρ. . 3. κατὰ μὲν φίλα τέκν' ἔπεφνεν δώδεκ, αὐτὸν δὲ τρίτον fr. 171. ἁ Μειδύλου δ' αὐτῷ γενεά fr. 190. ]τ' ἐς αὐτόν[ Δ. 4f. 6.
   4 ὁ αὐτός v. ὁ C. 7.

Spanish (DGE)

-ή, -ό

• Alolema(s): lesb. αὖτος Alc.112.3; cret. y panf. ἀϝτός ICr.2.12.4.2 (Eleuterna VI/V a.C.), IPamph.3.7 (IV a.C.); át. hαυτός IG 11.476.151 (V a.C.); jón. ἀϝυτός ID 4 (VII/VI a.C.); jón. αὀτός SIG 283.17 (Quíos IV a.C.); frec. en pap. ἀτός PHal.1.130 (III a.C.), PTeb.812.9 (II a.C.)

• Grafía: graf. lacon. ὠτός IG 5(1).305.10 (Esparta II d.C.)

• Morfología: [sg. nom. y ac. neutr. αὐτόν Parm.B 8.34, ICr.4.72.3.4 (Gortina V a.C.); gen. jón. αϝὐτō ID 4 (VII/VI a.C.), αὐτέου Hp.Epid.2.1.3, dór. αὐτō IG 5(1).213.17 (Esparta V a.C.), ép. αὐτοῖο Il.1.360, fem. αὐτέης Hp.Epid.2.4.1; dat. beoc. αὐτῦ IG 7.3172.111 (Orcómeno III a.C.), αὐτυί IM 25.4, beoc. y lacon. αὐτοῖ IG 7.2408.5 (Tebas IV a.C.), IG 5(1).965.15 (Cotirta II a.C.), αὐτέῳ Hp.Mul.1.9, fem. αὐτέῃ Hp.Decent.6; plu. nom. beoc. αὐτύ IG 7.3172.121 (Orcómeno III a.C.); ac. lacon. αὐτώς IG 5(1).1111.11 (Gerontras III a.C.), fem. lesb. αὔταις Alc.119.15, dór. αὐτάς (-ᾰ-) Theoc.3.2; gen. fem. ép.-eol. αὐτάων Il.5.752, ép.-jón. αὐτέων Il.112.424, Hes.Sc.237, Hp.Aër.13; dat. ép.-jón. αὐτοῖσι Il.11.51, αὐτέοισι Hp.Epid.2.2.24, αὐτέοις Hp.Prorrh.1.124, beoc. αὐτῦς SIG 1185.23 (Tanagra III a.C.), lesb. αὔτοισι Alc.70.5, fem. át. arc. αὐτε͂σι IG 1³.78.15 (V a.C.), ép.-jón. αὐτῇς Hes.Th.64, αὐτῇσι Il.7.474, αὐτέῃσι Hp.Mul.1.3, panf. ἀϝταῖσι IPamph.3.7 (IV a.C.); por ὁ αὐτός, ἡ αὐ., τὸ αὐ., ép. y jón. crasis ωὐτός, τωὐτό, át. αὑτός, αὑτή, ταὐτό(ν), dór. crasis ταὐτόν de τὸν αὐτόν SEG 26.461.13 (Esparta VI/V a.C.); compar. αὐτότερος Epich.1, adv. αὐτοτέρως Gal.18(2).431; sup. αὐτότατος Ar.Pl.83, Phld.Piet.8, adv. αὐτότατα Phld.Piet.101.18
A indicando exclusividad en op. expresas
I destacando el término más importante en el contexto él, él mismo
1 abs.
a) op. al conjunto que lo rodea, de Zeus por op. a los demás dioses αὐτὸς δέ σφ' ἀγόρευε, θεοὶ δ' ὑπὸ πάντες ἄκουον él hablaba y todos los dioses le escuchaban, Il.8.4
•de hombres por op. a sus familias ἐκ δὲ γυναῖκας ἄγον καὶ νήπια τέκνα, αὐτοὺς δ' ἔκτεινον se llevaban las mujeres y los tiernos hijos y a ellos los mataban, Od.14.265
•por op. a su ciudad πτόλεϊ τε καὶ αὐτῷ Il.17.152, cf. Od.1.39
•de un ave por op. a sus crías τέκνα ἔφαγε στρουθοῖο καὶ αὐτήν Il.2.317
•por op. a su familia y sus bienes, Pl.Grg.511e
•de pers. por op. a sus propiedades
•del guerrero y sus armas Il.14.145, id. y sus caballos Il.2.466, de los Cíclopes y sus rebaños Od.9.167, αὐτῷ καὶ τῷ οἴκῳ X.Oec.3.5, αὐτός τε καὶ τὰ ποίηματα él y sus poemas Pl.R.398a
•de hombres por op. a animales Il.1.51
•de las torres de una muralla por op. a sus puertas Il.7.338;
b) oponiendo unas personas a otras destaca la más importante
•el guerrero frente a su sirviente αὐτὸν καὶ θεράποντα Il.6.18, αὐτοί τε καὶ οἱ ἀκόλουθοι ... αὐτὸν καὶ τὸν οἰκέτην X.Ath.1.19, αὐτός τε καὶ Ἰόλαος tú (de Heracles) y Yolao Archil.242.3, de Astiages αὐτὸς ... καὶ ὁ υἱὸς αὐτοῦ X.Cyr.1.4.18
•del rey David αὐτός τε καὶ οἱ μετ' αὐτοῦ Eu.Marc.2.25
•op. simplemente a ἄλλος, ἄλλοι Hdt.1.3;
c) de una cosa u organismo en sí por op. a sus partes ἡ σίδη καὶ αὐτὴ καὶ τὰ φύλλα Thphr.HP 4.10.7
•del hombre por op. a su ψυχή Il.1.3-4, prob. por op. a su εἴδωλον Od.11.602
•de un objeto por op. a su apariencia τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα, ὕστερον δὲ αὐτά Pl.R.516a.
2 determinando a un subst. o pron.
a) a un subst. ἄλλοι δὲ ῥίνοις, ἄλλοι αὐτῇσι βόεσσιν unos por pieles, otros por los bueyes mismos, Il.7.474, ὅς τις ... ἀντίον ἦλθεν ἢ αὐτῶν Τρώων ἠὲ κλειτῶν ἐπικούρων Il.11.219-20, αὐτή τε ἡ Μανδάνη καὶ ... τὸν υἱὸν ἔχουσα la propia Mandana con su hijo X.Cyr.1.3.1;
b) a un pron. pers. στέγαι δὲ εἰ καὶ ἡμῖν αὐτοῖς εἰσιν, ἀλλὰ ... οὐχ ἵπποις οὐδὲ θεράπουσιν οὐδὲ τῷ δήμῳ τῶν στρατιωτῶν X.Cyr.6.1.14;
c) a un pron. relat. οἳ δὲ φύγωσι αὐτοὶ ἔργα τίνουσιν ἢ παῖδες τούτων ἢ γένος ἐξοπίσω y los que ellos mismos escapan (a la ira divina) sus obras las pagan bien sus hijos bien su descendencia posterior Sol.1.30;
d) a un pron. dem. πόλεις ἄλλας τε καὶ αὐτὸ τοῦτο τὸ Βυζάντιον entre otras ciudades también a esta misma de Bizancio X.An.7.1.27.
II c. ref. a una serie de numerales destaca el principal él εὗρε δευτέρην αὐτήν la encontró a ella con otra Hdt.4.113, πέμπτος αὐτός él y otros cuatro Th.1.46, cf. 8.35, X.HG 2.2.17, καὶ αὐτὸς ὄγδοός ἐστιν y él es el octavo, Apoc.17.11.
B indicando exclusividad, en op. implícitas
I abs.
1 enfático él, el mismísimo op. a los inferiores: el señor de Zeus αὐτὸς δ' ἐξ Ἴδης μεγάλ' ἔκτυπε Il.8.75
•en AT y NT el Señor, Dios LXX Sap.6.7, 1Ma.3.229, αὐτὸς γὰρ εἴρηκεν Ep.Hebr.13.5
•gener. el amo, el señor Ar.Fr.279, cf. Pl.Prt.314d, αὐτὸς ἀϋτεῖ Theoc.24.50
•de jefes de escuelas filosóficas y religiones él, el maestro por op. a los discípulos
•de Sócrates ΣT. τίς γὰρ οὗτος ...; MA. αὐτός Ar.Nu.218-9, de Pitágoras αὐτὸς ἔφα él lo dijo D.L.8.46, de Jesús αὐτὸς δ' ἐκάθευδεν Eu.Matt.8.24.
2 equivalente c. más o menos énfasis a un pron. pers., pero indiferente a la clasificación en 1^a, 2^a y 3^a pers. οὐδέ τοι αὐτὸς ἧσθαι ... λιλαίομαι no deseo yo quedarme sentado, Il.13.252, αὐτὸς ... γιγνώσκω Th.3.44, αὐτοὶ ... κυκλήσομεν traigamos en carros, Il.7.332, αὐτὸς νῦν ἰδέ mira ahora tú mismo, Od.8.443, αὐτὸν δ' ἐλέησον ten piedad de mí, Il.24.503
•en neutr. αὐτό ἐστι τὸ ζητηθέν eso mismo es lo que se busca Pl.Plt.267c, cf. R.362d
•máximo énfasis en nom. reforz. a veces por καί: οὐ μὲν γάρ τι νόου γε καὶ αὐτὴ δεύεται ἐσθλοῦ tampoco carece ella de buen juicio, Od.7.73, ἀξιοῦμεν δὲ Ἕλληνες ὄντες καὶ αὐτοι ... ἀγαθὸν ... τι πάσχειν por ser también griegos nosotros mismos pretendemos recibir un buen trato X.An.5.5.9, καὶ αὐτὸς προθυμούμενος εἶναι τῆς οἰκίας ... ἀξιῶ PTeb.40.10 (II a.C.)
•esp. en forma epistolar ἔρρωμαι δὲ καὶ αὐτός PCair.Zen.46.3 (III a.C.)
•o c. énfasis marcado mediante repetición ὁ δ' αὐτὸς ὑμνῶν, αὐτὸς ἐν θοίνῃ παρών, αὐτὸς τάδ' εἰπών, αὐτός ἐστιν ὁ κτανὼν τὸν παῖδα τὸν ἐμόν A.Fr.350, cf. Lys.12.68. En NT, prácticamente sólo como pron. pers. de 3^a pers. αὐτοὶ παρακληθήσονται ellos serán consolados, Eu.Matt.14.2, καὶ αὐτὸς ἐδίδασκεν y él enseñaba, Eu.Luc.4.15, καὶ αὐτὸς ἦν Σαμαρείτης y él era samaritano, Eu.Luc.17.16.
3 como anafórico, pron. de 3^a pers. le, la, lo, a él, etc. εἰ δὲ Ἕκτορά περ φιλέεις καὶ κήδεαι αὐτοῦ Il.7.204, καί μιν ὀΐω αὐτῷ σκηπτόμενον κατίμεν δόμον Ἄϊδος εἴσω Il.14.456-7, ἀλλὰ βόλεσθε αὐτόν τε ζώειν καὶ ἔχειν πατρώϊα πάντα Od.16.388, Ζεὺς ὅστις ποτ' ἐστίν, εἰ τόδ' αὐτῷ φίλον κεκλημένῳ A.A.160, αὐτὰ δ' εἰκάσαι πάρεστι ναὸς ἐκβόλοις ἃ ἀμπίσχομαι E.Hel.421, ἀναπαυομένου Κανδαύλεο ἀποκτείνας αὐτὸν ἔσχε βασιληίην Hdt.1.12, ἐγὼ μὲν οὖν βασιλέα ... οὐκ οἶδα ὅ τι δεῖ αὐτὸν ὀμόσαι X.An.2.4.7
•πειράσομαι τῷ πάππῳ ... συμμαχεῖν αὐτῷ X.Cyr.1.3.15, ἄνδρα δή, ... εἰ ... ἀφίκοιτο εἰς τὴν πόλιν ... προσκυνοῖμεν ἂν αὐτόν Pl.R.398a
•(αἶγες) βόσκονται κατ' ὄρος καὶ ὁ Τίτυρος αὐτὰς ἐλαύνει Theoc.3.2, διαφέρετε αὐτῶν sois diferentes de ellos, Eu.Matt.6.26
•esp. en gen. equivalente a su τὴν φωνὴν γνοὺς αὐτοῦ reconociendo su voz Pl.Prt.310b, delante del subst. αὐτοῦ τὰ σημεῖα Eu.Io.2.23
•en NT, a veces se usan las formas de αὐτός en una serie c. ref. a distintas pers. φέρουσιν αὐτῷ (Jesús) τυφλόν, καὶ παρακαλοῦσιν αὐτὸν (Jesús) ἵνα αὐτοῦ (el ciego) ἅψηται Eu.Marc.8.22
•c. ref. a un n. que debe suplirse en el contexto ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν (e.d. τῶν Γαλιλαίων) Eu.Marc.4.23
•en gr. tard. redundante cuando precede un n. en el mismo caso y regido por el verbo οὐδὲ γὰρ λέοντι τὸ τυχὸν βοίδιον τολμᾷ ἀντιστῆναι αὐτῷ Arr.Epict.3.1.22, Λάμπωνι ... ἔδωκα αὐτῷ (δραχμάς) POxy.299.2 (I d.C.), τοῖς καθημένοις ἐν σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς Eu.Matt.4.16
•pleonástico después del relat. ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται ... ἔκλυον αὐτοῦ Il.1.218, οὓς μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῖς ἐποίησαν X.An.6.4.9
•tb. en gr. tard. ἐξ ὧν δώσεις τοῖς παιδίοις σοῦ ἕν ἐξ αὐτῶν POxy.117.15 (II/III d.C.), cf. Peripl.M.Rubri 35, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ... λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ Eu.Marc.1.7, cf. 7.25
•para continuar una oración de relat. c. cambio de caso οἳ ἂν ἐξελεγχθῶσι ... ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι X.An.2.5.27, cf. Pl.R.337c, D.3.24
•en subdivisiones ὅσοι ... οἱ μὲν αὐτῶν ... X.Cyr.1.1.1, cf. Pl.Chrm.168e
•en el sent. de un dem. débil, átono, después de or. de relat. se usa frec. en vez de οὗτος al que ha sustituido en gr. moderno ὅσα ὑπῆρχεν ἐν ταμιείῳ ἐγὼ αὐτὰ ἐφύτευσα PSI 433.7 (III a.C.)
•en ac. neutr. c. un segundo compl. dir., c. cierto énfasis ἀδικεῖν αὐτὸ καλοῦσιν a eso lo llaman cometer injusticia Pl.Grg.483c.
II como determinante mismo
1 c. un pron. pers. que puede ir delante o detrás ἐγὼν αὐτός yo mismo (en contraste c. los demás) Od.2.194, αὐτὸς ἔγωγε Pl.Phd.59b, αὐτὸς ἐγώ Ep.Rom.15.14, BGU 1002.15 (I a.C.), μάλιστα μὲν αὐτὸς σὺ διάλυσον τὸν πατέρα PEnteux.25.15 (III a.C.), σέθεν αὐτοῦ de sí mismo, Il.23.312, νωΐτερον λέχος αὐτῶν Il.15.39, ἡμῶν αὐτῶν Lys.21.25, Isoc.6.71, τὰς χρείας ὑμῶν αὐτῶν ἰσάγετε PWürzb.9.33 (II d.C.), καὶ αὐτῶν ὑμῶν ἕνεκα καὶ ἡμῶν PPetr.3.531.9 (III a.C.), αὐτόν μιν Od.4.244, αὐτὸν διαχρᾶσθαί μιν Hdt.1.24, αὐτὸν γὰρ σε δεῖ προμηθίας A.Pr.86
•en los casos oblicuos frec. en composición a partir de Homero ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ (qq.u.). En ciertos giros: en gen. c. el pron. pos. de mí, de sí, de él mismo πατρὸς κλέος ἢ δ' ἐμὸν αὐτοῦ la gloria de mi padre y la mía propia, Il.6.446, θρῆνον ... ἐμὸν τὸν αὐτῆς A.A.1323, ἐχθρὸς ὢν τοῖς σοῖσιν αὐτοῦ S.OT 416, πρὸς τὸ σφέτερον αὐτῆς σύμφερον Arist.Pol.1295^a21
•reforz. por el refl. τοῖς δ' αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρυνήσας mortificándose él mismo con su propio dolor A.A.836, cf. Pr.762, τούς γ' αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους S.Ai.1137, αὐτὸς καθ' αὑτοῦ τήνδ' ὕβριν μαντεύσεται A.Th.406, cf. Pl.Tht.201e, αὐτοὶ ὑφ' αὑτῶν πορθούμεθα A.Th.194, αὐτὸς ἐφ' αὑτοῦ AP 7.654, αὐτὸ ἐφ' ἑωτοῦ ello de por sí Hp.VM 15, αὐτὸς ἑωυτοῦ ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος corre (el Nilo) con mucho menos caudal que el suyo propio, e.d. lleva menos agua que nunca Hdt.2.25, τῇ εὐρυτάτῃ αὐτὴ ἑωυτῆς por allí tiene su máxima anchura Hdt.1.203.
2 c. subst. de pers., ciu. o abstr. (op. a los demás) el propio, mismo, en persona οὔ μοι μέλει ἄλγος οὐτ' αὐτῆς Ἑκάβης no me importa ni el dolor de la propia Hécuba, Il.6.451, εἴ περ ἂν αὐταὶ Μοῦσαι ἀείδοιεν (se jactaba de que vencería) aunque cantaran las propias Musas, Il.2.597, αὐτοὶ Λακεδαιμόνιοι Hdt.1.65, οἱ Βαρκαῖοι αὐτοί Hdt.4.167, αὐτὸς βασιλεύς el propio Rey, el Rey en persona Hdt.5.31, X.An.1.7, αὐτῷ Πρωταγόρᾳ Pl.Tht.170e, αὐτὸς Δαυειδ Eu.Marc.12.36, cf. Eu.Luc.20.42, Ἰησοῦς αὐτός Eu.Io.4.2, αὐτὸς ὁ Θεός Apoc.21.3
•τὸ ἄστυ αὐτό la ciudad misma, en sí Hdt.1.180, οὐδὲ ἡ φύσις αὐτὴ διδάσκει 1Ep.Cor.11.14
•el art. se coloca entre el subst. y αὐτός o antes de ambos τὰς Συρακούσας αὐτάς Plb.1.13.5, αὐτὴν τὴν Ῥώμην Plb.1.6.2
•intensificado por καί: καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις incluso el mundo creado, Ep.Rom.8.21
•por un dem. Ἀθηναῖοι αὐτοὶ οὗτοι Th.6.33.6
•de cosas αὐτοῦ τοῦ συστήματος ἐκείνου Plb.2.7.6
•sin subst. οὗτος αὐτός Pl.Prt.323b, αὐτοὶ οὗτοι Act.Ap.24.15, καὶ αὐτὰ ταῦτα ἀσφαλίσομαι PRyl.77.39 (II d.C.), cf. POxy.1119.11 (III d.C.).
3 fil. en sí mismo, en sí de las ideas (op. a sus realizaciones concretas) ἵνα αὐτὴ δικαιοσύνη πρὸς ἀδικίαν αὐτὴν κριθείη Pl.R.612c, δίκαιον αὐτό la justicia en sí Pl.Phd.65d
•en neutr. sin concordancia de género c. el subst. al que califica οὐκ αὐτὸ δικαιοσύνην ἐπαινοῦντες ἀλλὰ τὰς ἀπ' αὐτῆς εὐδοκιμήσεις Pl.R.363a, αὐτὸ τοῦτο πατέρα, ἀδελφὸς αὐτὸ τοῦτο el padre, el hermano ideal, en abstracto Pl.Smp.199d-e
•en Arist. designa las diferentes ideas platónicas αὐτὸ γὰρ ἄνθρωπόν φασιν εἶναι καὶ ἵππον καὶ ὑγίειαν (los platónicos) dicen que existen el hombre, el caballo, la salud en abstracto (o la idea de ...), Arist.Metaph.997^b14
•seguido de relat. ἵνα καὶ γνῷ αὐτὸ τελευτῶν ὅ ἐστι καλόν para que conozca al cabo lo que es el bien en sí Pl.Smp.211c.
4 c. subst. indicando localización (espacial o temporal) u otra circunstancia al insistir en su identidad ὑπὸ λόφον αὐτόν justo bajo el penacho, Il.8.615, precediendo gener. al art. πρὸς αὐταῖς ταῖς θύραις ante las puertas mismas Lys.12.12, ἐπ' α] ὐτῆς τῆς πύλης PTeb.5.34 (II a.C.), νέφη φερόμενα παρ' αὐτὴν τὴν γῆν Arist.Mete.348^a24, ἐν αὐτῷ τῷ ἱρῷ Hdt.1.31, ἐν αὐτῷ τῷ γυμνασίῳ PEnteux.8.16 (III a.C.), αὐτὸ τὸ περίορθρον justo al amanecer Th.2.3, ἐν αὐτῷ τῷ καιρῷ justo en ese momento, Eu.Luc.13.1
•para indicar circunstancias diversas αὐτὸ τὸ δέον justo lo que hacía falta X.An.4.7.7, αὐτὸ ὃ μάλιστα ἔδει ῥηθῆναι justo lo que más falta hacía decir Pl.R.362d.
5 c. subst. concr. en dat. indicando compañía (quizá por asimilación de αὐ. suj.) ὀπτήσας ... πάντα ... παρέθηκ' Ὀδυσῆϊ θέρμ' αὐτοῖς ὀβελοῖσιν después de haber asado toda la carne se la presentó caliente a Odiseo en los asadores mismos, e.d. con sus mismos asadores, Od.14.77, αὐτῇ κεν γαίῃ ἐρύσαιμ' αὐτῇ τε θαλάσσῃ (los) arrastraría junto con la tierra y el mar mismos, e.d. con tierra y mar a la vez, Il.8.24
•en dat. c. el subst. indicando propiedad o dependencia de alguien en op. a sus dueños con su propio αὐτοῖς ἵπποισι καὶ ἅρμασιν ... ἰόντες yendo con nuestros caballos y carros, Il.23.8, αὐτῷ ἵππῳ Hdt.3.126, αὐτοῖς τοῖς ἵπποις κατακρημνισθῆναι X.Cyr.1.4.8, ἰόντ' αὐτῇσι βόεσσιν marchándome con mis bueyes, Od.20.219, cf. E.Med.164
•tb. c. objetos pers. por op. a su dueño ἀνόρουσεν Ἀχιλλεὺς αὐτῇ σὺν φόρμιγγι Il.9.194, ropas o envolturas αὐτῷ φάρει Od.8.186, αὐτῷ σύν τε λίνῳ καὶ ῥήγεϊ' σιγαλόεντι Od.13.118, αὐτοῖσι τοῖσι ἱματίοισι Hdt.2.47, αὐτῷ σὺν ἄγγει σπαργάνοισί θ' οἷς ἔχει con la cuna misma y los pañales que tiene E.Io 32
•de cosas tradicionalmente unidas, op. la parte al todo o a lo más importante ἵπποι αὐτοῖσι ὄχεσφιν caballos con sus respectivos carros, Il.8.290
•de cosas incluidas una en la otra, designando la envoltura ἀπήραξεν χαμᾶζε αὐτῇ σὺν πήληκι κάρη de un golpe hizo caer la cabeza con su casco, Il.14.498, cf. 20.482, τόξον αὐτῷ φωρυτῷ el arco con su estuche, Od.21.54, (ἀσπίδες) αὐτοῖσι τοῖς πόρπαξιν (escudos) con sus abrazaderas Ar.Eq.849
•de pers. y dioses νέας τέσσερας αὐτοῖσι τοῖς ἀνδράσι (cogieron) cuatro barcos con sus tripulaciones Hdt.6.93, Ταρτάρου μελαμβαθὴς κευθμὼν καλύπτει τὸν παλαιγενῆ Κρόνον αὐτοῖσι συμμάχοισι el abismo negro y hondo del Tártaro guarda al antiguo Crono y a sus aliados A.Pr.221.
III c. ref. a un verb. en uso abs. o como determinante
1 que obra por sí mismo, por su propia voluntad de pers. τί με σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις; ¿por qué me incitas a mí que ya me apresuro por mí mismo?, Il.8.293, οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ παυέσθων que ellos cesen por propia iniciativa, Od.2.168, τοὺς εἰς τὰ ἰατρεῖα αὐτοὺς βαδίζοντας Pl.Lg.646c, op. ἄκων Plb.15.8.4, αὐτὸς ὁ πατὴρ φιλεῖ ὑμᾶς Eu.Io.16.27, αὐτὸς ᾠκοδόμησεν edificó a sus expensas, Eu.Luc.7.5
•en persona τῶν πραγμάτων ὑμῖν ... αὐτοῖς ἀντιληπτέον D.1.2, cf. Eu.Io.4.2
•de cosas αὐτὸς γὰρ ἐφέλκεται ἄνδρα σίδηρος pues por sí mismo atrae el hierro al hombre, Od.16.294, 19.13
•en neutr. esp. en sg. αὐτὸ σημανεῖ ello sin más lo indicará E.Ph.623, αὐτὸ μὲν γὰρ οὐδέν ἐστιν, προσσημαίνει δέ porque ello de por sí no es nada, sino que indica ... Arist.Int.16^b23, αὐτὸ δηλώσει ello de por sí mostrará D.19.157, sobre todo en la expresión αὐτὸ δείξει Cratin.188, Pl.Hp.Ma.288b, acompañada a veces de ἔργον: τάχ' αὐτὸ δείξει τοὔργον S.Fr.388, τοὔργον τάχ' αὐτὸ δείξει Ar.Lys.375
•tb. en plu. αὐτὰ δηλοῖ Pl.Prt.329b, αὐτὰ τὰ ἔργα μαρτυρεῖ los propios hechos dan fe, Eu.Io.5.36.
2 solo, sin los demás ref. a pers. αὐτός περ ἐών Il.8.99, ἔστε μὲν αὐτὸς ἔπινον ἀπὸ κρήνης μελανύδρου mientras era yo solo el que bebía de la fuente de negras ondas Thgn.959, αὐτοὶ γάρ ἐσμεν pues estamos solos Ar.Ach.504, ὥς γ' ἡμῖν αὐτοῖς εἰρῆσθαι para que quede dicho entre nosotros Pl.Prt.309a, αὐτοὶ κινδυνεύσομεν nos arriesgamos nosotros solos Pl.Tht.164e, αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι ... ἢ καὶ τοῖς ἄλλοις X.An.2.3.7, τυφλὸς δ' οὐκ αὐτὸς ὁ Πλοῦτος no es el único ciego el dios de la Riqueza Theoc.10.19, αὐτὸς ἐγώ yo solo, Ep.Rom.7.25, cf. 2Ep.Cor.12.13, εἰ μὴ αὐτός excepto él, Apoc.19.12
•solo, sin mujer αὐτὸς ἐγείναο παῖδ' (de Zeus) tú solo engendraste a tu hija, Il.5.880, αὐτὸς δ' ἐκ κεφαλῆς γλαυκώπιδα γείνατ' Ἀθήνην Hes.Th.924
•ref. a cosas αὐτὰ γὰρ ἔστιν ταῦτα pues existen sólo estos elementos Emp.B 21.13, ἥξει γὰρ αὐτά pues ello (las desgracias) vendrá solo S.OT 341, λεγόντων ἄλλο μὲν οὐδὲν ... αὐτὰ δὲ τάδε sin decir ninguna otra cosa ... sino sólo esto Th.1.1
•reforzado por οἷος, μόνος: αὐτὸς κτήσατο οἷος Od.14.450, μόνῳ γὰρ αὐτῷ ἀλήθεια ὁρᾶται Pl.R.521a, αὐτὸς μόνος él solo, Eu.Marc.6.47, καὶ πάντα μόνος αὐτὸς ὤν y siendolo el solo todo Luc.Peregr.11
•en neutr. y reforz. por dem. αὐτὸ τοῦτο μόνον Pl.Grg.500b
•c. κατά y refl. por sí solo, aparte πυνθανόμενος στρατοπεδεύειν αὐτοὺς καθ' ἑαυτούς habiéndose enterado de que los aliados habían acampado aparte Plb.1.24.4.
C c. o sin art. indicando identidad
1 el mismo, idéntico sin art. ἐλευσόμεθα αὐτὰ κέλευθα volveremos por los mismos caminos, Il.12.225 cf. Od.8.107, 16.138, A.R.1.199, ἀγάλματ' ἐπ' αὐτᾶς βαθμίδος ἑσταότ' estatuas erguidas sobre un mismo pedestal Pi.N.5.1, πᾶσιν δ' ἀνθρώποις αὐτὸς ἔνεστι νόος todos los hombres tienen igual modo de ser Thgn.622, cf. 334
•c. art. ὁ αὐτός (por op. al tipo αὐτὸς ὁ Περικλῆς, cf. B II 2) ὁ δ' ἀπέσσυτο δώματος Ἕκτωρ τὴν αὐτὴν ὁδὸν αὖτις Héctor se echó otra vez fuera de su casa por el mismo camino, Il.6.391, ἐκ δὲ τοκήων τῶν αὐτῶν οἵ περ τέκον Ἀλκίνοον βασιλῆα (Arete era hija) de los mismos padres que engendraron al rey Alcínoo, Od.7.55
•en gr. posthom. gener. c. art. ποταμῷ γὰρ οὐκ ἔστιν ἐμβῆναι δὶς τῷ αὐτῷ pues no es posible entrar dos veces en el mismo río Heraclit.B 91, cf. 49a, τὸ γὰρ αὐτὸ νοεῖν ἐστίν τε καὶ εἶναι es lo mismo lo que cabe concebir y lo que cabe que sea Parm.B 3, ὥστε τὰ ἐν ἴσῳ ταὐτὸ μέγεθος κινούμενα ἰσοταχῆ, τὸ αὐτὸ δὲ καὶ ἀδιάφορον εἴδει καὶ κινήσει ἀδιάφορον de modo que las cosas que recorren en el mismo intervalo la misma distancia son de igual velocidad, y la identidad es indiferente a la forma y al movimiento Arist.Ph.249^a19-20, τὸ ταὐτὸν καὶ τὸ ἕτερον la identidad y la diferencia Pl.Tht.185c
•τὸν αὐτὸν λόγον εἰπὼν πάλιν diciendo otra vez las mismas palabras, Eu.Matt.5.46
•τῷ στρατηγῷ τοῦ αὐτοῦ νομοῦ al gobernador del mismo nomo, POxy.1119.20 (III d.C.)
•ἐν τῷ αὐτῷ en el mismo sitio ἐν ταὐτῷ μίμνει ὁ θεός la divinidad permanece en el mismo sitio, e.d., es inalterable Xenoph.B 26.1, cf. Parm.B 8.29
•en gr. tard. en cont. temp., c. art. o sin él τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ en el mismo día, BGU 1303.2 (I a.C.), αὐτῇ ἡμέρᾳ PBremen 50.7 (II d.C.), αὐταῖς ταῖς ἡμέραις IUrb.Rom.148.1 (III d.C.), ἐν αὐτῷ τῷ καιρῷ en la misma ocasión, Eu.Luc.13.1
•c. régimen en dat. el mismo que, idéntico a τὸν αὐτὸν χῶρον ἐκλιπὼν ἐμοί habiendo dejado el mismo lugar que yo A.Ch.543, χρῆν καὶ τοὺς ἄλλους ποταμοὺς ... ὁμοίως πάσχειν καὶ κατὰ τὰ αὐτὰ τῷ Νείλῳ sería preciso que a los otros ríos les pasase lo mismo y en las mismas condiciones que al Nilo Hdt.2.20, τὠυτὸ ἂν ὑμῖν ἐπρήσομεν compartiríamos vuestra suerte Hdt.4.119, οἱ αὐτοὶ γὰρ ὄντες ἐκείνοις γένει pues siendo iguales a ellos por la raza Pl.Mx.244b, ἢ σὺ εἶ ὁ αὐτὸς τῷ λίθῳ; ¿o eres tú lo mismo que la piedra? Pl.Euthd.298a, c. gen. partit. τὰ αὐτὰ τῶν παθημάτων τῇ ... ὑμῶν ἀδελφότητι iguales sufrimientos que a vuestros hermanos 1Ep.Petr.5.9
•c. prep. acompañando al neutr. a la par ἐς ταὐτὸ συμβαίνουσι τοῖς ἐμοῖς στίβοις llegan a la identidad con mis huellas, e.e. resultan idénticas a mis huellas A.Ch.210, τὸν ἄνθρωπον τοῦτον μήτε προσίεσθαι εἰς ταὐτὸ ἡμῖν αὐτοῖς ni admitir a ese hombre a la par que nosotros X.An.3.1.30, ἐν ταὐτῷ γε μέντοι ἦσθα τούτοις tú estabas en lo mismo que éstos, e.e. de acuerdo con éstos X.An.3.1.27
•c. otros regímenes, c. ὥσπερ: ὁ αὐτὸς ... ὥσπερ el mismo ... que Pl.Phd.86a, c. καί: Βουδίνοι δὲ οὐ τῇ αὐτῇ γλώσσῃ χρέωνται καὶ Γελωνοί pero los budinos no emplean la misma lengua que los gelonos Hdt.4.109, ἐπὶ τὸ αὐτὸ αἱ γνῶμαι ἔφερον las opiniones coincidieron Th.1.79
•κατὰ τὠυτὸ γενόμενοι habiendo llegado a un acuerdo Hdt.4.119.
2 sin cambiar, idéntico a sí mismo en rel. c. ‘ser’, ‘permanecer’ ταὐτὸν ... μένον (τὸ ἐόν) (el ser) que permanece sin cambios Parm.B 8.39, ταὐτὸν καὶ ἓν ὂν ἀεί Pl.Lg.721c, σὺ δὲ αὐτὸς εἶ pero tú eres el mismo LXX Ps.101.28, cf. Ep.Hebr.1.12
•el mismo, sin cambiar de opinión ὁ αὐτός εἰμι τῇ γνώμῃ soy del mismo parecer Th.3.38, cf. 5.75
•op. a ‘cambiar’ ἐγὼ μὲν ὁ αὐτός εἰμι ... ὑμεῖς δὲ μεταβάλλετε yo soy el mismo ... pero vosotros cambiáis de opinión Th.2.61.
3 en gr. tard. documental el citado, el susodicho, el mencionado Ἡρώδης ὁ αὐτός PLille 23.8 (III a.C.), cf. POxy.2134.18 (II d.C.), τῶν αὐτῶν θεῶν Stud.Pal.22.183.48 (II d.C.), τοὺς αὐτοὺς ἄρτους UPZ 57.7 (II a.C.).
D formas adverb.
I 1αὐτό precisamente ἀλλ' αὐτὸ περὶ τοῦ πρότερος εἰπεῖν διαμαχοῦμαι voy a pelear en primer lugar precisamente por hablar el primero Ar.Eq.339
•αὐτὸ τοῦτο precisamente por esa causa καὶ γὰρ αὐτὸ τοῦτο οὗπερ αὐτὸς ἕνεκα φίλων ᾤετο δεῖσθαι pues precisamente por eso mismo, porque él mismo creía que necesitaba amigos X.An.1.9.12, ἀγάσθησαν αὐτὸ τοῦτο τὸ ἐπιθυμῆσαι X.Ages.1.8, cf. Pl.Smp.204a, Lyr.Alex.Adesp.1.25, 2Ep.Petr.1.5, τῆς αὐτὸ τοῦτο κινουμένης σφαίρας Iambl.Comm.Math.17
•en fil. ἀλλ' αὐτὰ ταῦτα καὶ νῦν ἥκω παρὰ σέ, ἵνα ... διαλεχθῇς αὐτῷ pero por eso mismo he venido ahora a verte, para que le hables Pl.Prt.310e.
2 τὸ αὐτό del mismo modo X.Mem.3.8.5, Eu.Matt.27.44, Vett.Val.56.24.
II αὐτὸ μόνον simplemente, solamente δεῖ ... ὑδρίας αὐτὸ μόνον sólo necesita un cántaro Ph.2.252, αὐτὸ μόνον ἐργάτης Luc.Somn.9, αὐτὸ μόνον τὸ ὄνομα τῆς φωνῆς A.D.Synt.22.20, λόγους αὐτὸ μόνον καταβροχθίνας engullendo sólo palabras Ath.270b.
III c. prep.
1 εἰς, ἐπὶ τὸ αὐτό en el mismo lugar, juntamente ὅταν χολὴ καὶ φλέγμα συμμιχθῇ ἐς τωὐτὸ τῷ αἵματι cada vez que la bilis y el flegma se mezclan con la sangre Hp.Morb.1.24, συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτό Eu.Matt.22.34, cf. Eu.Luc.17.35, BGU 762.9
•todo junto, en total ἐπὶ τὸ αὐτὸ [ἀροῦραι] ιɛ̄ PTeb.319.9 (III d.C.), cf. PTeb.14.20 (II a.C.), CPR 7.8.9 (II/III d.C.).
2 κατ' αὐτό justamente entonces ἐκπορευομένων γάρ ποτε κατ' αὐτὸ πάντων ἐκ τῆς οἰκίας Plb.31.23.7, cf. Hdn.1.12.3
•κατὰ τὸ αὐτό al mismo tiempo Ael.VH 14.8, Act.Ap.14.1
•juntamente, en compañía εἶναι δ' ἡμᾶς κατὰ ταὐτό PEleph.1.5 (IV a.C.).
3 κατὰ ταὐτά del mismo modo, asimismo, PEleph.2.6 (III a.C.), IKyme 19.35 (I d.C.).
4 ἐξ αὐτῆς inmediatamente Plb.2.7.7, 8.37.7.
5 παρ' αὐτά inmediatamente op. τῇ αὔριον en Plb.23.5.11.
IV αὐτοῦ [dór. αὐτεῖ A.D.Synt.335.2] gen. de αὐτός usado como adv.
1 sent. local aquí, ahí, allí según el cont.
a) c. determ. del lugar, gener. pospuesta, en distintas constr. prep. o adverb. αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ aquí mismo, en Troya, Il.2.237, αὐ. τῷδ' ἐνὶ χώρῳ aquí mismo, en este lugar, Od.10.271, ἐπ' ὄχθῃ Il.21.17, παρὰ κλισίῃσιν Il.15.656, ἐν Θυρέῃσι Hdt.1.82, ἐν πόλει Pl.Sph.244d, cf. R.575b, Longus 2.31.2, D.C.44.50.2, ref. a pers. αὐτοῦ παρὰ τούτῳ aquí mismo, junto a éste Pl.Smp.216a, ὑπὲρ κεφαλῆς Od.8.68, πρὸ τῆς στρατοπεδείας Plb.2.3.4, cf. Longus 4.38.1, αὐτοῦ περὶ τεῖχος allí mismo, en torno a la muralla A.A.452, περὶ τὴν ἀγοράν Pl.R.371c, cf. Ach.Tat.5.16.2, αὐτοῦ ἐς Σαλαμῖνα allí mismo en Salamina Hdt.8.121, αὐτοῦ ἔνθα ... ἐν Ἴδῃ allí mismo, en el Ida, Il.8.207, αὐτου τῇδε aquí mismo Hdt.5.19, cf. Pl.Phdr.264d, αὐτοῦ ταύτῃ Hdt.1.189, αὐτοῦ ἐκεῖ Th.7.16, αὐτοῦ ἐνθάδε Pl.R.621c, αὐτοῦ ... χαμαί Pl.R.390c, αὐτοῦ τῇ περ ἔπεσε allí mismo donde había caído Hdt.1.30
•c. un adv. de modo αὐτοῦ δέσμιος ὧδε μένε quédate aquí así prisionero, AP 5.184.8 (Mel.)
•menos frec. la determ. va antepuesta ἐν χώρᾳ αὐτοῦ allí mismo, en su puesto X.HG 4.8.39, cf. 7.4.36, κατ' οἴκους αὐτοῦ μεῖνον τοὺς ἡμετέρους quédate aquí, en nuestra casa Ar.Pax 89, cf. Paus.2.28.7, ἐς Μίλητον αὐτοῦ ... καθιστᾶσιν Th.8.28, ἀλλά που αὐτοῦ ἀγρῶν sino en algún lugar allí, en el campo, Od.4.639, κεῖθι αὐτοῦ h.Ap.374, cf. Sol.24.13, S.OC 78, Ar.Pl.1187;
b) sin determ. τὸν δὲ λίπ' αὐτοῦ y lo dejó allí, Il.1.428, λίπ' αὐτοῦ Od.15.199, μένειν αὐτοῦ Hdt.1.94, cf. Pl.R.519d, Longus 3.30.2, 4.36.3, αὐτοῦ γενοίμην πέτρος ¡ojalá me vuelva piedra aquí mismo! E.HF 1397, ἐπίσχες αὐτοῦ ¡párate ahí! Cratin.69, cf. Pl.Grg.490a, Lys.2.6, X.HG 6.5.14, D.Chr.56.6, Agath.1.21.6, ταύτην ... τὴν βύβλον ... αὐτοῦ περιγράφομεν terminamos aquí este libro D.S.19.95, cf. D.Chr.56.16.
2 sent. temp. enseguida, en el mismo momento, de inmediato αὐτοῦ οἱ θάνατον μητίσομαι al momento tramaré su muerte, Il.15.349, τῆς δ' αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ y al momento desfallecieron sus rodillas y su corazón, Il.21.425, cf. Od.4.703, 18.212, de la ceniza αὐτοῦ πηγνυμένης endurecida súbitamente Arat.1038.
E αὔτως junto a αὔτως, explicado como psilosis eol. en Hom. por Eust.235.5, hay tb. αὕτως frec. en cód.; para discusiones de gramáticos sobre etim., espíritu y acento cf. A.D.Adu.174.1, EM 172.34
I 1asi mismo, sin más, sin otras cosas (cf. B III) ἀλλ' αὔ. ... Τρώεσσι φάνηθι ea, muéstrate así mismo (e.d. sin armas) a los troyanos, Il.18.198, ὅσσ' Ἕκτωρ ἔρρεξε ... αὔ. cuantas cosas hizo Héctor por su cuenta, Il.10.50, νέος πάϊς οἴχεται αὔ. el muchacho se ha ido sin más ni más, Od.4.665, αὔ. δ' ἔζων y vivían sin más Arat.110, cf. Il.1.133, 18.338, Od.15.83, 16.111, Arat.65, 260, Mosch.4.115, Luc.Pseudol.4
•c. καί incluso así, pese a todo ἡ δὲ καὶ αὔ. μ' αἰεὶ ... νεικεῖ de todos modos me zahiere siempre, Il.1.520, κακὸν δ' ἤμυνε καὶ αὔ. pero aun así los libró del peligro, Il.9.599
•c. subst. o adj. simplemente, solamente νήπιον αὔ. solamente un niño, Il.6.400, ἄφρονα ... αὔ. Il.3.220, cf. Od.20.379, Theoc.5.40, 2.133, 25.83, 239.
2 en vano, sin sentido, sin fundamento αὔ. ἐπιδαίνομεν en vano porfiamos, Il.2.342, cf. 11.388, 13.104, 14.18, 15.128, 17.143, ἄλλον ἔτ' αὔ. ἄλλῳ ἐπιπροϊείς tirando uno tras otro (astrágalos) en vano A.R.3.123.
II (cf. αὐτός C I y II)
1 de la misma manera, de igual modo seguido de ὡς: γυμνὸν ... αὔ. ὥς τε γυναῖκα desarmado igual que una mujer, Il.22.125, εἴσατο αὔ. ὡς ὅτε Γαῖα καὶ Οὐρανός Hes.Th.702, αὔ., ὧδ' αὕ., ὡς μ' ὤλεσεν (que muera ésta) igual, del mismo modo que me mató S.Tr.1040, αὔ. ὡς ἐθέλεις A.R.1.890, cf. 3.386
•c. constr. de dat. καὶ σκιαδίσκην ἐλεφαντίνην φορέει γυναιξίν αὔ. Anacr.82.12
•ὣς δ' αὔ. así también, igualmente ὣς δ' αὔ. Μενέλαος ... ἔντε' ἔδυνεν Il.3.339, ὣς δ' αὔ. Εὔμαιος ἐπεύξατο πᾶσι θεοῖσι de igual modo rogó Eumeo a todos los dioses, Od.20.238, ὣς δ' αὔ. ἄνδρεσσι κακὸν ... γυναῖκας Ζεὺς ... θῆκε Hes.Th.600, ὣς δ' αὔ. σοφίην ὁ σοφώτατος οὐκ ἀποφεύγει Thgn.1159, γυνὴ γὰρ ὀξύθυμος, ὣς δ' αὔ. ἀνὴρ ῥᾴων φυλάσσειν pues es más fácil guardarse de una mujer vehemente y lo mismo de un hombre E.Med.319, ὣς δ' αὔ. καὶ θῆλυς ... ὄλλυται Opp.H.1.547, cf. Hes.Th.402, Thgn.1270, Hdt.1.215, E.Andr.673, X.Cyr.3.1.32, 6.4.16, HG 2.2.9, An.5.6.9, Theoc.22.78, 185, Mosch.4.59
•sin ὥς mismo sent. αὕ. δὲ καί σύ γ', ὦ ξέν' así también tú, extranjero S.OT 931, σὺν δ' αὕ. ἐγώ S.Ant.85, αὔ. δ' αὖ Πολύφημον ... πέπρωται ... μοῖραν ἀναπλήσειν A.R.1.1321, ἀλλὰ μάλ' αὔ. ἄξων αἰὲν ἄρησεν Arat.21, ἴσχια δ' αὔ. μάλκη ... κατήριπεν y al mismo tiempo el entumecimiento invadió sus caderas Nic.Th.723, cf. A.R.2.114, 3.451, Arat.172, 180, 195, Nic.Th.72.
2 como antes, sin cambiar, todavía ἔργον αὔ. ἀκράαντον empresa todavía sin cumplir, Il.2.138, ἥ τέ τοι αὔ. ἧσται ἐν μεγάροισιν Od.13.336, οὔ πώ μίν φασιν φαγέμεν καὶ πιέμεν αὔ. dicen que ya no come ni bebe, Od.16.143, λευκὸν ἔτ' αὔ. blanco todavía, Il.23.268. • DMic.: auto-jo.

• Etimología: Aglutinación de dos elementos pron.-adverb., αὖ q.u., y -το- que aparece en diversos pron.

English (Abbott-Smith)

αὐτός, -ή, -ό, determinative pron., in late Gk. much more freq. than in cl. (WM, 178f.; Jannaris, HGG, §1399).
1.Emphatic (so always in nom. exc. when preceded by the art., v. infr., iii);
(1)self (ipse), expressing opposition, distinction, exclusion, etc., αὐ. ἐκχυθήσεται, Lk 5:37; αὐ. ἐγινώσκεν, Jo 2:25; αὐ.ὑμεῖς, Jo 3:28; καὶ αὐ. ἐγώ, Ro 15:14; αὐ. Ἰησοῦς, Jo 2:24; αὐ. καὶ οἱ μετ’ αὐτοῦ, Mk 2:25; ὑμεῖς αὐ., Mk 6:31; esp. (as freq in cl.) αὐ. ὁ, Mt 3:4, Mk 6:17, Jo 16:27, I Th 3:11, al.; in late Gk., sometimes weakened,ἐν αὐτῇ τ. ὥρᾳ, in that hour, Lk 10:21 (M, Pr., 91; MM, s.v.);
(2)emphatic, he, she, it (M, Pr., 86; Bl., §48, 1, 2, 7), Mt 1:21, 12:50, Lk 6:35, al.; pointing to some one as master (cl.), Mt 8:24, Mk 4:38, al.; αὐ., καὶ αὐ. = οὗτος, ὁ δε (BL, §48, 1), Mt 14:2, Mk 14:15, 44, Lk 1:22, 2:28, al.
2.In oblique cases (cl.), for the simple pron. of 3rd pers., he, she, it, Mt 7:9, 10:12, 26:44, al.; with ptcp. in gen. absol., Mt 9:18, Mk 13:1, al. (for irreg. constructions, V. Bl., §74, 5); pleonastically after the relative (cf. Heb. אֲשֶׁר לֹו; WM, 184ff.; Bl., §50, 4; MM, s.v.), Mk 7:25, Re 3:8, 7:2, al.; in constr. ad sensum, without proper subject expressly indicated, Mt 4:23, Ac 8:5, II Co 2:13, al.; gen. αὐτοῦ = ἐκείνου, Ro 11:11, I Th 2:19, Tit 3:5, He 2:4.
3.ὁ, ἡ, τὸ αὐ., the same: He 1:12, 13:8; τὸ αὐ., ποιεῖν, Mt 5:46, 47, al.; φρονεῖν, Ro 12:16, 15:5, Phl 2:2, al.; τὰ αὐ., Ac 15:27, Ro 2:1, al.; κατὰ τὸ (τὰ) αὐ. (MM, s.v.), Ac 14:1, Lk 6:23, al.; ἐπὶ τὸ αὐ., together (MM, s.v.), Mt 22:34, Ac 1:15, al.; ἓν κ. τὸ αὐ., I Co 11:5, 12:11; c. dat. (cl.), I Co 11:5; with a noun, λόγος, Mk 14:39; μέτρος, Phl 1:30; πνεῦμα, I Co 12:4.

English (Strong)

from the particle au (perhaps akin to the base of ἀήρ through the idea of a baffling wind) (backward); the reflexive pronoun self, used (alone or in the comparative ἑαυτοῦ) of the third person, and (with the proper personal pronoun) of the other persons: her, it(-self), one, the other, (mine) own, said, (self-), the) same, ((him-, my-, thy-)self, (your-)selves, she, that, their(-s), them(-selves), there(-at, - by, -in, -into, -of, -on, -with), they, (these) things, this (man), those, together, very, which. Compare αὑτοῦ.

Greek Monolingual

-ή, -ό (AM αὐτός, -ή, -ό) (μσν.νεοελλ. και αὖτός, αὐτόνος, αὐτοῦνος, αὐτεῑνος, ἀτός) (αντων.)
Ι. Αντιδιασταλτική, Οριστική (μερικές φορές με το άρθρο ή με το έναρθρο ο ίδιος
πρβλ. «αυτός φταίει», «θα βρω αυτή την ίδια», «ὅλοι ἐπαρεδόθησαν κι ὁ πρίγκηπας ἀτός του», «αὐτὴ τε Μανδάνη καὶ τὸν υἱὸν ἔχουσα»): νεοελλ.
1. (αντιδιαστέλλει πρόσωπο ή πράγμα από όλα τα όμοια με αναφορά στην πραγματική του αξία) «αυτός είναι γιατρός», «αυτό είναι κρασί»
2. (εμφαντική αντιδιαστολή για μοναδικότητα) «σ' αυτόν στηριζόμαστε», «αυτό μόνο έχω»
3. (με περιφρόνηση) «αυτόν θα λογαριάσω», «αυτό δεν τα θέλω»
4. (με πλήρη απόδοση ενός χαρακτηρισμού) «αυτός ο παλιάνθρωπος θα μας καταστρέψει», «δεν τον λυπάσαι αυτόν τον δύστυχο»
αρχ.-μσν.
«ἐπὶ τὸ αὐτό» — στο ίδιο μέρος
αρχ.
φρ.
1. «αὐτὸ τὸ περίορθρον» — ακριβώς τα χαράματα
2. «τῶν πραγμάτων ὑμῑν αὐτοῑς ἀντιληπτέον» — πρέπει εσείς οι ίδιοι να ασχοληθείτε σοβαρά με τις υποθέσεις
3. «αὐτοὶ γὰρ ἐσμέν» — είμαστε μόνοι μας, μεταξύ μας
4. «τί ποτ' ἐστὶν αὐτὸ ἡ ἀρετή» — η αρετή καθ' εαυτήν
5. «ἀνόρουσεν αὐτῆ σὺν φόρμιγγι» — σηκώθηκε με τη φόρμιγγα στο χέρι
6. «πέμπτος αὐτός» — αυτός με τέσσερεις άλλους
7. «ἐγὼ αὐτὸς» ἡ «αὐτὸς ἔγωγε» — εγώ ο ίδιος, από μόνος μου
8. «αὐτὸς ἔφα»
(με θαυμασμό) αυτός το είπε, ο δάσκαλος, ο Αριστοτέλης
II. Επαναληπτική (χρησιμοποιείται στους κανονικούς ή τους μονοσύλλαβους τύπους, τον, την, τους κ.λπ. αντί για το πρόσωπο ή το πράγμα περί του οποίου έγινε λόγος προηγουμένως
πρβλ. «κάλεσε τους υπαλλήλους και τους είπε πολλά», «οὕς μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῑς ἐποίησαν»): νεοελλ. (πλεοναστική χρήση και των δύο τύπων ή της αντωνυμίας και του ουσ.) φρ.
1. «τον αγαπώ το γιο μου»
2. «μου την κατάφερε» ή «μου τη σκάρωσε» — έκανε δόλια ενέργεια σε βάρος μου
3. «την έπαθα» — για απροσδόκητο ατύχημα ή αποτυχία
4. «τη γλύτωσε» — γλύτωσε ενώ δεν το περίμενε κανείς
5. «πώς τα βλέπεις» — πώς βλέπεις την κατάσταση
6. «μην τα ρωτάς» — όταν η απάντηση είναι δυσάρεστη
7. «μούτζωσέ τα» ή «φασκέλωσέ τα» — με περιφρόνηση ή απογοήτευση για κάποιο θέμα
8. «ήθελές τα κι έπαθές τα» — καλά να πάθεις, εσύ έφταιγες. III. Προσωπική (για το γ' πρόσωπο
πρβλ. «ούτ' εγώ ούτ' αυτός», «τον είδες κι εσύ», «κανένας τους», «όλοι τους»): νεοελλ. (η κλητική) αυτέ
εσυ. IV. Κτητική (για το γ' πρόσωπο στις πλάγιες πτώσεις
πρβλ. «τα παιδιά τους, τα μαθήματά του», «καὶ ἡ ἀδελφὴ τῆς μητρὸς αὐτοῦ», ΚΔ): νεοελλ. (με το άρθρο με άσεμνη σημασία)
1. «τα αυτά μου» (για τα αντρικά γεννητικά όργανα)
2. «η αυτή του» (για το πέος)
3. «το αυτό της» (για το γυναικείο αιδοίο)
4. «ο αυτός του» (για τον πρωκτό). V. Δεικτική: «αυτός είν' ο πατέρας μου», «αυτά τον κατάστρεψαν» «αυτός εδώ», «αυτός εκεί», «αὐτὸς δὲ εἶπε».
[ΕΤΥΜΟΛ. Ομηρική ήδη λέξη αβέβαιης ετυμολογίας. Υποστηρίζεται ότι το αυ- του αυτός συνδέεται με τα αυ, αύτε ή και ότι προήλθε από αυ τον. Κατ' άλλη άποψη, αυτός < ασυ -τός («με πλήρη ζωτικότητα»), επιρρηματική πτώση που συνάπτεται με το αρχ. ινδ. άsu- «ζωή». Τέλος, άλλοι συνδέουν τον τ. αυτός με τα γοτθ. aups, aupeis, νέο άνω γερμ. ode (επίθετα που συσχετίζονται επίσης με το επίρρημα αύτως)].

Greek Monotonic

αὐτός: αὐτή, αὐτό, οριστ. αντων., ο ίδιος, Λατ. ipse· στις πλάγιες πτώσεις, χρησιμοποιείται μόνο για τη δήλωση της προσ. αντων. αυτός, αυτή, αυτό· με το άρθρο ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό (ή ταὐτόν) κ.λπ.· αυτός μόνο, ο ίδιος.
I. ο ίδιος, εγώ ο ίδιος, εσύ ο ίδιος κ.λπ.· αιτ. στο πρόσωπο του ρήματος, σε Όμηρ. κ.λπ.
1. αυτός ο ίδιος, ο πραγματικός άνθρωπος, η ψυχή, όχι το σώμα, σε Ομήρ. Οδ.· ή αντίθ. προς τους άλλους, όπως ο βασιλιάς προς τους υπηκόους του, ο πατέρας προς τα παιδιά του, ο άντρας προς τη γυναίκα του κ.λπ., σε Όμηρ.· απ' όπου απόλ. λέγεται για το Δάσκαλο, τίς οὗτος; Αὐτός, δηλ. ο Σωκράτης, σε Αριστοφ.· ομοίως σε ουδ., αὐτὸ δείξει, το αποτέλεσμα θα δείξει, σε Ευρ.
2. αφ' εαυτού, από τη θέληση κάποιου, Λατ. sponte, σε Όμηρ., Σοφ.
3. από μόνος του, μόνος, αὐτός περ ἐών, παρότι μόνος, σε Ομήρ. Ιλ.· αὐτοί ἐσμεν, είμαστε μεταξύ μας δηλ. ανάμεσα σε φίλους, σε Αριστοφ.
4. σε Πλάτ., τὸ δίκαιον αὐτό, το δίκαιο καθαυτό, η ιδέα της δικαιοσύνης κ.λπ.· πρβλ. αὐτοάνθρωπος.
5. σε δοτ. με ουσ., μαζί με, ἀνόρουσεν αὐτῇ σὺν φόρμιγγι, αυτός κρατούσε τη λύρα στο χέρι, σε Ομήρ. Ιλ.· αὐτῇ σὺν πήληκι, μαζί μ' αυτή την περικεφαλαία, στο ίδ.· και χωρίς σύν, αὐτοῖς ἀνδράσι, μαζί με τους άνδρες, σε Ηρόδ. κ.λπ.
6. προστίθεται στα τακτικά αριθμητικά, δηλ. πέμπτος αὐτός, αυτός πέμπτος, δηλ. αυτός μαζί με άλλους τέσσερις, σε Θουκ.
7. σε συνδυασμό με την προσωπ. αντων., ἐγὼ αὐτός, ἐμέθεν αὐτῆς, σὲ αὐτόν κ.λπ., σε Όμηρ., Ηρόδ. και Αττ. ενώνεται με τις πλάγιες πτώσεις της προσ. αντων. ἐμαυτοῦ, σε-αυτοῦ, ἑ-αυτοῦ· συνδέεται με αυτές τις αυτοπαθείς αντων. για να προσθέσει δύναμη, αὐτὸςκαθ' αὑτοῦ, αὐτοὶ ὑφ' αὑτῶν, σε Αισχύλ. κ.λπ.
8. η γεν. αὐτοῦ χρησιμ. με την κτητική αντων., πατρὸς κλέος ἠδ' ἐμὸν αὐτοῦ, σε Ομήρ. Ιλ.
9. αὐτὸς ἑαυτοῦ, χρησιμ. με συγκρ. και υπερθ. επίθ. για να δηλώσει κάτι ασυνήθιστο, αὐτὸςἑωυτοῦ πολλῷ ὑποδεέστερος, σε Ηρόδ.
II. αυτός, αυτή, αυτό, απλώς ως γʹ πρόσ., μόνο σε πλάγιες πτώσεις και ποτέ στην αρχή πρότασης, σε Όμηρ., Αττ.· πρβλ. ἑαυτοῦ.
III. με άρθρο, ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό, και Αττ. συνηρ. αὑτός, αὑτή, ταὐτό και ταὐτόν, γεν. ταὐτοῦ, δοτ. ταὐτῷ, πληθ. ουδ. ταὐτά· Ιων. ὡὐτός, τὠυτό· αυτός ακριβώς, ο ίδιος, Λατ. idem, σε Όμηρ., Ηρόδ., Αττ.· συχνά παίρνει μια δοτ. όπως ὅμοιος, για να δηλώσει ομοιότητα, τὠυτὸ iν ὑμῖν ἐπρήσσομεν, θα προοδεύσουμε το ίδιο με εσάς, σε Ηρόδ.· επίσης, ὁ αὐτὸς καί, πρβλ. Λατ. simul ac, στον ίδ.
IV. αὐτο-, σε σύνθεση·
1. ο αφ' εαυτού, δηλ. φυσικός, έμφυτος, όχι κατασκευασμένος, όπως σε αὐτόκτιτος.
2. από μόνο..., από κανένα άλλο παρά..., όπως στο αὐτόξυλος.
3. αφ' εαυτού, αυτο-, όπως σε αὐτοδίδακτος, αὐτόματος· και ομοίως, ανεξάρτητα, όπως στο αὐτόνομος.
4. μόλις, ακριβώς, όπως στο αὐτόδεκα.
5. με αυτοπαθή έννοια του αὐτοῦ και των ἀλλήλων, όπως τα αὐθέντης, αὐτοκτονέω.
6. μαζί με, όπως τα αὐτόπρεμνος, αὐτόρριζος.

Russian (Dvoretsky)

αὐτός: αὐτή, αὐτό (тж. αὑ. = ὁ αὐ.)
1) сам (ἐγὼ αὐ. или αὐ. ἐγώ Hom.; ἡμεῖς αὐτοί Plat.): αὐ. καθ᾽ αὑτόν Xen., Plat.; сам по себе, как таковой; αὐτοὶ ὑφ᾽ αὑτῶν Aesch. мы сами; (κατ᾽) αὐτὸ τοῦτο Xen., Plat.; по этой именно причине; πἔμπτος αὐ. Thuc. сам пятый, т. е. впятером; ἐμὸν αὐτοῦ χρεῖος Hom. моя собственная забота; ἄπιτε ἐπὶ τὰ ὑμέτερα αὐτῶν Her. возвращайтесь восвояси; ὡς αὐτὸ δηλοῖ Plat. как само собой разумеется; τὸ γιγνώσκειν αὐτὸν αὑτόν Plat. познание самого себя;
2) я, ты, он (сам) (αὐ. τε καὶ ἑταῖροι, sc. αὐτοῦ Plat.): αὑτὸς καὶ οἱ σὺν αὑτῷ Xen. он сам и его спутники; στρατιώτας, οὓς Μένων εἶχε, καὶ αὐτόν Xen. (послали) солдат Менона и его самого; τὴν φωνὴν γνοὺς αὐτοῦ Plat. узнав его голос;
3) (только) один (тж. αὐ. μόνος): αὐ. καὶ οὐ μετὰ τῶν πλειόνων Thuc. один, не посовещавшись с народом; τούτῳ αὐτῷ διαφέρειν Polyb. различаться только этим;
4) как таковой, подлинный, истинный (τὸ δίκαιον αὐτὸ или αὐτὸ δικαιοσύνη Plat.);
5) (только с членом) тот же самый, такой же: ἐπὶ τὸ αὐτὸ αἱ γνῶμαι ἔφερον Thuc. мнения сошлись; τὸν αὐτὸν τρόπον Xen. одинаково; ἐν τῷ αὐτῷ Plat. в одном месте, вместе;
6) самый, как раз: αὐτὸ τὸ περίορθρον Thuc. на самом рассвете; αὐτὸ τοὐναντίον Plat. как раз наоборот;
7) in dat. (иногда с σύν) вместе, совместно, сообща с (αὐτῇ κεν γαίῃ αὐτῇ τε θαλάσσῃ Hom.; αὐταῖς ταῖς τριήρεσιν Xen.).

Frisk Etymological English

Grammatical information: pron.
Meaning: self (Il.), in the obl. cases also as anaphorical pronoun of the 3rd person; (ὁ) αὐτός the same
Compounds: Very many compounds; cf. Sommer Nominalkomp. 83ff., 153ff. S. DELG. - S. κασίγνητος; αὐτόδιον, αὐτόματος.
Derivatives: αὐτόθι etc.; αυτίκα s.v. - αὑτιτης (sc. οἶνος) local wine(?), s. Redard, Les noms grecs en -της 96, also all alone (Arist., hapax); - αὔτως Adv. (with opposit. accent. Schwyzer 384) in this very manner, just so, in vain etc.. - αὔσιος idle, in vain (Ibykos).
Origin: IE [Indo-European] [73]? *h₂eu on the other hand; he there?
Etymology: Not quite certain. S. Schwyzer 613f. and Risch, Wortbild. 312 (from αὖ τόν).On Goth. auÞs, auÞeis, NHG. öde etc. Mezger, KZ 82 (1968) 288ff.

Middle Liddell

self, Lat. ipse:— in the oblique cases simply for the personal Pron., him, her, it:— with the Artic. ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό (or ταὐτόν), etc., the very one, the same.
I. self, myself, thyself, etc., acc. to the person of the Verb., Hom., etc.:
1. oneself, one's true self, the soul, not the body, Od.; or opp. to others, as king to subjects, parent to children, man to wife, etc., Hom.; hence absol. for the master, τίς οὗτος;—Αὐτός, i. e. Socrates, Ar.; similarly in neut. αὐτὸ δείξει the result will shew, Eur.
2. of oneself, of one's own accord, Lat. sponte, Hom., Soph.
3. by oneself, alone, αὐτός περ ἐών although alone, Il.; αὐτοί ἐσμεν we are by ourselves, i. e. among friends, Ar.
4. in Plat., τὸ δίκαιον αὐτό right in itself, the idea of right, etc.; cf. αὐτοάνθρωπος.
5. in dat. with Subst., together with, ἀνόρουσεν αὐτῆι σὺν φόρμιγγι he sprang up lyre in hand, Il.; αὐτῆι σὺν πήληκι helmet and all, Il.; and without σύν, αὐτοῖς ἀνδράσι men and all, Hdt., etc.
6. added to ordinal Numbers, e. g. πέμπτος αὐτός himself the fifth, i.e. himself with four others, Thuc.
7. in connection with the person. Pron., ἐγὼ αὐτός, ἐμέθεν αὐτῆς, σὲ αὐτόν, etc., Hom.; in Hdt. and attic it coalesces with oblique cases of Pron., ἐμαυτοῦ, σε-αυτοῦ, ἑ-αυτοῦ:— it is joined with these reflexive Pronouns to add force, αὐτὸς καθ' αὑτοῦ, αὐτοὶ ὑφ' αὑτῶν Aesch., etc.
8. gen. αὐτοῦ is used with the possessive Pron., πατρὸς κλέος ἠδ' ἐμὸν αὐτοῦ Il.
9. αὐτὸς ἑαυτοῦ is also used with comp. and Sup. adj. to express something unusual, αὐτὸς ἑωυτοῦ πολλῶι ὑποδεέστερος Hdt.
II. he, she, it, for the simple Pron. of 3 person, only in oblique cases, and never at the beginning of a sentence, Hom., attic: cf. ἑαυτοῦ.
III. with Article ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό, and attic contr. αὑτός, αὑτή, ταὐτό and ταὐτόν, gen. ταὐτοῦ, dat. ταὐτῶι, pl. neut. ταὐτά: ionic ὡὐτός, τὠυτό:— the very one, the same, Lat. idem, Hom., Hdt., attic:—it freq. takes a dat., like ὅμοιος, to denote sameness, τὠυτὸ ἂν ὑμῖν ἐπρήσσομεν we should fare the same as you, Hdt.; also, ὁ αὐτὸς καί, cf. Lat. simul ac, Hdt.
IV. αὐτο- in Compos.:
1. of itself, i. e. natural, native, not made, as in αὐτόκτιτος.
2. of mere… , of nothing but… , as in αὐτόξυλος.
3. of oneself, self-, as in αὐτοδίδακτος, αὐτόματος: and so independently, as in αὐτόνομος.
4. just, exactly, as in αὐτόδεκα.
5. with reflex. sense of αὑτοῦ and ἀλλήλων, as αὐθέντης, αὐτοκτονέω.
6. together with, as in αὐτόπρεμνος, αὐτόρριζος.