3,274,399
edits
τόλμη: Difference between revisions
m
Text replacement - "(*UTF)(*UCP)<b>πρβλ\.<\/b> (<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>-<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>), (<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>-<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>)\)" to "πρβλ. $2$4, $7$9)"
m (Text replacement - "<span class="sense"><span class="bld">A<\/span> (?s)(?!.*<span class="bld">)(.*)(<\/span>)(\n}})" to "$1$3") |
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)<b>πρβλ\.<\/b> (<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>-<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>), (<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>-<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>)\)" to "πρβλ. , )") |
||
| Line 14: | Line 14: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η, ΝΜΑ, και δωρ. τ. [[τόλμα]] Α<br /><b>1.</b> [[θάρρος]], [[αφοβία]], [[σθένος]], [[περιφρόνηση]] του κινδύνου (α. «είχε την [[τόλμη]] να υψώσει το ανάστημά του [[απέναντι]] στους ισχυρούς» β. «ἐκπεπλῆχθαι μὲν ἐπὶ τῇ [[πολυφροσύνη]] τε καὶ [[τόλμη]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>συνεκδ.</b> (με κακή σημ.) [[θράσος]], [[προπέτεια]], [[αναίδεια]] (α. «και ύστερα από όλα όσα έκανες έχεις την [[τόλμη]] να μιλάς» β. «τόλμης ἔργα κἀναισχυντίας», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>κατ' επέκτ.</b>) παράτολμη [[πράξη]] («φίλτρα τόλμης τῆσδε», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> (στους Πυθαγορείους) [[ονομασία]] του αριθμού δύο<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «[[τόλμα]] καλῶν» — [[θάρρος]] για καλές και γενναίες πράξεις (<b>Πίνδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[τόλμη]] /<i>τόλμᾱ</i> έχει σχηματιστεί από την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>tol</i> της μονοσύλλαβης μορφής <i>tel</i>- της ρίζας του [[τάλας]] (<b>βλ. λ.</b> [[τάλας]]) και εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>μη</i> ( | |mltxt=η, ΝΜΑ, και δωρ. τ. [[τόλμα]] Α<br /><b>1.</b> [[θάρρος]], [[αφοβία]], [[σθένος]], [[περιφρόνηση]] του κινδύνου (α. «είχε την [[τόλμη]] να υψώσει το ανάστημά του [[απέναντι]] στους ισχυρούς» β. «ἐκπεπλῆχθαι μὲν ἐπὶ τῇ [[πολυφροσύνη]] τε καὶ [[τόλμη]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>συνεκδ.</b> (με κακή σημ.) [[θράσος]], [[προπέτεια]], [[αναίδεια]] (α. «και ύστερα από όλα όσα έκανες έχεις την [[τόλμη]] να μιλάς» β. «τόλμης ἔργα κἀναισχυντίας», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (<b>κατ' επέκτ.</b>) παράτολμη [[πράξη]] («φίλτρα τόλμης τῆσδε», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> (στους Πυθαγορείους) [[ονομασία]] του αριθμού δύο<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «[[τόλμα]] καλῶν» — [[θάρρος]] για καλές και γενναίες πράξεις (<b>Πίνδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[τόλμη]] /<i>τόλμᾱ</i> έχει σχηματιστεί από την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>tol</i> της μονοσύλλαβης μορφής <i>tel</i>- της ρίζας του [[τάλας]] (<b>βλ. λ.</b> [[τάλας]]) και εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>μη</i> ([[πρβλ]]. [[θέρμη]], [[χάρμη]]). Κατ' άλλους, [[ωστόσο]], η λ. ανάγεται στον τ. <i>tolă</i> της δισύλλαβης μορφής <i>tel</i><i>ā</i>- της ίδιας ρίζας με ετεροιωμένο το α' [[φωνήεν]] και συνεσταλμένο το β' και έχει σχηματιστεί ως [[εξής]]: <i>τολᾰ</i>-<i>μᾱ</i>> <i>τολο</i>-<i>μᾱ</i> με αφομοιωτική [[τροπή]] του -<i>α</i>- σε -<i>ο</i>- > <i>τολ</i>-<i>μᾱ</i> με [[συγκοπή]]. Στην ιων.-αττ., εξάλλου, απαντά και ο τ. <i>τόλμᾰ</i> με βραχύ -<i>α</i>-. Σημασιολογικά, η λ. [[τόλμη]] χρησιμοποιείται και «επί [[καλώ]]» και «επί [[κακώ]]», [[αλλά]] διαφοροποιείται από τα αντίστοιχα [[θράσος]] και [[θάρσος]] / [[θάρρος]]]. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''τόλμη''': (sehr selten),<br />{tólmē}<br />'''Forms''': gew. [[τόλμα]] (ion. att.; vgl. [[τολμήεις]], -μάω unten), dor. [[τόλμα]] (Pi.)<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Wagemut]], [[Kühnheit]], [[Tollkühnheit]], [[Verwegenheit]], [[Frechheit]] (zur Bed. Chantraine Form. 150, auch [bei Soph.] Zawadzka Eos 54, 44ff.).<br />'''Composita''': Oft als Hinterglied, z.T. auf [[τολμάω]] bezogen, z.B. [[ἄτολμος]] [[ohne Wagemut]], [[nichts wagend]] (Pi., ion. att.), [[πάντολμος]] [[alles wagend]] (A., E.); [[ἀπότολμος]] [[verwegen]], [[kühn]] (sp.), von [[ἀποτολμάω]].<br />'''Derivative''': Davon 1. [[τολμήεις]], dor. -άεις [[kühn]], [[verwegen]], [[duldend]] (Hom., Pi.). 2. -ηρός ib. (att.) mit -ηρία f. (hell. Pap.). 3. Denom. άω, Hdt. -έω, Aor. -ῆσαι usw., auch m. ἀπο-, ἐπι-, κατα- u.a., [[Wagemut zeigen]], [[sich erkühnen]], [[über sich gewinnen]], [[ertragen]] (seit Il.) mit -ημα n. [[Wagnis]], [[kühnes Unternehmen]] (att.), -ησις f. [[verwegene Tat]] (Pl. ''Def''.), -ητής m. [[Wagehals]] (Th., Ph. u.a.; Fraenkel Norn. ag. 2, 72 f.) mit volkstümlicherem -ητίας ib. (''Kom''. ''Adesp''. u.a.), -ητικός = -ηρός (sp.). 4. Hypokoristisch [[τόλμιλλος]] m. [[Wagehals]] (Theognost. ''Kan''.).<br />'''Etymology''': Bildung mit μη-(μα-)Suffix wie [[ῥώμη]], [[χάρμη]], [[γνώμη]] usw. zu ταλάσσαι; zum ο-Vokal Schwyzer 362 f. Die fast alleinherrschende Form [[τόλμα]] ist sekundär als Rückbildung zu [[τολμάω]] entstanden (Solmsen Wortforsch. 266).<br />'''Page''' 2,908 | |ftr='''τόλμη''': (sehr selten),<br />{tólmē}<br />'''Forms''': gew. [[τόλμα]] (ion. att.; vgl. [[τολμήεις]], -μάω unten), dor. [[τόλμα]] (Pi.)<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Wagemut]], [[Kühnheit]], [[Tollkühnheit]], [[Verwegenheit]], [[Frechheit]] (zur Bed. Chantraine Form. 150, auch [bei Soph.] Zawadzka Eos 54, 44ff.).<br />'''Composita''': Oft als Hinterglied, z.T. auf [[τολμάω]] bezogen, z.B. [[ἄτολμος]] [[ohne Wagemut]], [[nichts wagend]] (Pi., ion. att.), [[πάντολμος]] [[alles wagend]] (A., E.); [[ἀπότολμος]] [[verwegen]], [[kühn]] (sp.), von [[ἀποτολμάω]].<br />'''Derivative''': Davon 1. [[τολμήεις]], dor. -άεις [[kühn]], [[verwegen]], [[duldend]] (Hom., Pi.). 2. -ηρός ib. (att.) mit -ηρία f. (hell. Pap.). 3. Denom. άω, Hdt. -έω, Aor. -ῆσαι usw., auch m. ἀπο-, ἐπι-, κατα- u.a., [[Wagemut zeigen]], [[sich erkühnen]], [[über sich gewinnen]], [[ertragen]] (seit Il.) mit -ημα n. [[Wagnis]], [[kühnes Unternehmen]] (att.), -ησις f. [[verwegene Tat]] (Pl. ''Def''.), -ητής m. [[Wagehals]] (Th., Ph. u.a.; Fraenkel Norn. ag. 2, 72 f.) mit volkstümlicherem -ητίας ib. (''Kom''. ''Adesp''. u.a.), -ητικός = -ηρός (sp.). 4. Hypokoristisch [[τόλμιλλος]] m. [[Wagehals]] (Theognost. ''Kan''.).<br />'''Etymology''': Bildung mit μη-(μα-)Suffix wie [[ῥώμη]], [[χάρμη]], [[γνώμη]] usw. zu ταλάσσαι; zum ο-Vokal Schwyzer 362 f. Die fast alleinherrschende Form [[τόλμα]] ist sekundär als Rückbildung zu [[τολμάω]] entstanden (Solmsen Wortforsch. 266).<br />'''Page''' 2,908 | ||
}} | }} | ||