πολύς: Difference between revisions
ξυνῆλθεν ἀτταγᾶς τε καὶ νουμήνιος → birds of a feather flock together, the francolin and the new-moon bird get together
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=polys | |Transliteration C=polys | ||
|Beta Code=polu/s | |Beta Code=polu/s | ||
|Definition=Att. [[πολλή]], [[πολύ]]; gen. [[πολλοῦ]], [[πολλῆς]], [[πολλοῦ]]; dat. [[πολλῷ]], [[πολλῇ]], [[πολλῷ]]; acc. [[πολύν]], [[πολλήν]], [[πολύ]]:—Ion. [[πολλός]] Anacr.43.3,<br><span class="bld">A</span> πολλή, πολλόν Xenoph.9, Democr.219, Hp.''VM''1, Herod.3.19; also in Trag., [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''86, ''Tr.''1196; acc. [[πολλόν]], [[πολλήν]], [[πολλόν]]: [[Herodotus|Hdt.]] uses the Ion. forms, but codd. have πολύν 2.121.δ, 3.57, [[varia lectio|v.l.]] in 6.125, πολύ 2.106,3.38,6.72,7.46,160 ([[πολύ]] also in Heraclit.114, Democr. 244):—both sets of forms are found in Ep., also gen. sg. πολέος Il.4.244, etc.: nom. pl. πολέες 2.417, al., once contr. πολεῖς 11.708; gen. [[πολέων]] (trisyll.) 5.691, (disyll.) 16.655; dat. πολέσι 10.262,al.; πολέσσι 13.452, al.; πολέεσσι 9.73, Od.5.54, Hes.''Op.''119, etc.; acc. [[πολέας]] (trisyll.) Il.3.126, etc., (disyll.) 1.559,2.4, Hes.''Op.''580 (freq. with [[varia lectio|v.l.]] [[πολεῖς]] Il.15.66, etc.); in later Ep. [[πολέες]] is used as fem., Call.''Del.''28, also [[πολέας]] Id.''Dian.''42, A.R.3.21; neut. πολέα Q.S.1.74 (v. infr.):—Ep. also have πουλύς (once in Hes., ''Th.''190, also Thgn. 509, sometimes fem. in Hom., πουλὺν ἐφ' ὑγρήν Il.10.27, ἠέρα πουλύν 5.776), neut. πουλύ Od.19.387; these forms are found in codd. of Hp. and Aret. (who uses [[πολύ]], [[πουλύ]] and [[πολλόν]] in neut.), but not in [[Herodotus|Hdt.]]:—Lyr. and Trag. (lyr.) sometimes use Ep. forms, dat. sg. πολεῖ A.''Supp.''745; nom. pl. πολέες B.10.17; neut. πολέα [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''723; πολέων E.''Hel.''1332 (fem., B.5.100); dat. pl. πολέσι E.''IT''1263. [ῠalways.]<br><span class="bld">I</span> of Number, [[many]], Il.2.417, etc.; [[ἐκ πολλῶν]], opp. [[ἐξ ὀλίγων]], Hes.''Th.''447; <b class="b3">τριηκόντων ἐτέων πόλλ' ἀπολείπων</b> wanting [[many]] of thirty years, Id.''Op.''696; παρῆσάν τινες, καὶ πολλοί γε [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 58d; οὐ πολλοί τινες [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''510: with Nouns of multitude, πουλὺς ὅμιλος Od.8.109; πλῆθος πολλόν [[Herodotus|Hdt.]]1.141; ἔθνος πολλόν Id.4.22; later <b class="b3">πουλὺ… ἐπ' ἔτος</b> [[many]] a year, ''AP''6.235 (Thall.); π. ἦν ὁ καταπλέων Plb.15.26.10; of anything often repeated, περὶ σέο λόγος ἀπῖκται π. [[Herodotus|Hdt.]]1.30; πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος Id.2.2, cf. 3.137, etc.; πολὺ… τὸ σὸν ὄνομα διήκει πάντας [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''305; τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ [[often]], D.21.29; <b class="b3">τοῦτο ἐπιεικῶς πολὺ νῦν ἐστι</b> is [[fairly]] [[frequent]], Luc.''Hist.Conscr.''15.<br><span class="bld">2</span> of Size, Degree, Intensity, [[much]], [[mighty]], [[ὄμβρος]], [[νιφετός]], Il.10.6; π. [[ὕπνος]] Od.15.394; [[πῦρ]]… π. 10.359; <b class="b3">π. ὑμέναιος</b> a [[loud]] song, Il.18.493; π. [[ὀρυμαγδός]], [[ῥοῖζος]], etc., 2.810, Od.9.315, etc.; π. [[ἀνάγκη]] = [[strong]] [[necessity]], E.''Ph.''1674; π. [[γέλως]], [[βοή]], [[much]] or [[great]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''303, 1149; [[μωρία]] ib. 745; [[ὄλβος]], [[αἰδώς]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''251, ''Ag.''948; ἀσφάλεια Th.2.11; [[ἀλογία]], [[εὐήθεια]], [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 67e, ''Phdr.''275c, etc.<br><span class="bld">b</span> rarely of a single person, [[great]], [[mighty]], μέγας καὶ πολλὸς ἐγένεο [[Herodotus|Hdt.]]7.14, cf. E.''Hipp.''1; <b class="b3">ὁ π. σοφιστής, στρατηγός</b>, Chor.p.23 B., Id.in ''Rev.Phil.''1.68; ὁ πάντα π. Id.p.27 B.; <b class="b3">ὁ πολύς</b> alone, of Hippocrates, Gal.19.530; of Trajan, Lyd.''Mag.''2.28; ῥώμην σώματος πολύς D.H.2.42.<br><span class="bld">c</span> joined with a Verb, <b class="b3">Κύπρις γὰρ οὐ φορητός, ἢν πολλὴ ῥυῇ</b> if she [[flow]] [[with full stream]], metaph. from a [[river]], E.''Hipp.''443; θρασυνομένῳ καὶ πολλῷ ῥέοντι D. 18.136; from the wind, <b class="b3">ὡς π. ἔπνει καὶ λαμπρός</b> was blowing [[strong]] and fresh, Id.25.57, cf. [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''760, ''AP''11.49 (Even.): generally, [[with might]] or [[force]], ὅταν ὁ θεὸς… ἔλθῃ πολύς E.''Ba.''300; ἢν π. παρῇ Id.''Or.''1200; π. καὶ τολμηρὸς [[ἅνθρωπος]] D.40.53: with part. and <b class="b3">εἰμί, πολλὸς ἦν λισσόμενος</b> was [[all]] entreaties, [[Herodotus|Hdt.]]9.91; ἦν πολλὸς ὑπὸ παντὸς ἀνδρὸς αἰνεόμενος Id.1.98; Ἐτεοκλέης ἂν εἷς π.… ὑμνοῖθ' A.''Th.''6; π. ἐνέκειτο λέγων [[Herodotus|Hdt.]]7.158; π. τοῖς συμβεβηκόσιν ἔγκειται D.18.199; also π. ἦν ἐν τοῖσι λόγοισι [[Herodotus|Hdt.]]8.59; πρὸς ταῖς παρασκευαῖς Plb.5.49.7; ἐπὶ τῇ τιμωρίᾳ [[Diodorus Siculus|D.S.]]14.107: without a Prep., π. ἦν τοῖς ἐπαίνοις καὶ [[ἐπαχθής]] Aeschin.2.41; <b class="b3">π. μὲν γὰρ ὁ Φίλιππος ἔσται</b> will be [[often mentioned]], Id.1.166.<br><span class="bld">3</span> of Value or Worth, πολέος δέ οἱ [[ἄξιος]] ἔσται Il.23.562, cf. Od.8.405; πολλοῦ ἄξιος X.''An.''4.1.28, etc.; πολλῶν ἄξιος Ar.''Pax''918; [[περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαί τι]], Lat. [[magni facere]], cf. [[περί]] A. IV; [[ἐπὶ πολλῷ]] = [[at a high price]], D.8.53; ἐπὶ π. ἐρραθυμηκότες Id.1.15; [[πολύ ἐστί τι]] = [[it is worth much]], [[it is of great consequence]], X.''Oec.''18.7.<br><span class="bld">4</span> of Space, [[large]], [[wide]], <b class="b3">π. χώρη, πεδίον</b>, Il.23.520,4.244, etc.; [[πόντος]], [[πέλαγος]], Hes.''Op.''635, S.''Ph.''635; χῶρος πλατὺς καὶ π. [[Herodotus|Hdt.]]4.39; <b class="b3">λίμνη μεγάλη τε καὶ π.</b> ib.109; π. ἡ Σικελία Th. 7.13; π. ἡ Ἑλλάς [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 78a, etc.; <b class="b3">πολλὸς ἔκειτο</b> he [[lay]] [[outstretched]] [[wide]], Il.7.156, cf. 11.307; <b class="b3">π. κέλευθος</b> a [[far]] [[way]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''748 (troch.): without ὁδός, πολλὴ μὲν εἰς Ἡράκλειαν... πολλὴ δὲ εἰς Χρυσόπολιν… X.''An.''6.3.16: [[διὰ πολλοῦ]], [[ἐκ πολλοῦ]], v. infr. IV.<br><span class="bld">5</span> of [[time]], [[long]], χρόνος [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1402 (anap.), etc.; πολὺν χρόνον Il.2.343, etc.; οὐ π. χρ. S.''Ph.''348, etc.; so πολλοῦ χρόνου Ar.''Pl.''98; χρόνῳ πολλῷ S.''Tr.''228; <b class="b3">διὰ πολλοῦ</b> (''[[sc.]]'' [[χρόνου]]) Luc.''Nec.''15; ἐκ πολλοῦ Th.1.58, D. 21.41; <b class="b3">πρὸ πολλοῦ</b> [[long]] before, [[Diodorus Siculus|D.S.]]14.43; οὐ μετὰ πολύ Luc.''Tox.''54; <b class="b3">ἔτι πολλῆς νυκτός</b> while still [[quite]] night, Th.8.101; <b class="b3">πολλῆς ὥρας</b> [[late]] in the day, Plb.5.8.3; ἤδη ὥρα πολλή ''Ev.Marc.''6.35; ἔτι ἔστιν ἡμέρα πολλή [[LXX]] ''Ge.''29.7.<br><span class="bld">II</span> Special usages:<br><span class="bld">1</span> c. partit.gen., e.g. <b class="b3">πολλοὶ Τρώων</b>, for <b class="b3">πολλοὶ Τρῶες</b>, Il.18.271, etc.; neut., <b class="b3">πολλὸν σαρκός</b>, for <b class="b3">πολλὴ σάρξ</b>, Od.19.450: in Prose, the Adj. generally takes the gender of the gen., τὸν πολλὸν τοῦ χρόνου [[Herodotus|Hdt.]]1.24; <b class="b3">τῆς γῆς οὐ πολλήν</b> Th.6.7; τῆς ἀθάρης πολλήν Ar.''Pl.''694; πολλὴν τῆς χώρας [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]'' 3.2.2; ὁ π. τοῦ λόγου D.44.6; v. infr. 3.<br><span class="bld">2</span> joined with another Adj., πολλὰ δυστερπῆ κακά A.''Ch.''277, cf. 585 (lyr.), etc.: more freq. joined to another Adj. by <b class="b3">καί, πολέες τε καὶ ἐσθλοί</b> [[many]] men and good, Il.6.452, etc.; πολέες τε καὶ ἄλκιμοι 21.586; πολλὰ καὶ ἐσθλά Od.2.312; <b class="b3">παλαιά τε πολλά τε</b> ib.188; ἄκοσμά τε π. τε Il.2.213; πολλαί γε… καὶ ἄλλαι Hes.''Th.''363; π. τε καὶ κακά [[Herodotus|Hdt.]]4.167, etc.; π. κἀγαθά Ar.''Th.''351 (but π. ἀγαθά ''IG''12.76.45); π. καὶ ἀνόσια [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 416e; π. καὶ μακάρια Id.''Plt.''269d; π. καὶ πονηρά [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.9.6; πολλά τε καὶ δεινά Id.''An.''5.5.8; μεγάλα καὶ π. D.36.22; <b class="b3">π. καὶ καλοὺς</b> ([[si vera lectio|s.v.l.]]) <b class="b3">κινδύνους, π. καὶ καλὰ παραδείγματα</b>, Din.1.109.<br><span class="bld">3</span> with the Art. (in Hom. without the Art., Il.2.483, 5.334, 22.28), of persons or things well known, <b class="b3">Ἑλένα μία τὰς πολλάς, τὰς πάνυ π. ψυχὰς ὀλέσασ'</b> those [[many]] lives, [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1456 (lyr.), cf. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''845, Th.3.87, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 88a, ''Ti.''54a, ''Act.Ap.''26.24: with abstract Nouns, τᾶς πολλᾶς ὑγιείας A. ''Ag.''1001 (lyr., dub.); τὸ πολλόν [[numbers]], [[Herodotus|Hdt.]]1.136.<br><span class="bld">b</span> [[οἱ πολλοί]] = [[the many]], i.e. [[the greater number]], Ἀθηναῖοι… ἀπῆλθον [[οἱ πολλοί]] Th. 1.126, cf. 3.32, etc. (so in sg., <b class="b3">ὁ πολλὸς λόγος</b> the [[prevailing]] [[report]], [[Herodotus|Hdt.]]1.75); τοῖς π. κριταῖς [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1243: with [[genitive]], <b class="b3">τοῖς π. βροτῶν</b> ib.682; οἱ π. τῶν ἀνθρώπων [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.2.24; [[οἱ πολλοὶ ἅπαντες]] = [[far the most]], Hp.Aër.20 ([[varia lectio|v.l.]] [[μάλιστα]] for [[ἅπαντες]]); for <b class="b3">τὰ πολλὰ πάντα</b>, v. infr. ΙΙΙ.1a: hence [[οἱ πολλοί]] = the [[people]], the [[commonalty]], opp. <b class="b3">οἱ μείζω κεκτημένοι</b>, Th.1.6; opp. <b class="b3">οἱ κομψότεροι</b>, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 505b; [[οἱ πολλοί]] = Lat. [[plebs]], [[Diodorus Siculus|D.S.]]20.36; <b class="b3">τῶν πολλῶν εἷς</b> one of the [[multitude]], D.21.96; also ὁ πολὺς [[λεώς]] Luc.''JTr.''53, cf. ''Rh.Pr.''17; ὁ πολὺς [[ὅμιλος]] Id.''Luct.''2. Hdn.1.1.1, etc.; ὁ πολὺς [[δῆμος]] Luc.''Apol.''15; ὁ πολὺς ὄχλος Ph. 2.4; <b class="b3">ὁ π.</b> alone, = [[vulgus]], [[varia lectio|v.l.]] in [[Diodorus Siculus|D.S.]]2.29; the [[ordinary man]], Epicur.''Fr.''478, Phld.''Rh.''2.154S.; νίμμα ὁ π. λέγει, ἡμεῖς ἀπόνιπτρον λέγομεν Phryn.170, cf.369; <b class="b3">ὁ ἐμπαθὴς καὶ πολὺς ἄνθρωπος</b> '[[l'homme moyen sensuel]]', Herm.''in Phdr.''p.146A.; <b class="b3">ὁ π. ἄνθρωπος</b> (with pl. Verb) the [[average]] man, opp. <b class="b3">τὸ ἐξαίρετον</b>, Eun.''Hist.''p.216 D.<br><span class="bld">c</span> <b class="b3">τὸ πολύ</b>, c. gen., τῆς στρατιῆς τὸ πολλόν [[Herodotus|Hdt.]]8.100; τὸ π. τοῦ χρόνου Hp.Aër. 20; τῶν λογάδων τὸ π. Th.5.73; τῶν ὅπλων τὸ π. [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 288b; also ὁ στρατὸς ὁ πολλός [[Herodotus|Hdt.]]1.102; ἡ [[δύναμις]] ἡ π. Th.1.24; <b class="b3">ὁ πολὺς βίοτος</b> [[the best part of life]], S.''El.''185 (lyr.).<br><span class="bld">d</span> τὰ πολλά [[the most]], Od.22.273, and perhaps 2.58, 17.537 (elsewhere in Hom. [[πολλά]], as [[substantive]], means [[much riches]], [[great possessions]], Il.11.684, Od.19.195); τὰ π. τοῦ πολέμου Th.2.13; <b class="b3">πρὸς τὸ τῶν π. μέγεθος</b> in regard to the size of [[the average]], Arist.''Rh.''1363b11.<br><span class="bld">4</span> pl. [[πολλά]] [[very much]], [[too much]], <b class="b3">πολλὰ πράσσειν</b>, = [[πολυπραγμονεῖν]], E.''Supp.''576, Ar.''Ra.''228; π. ἔπαθεν Pi.''O.''13.63, etc.; <b class="b3">π. ἔρξαι τινά</b> to do one [[much harm]], A. ''Th.''923 (lyr.).<br><span class="bld">5</span> [[πολλάς]] with Verbs of beating ([[πληγάς]] being omitted), v. [[πληγή]] ''1''.<br><span class="bld">6</span> [[πολύς]] repeated, ἦ πολλὰ πολλοῖς εἰμι διάφορος βροτῶν E.''Med.''579, cf. A.''Supp.''451; τὰ μὲν οὖν πολλὰ πολλοῦ χρόνου διηγήσασθαι [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 615a, etc.; <b class="b3">πολλοῦ πολύς</b>, v. infr. 111.1b: with Advbs. [[πολλάκις]], [[πολλαχῇ]], etc. ([[quod vide|qq.v.]], cf. 111.1 e).<br><span class="bld">III</span> Adverbial usages:<br><span class="bld">a</span> neut. [[πολύ]] (Ion. [[πολλόν]]) <b class="b3">, πολλά</b>, [[much]], πόλλ' ἀεκαζομένη Il.6.458, etc.; strengthened, μάλα πολλά 8.22, al.; πάνυ πολύ Pl.''Alc.''1.119c; πολύ τι Id.''R.''484d; especially of repetition, [[often]], Il.2.798, Od.13.29, Hes.''Op.''322; so of [[earnest]] commands and entreaties, <b class="b3">πολλὰ κελεύων, πόλλ' ἐπέτελλον, πολλὰ λισσομένη, πολλὰ μάλ' εὐχομένω</b>, Il.5.528, 11.782, 5.358, 9.183: with the Art., τὸ πολύ [[for the most part]], [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 315a, etc. (but with numerals, [[at most]], Vett. Val.9.5); ὡς τὸ π. [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''1.1.10, etc.; τὰ πολλά Th.1.13, 2.11,87, etc.; ὡς τὰ π. Id.5.65, etc.; τὰ π. πάντα [[Herodotus|Hdt.]]1.203, 2.35, 5.67.<br><span class="bld">b</span> of Degree, [[far]], [[very much]], ἀπέφυγε πολλὸν τοὺς διώκοντας Id.6.82: also abs. gen. [[πολλοῦ]] [[very]], θρασὺς εἶ πολλοῦ Ar.''Nu.''915, cf. Eup.74; πολλοῦ δύνασθαι Alciphr.1.9 ([[si vera lectio|s.v.l.]]); <b class="b3">πολλοῦ πολύς, πολλὴ πολλοῦ</b>, [[much too much]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''822,''Ra.''1046.<br><span class="bld">c</span> of Space, [[a great way]], [[far]], οὐ πολλόν [[Herodotus|Hdt.]]1.104; πολὺ οὐκ ἐξῄεσαν Th.1.15, etc.<br><span class="bld">d</span> of [[time]], [[long]], ὡς πολλὸν τοῦτο ἐγίνετο [[Herodotus|Hdt.]]4.126, cf. 6.129.<br><span class="bld">e</span> of Probability, <b class="b3">ἐὰν πολλὰ πολλῶν τέκῃς</b>, perhaps = [[ἐὰν πολλάκις τέκῃς]],''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]'' 744.9 (i B.C./i A.D.); ἐάν τι πολλὰ πολλάκις πάθω Ar.''Ec.''1105.<br><span class="bld">2</span> [[πολύ]] is freq. joined with Adjs. and Advbs.,<br><span class="bld">a</span> with a Comp. to increase its comp. force, <b class="b3">πολὺ μεῖζον, πολλὸν παυρότεροι</b>, Il.1.167, Od.14.17; <b class="b3">πολὺ μᾶλλον</b> [[much]] more, Il.9.700; <b class="b3">πολύ τι μᾶλλον</b> [[falsa lectio|f.l.]] in [[Dionysius of Halicarnassus|D.H.]]''[[De Compositione Verborum|Comp.]]''4 (p.22 U.-R.): with words, esp. Preps., between [[πολύ]] and its Adj., <b class="b3">π. ἐν πλέονι, π. ἐπὶ δεινοτέρῳ</b>, Th.1.35, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 589e; πολὺ ἔτι ἐκ λαμπροτέρων Id.''Phd.''110c; π. σὺν φρονήματι μείζονι X.''An.''3.1.22, cf.3.2.30, ''Smp.''1.4 (but the Prep. freq. comes first, ἐκ π. ἐλάττονος And.1.109, etc.); so [[πολλῷ]] is freq. used with the Comp., [[by far]], [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''337, [[Herodotus|Hdt.]] 1.134, etc.; π. μᾶλλον [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1159, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 80e; <b class="b3">οὐ πολλῷ τεῳ ἀσθενέστερον</b> not [[a great deal]] weaker, [[Herodotus|Hdt.]]1.181, cf. 2.48,67, etc.: [[πολύ]] with all words implying comparison, <b class="b3">πολὺ πρίν</b> [[much]] sooner, Il.9.250; π. πρό 4.373: with the comp. Verb φθάνω, ἦ κε πολὺ φθαίη 13.815; so <b class="b3">πολὺ προβέβηκας ἁπάντων, πολὺ προμάχεσθαι ἁπάντων</b>, 6.125, 11.217; προὔλαβε πολλῷ Th.7.80: with [[βούλομαι]], = [[prefer]], ἡμῖν πολὺ βούλεται ἢ Δαναοῖσι νίκην Il.17.331, cf. Od.17.404; <b class="b3">πολύ γε</b> in answers, after a Comp. or Sup., <b class="b3">ἀργὸς… γενήσεται μᾶλλον</b>; Answ. πολύ γε [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 421d, cf. 387e, etc.<br><span class="bld">b</span> with a Sup., <b class="b3">πολὺ πρώτιστος, πολλὸν ἄριστος</b>, [[far]] the first, etc., Il.2.702, 1.91, etc.; προθυμία π. τολμηροτάτη Th.1.74, etc.; πολλόν τι μάλιστα [[Herodotus|Hdt.]]1.56; π. δή, π. δὴ γυναῖκ' ἀρίσταν [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''442 (lyr.), cf. [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''539, Archestr.''Fr.''34.9; also [[πολλῷ]] πλεῖστοι [[Herodotus|Hdt.]]5.92.έ, 8.42; π. μεγίστους Id.4.82.<br><span class="bld">c</span> with a Positive, to add force to the Adj., ὦ πολλὰ μὲν τάλαινα, πολλὰ δ' αὖ σοφή [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1295; also ἐς πόλλ' ἀθλία πέφυκ' ἐγώ E.''Ph.''619 (troch.); πολὺ [[ἀφόρητος]] Luc.''DMeretr.'' 9.3; cf. [[πλεῖστος]].<br><span class="bld">IV</span> with Preps.,<br><span class="bld">1</span> [[διὰ πολλοῦ]] = [[at a great interval]] of Space or Time, v. [[διά]] A.1.5, 11.2.<br><span class="bld">2</span> [[εἰς πολύ]] = [[for a long time]], Plot.2.1.3.<br><span class="bld">3</span> [[ἐκ πολλοῦ]] = [[from a great distance]], Th.4.32, etc.; [[for a long time]], v. ἐκ 11.1.<br><span class="bld">4</span> [[ἐπὶ πολύ]],<br><span class="bld">a</span> [[over a great space]], [[far]], οὐκ ἐπὶ πολλόν [[Herodotus|Hdt.]]2.32; ἐπὶ πολλὸν τῆς θαλάσσης, τῆς χώρας, Th.1.50,4.3, etc.; [[to a great extent]], Id.1.6,18,3.83; cf. [[ποιέω]] B.11.2.<br><span class="bld">b</span> [[for a long time]], [[long]], Id.5.16; τῆς ἡμέρας ἐπὶ πολύ Id.7.38, cf. 39.<br><span class="bld">c</span> [[ὡς ἐπὶ πολύ]] = [[very generally]], Id.1.12 ([[varia lectio|v.l.]]), Archyt. ap. Stob.3.1.195; [[ὡς ἐπὶ τὸ πολύ]] = [[for the most part]], Th.2.13, [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 294e, etc.; μὴ καθ' ἓν ἕκαστον, ἀλλ' ὡς ἐπὶ τὸ π. Isoc.4.154; τό γ' ὡς ἐπὶ τὸ πολύ Id.8.35.<br><span class="bld">5</span> [[παρὰ πολύ]] = [[by far]], v. [[παρά]] C.111.5.<br><span class="bld">6</span> [[περὶ πολλοῦ]], v. supr. 1.3.<br><span class="bld">7</span> [[πρὸ πολλοῦ]] = [[far before]], τῆς πόλεως D.H.9.35; also of [[time]], [[οὐ πρὸ πολλοῦ]] = [[not long before]], Id.5.62.<br><span class="bld">8</span> [[σὺν πολλῷ]] = [[in no small degree]], [[only too much]] or [[only too well]], Hld.2.8,9.20, 10.9 (cf. ''CR''41.53).<br><span class="bld">V</span> for Comp. [[πλείων]], [[πλέων]], Sup. [[πλεῖστος]], v. sub vocc. (Cf. Skt. purú-, Goth. filu 'much'.) | |Definition=Att. [[πολλή]], [[πολύ]]; gen. [[πολλοῦ]], [[πολλῆς]], [[πολλοῦ]]; dat. [[πολλῷ]], [[πολλῇ]], [[πολλῷ]]; acc. [[πολύν]], [[πολλήν]], [[πολύ]]:—Ion. [[πολλός]] Anacr.43.3,<br><span class="bld">A</span> πολλή, πολλόν Xenoph.9, Democr.219, Hp.''VM''1, Herod.3.19; also in Trag., [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''86, ''Tr.''1196; acc. [[πολλόν]], [[πολλήν]], [[πολλόν]]: [[Herodotus|Hdt.]] uses the Ion. forms, but codd. have πολύν 2.121.δ, 3.57, [[varia lectio|v.l.]] in 6.125, πολύ 2.106,3.38,6.72,7.46,160 ([[πολύ]] also in Heraclit.114, Democr. 244):—both sets of forms are found in Ep., also gen. sg. πολέος Il.4.244, etc.: nom. pl. πολέες 2.417, al., once contr. πολεῖς 11.708; gen. [[πολέων]] (trisyll.) 5.691, (disyll.) 16.655; dat. πολέσι 10.262,al.; πολέσσι 13.452, al.; πολέεσσι 9.73, Od.5.54, Hes.''Op.''119, etc.; acc. [[πολέας]] (trisyll.) Il.3.126, etc., (disyll.) 1.559,2.4, Hes.''Op.''580 (freq. with [[varia lectio|v.l.]] [[πολεῖς]] Il.15.66, etc.); in later Ep. [[πολέες]] is used as fem., Call.''Del.''28, also [[πολέας]] Id.''Dian.''42, A.R.3.21; neut. πολέα Q.S.1.74 (v. infr.):—Ep. also have πουλύς (once in Hes., ''Th.''190, also Thgn. 509, sometimes fem. in Hom., πουλὺν ἐφ' ὑγρήν Il.10.27, ἠέρα πουλύν 5.776), neut. πουλύ Od.19.387; these forms are found in codd. of Hp. and Aret. (who uses [[πολύ]], [[πουλύ]] and [[πολλόν]] in neut.), but not in [[Herodotus|Hdt.]]:—Lyr. and Trag. (lyr.) sometimes use Ep. forms, dat. sg. πολεῖ A.''Supp.''745; nom. pl. πολέες B.10.17; neut. πολέα [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''723; πολέων E.''Hel.''1332 (fem., B.5.100); dat. pl. πολέσι E.''IT''1263. [ῠalways.]<br><span class="bld">I</span> of Number, [[many]], Il.2.417, etc.; [[ἐκ πολλῶν]], opp. [[ἐξ ὀλίγων]], Hes.''Th.''447; <b class="b3">τριηκόντων ἐτέων πόλλ' ἀπολείπων</b> wanting [[many]] of thirty years, Id.''Op.''696; παρῆσάν τινες, καὶ πολλοί γε [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 58d; οὐ πολλοί τινες [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''510: with Nouns of multitude, πουλὺς ὅμιλος Od.8.109; πλῆθος πολλόν [[Herodotus|Hdt.]]1.141; ἔθνος πολλόν Id.4.22; later <b class="b3">πουλὺ… ἐπ' ἔτος</b> [[many]] a year, ''AP''6.235 (Thall.); π. ἦν ὁ καταπλέων Plb.15.26.10; of anything often repeated, περὶ σέο λόγος ἀπῖκται π. [[Herodotus|Hdt.]]1.30; πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος Id.2.2, cf. 3.137, etc.; πολὺ… τὸ σὸν ὄνομα διήκει πάντας [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''305; τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ [[often]], D.21.29; <b class="b3">τοῦτο ἐπιεικῶς πολὺ νῦν ἐστι</b> is [[fairly]] [[frequent]], Luc.''Hist.Conscr.''15.<br><span class="bld">2</span> of Size, Degree, Intensity, [[much]], [[mighty]], [[ὄμβρος]], [[νιφετός]], Il.10.6; π. [[ὕπνος]] Od.15.394; [[πῦρ]]… π. 10.359; <b class="b3">π. ὑμέναιος</b> a [[loud]] song, Il.18.493; π. [[ὀρυμαγδός]], [[ῥοῖζος]], etc., 2.810, Od.9.315, etc.; π. [[ἀνάγκη]] = [[strong]] [[necessity]], E.''Ph.''1674; π. [[γέλως]], [[βοή]], [[much]] or [[great]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''303, 1149; [[μωρία]] ib. 745; [[ὄλβος]], [[αἰδώς]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''251, ''Ag.''948; ἀσφάλεια Th.2.11; [[ἀλογία]], [[εὐήθεια]], [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 67e, ''Phdr.''275c, etc.<br><span class="bld">b</span> rarely of a single person, [[great]], [[mighty]], μέγας καὶ πολλὸς ἐγένεο [[Herodotus|Hdt.]]7.14, cf. E.''Hipp.''1; <b class="b3">ὁ π. σοφιστής, στρατηγός</b>, Chor.p.23 B., Id.in ''Rev.Phil.''1.68; ὁ πάντα π. Id.p.27 B.; <b class="b3">ὁ πολύς</b> alone, of Hippocrates, Gal.19.530; of Trajan, Lyd.''Mag.''2.28; ῥώμην σώματος πολύς D.H.2.42.<br><span class="bld">c</span> joined with a Verb, <b class="b3">Κύπρις γὰρ οὐ φορητός, ἢν πολλὴ ῥυῇ</b> if she [[flow]] [[with full stream]], metaph. from a [[river]], E.''Hipp.''443; θρασυνομένῳ καὶ πολλῷ ῥέοντι D. 18.136; from the wind, <b class="b3">ὡς π. ἔπνει καὶ λαμπρός</b> was blowing [[strong]] and fresh, Id.25.57, cf. [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''760, ''AP''11.49 (Even.): generally, [[with might]] or [[force]], ὅταν ὁ θεὸς… ἔλθῃ πολύς E.''Ba.''300; ἢν π. παρῇ Id.''Or.''1200; π. καὶ τολμηρὸς [[ἅνθρωπος]] D.40.53: with part. and <b class="b3">εἰμί, πολλὸς ἦν λισσόμενος</b> was [[all]] entreaties, [[Herodotus|Hdt.]]9.91; ἦν πολλὸς ὑπὸ παντὸς ἀνδρὸς αἰνεόμενος Id.1.98; Ἐτεοκλέης ἂν εἷς π.… ὑμνοῖθ' A.''Th.''6; π. ἐνέκειτο λέγων [[Herodotus|Hdt.]]7.158; π. τοῖς συμβεβηκόσιν ἔγκειται D.18.199; also π. ἦν ἐν τοῖσι λόγοισι [[Herodotus|Hdt.]]8.59; πρὸς ταῖς παρασκευαῖς Plb.5.49.7; ἐπὶ τῇ τιμωρίᾳ [[Diodorus Siculus|D.S.]]14.107: without a Prep., π. ἦν τοῖς ἐπαίνοις καὶ [[ἐπαχθής]] Aeschin.2.41; <b class="b3">π. μὲν γὰρ ὁ Φίλιππος ἔσται</b> will be [[often mentioned]], Id.1.166.<br><span class="bld">3</span> of Value or Worth, πολέος δέ οἱ [[ἄξιος]] ἔσται Il.23.562, cf. Od.8.405; πολλοῦ ἄξιος X.''An.''4.1.28, etc.; πολλῶν ἄξιος Ar.''Pax''918; [[περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαί τι]], Lat. [[magni facere]], cf. [[περί]] A. IV; [[ἐπὶ πολλῷ]] = [[at a high price]], D.8.53; ἐπὶ π. ἐρραθυμηκότες Id.1.15; [[πολύ ἐστί τι]] = [[it is worth much]], [[it is of great consequence]], X.''Oec.''18.7.<br><span class="bld">4</span> of Space, [[large]], [[wide]], <b class="b3">π. χώρη, πεδίον</b>, Il.23.520,4.244, etc.; [[πόντος]], [[πέλαγος]], Hes.''Op.''635, S.''Ph.''635; χῶρος πλατὺς καὶ π. [[Herodotus|Hdt.]]4.39; <b class="b3">λίμνη μεγάλη τε καὶ π.</b> ib.109; π. ἡ Σικελία Th. 7.13; π. ἡ Ἑλλάς [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 78a, etc.; <b class="b3">πολλὸς ἔκειτο</b> he [[lay]] [[outstretched]] [[wide]], Il.7.156, cf. 11.307; <b class="b3">π. κέλευθος</b> a [[far]] [[way]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''748 (troch.): without ὁδός, πολλὴ μὲν εἰς Ἡράκλειαν... πολλὴ δὲ εἰς Χρυσόπολιν… X.''An.''6.3.16: [[διὰ πολλοῦ]], [[ἐκ πολλοῦ]], v. infr. IV.<br><span class="bld">5</span> of [[time]], [[long]], χρόνος [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1402 (anap.), etc.; πολὺν χρόνον Il.2.343, etc.; οὐ π. χρ. S.''Ph.''348, etc.; so πολλοῦ χρόνου Ar.''Pl.''98; χρόνῳ πολλῷ S.''Tr.''228; <b class="b3">διὰ πολλοῦ</b> (''[[sc.]]'' [[χρόνου]]) Luc.''Nec.''15; ἐκ πολλοῦ Th.1.58, D. 21.41; <b class="b3">πρὸ πολλοῦ</b> [[long]] before, [[Diodorus Siculus|D.S.]]14.43; οὐ μετὰ πολύ Luc.''Tox.''54; <b class="b3">ἔτι πολλῆς νυκτός</b> while still [[quite]] night, Th.8.101; <b class="b3">πολλῆς ὥρας</b> [[late]] in the day, Plb.5.8.3; ἤδη ὥρα πολλή ''Ev.Marc.''6.35; ἔτι ἔστιν ἡμέρα πολλή [[LXX]] ''Ge.''29.7.<br><span class="bld">II</span> Special usages:<br><span class="bld">1</span> c. partit.gen., e.g. <b class="b3">πολλοὶ Τρώων</b>, for <b class="b3">πολλοὶ Τρῶες</b>, Il.18.271, etc.; neut., <b class="b3">πολλὸν σαρκός</b>, for <b class="b3">πολλὴ σάρξ</b>, Od.19.450: in Prose, the Adj. generally takes the gender of the gen., τὸν πολλὸν τοῦ χρόνου [[Herodotus|Hdt.]]1.24; <b class="b3">τῆς γῆς οὐ πολλήν</b> Th.6.7; τῆς ἀθάρης πολλήν Ar.''Pl.''694; πολλὴν τῆς χώρας [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]'' 3.2.2; ὁ π. τοῦ λόγου D.44.6; v. infr. 3.<br><span class="bld">2</span> joined with another Adj., πολλὰ δυστερπῆ κακά A.''Ch.''277, cf. 585 (lyr.), etc.: more freq. joined to another Adj. by <b class="b3">καί, πολέες τε καὶ ἐσθλοί</b> [[many]] men and good, Il.6.452, etc.; πολέες τε καὶ ἄλκιμοι 21.586; πολλὰ καὶ ἐσθλά Od.2.312; <b class="b3">παλαιά τε πολλά τε</b> ib.188; ἄκοσμά τε π. τε Il.2.213; πολλαί γε… καὶ ἄλλαι Hes.''Th.''363; π. τε καὶ κακά [[Herodotus|Hdt.]]4.167, etc.; π. κἀγαθά Ar.''Th.''351 (but π. ἀγαθά ''IG''12.76.45); π. καὶ ἀνόσια [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 416e; π. καὶ μακάρια Id.''Plt.''269d; π. καὶ πονηρά [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.9.6; πολλά τε καὶ δεινά Id.''An.''5.5.8; μεγάλα καὶ π. D.36.22; <b class="b3">π. καὶ καλοὺς</b> ([[si vera lectio|s.v.l.]]) <b class="b3">κινδύνους, π. καὶ καλὰ παραδείγματα</b>, Din.1.109.<br><span class="bld">3</span> with the Art. (in Hom. without the Art., Il.2.483, 5.334, 22.28), of persons or things well known, <b class="b3">Ἑλένα μία τὰς πολλάς, τὰς πάνυ π. ψυχὰς ὀλέσασ'</b> those [[many]] lives, [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1456 (lyr.), cf. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''845, Th.3.87, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 88a, ''Ti.''54a, ''Act.Ap.''26.24: with abstract Nouns, τᾶς πολλᾶς ὑγιείας A. ''Ag.''1001 (lyr., dub.); τὸ πολλόν [[numbers]], [[Herodotus|Hdt.]]1.136.<br><span class="bld">b</span> [[οἱ πολλοί]] = [[the many]], i.e. [[the greater number]], Ἀθηναῖοι… ἀπῆλθον [[οἱ πολλοί]] Th. 1.126, cf. 3.32, etc. (so in sg., <b class="b3">ὁ πολλὸς λόγος</b> the [[prevailing]] [[report]], [[Herodotus|Hdt.]]1.75); τοῖς π. κριταῖς [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1243: with [[genitive]], <b class="b3">τοῖς π. βροτῶν</b> ib.682; οἱ π. τῶν ἀνθρώπων [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.2.24; [[οἱ πολλοὶ ἅπαντες]] = [[far the most]], Hp.Aër.20 ([[varia lectio|v.l.]] [[μάλιστα]] for [[ἅπαντες]]); for <b class="b3">τὰ πολλὰ πάντα</b>, v. infr. ΙΙΙ.1a: hence [[οἱ πολλοί]] = the [[people]], the [[commonalty]], opp. <b class="b3">οἱ μείζω κεκτημένοι</b>, Th.1.6; opp. <b class="b3">οἱ κομψότεροι</b>, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 505b; [[οἱ πολλοί]] = Lat. [[plebs]], [[Diodorus Siculus|D.S.]]20.36; <b class="b3">τῶν πολλῶν εἷς</b> one of the [[multitude]], D.21.96; also ὁ πολὺς [[λεώς]] Luc.''JTr.''53, cf. ''Rh.Pr.''17; ὁ πολὺς [[ὅμιλος]] Id.''Luct.''2. Hdn.1.1.1, etc.; ὁ πολὺς [[δῆμος]] Luc.''Apol.''15; ὁ πολὺς ὄχλος Ph. 2.4; <b class="b3">ὁ π.</b> alone, = [[vulgus]], [[varia lectio|v.l.]] in [[Diodorus Siculus|D.S.]]2.29; the [[ordinary man]], Epicur.''Fr.''478, Phld.''Rh.''2.154S.; νίμμα ὁ π. λέγει, ἡμεῖς ἀπόνιπτρον λέγομεν Phryn.170, cf.369; <b class="b3">ὁ ἐμπαθὴς καὶ πολὺς ἄνθρωπος</b> '[[l'homme moyen sensuel]]', Herm.''in Phdr.''p.146A.; <b class="b3">ὁ π. ἄνθρωπος</b> (with pl. Verb) the [[average]] man, opp. <b class="b3">τὸ ἐξαίρετον</b>, Eun.''Hist.''p.216 D.<br><span class="bld">c</span> <b class="b3">τὸ πολύ</b>, c. gen., τῆς στρατιῆς τὸ πολλόν [[Herodotus|Hdt.]]8.100; τὸ π. τοῦ χρόνου Hp.Aër. 20; τῶν λογάδων τὸ π. Th.5.73; τῶν ὅπλων τὸ π. [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 288b; also ὁ στρατὸς ὁ πολλός [[Herodotus|Hdt.]]1.102; ἡ [[δύναμις]] ἡ π. Th.1.24; <b class="b3">ὁ πολὺς βίοτος</b> [[the best part of life]], S.''El.''185 (lyr.).<br><span class="bld">d</span> τὰ πολλά [[the most]], Od.22.273, and perhaps 2.58, 17.537 (elsewhere in Hom. [[πολλά]], as [[substantive]], means [[much riches]], [[great possessions]], Il.11.684, Od.19.195); τὰ π. τοῦ πολέμου Th.2.13; <b class="b3">πρὸς τὸ τῶν π. μέγεθος</b> in regard to the size of [[the average]], Arist.''Rh.''1363b11.<br><span class="bld">4</span> pl. [[πολλά]] [[very much]], [[too much]], <b class="b3">πολλὰ πράσσειν</b>, = [[πολυπραγμονεῖν]], [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]''576, Ar.''Ra.''228; π. ἔπαθεν Pi.''O.''13.63, etc.; <b class="b3">π. ἔρξαι τινά</b> to do one [[much harm]], A. ''Th.''923 (lyr.).<br><span class="bld">5</span> [[πολλάς]] with Verbs of beating ([[πληγάς]] being omitted), v. [[πληγή]] ''1''.<br><span class="bld">6</span> [[πολύς]] repeated, ἦ πολλὰ πολλοῖς εἰμι διάφορος βροτῶν E.''Med.''579, cf. A.''Supp.''451; τὰ μὲν οὖν πολλὰ πολλοῦ χρόνου διηγήσασθαι [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 615a, etc.; <b class="b3">πολλοῦ πολύς</b>, v. infr. 111.1b: with Advbs. [[πολλάκις]], [[πολλαχῇ]], etc. ([[quod vide|qq.v.]], cf. 111.1 e).<br><span class="bld">III</span> Adverbial usages:<br><span class="bld">a</span> neut. [[πολύ]] (Ion. [[πολλόν]]) <b class="b3">, πολλά</b>, [[much]], πόλλ' ἀεκαζομένη Il.6.458, etc.; strengthened, μάλα πολλά 8.22, al.; πάνυ πολύ Pl.''Alc.''1.119c; πολύ τι Id.''R.''484d; especially of repetition, [[often]], Il.2.798, Od.13.29, Hes.''Op.''322; so of [[earnest]] commands and entreaties, <b class="b3">πολλὰ κελεύων, πόλλ' ἐπέτελλον, πολλὰ λισσομένη, πολλὰ μάλ' εὐχομένω</b>, Il.5.528, 11.782, 5.358, 9.183: with the Art., τὸ πολύ [[for the most part]], [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 315a, etc. (but with numerals, [[at most]], Vett. Val.9.5); ὡς τὸ π. [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''1.1.10, etc.; τὰ πολλά Th.1.13, 2.11,87, etc.; ὡς τὰ π. Id.5.65, etc.; τὰ π. πάντα [[Herodotus|Hdt.]]1.203, 2.35, 5.67.<br><span class="bld">b</span> of Degree, [[far]], [[very much]], ἀπέφυγε πολλὸν τοὺς διώκοντας Id.6.82: also abs. gen. [[πολλοῦ]] [[very]], θρασὺς εἶ πολλοῦ Ar.''Nu.''915, cf. Eup.74; πολλοῦ δύνασθαι Alciphr.1.9 ([[si vera lectio|s.v.l.]]); <b class="b3">πολλοῦ πολύς, πολλὴ πολλοῦ</b>, [[much too much]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''822,''Ra.''1046.<br><span class="bld">c</span> of Space, [[a great way]], [[far]], οὐ πολλόν [[Herodotus|Hdt.]]1.104; πολὺ οὐκ ἐξῄεσαν Th.1.15, etc.<br><span class="bld">d</span> of [[time]], [[long]], ὡς πολλὸν τοῦτο ἐγίνετο [[Herodotus|Hdt.]]4.126, cf. 6.129.<br><span class="bld">e</span> of Probability, <b class="b3">ἐὰν πολλὰ πολλῶν τέκῃς</b>, perhaps = [[ἐὰν πολλάκις τέκῃς]],''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]'' 744.9 (i B.C./i A.D.); ἐάν τι πολλὰ πολλάκις πάθω Ar.''Ec.''1105.<br><span class="bld">2</span> [[πολύ]] is freq. joined with Adjs. and Advbs.,<br><span class="bld">a</span> with a Comp. to increase its comp. force, <b class="b3">πολὺ μεῖζον, πολλὸν παυρότεροι</b>, Il.1.167, Od.14.17; <b class="b3">πολὺ μᾶλλον</b> [[much]] more, Il.9.700; <b class="b3">πολύ τι μᾶλλον</b> [[falsa lectio|f.l.]] in [[Dionysius of Halicarnassus|D.H.]]''[[De Compositione Verborum|Comp.]]''4 (p.22 U.-R.): with words, esp. Preps., between [[πολύ]] and its Adj., <b class="b3">π. ἐν πλέονι, π. ἐπὶ δεινοτέρῳ</b>, Th.1.35, [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 589e; πολὺ ἔτι ἐκ λαμπροτέρων Id.''Phd.''110c; π. σὺν φρονήματι μείζονι X.''An.''3.1.22, cf.3.2.30, ''Smp.''1.4 (but the Prep. freq. comes first, ἐκ π. ἐλάττονος And.1.109, etc.); so [[πολλῷ]] is freq. used with the Comp., [[by far]], [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''337, [[Herodotus|Hdt.]] 1.134, etc.; π. μᾶλλον [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1159, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 80e; <b class="b3">οὐ πολλῷ τεῳ ἀσθενέστερον</b> not [[a great deal]] weaker, [[Herodotus|Hdt.]]1.181, cf. 2.48,67, etc.: [[πολύ]] with all words implying comparison, <b class="b3">πολὺ πρίν</b> [[much]] sooner, Il.9.250; π. πρό 4.373: with the comp. Verb φθάνω, ἦ κε πολὺ φθαίη 13.815; so <b class="b3">πολὺ προβέβηκας ἁπάντων, πολὺ προμάχεσθαι ἁπάντων</b>, 6.125, 11.217; προὔλαβε πολλῷ Th.7.80: with [[βούλομαι]], = [[prefer]], ἡμῖν πολὺ βούλεται ἢ Δαναοῖσι νίκην Il.17.331, cf. Od.17.404; <b class="b3">πολύ γε</b> in answers, after a Comp. or Sup., <b class="b3">ἀργὸς… γενήσεται μᾶλλον</b>; Answ. πολύ γε [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 421d, cf. 387e, etc.<br><span class="bld">b</span> with a Sup., <b class="b3">πολὺ πρώτιστος, πολλὸν ἄριστος</b>, [[far]] the first, etc., Il.2.702, 1.91, etc.; προθυμία π. τολμηροτάτη Th.1.74, etc.; πολλόν τι μάλιστα [[Herodotus|Hdt.]]1.56; π. δή, π. δὴ γυναῖκ' ἀρίσταν [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''442 (lyr.), cf. [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''539, Archestr.''Fr.''34.9; also [[πολλῷ]] πλεῖστοι [[Herodotus|Hdt.]]5.92.έ, 8.42; π. μεγίστους Id.4.82.<br><span class="bld">c</span> with a Positive, to add force to the Adj., ὦ πολλὰ μὲν τάλαινα, πολλὰ δ' αὖ σοφή [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1295; also ἐς πόλλ' ἀθλία πέφυκ' ἐγώ E.''Ph.''619 (troch.); πολὺ [[ἀφόρητος]] Luc.''DMeretr.'' 9.3; cf. [[πλεῖστος]].<br><span class="bld">IV</span> with Preps.,<br><span class="bld">1</span> [[διὰ πολλοῦ]] = [[at a great interval]] of Space or Time, v. [[διά]] A.1.5, 11.2.<br><span class="bld">2</span> [[εἰς πολύ]] = [[for a long time]], Plot.2.1.3.<br><span class="bld">3</span> [[ἐκ πολλοῦ]] = [[from a great distance]], Th.4.32, etc.; [[for a long time]], v. ἐκ 11.1.<br><span class="bld">4</span> [[ἐπὶ πολύ]],<br><span class="bld">a</span> [[over a great space]], [[far]], οὐκ ἐπὶ πολλόν [[Herodotus|Hdt.]]2.32; ἐπὶ πολλὸν τῆς θαλάσσης, τῆς χώρας, Th.1.50,4.3, etc.; [[to a great extent]], Id.1.6,18,3.83; cf. [[ποιέω]] B.11.2.<br><span class="bld">b</span> [[for a long time]], [[long]], Id.5.16; τῆς ἡμέρας ἐπὶ πολύ Id.7.38, cf. 39.<br><span class="bld">c</span> [[ὡς ἐπὶ πολύ]] = [[very generally]], Id.1.12 ([[varia lectio|v.l.]]), Archyt. ap. Stob.3.1.195; [[ὡς ἐπὶ τὸ πολύ]] = [[for the most part]], Th.2.13, [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 294e, etc.; μὴ καθ' ἓν ἕκαστον, ἀλλ' ὡς ἐπὶ τὸ π. Isoc.4.154; τό γ' ὡς ἐπὶ τὸ πολύ Id.8.35.<br><span class="bld">5</span> [[παρὰ πολύ]] = [[by far]], v. [[παρά]] C.111.5.<br><span class="bld">6</span> [[περὶ πολλοῦ]], v. supr. 1.3.<br><span class="bld">7</span> [[πρὸ πολλοῦ]] = [[far before]], τῆς πόλεως D.H.9.35; also of [[time]], [[οὐ πρὸ πολλοῦ]] = [[not long before]], Id.5.62.<br><span class="bld">8</span> [[σὺν πολλῷ]] = [[in no small degree]], [[only too much]] or [[only too well]], Hld.2.8,9.20, 10.9 (cf. ''CR''41.53).<br><span class="bld">V</span> for Comp. [[πλείων]], [[πλέων]], Sup. [[πλεῖστος]], v. sub vocc. (Cf. Skt. purú-, Goth. filu 'much'.) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape |
Revision as of 07:29, 15 November 2024
English (LSJ)
Att. πολλή, πολύ; gen. πολλοῦ, πολλῆς, πολλοῦ; dat. πολλῷ, πολλῇ, πολλῷ; acc. πολύν, πολλήν, πολύ:—Ion. πολλός Anacr.43.3,
A πολλή, πολλόν Xenoph.9, Democr.219, Hp.VM1, Herod.3.19; also in Trag., S.Ant.86, Tr.1196; acc. πολλόν, πολλήν, πολλόν: Hdt. uses the Ion. forms, but codd. have πολύν 2.121.δ, 3.57, v.l. in 6.125, πολύ 2.106,3.38,6.72,7.46,160 (πολύ also in Heraclit.114, Democr. 244):—both sets of forms are found in Ep., also gen. sg. πολέος Il.4.244, etc.: nom. pl. πολέες 2.417, al., once contr. πολεῖς 11.708; gen. πολέων (trisyll.) 5.691, (disyll.) 16.655; dat. πολέσι 10.262,al.; πολέσσι 13.452, al.; πολέεσσι 9.73, Od.5.54, Hes.Op.119, etc.; acc. πολέας (trisyll.) Il.3.126, etc., (disyll.) 1.559,2.4, Hes.Op.580 (freq. with v.l. πολεῖς Il.15.66, etc.); in later Ep. πολέες is used as fem., Call.Del.28, also πολέας Id.Dian.42, A.R.3.21; neut. πολέα Q.S.1.74 (v. infr.):—Ep. also have πουλύς (once in Hes., Th.190, also Thgn. 509, sometimes fem. in Hom., πουλὺν ἐφ' ὑγρήν Il.10.27, ἠέρα πουλύν 5.776), neut. πουλύ Od.19.387; these forms are found in codd. of Hp. and Aret. (who uses πολύ, πουλύ and πολλόν in neut.), but not in Hdt.:—Lyr. and Trag. (lyr.) sometimes use Ep. forms, dat. sg. πολεῖ A.Supp.745; nom. pl. πολέες B.10.17; neut. πολέα A.Ag.723; πολέων E.Hel.1332 (fem., B.5.100); dat. pl. πολέσι E.IT1263. [ῠalways.]
I of Number, many, Il.2.417, etc.; ἐκ πολλῶν, opp. ἐξ ὀλίγων, Hes.Th.447; τριηκόντων ἐτέων πόλλ' ἀπολείπων wanting many of thirty years, Id.Op.696; παρῆσάν τινες, καὶ πολλοί γε Pl.Phd. 58d; οὐ πολλοί τινες A.Pers.510: with Nouns of multitude, πουλὺς ὅμιλος Od.8.109; πλῆθος πολλόν Hdt.1.141; ἔθνος πολλόν Id.4.22; later πουλὺ… ἐπ' ἔτος many a year, AP6.235 (Thall.); π. ἦν ὁ καταπλέων Plb.15.26.10; of anything often repeated, περὶ σέο λόγος ἀπῖκται π. Hdt.1.30; πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος Id.2.2, cf. 3.137, etc.; πολὺ… τὸ σὸν ὄνομα διήκει πάντας S.OC305; τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ often, D.21.29; τοῦτο ἐπιεικῶς πολὺ νῦν ἐστι is fairly frequent, Luc.Hist.Conscr.15.
2 of Size, Degree, Intensity, much, mighty, ὄμβρος, νιφετός, Il.10.6; π. ὕπνος Od.15.394; πῦρ… π. 10.359; π. ὑμέναιος a loud song, Il.18.493; π. ὀρυμαγδός, ῥοῖζος, etc., 2.810, Od.9.315, etc.; π. ἀνάγκη = strong necessity, E.Ph.1674; π. γέλως, βοή, much or great, S.Aj.303, 1149; μωρία ib. 745; ὄλβος, αἰδώς, A.Pers.251, Ag.948; ἀσφάλεια Th.2.11; ἀλογία, εὐήθεια, Pl.Phd. 67e, Phdr.275c, etc.
b rarely of a single person, great, mighty, μέγας καὶ πολλὸς ἐγένεο Hdt.7.14, cf. E.Hipp.1; ὁ π. σοφιστής, στρατηγός, Chor.p.23 B., Id.in Rev.Phil.1.68; ὁ πάντα π. Id.p.27 B.; ὁ πολύς alone, of Hippocrates, Gal.19.530; of Trajan, Lyd.Mag.2.28; ῥώμην σώματος πολύς D.H.2.42.
c joined with a Verb, Κύπρις γὰρ οὐ φορητός, ἢν πολλὴ ῥυῇ if she flow with full stream, metaph. from a river, E.Hipp.443; θρασυνομένῳ καὶ πολλῷ ῥέοντι D. 18.136; from the wind, ὡς π. ἔπνει καὶ λαμπρός was blowing strong and fresh, Id.25.57, cf. Ar.Eq.760, AP11.49 (Even.): generally, with might or force, ὅταν ὁ θεὸς… ἔλθῃ πολύς E.Ba.300; ἢν π. παρῇ Id.Or.1200; π. καὶ τολμηρὸς ἅνθρωπος D.40.53: with part. and εἰμί, πολλὸς ἦν λισσόμενος was all entreaties, Hdt.9.91; ἦν πολλὸς ὑπὸ παντὸς ἀνδρὸς αἰνεόμενος Id.1.98; Ἐτεοκλέης ἂν εἷς π.… ὑμνοῖθ' A.Th.6; π. ἐνέκειτο λέγων Hdt.7.158; π. τοῖς συμβεβηκόσιν ἔγκειται D.18.199; also π. ἦν ἐν τοῖσι λόγοισι Hdt.8.59; πρὸς ταῖς παρασκευαῖς Plb.5.49.7; ἐπὶ τῇ τιμωρίᾳ D.S.14.107: without a Prep., π. ἦν τοῖς ἐπαίνοις καὶ ἐπαχθής Aeschin.2.41; π. μὲν γὰρ ὁ Φίλιππος ἔσται will be often mentioned, Id.1.166.
3 of Value or Worth, πολέος δέ οἱ ἄξιος ἔσται Il.23.562, cf. Od.8.405; πολλοῦ ἄξιος X.An.4.1.28, etc.; πολλῶν ἄξιος Ar.Pax918; περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαί τι, Lat. magni facere, cf. περί A. IV; ἐπὶ πολλῷ = at a high price, D.8.53; ἐπὶ π. ἐρραθυμηκότες Id.1.15; πολύ ἐστί τι = it is worth much, it is of great consequence, X.Oec.18.7.
4 of Space, large, wide, π. χώρη, πεδίον, Il.23.520,4.244, etc.; πόντος, πέλαγος, Hes.Op.635, S.Ph.635; χῶρος πλατὺς καὶ π. Hdt.4.39; λίμνη μεγάλη τε καὶ π. ib.109; π. ἡ Σικελία Th. 7.13; π. ἡ Ἑλλάς Pl.Phd. 78a, etc.; πολλὸς ἔκειτο he lay outstretched wide, Il.7.156, cf. 11.307; π. κέλευθος a far way, A.Pers.748 (troch.): without ὁδός, πολλὴ μὲν εἰς Ἡράκλειαν... πολλὴ δὲ εἰς Χρυσόπολιν… X.An.6.3.16: διὰ πολλοῦ, ἐκ πολλοῦ, v. infr. IV.
5 of time, long, χρόνος S.Aj.1402 (anap.), etc.; πολὺν χρόνον Il.2.343, etc.; οὐ π. χρ. S.Ph.348, etc.; so πολλοῦ χρόνου Ar.Pl.98; χρόνῳ πολλῷ S.Tr.228; διὰ πολλοῦ (sc. χρόνου) Luc.Nec.15; ἐκ πολλοῦ Th.1.58, D. 21.41; πρὸ πολλοῦ long before, D.S.14.43; οὐ μετὰ πολύ Luc.Tox.54; ἔτι πολλῆς νυκτός while still quite night, Th.8.101; πολλῆς ὥρας late in the day, Plb.5.8.3; ἤδη ὥρα πολλή Ev.Marc.6.35; ἔτι ἔστιν ἡμέρα πολλή LXX Ge.29.7.
II Special usages:
1 c. partit.gen., e.g. πολλοὶ Τρώων, for πολλοὶ Τρῶες, Il.18.271, etc.; neut., πολλὸν σαρκός, for πολλὴ σάρξ, Od.19.450: in Prose, the Adj. generally takes the gender of the gen., τὸν πολλὸν τοῦ χρόνου Hdt.1.24; τῆς γῆς οὐ πολλήν Th.6.7; τῆς ἀθάρης πολλήν Ar.Pl.694; πολλὴν τῆς χώρας X.Cyr. 3.2.2; ὁ π. τοῦ λόγου D.44.6; v. infr. 3.
2 joined with another Adj., πολλὰ δυστερπῆ κακά A.Ch.277, cf. 585 (lyr.), etc.: more freq. joined to another Adj. by καί, πολέες τε καὶ ἐσθλοί many men and good, Il.6.452, etc.; πολέες τε καὶ ἄλκιμοι 21.586; πολλὰ καὶ ἐσθλά Od.2.312; παλαιά τε πολλά τε ib.188; ἄκοσμά τε π. τε Il.2.213; πολλαί γε… καὶ ἄλλαι Hes.Th.363; π. τε καὶ κακά Hdt.4.167, etc.; π. κἀγαθά Ar.Th.351 (but π. ἀγαθά IG12.76.45); π. καὶ ἀνόσια Pl.R. 416e; π. καὶ μακάρια Id.Plt.269d; π. καὶ πονηρά X.Mem.2.9.6; πολλά τε καὶ δεινά Id.An.5.5.8; μεγάλα καὶ π. D.36.22; π. καὶ καλοὺς (s.v.l.) κινδύνους, π. καὶ καλὰ παραδείγματα, Din.1.109.
3 with the Art. (in Hom. without the Art., Il.2.483, 5.334, 22.28), of persons or things well known, Ἑλένα μία τὰς πολλάς, τὰς πάνυ π. ψυχὰς ὀλέσασ' those many lives, A.Ag.1456 (lyr.), cf. S.OT845, Th.3.87, Pl.Phd. 88a, Ti.54a, Act.Ap.26.24: with abstract Nouns, τᾶς πολλᾶς ὑγιείας A. Ag.1001 (lyr., dub.); τὸ πολλόν numbers, Hdt.1.136.
b οἱ πολλοί = the many, i.e. the greater number, Ἀθηναῖοι… ἀπῆλθον οἱ πολλοί Th. 1.126, cf. 3.32, etc. (so in sg., ὁ πολλὸς λόγος the prevailing report, Hdt.1.75); τοῖς π. κριταῖς S.Aj.1243: with genitive, τοῖς π. βροτῶν ib.682; οἱ π. τῶν ἀνθρώπων X.Cyr.8.2.24; οἱ πολλοὶ ἅπαντες = far the most, Hp.Aër.20 (v.l. μάλιστα for ἅπαντες); for τὰ πολλὰ πάντα, v. infr. ΙΙΙ.1a: hence οἱ πολλοί = the people, the commonalty, opp. οἱ μείζω κεκτημένοι, Th.1.6; opp. οἱ κομψότεροι, Pl.R. 505b; οἱ πολλοί = Lat. plebs, D.S.20.36; τῶν πολλῶν εἷς one of the multitude, D.21.96; also ὁ πολὺς λεώς Luc.JTr.53, cf. Rh.Pr.17; ὁ πολὺς ὅμιλος Id.Luct.2. Hdn.1.1.1, etc.; ὁ πολὺς δῆμος Luc.Apol.15; ὁ πολὺς ὄχλος Ph. 2.4; ὁ π. alone, = vulgus, v.l. in D.S.2.29; the ordinary man, Epicur.Fr.478, Phld.Rh.2.154S.; νίμμα ὁ π. λέγει, ἡμεῖς ἀπόνιπτρον λέγομεν Phryn.170, cf.369; ὁ ἐμπαθὴς καὶ πολὺς ἄνθρωπος 'l'homme moyen sensuel', Herm.in Phdr.p.146A.; ὁ π. ἄνθρωπος (with pl. Verb) the average man, opp. τὸ ἐξαίρετον, Eun.Hist.p.216 D.
c τὸ πολύ, c. gen., τῆς στρατιῆς τὸ πολλόν Hdt.8.100; τὸ π. τοῦ χρόνου Hp.Aër. 20; τῶν λογάδων τὸ π. Th.5.73; τῶν ὅπλων τὸ π. Pl.Plt. 288b; also ὁ στρατὸς ὁ πολλός Hdt.1.102; ἡ δύναμις ἡ π. Th.1.24; ὁ πολὺς βίοτος the best part of life, S.El.185 (lyr.).
d τὰ πολλά the most, Od.22.273, and perhaps 2.58, 17.537 (elsewhere in Hom. πολλά, as substantive, means much riches, great possessions, Il.11.684, Od.19.195); τὰ π. τοῦ πολέμου Th.2.13; πρὸς τὸ τῶν π. μέγεθος in regard to the size of the average, Arist.Rh.1363b11.
4 pl. πολλά very much, too much, πολλὰ πράσσειν, = πολυπραγμονεῖν, E.Supp.576, Ar.Ra.228; π. ἔπαθεν Pi.O.13.63, etc.; π. ἔρξαι τινά to do one much harm, A. Th.923 (lyr.).
5 πολλάς with Verbs of beating (πληγάς being omitted), v. πληγή 1.
6 πολύς repeated, ἦ πολλὰ πολλοῖς εἰμι διάφορος βροτῶν E.Med.579, cf. A.Supp.451; τὰ μὲν οὖν πολλὰ πολλοῦ χρόνου διηγήσασθαι Pl.R. 615a, etc.; πολλοῦ πολύς, v. infr. 111.1b: with Advbs. πολλάκις, πολλαχῇ, etc. (qq.v., cf. 111.1 e).
III Adverbial usages:
a neut. πολύ (Ion. πολλόν) , πολλά, much, πόλλ' ἀεκαζομένη Il.6.458, etc.; strengthened, μάλα πολλά 8.22, al.; πάνυ πολύ Pl.Alc.1.119c; πολύ τι Id.R.484d; especially of repetition, often, Il.2.798, Od.13.29, Hes.Op.322; so of earnest commands and entreaties, πολλὰ κελεύων, πόλλ' ἐπέτελλον, πολλὰ λισσομένη, πολλὰ μάλ' εὐχομένω, Il.5.528, 11.782, 5.358, 9.183: with the Art., τὸ πολύ for the most part, Pl.Prt. 315a, etc. (but with numerals, at most, Vett. Val.9.5); ὡς τὸ π. X.Mem.1.1.10, etc.; τὰ πολλά Th.1.13, 2.11,87, etc.; ὡς τὰ π. Id.5.65, etc.; τὰ π. πάντα Hdt.1.203, 2.35, 5.67.
b of Degree, far, very much, ἀπέφυγε πολλὸν τοὺς διώκοντας Id.6.82: also abs. gen. πολλοῦ very, θρασὺς εἶ πολλοῦ Ar.Nu.915, cf. Eup.74; πολλοῦ δύνασθαι Alciphr.1.9 (s.v.l.); πολλοῦ πολύς, πολλὴ πολλοῦ, much too much, Ar.Eq.822,Ra.1046.
c of Space, a great way, far, οὐ πολλόν Hdt.1.104; πολὺ οὐκ ἐξῄεσαν Th.1.15, etc.
d of time, long, ὡς πολλὸν τοῦτο ἐγίνετο Hdt.4.126, cf. 6.129.
e of Probability, ἐὰν πολλὰ πολλῶν τέκῃς, perhaps = ἐὰν πολλάκις τέκῃς,POxy. 744.9 (i B.C./i A.D.); ἐάν τι πολλὰ πολλάκις πάθω Ar.Ec.1105.
2 πολύ is freq. joined with Adjs. and Advbs.,
a with a Comp. to increase its comp. force, πολὺ μεῖζον, πολλὸν παυρότεροι, Il.1.167, Od.14.17; πολὺ μᾶλλον much more, Il.9.700; πολύ τι μᾶλλον f.l. in D.H.Comp.4 (p.22 U.-R.): with words, esp. Preps., between πολύ and its Adj., π. ἐν πλέονι, π. ἐπὶ δεινοτέρῳ, Th.1.35, Pl.R. 589e; πολὺ ἔτι ἐκ λαμπροτέρων Id.Phd.110c; π. σὺν φρονήματι μείζονι X.An.3.1.22, cf.3.2.30, Smp.1.4 (but the Prep. freq. comes first, ἐκ π. ἐλάττονος And.1.109, etc.); so πολλῷ is freq. used with the Comp., by far, A.Pr.337, Hdt. 1.134, etc.; π. μᾶλλον S.OT1159, Pl.Phd. 80e; οὐ πολλῷ τεῳ ἀσθενέστερον not a great deal weaker, Hdt.1.181, cf. 2.48,67, etc.: πολύ with all words implying comparison, πολὺ πρίν much sooner, Il.9.250; π. πρό 4.373: with the comp. Verb φθάνω, ἦ κε πολὺ φθαίη 13.815; so πολὺ προβέβηκας ἁπάντων, πολὺ προμάχεσθαι ἁπάντων, 6.125, 11.217; προὔλαβε πολλῷ Th.7.80: with βούλομαι, = prefer, ἡμῖν πολὺ βούλεται ἢ Δαναοῖσι νίκην Il.17.331, cf. Od.17.404; πολύ γε in answers, after a Comp. or Sup., ἀργὸς… γενήσεται μᾶλλον; Answ. πολύ γε Pl.R. 421d, cf. 387e, etc.
b with a Sup., πολὺ πρώτιστος, πολλὸν ἄριστος, far the first, etc., Il.2.702, 1.91, etc.; προθυμία π. τολμηροτάτη Th.1.74, etc.; πολλόν τι μάλιστα Hdt.1.56; π. δή, π. δὴ γυναῖκ' ἀρίσταν E.Alc.442 (lyr.), cf. Ar.Av.539, Archestr.Fr.34.9; also πολλῷ πλεῖστοι Hdt.5.92.έ, 8.42; π. μεγίστους Id.4.82.
c with a Positive, to add force to the Adj., ὦ πολλὰ μὲν τάλαινα, πολλὰ δ' αὖ σοφή A.Ag.1295; also ἐς πόλλ' ἀθλία πέφυκ' ἐγώ E.Ph.619 (troch.); πολὺ ἀφόρητος Luc.DMeretr. 9.3; cf. πλεῖστος.
IV with Preps.,
1 διὰ πολλοῦ = at a great interval of Space or Time, v. διά A.1.5, 11.2.
2 εἰς πολύ = for a long time, Plot.2.1.3.
3 ἐκ πολλοῦ = from a great distance, Th.4.32, etc.; for a long time, v. ἐκ 11.1.
4 ἐπὶ πολύ,
a over a great space, far, οὐκ ἐπὶ πολλόν Hdt.2.32; ἐπὶ πολλὸν τῆς θαλάσσης, τῆς χώρας, Th.1.50,4.3, etc.; to a great extent, Id.1.6,18,3.83; cf. ποιέω B.11.2.
b for a long time, long, Id.5.16; τῆς ἡμέρας ἐπὶ πολύ Id.7.38, cf. 39.
c ὡς ἐπὶ πολύ = very generally, Id.1.12 (v.l.), Archyt. ap. Stob.3.1.195; ὡς ἐπὶ τὸ πολύ = for the most part, Th.2.13, Pl.Plt. 294e, etc.; μὴ καθ' ἓν ἕκαστον, ἀλλ' ὡς ἐπὶ τὸ π. Isoc.4.154; τό γ' ὡς ἐπὶ τὸ πολύ Id.8.35.
5 παρὰ πολύ = by far, v. παρά C.111.5.
6 περὶ πολλοῦ, v. supr. 1.3.
7 πρὸ πολλοῦ = far before, τῆς πόλεως D.H.9.35; also of time, οὐ πρὸ πολλοῦ = not long before, Id.5.62.
8 σὺν πολλῷ = in no small degree, only too much or only too well, Hld.2.8,9.20, 10.9 (cf. CR41.53).
V for Comp. πλείων, πλέων, Sup. πλεῖστος, v. sub vocc. (Cf. Skt. purú-, Goth. filu 'much'.)
German (Pape)
[Seite 672] ὁ, schlägt Xen. Cyn. 7, 5 als Hundenamen vor. πολλή, πολύ, gen. πολλοῦ, πολλῆς, πολλοῦ u. s. w.; attisch sind von der Form πολύς nur nom. u. acc. sing. masc. u. neutr., πολύς, πολύν, πολύ; in der epischen Sprache hat sich aber daneben noch erhalten: gen. πολέος, Il. 4, 244 u. öfter; plur. πολέες, 2, 417 u. oft, auch zsgz. πολεῖς, 11, 708; πολέων, 15, 680 u. sonst; dat. πολέσι, 4, 388, wie Pind. Ol. 13, 44, u. öfter, auch πολέσσι, Il. 13, 452. 17, 236. 308, u. πολέεσσι, 12, 399 u. öfter, wie Hes. O. 1191 acc. πολέας, Il. 4, 230 u. öfter, 1, 559 zweisylbig zu lesen, wo Einige πολεῖς schreiben, wie Pind. P. 4, 56; πολέα, Aesch. Ag. 705, der auch πολεῖ als dat. sing. hat, Spt. 726; u. so πολέων, πολέσι, im Chor, Eur. Hel. 1332 I. T. 1263; Hom. hat auch die poetische Form πουλύς, πουλύν, selbst als fem. πουλὺν ἐφ' ὑγρήν, Il. 10, 27 Od. 4, 709; u. wie die Ionier, Pind. u. a. D., πολλός, πολλόν, nom. u. acc. (s. Beispiele unten); πολύς selten bei Her., wie πολύν, 3, 57. 6, 125, πολύ, 2, 106. 3, 38, πολέας, 2, 107; – 1) viel; zunächst – a) von der Menge, za h treich, häufig, im Gegensatz von ὀλίγος, wie ἐξ ὀλίγων u. ἐκ πολλῶν einander entgegstzt sind Hes. Th. 447; λαός, Il. 9, 22 u. oft; ῥεῖ πολὺς ὅδε λεώς, Aesch. Spt. 80; στρατιά, Pers. 25; ὄχλος, Soph. Trach. 424; ὃμιλος, Od. 8, 109; πολλοὶ ἑταῖροι, ἱππῆες, λαοί, ἄνδρες, Il. 2, 417. 4, 143 u. sonst; μῦθοι, Od. 11, 379; μοῦνος ἐὼν πο λέσι, 20, 30; πολέεσσιν ὀχήσατο κύμασιν, 5, 54; πολλὸν πλῆθος, Her. 1, 141; ἔθνος, 4, 22; auch πολλὸς ὑπὸ παντὸς ἀνδρὸς αἰνεόμενος, ein oft gelobter, 1, 98; πολλὸς λέγων, λισσόμενος, der oft spricht, fleht, 7, 158. 9, 91; πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος, 2, 2. Es wird so auch mit dem gen. partit. vrbdn, πολλοὶ Τρώων, ein großer Teil der Troer, = πολλοὶ Τρῶες, Il. 18, 271 u. sonst; auch im sing., πολλὸν σαρκός, πολλὸν βίης, = πολλὴ σάρξ, βία, Od. 19, 450. 21, 185; πολὺ γάρ τι κακῶν ὑπερεκτήσω, Soph. El. 210; eben so häufig bei den Attikern richtet sich πολύς in dieser Vrbdg nach dem Genus des folgenden subst., ὁ πολὺς τοῦ χρόνου, πολλὴ τῆς γῆς, πολλὴ τῆς στρατιᾶς, vgl. Brunck Ar. Ach. 350 Hemsterh. zu Luc. Tim. 9; auch bei Her. 1, 24 u. sonst (vgl. auch unter 3). – b) von räumlicher Ausdehnung, gr oß; ὀστεόφιν θίς, Od. 12, 45; πεδίον, Il. 4, 244 u. öfter; ἄγχι μάλα, οὐδέ τι πολλὴ χώρη μεσσηγύς, 23, 520; πολλὸς γάρ τις ἔκειτο, lang hingestreckt, 7, 156, vgl. 11, 307 Od. 22, 384; πολλὴ ὁδός, ein langer Weg; πολὺν διὰ πόντον, Hes. O. 637; wenn aber Her. 4, 109 vrbdt λίμνη μεγάλη τε καὶ πολλή, so bezeichnet er damit die reiche Wasserfülle; πολὺ πέλαγος, Soph. Phil. 631; Ar. u. Folgde; χῶρος πολλός, Her. 4, 39; χώρα, Xen. An. 2, 4, 21; ὁδός, 6, 1, 16 u. öfter; πορεία, Plat. Rep. X, 614 e. – c) von der Zeit, lang; χρόνος, Il. 2, 243 u. oft, Aesch. Ag. 607 u. sonst, eine der geläufigsten Verbindungen, οὐ πολὺν χρόνον, nicht lange, Soph. Phil. 348 u. sonst; u. sehr gewöhnlich in Prosa, z. B. Plat. Rep. II, 376 e; Xen. An. 1, 9, 25. 5, 2, 17 u. Folgende; dah. ἐκ πολλοῦ, seit langer Zeit, Pol. 10, 4, 2 u. A.; u. eben so πολλοῦ γὰρ αὐτοὺς οὐχ ἑώρακα χρόνου, Ar. Plut. 98; – διὰ πολλοῦ, in, nach langer Zeit, Luc. Necyom. 15. – d) allgemeiner, von intensiver Fülle, Kraft u. Nachdruck, groß, gewaltig, mächtig; ὀρυμαγδός, Il. 2, 810 u. oft; κέλαδος, 18, 530; ὑμέναιος, lauttönender Hochzeitsreigen, 493, wie ὕμνος Pind. N. 6, 34; βοή, Soph. Ant. 1237; πόνος, Il. 6, 525; νιφετός, ὑετός, starkes Schneegestöber, heftiger Regen, ὄμβρος, Hes. O. 679; ὕπνος, tiefer, fester Schlaf, Od. 15, 394; ἱδρώς, Il. 16, 110 u. oft; χειμών, Od. 4, 566; πῦρ, 20, 25; ὄλβος, Pind. P. 5, 13; Aesch. Pers. 247 (χρυσός, Eur. Hec. 10), wie πλοῦτος, Pind. N. 1, 31; εἰράνα, P. 9, 22; αἰδώς, Aesch. Ag. 922; πολλὴ ἀνάγκη, Soph. El. 301 u. oft; ungewöhnlich von einzelnen Personen, μέγας καὶ πολλός groß u. gewaltig, mächtig, Her. 7, 14; πολλὴ ἐλπίς, viele, starke Hoffnung, πολλὴ σιγή, tiefes Schweigen, πολλὴ ἀμέλεια, große Nachlässigkeit, Her. 1, 30. 75; πολλὸς λόγος, ein weit verbreitetes Gerede; auch οὔνομα πολλόν, 3, 137; οὐκ ἂν πολὺς ἐπιδείξειε μῦθος, Plat. Legg. VI, 761 c; πολὺν λόγον ποιεῖσθαι περί τινος, viel über Etwas sprechen, Phaedr. 270 a u. oft; aber ib. 253 e steht πολύς, εἰκῆ συμπεφορημένος dem ὀρθὸς καὶ διηρθρωμένος entgegen; πολλὴ σπουδή, großer Eifer, ib. 248 e; ἀλογία, Phaed. 67 e; πτόησις, Conv. 206 d; πολλῆς ἂν εὐηθείας γέμοι, Phaedr. 275 c; τὸ τῆς πολλῆς καὶ παντοδαπῆς ἀγνοίας πάθος, Soph. 228 e, vgl. ταύτης πολλῆς οὔσης καὶ παντοίας μάχης Phil. 15 d; πολλὴν καὶ τὴν μεγίστην ἴσχειν ἔχθραν καὶ στάσιν, Polit. 308 b; πολὺ ἔργον προστάττεις, eine große Arbeit, Parm. 136 d; σπάνις, Xen. An. 7, 2, 15; φόβος, 1, 2, 18; πολλὴν ποιησάμενος τὴν ἐπιμέλειαν, Pol. 5, 48, 16; ὀδυρμός, Matth. 2, 18. – Bes. ist hier noch der Gebrauch, der sich an den unter a) erwähnten des Her. anreiht, zu merken, πολὺς ἦν ἐν τῇ φιλοσοφίᾳ, er lebte ganz in der Philosophie, vergleiche πλείων und πλεῖστος. So besonders bei Sp., πολὺς ἦν πρὸς ταῖς παρασκευαῖς, Pol. 5, 49, 7, πολὺς ἦν συναθροίζων τὰς ναῦς, 16, 6, 4; Plut. – Aber πολὺς ὁ Φίλιππος ἔσται ist = er wird mächtig sein, Aesch. 1, 166; πολὺς γάρ, πολὺς καὶ τολμηρός ἐστιν ἄνθρωπος, Dem. 40, 53, er ist ein gewaltiger, gefährlicher Mensch; vgl. πολὺς ἦν ἐν τῇ Ἑλλάδι, πολὺς δὲ καὶ τοῖς παρὰ τῆς Κρήτης ἰοῦσιν, Strab. 10, 4, 10. – Πολύς τις, manch einer, πολύ τι, mancherlei, besonders Attiker. – e) auch vom Werthe od. von der Schätzung einer Sache, vielwert, vollständig πολέος ἄξιος, Od. 8, 405 Il. 23, 562, wie bei den Attikern πολλοῦ ἄξιος, aber oft auch ohne ἄξιος, πολλοῦ ἐστιν, es ist viel wert, theuer, wobei man τιμήματος zu ergänzen pflegt; u. so in der bekannten Vrbdg περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι, hochschätzen, hohen Werth darauf legen; auch πολύ ἐστί τι, es hat viel Werth, kommt viel darauf an, es gehört Viel dazu. – 2) Sehr gewöhnlich tritt πολύς anders als bei uns im Griechischen als vollständiges Prädikat für sich auf und wird daher, wenn noch ein anderes adj. dazutritt, durch καί mit diesem verbunden, πολέες τε καὶ ἐσθλοί, Il. 6, 452 Od. 6, 284 u. sonst, wo wir einfacher sagen »viele Wackere«, die Griechen aber »Viele und auch Wackere«; so πολλὰ καὶ ἐσθλά, 2, 312; πολέες τε καὶ ἄλκιμοι, Il. 21, 586; παλαιά τε πολλά τε, Od. 2, 188 u. sonst; πολλαὶ καὶ ἄλλαι, Hes. Th. 363; πολύν γε καὶ καλὸν φθεῖραι στρατόν, Aesch. Pers. 420; πολλὰ παλαίσματα καὶ γυιοβαρῆ, Ag. 63; u. die andern Tragg., Ar. u. in Prosa überall; auch bei subst., πολλοὶ καὶ καλοὶ χιτῶνες, viel schöne Kleider; πολλὴ καὶ ἄφθονος, Xen. An. 5, 6, 25; πολλά τε καὶ δεινά, 5, 5, 8; πολλὰ καὶ ἀνόσια γέγονε, Plat. Rep. III, 416 e; πολλῶν καὶ μακαρίων μετείληφε, Polit. 269 e; πολλὰ καὶ ἀγαθά, Xen. An. 4, 6, 27. 6, 2, 8; doch wird auch in dieser Vrbdg ἀγαθά als Substantivum behandelt und πολλά μοι ἀγαθὰ γένοιτο gesagt, 5, 6, 4, wie πολλὰ ὁρῶντες ἀγαθά, 3, 1, 22, und τὰς μὲν γυναῖκας πόλλ' ἀγαθὰ λέγων, σὲ δὲ πολλὰ κακά, Ar. Eccl. 435. – Auch in umgekehrter Stellung, πονηροὶ καὶ πολλοί, Ar. Lys. 253; vgl. Lob. peralipp. p. 60. – 3) Mit dem Artikel, οἱ πολλοί, die Vielen, die Menge, der große Hause, die Mehrzahl, auch als Substantiv, die Meisten, weil darin der Begriff der absoluten Vielheit liegt, vgl. Valck. diatr. 217 b u. Schäfer melet. p. 3, 65. Bei Hom. so auch ohne Artikel, Il. 2, 483. 21, 524. 22, 28; ὡς οἱ πολλοὶ λέγουσιν, Plat. Rep. II, 379 c; πρὸς τὰς τῶν πολλῶν δόξας, Polit. 306 a, u. oft; Xen. An. 3, 1, 10 u. sonst; τοῖς μὲν πολλοῖς τῶν Ἑλλήνων οὐκ ἤρεσκεν, 2, 4, 2; daher οἱ πολλοί die gemeinen Soldaten im Gegensatz des Heerführers, Pol. 1, 33, 4, das Volk im Gegensatz des Senats, 1, 11, 1 u. oft; – auch τὸ πολύ, der größere Teil, die Mehrzahl, Xen. An. 1, 7, 20; u. c. gen., τὸ πολὺ τοῦ Ἑλληνικοῦ οὕτω ἐπείσθη, 1, 4, 13, wie Her. τῆς στρατιῆς ἀπάγων τὸ πολλόν, 8, 100; τῶν Ἀργείων τὸ πολὺ ἐσώθη, Thuc. 5, 73; τῆς δυνάμεως τῆς πολλῆς ἐστερήθησαν, des größten Teils, 1, 24; ἐς τὴν βασιλέως γῆν τὴν πολλήν, 2, 48, wie περιπλεῦσαι Ἀραβίαν τὴν πολλήν, Arr. An. 7, 1, 1; vgl. noch τῶν ὅπλων τὸ πολύ, Plat. Polit. 288 b; τὸ πολὺ μέρος, der größere Teil, Pol. 3, 92, 11; τὸ πολὺ τῆς ἀποσκευῆς, 5, 5, 14; τὸ πολὺ τῆς βίας, 3, 43, 3; aber ohne Artikel ist πολὺ τοῦ στρατεύματος nur ein großer Teil, Xen. An. 4, 1, 11; – τὸ πολλόν, die große Menge, das Volk, Her. 1, 136; τὰ πολλά, das Meiste, Od. 2, 58. 17, 537; Hes. O. 37, u. oft im Att., nicht selten an die Bdtg πάντα hinanstreifend. – 4) Das neutr. πολύ, ion. πολλόν, auch der plur. πολλά werden häufig adverbial gebraucht; viel, sehr, Hom. u. Folgde überall; verstärkt μάλα πολλά, Hom., sowohl von der Menge, Anzahl, als der Größe u. innern Kraft, auch die mehrmalige Wiederholung derselben Handlung ausdrückend, vielmals, oft, häufig, Il. 2, 798. 6, 2. 17, 430. 23, 116 Cd. 1, 1. 13, 29. 20, 218; Hes. O. 324; u. so kann man auch die Vrbdgn μάλα πολλὰ κελεύων, μάλα πόλλ' ἐπέτελλε, λισσομένη μάλα πολλά, εὐχόμενος μάλα πολλά u. dgl. eben so gut von oft wiederholtem, als von dringendem, heftigem Befehlen und Bitten verstehen; übrigens ist in den meisten hom. Stellen πολλά noch sehr leicht als wirklicher Objectsaccusativ zu dem dabeistehenden Verbum zu ziehen, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη ist etwa = πολλὰ πλανήματα ἐπλάγχθη, u. diese Erklärung ist auch bei den folgenden Schriftstellern überall als die ursprüngliche Auffassungsweise festzuhalten, wenngleich die Übersetzung sich oft mit dem einfachen Adverbium sehr begnügen muß, wie πολλὰ κάμπτονται, πολλὰ ζημιοῦνται, Plat. Theaet. 173 a Legg. XI, 916 d, mit vielfachen Krümmungen, mit vielen Strafen; vgl. noch πόλλ' ἀεκαζομένη, Il. 6, 458, ὅς τοι πόλλ' ὄφελος ἐγένετο, in vielen Fällen, 17, 152, πολλὸν ἀάσθη, 10, 113; vom Raume, groß, weit, Her. 1, 104. 6, 82; ὄπιθεν οὐ πολλόν, Pind. Ol. 11, 37; von der Zeit, la nge, Her. 4, 126. 6, 129; καταδαρθεῖν πάνυ πολύ, Plat. Conv. 223 b; bei weitem, um Vieles, gar sehr, Her. 1, 126. 140. 6, 158; so auch πολλοῦ, gar sehr, Ar. Nubb. 912; πολλοῦ πολύς, πολλή, viel zu viel, Equ. 829 Nubb. 1057. – Bes. häufig steht πολύ beim compar. u. superl., viel, sehr, πολὺ κέρδιον, γλύκιον, Il. 17, 414. 18, 109, u. oft πολὺ μᾶλλον, viel mehr, πολλὸν ἀμείνων, weit, viel besser, 6, 479 u. oft; πολὺ μείζων, Aesch, Ag. 1155; πολὺ δεύτερος, Soph. O. C. 1230; πολλὸν ἐχθίων ἔσει, Ant. 86; u. in Prosa: πολὺ μείζων κίνδυνος, Plat. Prot. 314 a; πολὺ ἐν πλείονι ἀπορίᾳ εἰμί, Crat. 413 c, u. oft, wie Xen. An. 1, 5, 2 u. oft; er setzt gern zwischen πολύ u. den compar. ein od. mehrere Wörter, Bornem. Conv. 1, 4, vgl. πολὺ σὺν φρονήματι μείζονι, An. 3, 1, 22. 3, 2, 30; u. ähnl. Thuc. 6, 86, πολὺ δὲ ἐπὶ ἀληθεστέραν γε σωτηρίαν; doch wird auch eben so πολλῷ μᾶλλον ὧδε ἔχει verbunden, Plat. Phaed. 80 e; πολλῷ μεῖζον, Polit. 274 e; Soph. O. R. 1159; Her. 1, 134; Xen. An. 2, 5, 32. 4, 5, 36; – πολλὸν ἄριστος Ἀχαιῶν, bei weitem der Beste, Il. 1, 91; πολὺ φίλτατος, 4, 51; πολὺ πλεῖσται φάλαγγες, 15, 448; u. oft πολὺ πρῶτος; u. eben so in Prosa: Her. 5, 92, 3. 8, 42; πολὺ μεγίστη, Plat. Conv. 209 c; πολὺ κράτιστόν ἐστι, Phaedr. 228 c; Xen. An. 4, 2, 14 u. sonst; auch πολλῷ πρῶτος, Soph. Ant. 1327. – Ähnlich bei vergleichenden adv. u. solchen Verbis, die eine Vergleichung ausdrücken, πολὺ πρίν, Hom. oft, πολὺ πρό, Il. 4, 373, πολύ κε φθαίη, 13, 815; u. so bei προβαίνω, προτρέχω, προμάχομαι, 6, 125. 11, 217; u. ähnlich auch ἡμῖν πολὺ βούλεται ἢ Δαναοῖσιν νίκην, 17, 331, vgl. Od. 17, 404, wo in βούλομαι der Begriff des Lieberwollens liegt. – Eben so bei διαφέρειν, ἀποστατεῖν u. ä. – Seltener tritt es bei den Attikern auch zum Positiv, um die Bdtg des Adjectivs zu verstärken, οἱ πολύ oder πολλὰ δυστυχεῖς, die in Vielem, die sehr Unglücklichen, Valck. Phoen. 624. – Ἐπὶπολύ, weit, z. B. ἄνειν, Plat. Crat. 415 a; ἐπὶ πολλόν, weit entfernt, Her. 2, 32; gew. ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, meistentheils, gewöhnlich, in den allermeisten Dingen, zumeist, 1, 203. 2, 35. 5, 67, auch in einem Worte geschrieben; Plat. Polit. 294 e Rep. II, 377 b; Gegensatz von καθ' ἓν ἕκαστον, Isocr. 4, 154; vgl. noch τὰ μὲν ἐπ' ὀλίγον, τὰ δ' ἐπὶ πολλά, Plat. Soph. 254 b; ὡς τὰ πολλά, meistentheils, Dem. 1, 11, wie ὡς τὸ πολύ, Luc. Hermot. 28; so auch das einfache τὰ πολλά, z. B. Plat. καὶ γὰρ τὰ πολλὰ Πρωταγόρας ἔνδον διατρίβει, Prot. 311 a; Phaed. 59 d; οἷα δὴ τὰ πολλὰ ἀεὶ μετ' ἐμοῦ ξένοι τινὲς ἕπονται, wie gewöhnlich folgen mir immer, Menex. 235 b; – παρὰ πολύ, um vieles, beim compar. od. superl., Pol. 4, 21, 5; – ἐπὶ πολλῷ, z. B. ῥᾳθυμεῖν, um einen theuern Preis, seine Trägheit theuer büßen müssen, Dem. 1, 15, wo man aus dem Zusammenhange leicht τόκῳ ergänzen kann; vgl. ἐπὶ πολλῷ γεγενῆσθαι, ib. 8, 53, u. δέδοικα, μὴ λελήθαμεν ὥσπερ οἱ δανειζόμενοι ἐπὶ πολλῷ ἄγοτες, 19, 96. – Über die häufigen Zusammenstellungen wie πολλοὶ πολλάκις, πολλοὶ πολλαχῆ, f. Lob. paralipp. p. 56. – Den compar. u. superl. πλέων, πλείων u. πλεῖστος s. oben bes. angeführt. – [Υ ist überall kurz, die epischen Formen πολέων, πολέας sind Il. 16, 635. 1, 559. 2, 4 Od. 3, 262 u. πολλέων immer zweisylbig zu lesen.]
French (Bailly abrégé)
πολλή, πολύ ; gén. πολλοῦ, πολλῆς, πολλοῦ ; dat. πολλῷ, πολλῇ, πολλῷ ; acc. πολύν, πολλήν, πολύ ; plur. nom. πολλοί, πολλαί, πολλά, etc.
I. nombreux : πολύς λαός IL peuple nombreux ; πολλοὶ ἑταῖροι IL nombreux compagnons ; πολλοὶ Τρώων IL beaucoup de Troyens ; subst. au neutre : πολλὸν σαρκός OD beaucoup de chair ; πολλὸν βίης OD beaucoup de force ; en prose, πολύς prend le genre du nom au gén. : τῆς γῆς οὐ πολλὴ THC une petite partie de la terre ; πολλὴ τῆς χώρας XÉN une grande partie du pays ; en ce sens πολύς s'ajoute souv. à un autre adj. marquant une qualité (cf. fr. beaucoup de belles choses, lat. tot et tanta) : πολέες (ion.) τε καὶ ἐσθλοί IL beaucoup de vaillants guerriers ; πολλὰ καὶ ἀγαθά, ou sans καί : πόλλ' ἀγαθά XÉN beaucoup de bonnes choses ; précédé de l'article, πολύς a la valeur d'un Sp. : οἱ πολλοί, la plupart des hommes, et, p. suite, foule, commun du peuple, peuple en gén. ATT ; avec un gén. part. : οἱ πολλοὶ τῶν Ἑλλήνων XÉN la masse des Grecs ; de même au sg. : ὁ πολὺς ἄνθρωπος LUC la plupart des hommes ; τὸ πολύ THC ou τὸ πολλόν (ion.) HDT ou τὰ πολλά OD la foule, la multitude ; τὸ πολλὸν τοῦ χρόνου HDT la plus grande partie du temps ; τὸ πολὺ τοῦ Ἑλληνικοῦ XÉN la plus grande partie de l'armée grecque ; fréquent : πολλὸς ὑπὸ παντὸς ἀνδρὸς αἰνεόμενος HDT souvent loué par tout homme ; πολλὸς λέγων IL qui parle souvent ; πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος HDT c'était là une parole souvent répétée;
II. p. ext. grand :
1 haut, élevé : πολὺς ὀστεόφιν OD un grand amoncellement d'os;
2 vaste, spacieux : πολὺ πεδίον IL vaste plaine ; πολὺ πέλαγος, vaste mer;
3 long : πολλὴ ὁδός HDT longue route ; πολὺς χρόνος IL longtemps ; οὐ πολὺν χρόνον SOPH non pendant longtemps ; πολλοῦ χρόνου AR depuis longtemps;
4 de grande valeur : πολέος (ion.) ἄξιος IL, OD, πολλοῦ ἄξιος ATT digne d'un grand prix ; grand et fort : μέγας καὶ πολλός HDT grand et fort ; πολὺς κέλαδος IL bruit fort ; πολλὴ βοή SOPH grand cri ; πολὺς ὕπνος OD profond sommeil ; au sens mor. πολὺς ὁ Φίλιππος ESCHL Philippe sera puissant ; πολλὴ ἀνάγκη SOPH nécessité irrésistible;
Adv. au neutre;
I. • πολύ, beaucoup, HOM, etc., surtout devant un Cp. πολὺ μᾶλλον HOM beaucoup plus ; πολὺ μείζων ESCHL beaucoup plus grand ; en ce cas, il est qqf séparé du comparatif par un ou plusieurs mots : πολὺ σὺν φρονήματι μείζονι XÉN avec beaucoup plus de réflexion ; devant un Sp. πολὺ φίλτατος IL de beaucoup le plus cher ; devant un adv. ou un verbe d'antériorité, de supériorité, de préférence : • πολὺ πρίν OD bien avant ; • πολὺ πρό IL beaucoup en avant ; ἡμῖν πολὺ βούλεται ἢ Δαναοῖσιν νίκην IL c'est nous bien plutôt que les Grecs qu'il veut voir vainqueurs;
II. • πολλόν poét. et ion. beaucoup : πολλὸν ἀμείνων IL bien meilleur ; πολλὸν ἄριστος IL de beaucoup le plus brave;
III. • πολλῷ devant un Cp. πολλῷ μᾶλλον SOPH beaucoup plus ; πολλῷ μεῖζον XÉN bien plus grand;
IV. • πολλά;
1 beaucoup HOM, etc. ; μάλα πολλά HOM tout à fait, extrêmement ; dev. un adj. πολλὰ τάλαινα ESCHL tout à fait malheureuse;
2 souvent : ὅς τοι πόλλ' ὄφελος γένοτο IL qui certes vint souvent en aide;
V. Locutions diverses avec des particules (conj., prép.);
1 • ὡς τὸ πολύ ATT le plus souvent, d'ordinaire ; • ὡς τὰ πολλά ATT ou simpl. • τὰ πολλά ATT m. sign.
2 • διὰ πολλοῦ à une grande distance ; • ἐκ πολλοῦ à une grande distance, longtemps d'avance;
3 • ἐπὶ πολύ au loin, très avant : ἐπὶ πολὺ τῆς θαλάσσης THC très avant sur mer ; ou à un très haut degré : ἐπὶ πολὺ τῆς δόξης THC à un très haut degré de gloire ; ou pendant longtemps : ἐπὶ πολὺ τῆς ἡμέρας THC pendant une grande partie du jour ; ὡς ἐπὶ πολύ THC ou ὡς ἐπὶ τὸ πολύ THC la plupart du temps, le plus souvent, presque toujours;
4 • μετὰ πολύ après un long temps;
5 • παρὰ πολύ en grande partie;
6 • περὶ πολλοῦ ATT à un haut prix;
Cp. πλείων, Sp. πλεῖστος.
Étymologie: R. Πολ, être plein ; cf. R. Πλε, v. πλέως, etc. ; cf. πόλις, lat, plus, plures, plurimi, plerique, populus.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
πολύς πολλή πολύ, Ion. πολλός -ή -όν, dubbele verbuiging: 1. sing. πολύς πολύ, gen. πολέος, dat. πολεῖ, acc. πολύν πολύ, plur. πολεῖς πολέα, gen. πολέων, dat. πολέσι, acc. πολέας πολέα; 2. sing. πολλός -ή -όν, gen. πολλοῦ -ῆς -οῦ, plur. πολλοί -αί -ά, gen. πολλῶν; Att.: alleen sing. masc. nom. πολύς acc. πολύν, n. πολύ; andere naamvallen volgens πολλός; Hom. sing. πολύς, πουλύς en πολλός, fem. πολλή, n. πολύ, πουλύ en πολλόν, gen. πολέος, πολλῆς, πολέος, dat. πολλῷ, πολλῇ, πολλῷ, acc. πολύν, πουλύν en πολλόν, fem. πολλήν en πουλύν, n. πολύ, πουλύ en πολλόν, plur. πολέες, πολεῖς en πολλοί, fem. πολλαί, n. πολλά, gen. πολέων en πολλῶν, fem. πολλάων en πολλέων, n. πολλῶν, dat. πολέ(σ)σι, πολέεσσι en πολλοῖσι, fem. πολλῇσι en πολλῇς, n. πολλοῖσι, acc. πολέας en πολλούς, fem. πολλάς, n. πολλά; Ion. meestal volgens type 2; lyr. meestal volgens Hom. vormen; Dor. gen. plur. fem. πολλᾶν; Aeol. πόλυς, n. πόλυ, acc. πόλυν, plur. πόλλοι, πόλλαι, πόλλα, gen. πόλλων, acc. πόλεας; comp. en superl. zie πλείων, πλεῖστος veel adj. zonder lidw. van aantal veel, talrijk:; ἅμα δ’ ἕσπετο πουλὺς ὅμιλος samen met hen volgde een talrijke menigte Od. 8.109; subst. met gen. partit..; πολλοὺς... Τρώων velen van de Trojanen Il. 18.271; in n. subst..; πολλὸν σαρκός veel van het vlees Od. 19.450; met ander adj. en (τε) καί:; πολέες τε καὶ ἐσθλοί vele voortreffelijke mannen Il. 6.452; πολλαὶ καὶ ἄλλαι vele andere Hes. Th. 363; διὰ πολλῶν τε καὶ δεινῶν... πραγμάτων door vele gevaarlijke situaties heen Xen. An. 5.5.8; zonder καί:; πολλὰ δυστερπῆ κακά veel onaangename ellende Aeschl. Ch. 277; spec. πολλὰ πράττειν bemoeizuchtig zijn:. πράσσειν σὺ πολλ’ εἴωθας jij bent gewend bemoeizuchtig te zijn Eur. Suppl. 576; ὦ πολλὰ πράττων bemoeial! Aristoph. Ran. 228. van frequentie veel, veelvuldig, vaak te vertalen als adv. vaak:; παρ’ ἡμέας περὶ σέο λόγος ἀπῖκται πολλός ons hebben veelvuldig verhalen over u bereikt Hdt. 1.30.2; τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ dit argument zal hij veelvuldig gebruiken Dem. 21.29; καὶ τοῦτο ἐπιεικῶς πολὺ νῦν ἐστι, τὸ οἴεσθαι en dit komt nu behoorlijk vaak voor, namelijk te denken... Luc. 59.15; van pers.. Ἐτεοκλέης ἂν εἷς πολὺς κατὰ πτόλιν ὑμνοῖθ’ ὑπ’ ἀστῶν dan zou Eteokles in zijn eentje veel in de stad bezongen worden Aeschl. Sept. 6; ὁ Δηιόκης ἦν πολλὸς ὑπὸ παντὸς ἀνδρὸς... αἰνεόμενος Deiokles werd veel door iedere man geprezen Hdt. 1.98.1. van afmeting, omvang, intensiteit veel, groot, hevig:; πολὺν ὄμβρον... ἢ χάλαζαν een hevige regen- of hagelbui Il. 10.6; ἀνίη καὶ πολὺς ὕπνος te veel slaap is ook vervelend Od. 15.394; πολλή γ’ ἀνάγκη het is absoluut noodzakelijk Eur. Phoen. 1674; van geluid; πολὺς δ’ ὑμέναιος ὀρώρει en luid verhief zich het huwelijkslied Il. 18.493; soms van pers..; ὡς καὶ μέγας καὶ πολλὸς ἐγένεο zoals jij groot en machtig bent geworden Hdt. 7.14; van plaats; πολὺν διὰ πόντον ἀνύσσας na veel zee overgestoken te zijn Hes. Op. 635; ἐκ πολλῆς πορείας... ἥκειν van een lange reis gekomen zijn Plat. Resp. 614e; πολλός τις ἔκειτο hij lag in volle lengte uitgestrekt Il. 7.156; van tijd; πολὺν χρόνον gedurende lange tijd Il. 2.343; οὐ πολὺν χρόνον niet voor lang Soph. Ph. 348; ἔτι πολλῆς νυκτός toen het nog diep in de nacht was Thuc. 8.101; πολλοῦ χρόνου sinds lange tijd Aristoph. Pl. 98; overdr. nadrukkelijk, heftig, van pers.: Κύπρις γὰρ οὐ φορητὸν ἢν πολλὴ ῥυῇ Kypris is niet te verdragen als zij in alle hevigheid stroomt Eur. Hipp. 443; ὅταν γὰρ ὁ θεὸς ἐς τὸ σῶμ’ ἔλθῃ πολύς wanneer de godheid het lichaam in volle omvang binnendringt Eur. Ba. 300; πολλὸς ἐνέκειτο λέγων hij voer heftig uit met de woorden Hdt. 7.158.1; πολὺς τοῖς συμβεβηκόσιν ἔγκειται hij legt grote nadruk op wat gebeurd is Dem. 18.199. direct voorafgegaan door lidw. het merendeel van, de meeste, het grootste deel van, de grootste:; ὁ πολύς... βίοτος het grootste deel van het leven Soph. El. 185; ὁ στρατός... ὁ πολλός het grootste deel van het leger Hdt. 1.102.2; τῆς δυνάμεως τῆς πολλῆς ἐστερήθησαν ze werden beroofd van het grootste deel van hun macht Thuc. 1.24.4; ὁ λεὼς ὁ πολύς de grote massa Luc. 41.17; vaker in plur..; τοῖς πολλοῖσιν... κριταῖς aan de meerderheid van de scheidsrechters Soph. Ai. 1243; οἱ Ἀθηναῖοι... ἀπῆλθον οἱ πολλοί het merendeel van de Atheners vertrok Thuc. 1.126.8; τοὺς αἰχμαλώτους... ἀπέσφαξε τοὺς πολλούς de meeste krijgsgevangenen liet hij afslachten Thuc. 3.32.1; adv. n. sing. πολύ en Ion. πολλόν veel, met comp.:; πολὺ μείζων veel groter Il. 1.167; πολλὸν ἀμείνων veel beter Il. 6.479; πολὺ πρίν veel eerder Il. 9.250; πολὺ σὺν φρονήματι μείζονι met veel groter zelfvertrouwen Xen. An. 3.1.22; met superl. verreweg:; πολλὸν ἄριστος verreweg de beste Il. 1.91; πολὺ πρώτιστος verreweg de meest vooraanstaande Il. 2.702; πολλόν τι μάλιστα πάντων veruit het meest van alle Hdt. 1.56.1; zelden met posit..; πολὺ ἀφόρητος absoluut niet te pruimen Luc. 80.9.3; bij verba met comp. betekenis; πολὺ προβέβηκας ἁπάντων u bent de anderen ver vooruit Il. 6.125; πολὺ βούλομαι αὐτὴν οἴκοι ἔχειν veel liever wil ik haar thuis hebben Il. 1.112; οὐ πολύ τι διαφέρει dat maakt niet zo veel verschil Plat. Resp. 484d; τούτων... πάνυ πολὺ περιέσομαι ik zal zeker verre de meerdere zijn van hen Plat. Alc.1. 119c; ver:; πολὺ ἀπό + gen. ver van Thuc. 1.15.2; overdr. ruimschoots:; ἀπέφυγε πολλὸν τοὺς διώκοντας hij werd ruimschoots vrijgesproken Hdt. 6.82.2; lange tijd:. καταδαρθεῖν πάνυ πολύ heel lang geslapen hebben Plat. Smp. 223c. n. plur. πολλά zeer, dikwijls:. ἤιε πολλ’ ἀέκων hij ging zeer tegen zijn zin Il. 11.557; πολλὰ δέ οἱ κραδίη προτιόσσετ’ ὄλεθρον vaak voorzag zijn hart de ondergang Il. 8.22; πολλὰ πολλάκις heel vaak Aristoph. Th. 287. gen. πολλοῦ veel, erg, met adj.: θρασὺς εἶ πολλοῦ jij bent erg onbeschaamd Aristoph. Nub. 915; πολλοῦ πολὺν... χρόνον veel te lang Aristoph. Eq. 822; ἐπί τοι σοὶ... πολλὴ πολλοῦ’ πικαθῆτο op joú heeft zij (Aphrodite) wel heel zwaar gedrukt Aristoph. Ran. 1046. dat. πολλῷ veel, met comp.:; πολλῷ γε μᾶλλον nog veel meer Soph. OT 1159; met superl.:; ποταμούς τε πολλῷ μεγίστους de allergrootste rivieren Hdt. 4.82; ook bij verba met comp. betekenis:. τὸ μὲν Νικίου στράτευμα... προύλαβε πολλῷ het leger van Nicias kreeg een grote voorsprong Thuc. 7.80.4. met prep.:; διὰ πολλοῦ op grote afstand Thuc. 6.11.1; ἐκ πολλοῦ van verre Thuc. 4.32.4; ook; ἐκ πολλοῦ sinds lang Thuc. 1.58.1; ἐπὶ πολλῷ tegen een hoge prijs Dem. 1.15; ἐπὶ πολλόν over grote afstand Hdt. 2.32.2; ἐπὶ πολύ over grote afstand Thuc. 1.62.6; ook. ἐπὶ πολύ langdurig Thuc. 5.16.2; τῆς ἡμέρας ἐπὶ πολύ gedurende een groot deel van de dag Thuc. 7.38.1; οὐ μετὰ πολύ niet veel later Luc. 57.54; ἐνίκησαν... παρὰ πολύ zij wonnen met groot verschil Thuc. 1.29.5; περὶ πολλοῦ (ποιεῖσθαι) zie ποιέω 4ciii; πρὸ πολλοῦ lang van te voren Men. Epitr. 345. met lidw. n. adv. τὸ πολύ voor het merendeel:; τὸ μὲν πολὺ ξένοι ἐφαίνοντο zij leken voor het merendeel vreemdelingen Plat. Prot. 315a; n. plur. adv. τὰ πολλά in meerderheid:. τὰ πολλὰ πάντα in bijna alle gevallen Hdt. 5.67.1; τὰ πολλά τυραννίδες... καθίσταντο er vestigden zich vooral alleenheerschappijen Thuc. 1.13.1; ἔλεγε μὲν ὡς τὸ πολύ meestal voerde hij het woord Xen. Mem. 1.1.10; ὡς ἐπὶ τὸ πολύ in het algemeen Isocr. 4.154; ὡς τὰ πολλά meestal Thuc. 5.65.4. subst., steeds met lidw. veelheid, massa:. οὐ γὰρ γένοιτ’ ἂν εἷς γε τοῖς πολλοῖς ἴσος één individu kan in geen geval gelijk zijn aan de massa Soph. OT 845; τὸ πολλὸν δ’ ἡγέαται ἰσχυρὸν εἶναι zij houden het erop dat veelheid sterk is Hdt. 1.136.1. het merendeel; met gen. partit..; τὸν πολλὸν τοῦ χρόνου het grootste deel van de tijd Hdt. 1.24.1; plur. met gen. partit..; τοῖς πολλοῖς τῶν Ἑλλήνων aan de meerderheid van de Grieken Xen. An. 2.4.2; οἱ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων de meerderheid van de mensen Xen. Cyr. 8.2.24; abs. subst..; οἱ πολλοί de grote massa Thuc. 1.6.4; n. subst. τὸ πολλόν of τὸ πολύ het grootste deel:; τῆς στρατιῆς τὸ πολλόν het grootste deel van het leger Hdt. 8.100.5; τῶν Ἀργείων λογάδων τὸ πολύ het grootste deel van de Argivische keurtroepen Thuc. 5.73.4; n. plur. subst.. τὰ πολλὰ τοῦ πολέμου het grootste deel van de oorlog Thuc. 2.13.2.
Russian (Dvoretsky)
πολύς: πολλή, πολύ (ῠ) (gen. πολλοῦ - эп. πολέος, πολλῆς, πολλοῦ, pl. πολλοί, πολλαί, πολλά - эп. πολέες, стяж. πολεῖς, πολέα; compar. πλείων, πλεῖον и πλέων, πλέον, superl. πλεῖστος
3 1) многочисленный (πολὺς λαός, πολλοὶ ἑταῖροι, πολλοὶ Τρώων Hom.): οἱ πολέες τε καὶ ἐσθλοί Hom. много храбрецов; πονηροὶ καὶ πολλοί Arph. многие дурные люди; πολλὰ καὶ ἀγαθά или πολλ᾽ ἀγαθά Xen. много прекрасных вещей; πολὺν λόγον ποιεῖσθαι περί τινος Plat. много говорить о чем-л.; πολύς τις Xen. etc. многие, не один; πολλοῦ π. Arph. чрезвычайно многочисленный;
2 большой, значительный, обширный, широкий (πεδίον Hom.; πέλαγος Soph.): τῆς γῆς οὐ πολλή Thuc. небольшой участок земли;
3 длинный, далекий (ὁδός Her.; πορεία Plat.);
4 долгий, продолжительный (χρόνος Hom.): οὐ πολὺν χρόνον Soph., Plat.; в течение недолгого времени, недолго; (ἐκ) πολλοῦ χρόνου Xen., Arph., Polyb.; с давнего времени, давно; διὰ πολλοῦ χρόνου Her., Arph.; в течение долгого времени или много времени спустя;
5 сильный, громкий (κέλαδος Hom.; ὕμνος Pind.; βοή Soph.);
6 сильный, проливной (ὑετός Hom.; ὄμβρος Hes.);
7 глубокий, крепкий (ὕπνος Hom.): πολλὴ σιγή Her. глубокое молчание;
8 сильный, могучий, могущественный (μέγας καὶ π. Her.; π. καὶ τολμηρός Dem.);
9 ревностный, усердный: π. ἦν πρὸς ταῖς παρασκευαῖς Polyb. он усердно был занят приготовлениями;
10 важный, ценный: πολέος (= атт. πολλοῦ) ἄξιος Hom. ценный, дорогой; πολὺ ἐστί τι Xen. что-л. весьма важно; περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαί τι Her., Xen.; придавать чему-л. большое значение; ἐπὶ πολλῷ Dem. по высокой цене - см. тж. πολλά, πολλοί, πολλόν, πολλός, πολύ, πλείων (πλέων) и πλεῖστος.
English (Autenrieth)
peculiar forms, πολλός, πολλόν, πουλύς (also fem.), πουλύ, gen. πολέος (Od. 20.25), acc. πουλύν, pl. nom. πολέες, πολεῖς, gen. πολέων (Il. 16.655), πολλάων, πολλέων, dat. πολέσι, πολέεσσι, acc. πολέας, for comp. and sup. see πλείων, πλεῖστος: much, many, with numerous applications that call for more specific words in Eng., as ‘long,’ of time, ‘wide,’ ‘broad,’ of space, ‘loud,’ ‘heavy,’ of a noise or of rain, etc. πολλοί (Att. οἱ πολλοί), the many, the most, the greater part, Il. 2.483, and w. part. gen., πολλοὶ Τρώων, etc. Freq. as subst., πολλοί, πολλά, ‘many men,’ ‘many things,’ but predicative in Od. 2.58, Od. 17.537; often with other adjectives, πολέες τε καὶ ἐσθλοί, πολλὰ καὶ ἐσθλά, ‘many fine things,’ Od. 2.312. —Neut. as adv., πολύ, πολλόν, πολλά, much, far, by far, very; πολλὰ ἠρᾶτο, prayed ‘earnestly,’ ‘fervently,’ Il. 1.35; w. comp. and sup., πολὺ μᾶλλον, πολλὸν ἀμείνων, ἄριστος, so πολὺ πρίν, πολλὸν ἐπελθών, Il. 20.180.
English (Abbott-Smith)
πολύς, πολλή, πολύ, [in LXX chiefly for רַב and cognate forms;]
1.as adj., much, many, great, of number, space, degree, value, time, etc.: ἀριθμός, Ac 11:21; ὄχλος, Mk 5:24; θερισμός, Mt 9:37; χόρτος, Jo 6:10; χρόνος, Mt 25·19; γογγυσμός, Jo 7:12; πόνος, Col 4:13; δόξα, Mt 24:30; σιγή, Ac 21:40; pl., προφῆται, Mt 13:17; ὄχλοι, Mt 4:25; δαιμόνια, Mk 1:34; δυνάμεις, Mt 7:22,
2.As subst., pl. masc, πολλοί, many (persons): Mt 7:22, Mk 2:2, al.; c. gen. partit., Mt 3:7, Lk 1:16, al.; seq. ἐκ, Jo 7:31, Ac 17:12; c. art., οἱ π., the many, Mt 24:12, Ro 12:5, I Co 10:17, 33 II Co 2:17; opp. to ὁ εἶς (Lft., Notes, 291), Ro 5:15, 19; neut. pl., πολλά: Mt 13:3, Mk 5:26, al.; acc. with adverbial force, Mk 1:45, Ro 16:6 (Deiss., LAE, 317), I Co 16:12, Ja 3:2, al.; neut. sing., πολύ: Lk 12:48; adverbially, Mk 12:27, al.; πολλοῦ (gen. pret.), Mt 26:9; c. compar. (Bl., §44, 5), π. σπουδαιότερον, II Co 8:22; πολλῷ πλείους, Jo 4:41. Compar., πλείων, neut., πλεῖον and πλέον (v. WH, App., 151), pl., πλείονες, -ας, -α, contr., πλείους, -ω(cf. Mayser, 69), more, greater;
1.as adj.: Jo 15:2, Ac 18:2o, He 3:3; seq. παρά, He 11:4 (cf. Westc, in l. Was ΠΛΙΟΝΑ here a primitive error for ΗΔΙΟΝΑ?); pi., Ac 13:31, al.; c. gen. compar., Mt 21:36; c. num. (ἤ of comp. omitted), Ac 4:22 24:11, al.
2.As subst., οἱ π., the greater number: Ac 10:32 27:12, I Co 10:5 15:6; also (Bl., §44, 3) others, more, the more: II Co 2:6 4:15, Phl 1:14; πλείονα, Lk 11:53; πλειον, πλέον, Mt 20:10, II Ti 3:9; c. gen. comp., Mk12:43, Lk 21:3; π. Ἰωνᾶ ὧδε, Mt 12:41; adverbially, Ac 4:17 20:9 24:4.
3.As adv., πλεῖον: seq. ἤ, Lk 9:13; c. gen. comp., Mt 5:20; πλείω: c. num., Mt 26:53. Superl., πλεῖστος, -η, -ον,
(a)prop., most: Mt 11:20 21:8; adverbially, τὸ π., I Co 14:27;
(b)elative (M, Pr., 79), very great: ὄχλος π., Mk 4:1.
English (Strong)
including the forms from the alternate pollos; (singular) much (in any respect) or (plural) many; neuter (singular) as adverbial, largely; neuter (plural) as adverb or noun often, mostly, largely: abundant, + altogether, common, + far (passed, spent), (+ be of a) great (age, deal, -ly, while), long, many, much, oft(-en (-times)), plenteous, sore, straitly. Compare πλεῖστος, πλείων.
English (Thayer)
πολλή (from an older form πολλός, found in Homer, Hesiod, Pindar), πολύ; (cf. Curtius, § 375)); the Sept. chiefly for רַב; much; used a. of multitude, number, etc., many, numerous, great: ἀριθμός, λαός, ὄχλος, L T Tr WH); πλῆθος, abundant, plenteous (A. V. often much), καρπός, θερισμός (the harvest to be gathered), γῆ, χόρτος, οἶνος, πολλοί τελῶναι, πολλοί προφῆται, σοφοί, πατέρες, δυνάμεις, ὄχλοι, L T WH omit; Tr brackets ὄχλοι); δαιμόνια, αἱ ἁμαρτίαι αὐτῆς αἱ πολλαί, her sins which are many, τά πολλά γράμματα, the great learning with which I see that you are furnished, ὁ πολύς ὄχλος, the great multitude of common people present, ὁ ὄχλος πολύς, T Tr marginal reading WH; see ὄχλος, 1). Plural masculine πολλοί, absolutely and without the article, many, a large part of mankind: πολλοί simply, ὀλίγοι, T WH omit; Tr brackets the clause); ἕτεροι πολλοί, ἄλλαι πολλαί, ἕτεραι πολλαί, πολλοί followed by a partitive genitive, as τῶν Φαρισαίων, ἐκ with a genitive of class, as πολλοί ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, πολλοί ἐκ τῆς πόλεως, οἱ πολλοί, the many (cf. Winer's Grammar, 110 (105)): those contrasted with ὁ εἷς (i. e. both with Adam and with Christ), according to the context equivalent to the rest of mankind, the many i. e. the most part, the majority, much equivalent to great, strong, intense, large: ἀγάπη, ὀδύνη, θρῆνος, κλαυθμός, ὀδυρμός, χαρά (st χάρις), ἐπιθυμία, μακροθυμία, ἔλεος, γογγυσμός, τρόμος, πόνος (ζῆλος), ἀγών, ἄθλησις, θλῖψις, καύχησις, πεποίθησις, πληροφορία, παρρησία, παράκλησις, συζήτησις (T WH Tr text ζήτησις),); στάσις, ἀσιτία, βία,); διακονία, σιγή, deep silence, Xenophon, Cyril 7,1, 25); φαντασία, δύναμις καί δόξα, μισθός, εἰρήνη, περί οὗ πολύς ἡμῖν ὁ λόγος, about which (but see λόγος, I:3a.) we have much (in readiness) to say, πολύν λόγον ποιεῖσθαι περί τίνος, Plato, Phaedo, p. 115{d}; cf. Lex. Plato, iii., p. 148).
c. of time, much, long: πολύν χρόνον, μετά χρόνον πολύν, ὥρα πολλή, much time (i. e. a large part of the day) is spent (see ὥρα, 2), ὥρας πολλῆς γενομένης (Tdf. γινομένης), of a late hour of the day, ibid. (so πολλῆς ὥρας, Polybius 5,8, 3; ἐπί πολλήν ὥραν, Josephus, Antiquities 8,4, 4; Ἐμάχοντο ... ἄχρι πολλῆς ὥρας, Dionysius Halicarnassus, 2,54); πολλοῖς χρόνοις, for a long time, οὐ πολλῷ χρόνῳ, Herodian, 1,6, 24 (8 edition, Bekker); χρόνοις πολλοῖς ὕστερον, Plutarch, Thes. 6; (see χρόνος, under the end)); εἰς ἔτη πολλά, ἐκ or) ἀπό πολλῶν ἐτῶν, WH Tr text ἀπό ἱκανῶν ἐτῶν); ἐπί πολύ, (for) a long time, μετ' οὐ πολύ, not long after (see μετά, II:2b.), πολύ, much, substantively, equivalent to many things: much, adverbially, of the mode and degree of an action: ἠγάπησε, πλανᾶσθε, ὠφελεῖ, πολλοῦ as a genitive of price (from Homer down; cf. Passow, under the word, IV.
b. vol. ii., p. 1013 a; (cf. Winer's Grammar, 206 (194))): πραθῆναι, for much, ἐν πολλῷ, in (administering) much (i. e. many things), L T Tr WH ἐν μεγάλῳ (see μέγας, 1a. γ.)). with a comparitive (cf. Winer's Grammar, § 35,1): πολύ σπουδαιότερον, Homer down); πολλῷ πλείους, many more, πολλῷ (or πολύ) μᾶλλον, see μᾶλλον, 1a. following with the article, τό πολύ, German das Viele (opposed to τό ὀλίγον), Buttmann, 395 (338); Winer's Grammar, 589 (548)). Plural, πολλά α. many things; as, διδάσκειν, λαλεῖν, παθεῖν, Pindar Ol. 13,90 down; ποιεῖν, T Tr marginal reading WH ἀπόρειν); πρᾶξαι, πολλά καί ἀλλά, καί (which see, I:3), see Kühner, § 523,1 (or on Xenophon, mem. 1,2, 24); Bäumlein, Partikeln, p. 146; Krüger, § 69,32, 3; Lob. Paral., p. 60; Herm. ad Vig., p. 835; Winer's Grammar, § 59,3at the end; Buttmann, 362 f (311). Cf. Passow, under the word, I:3a.; Liddell and Scott, under II:2.) β. adverbially (cf. Winer's Grammar, 463 (432); Buttmann, § 128,2), much: Mark (T Tr marginal reading (?) WH (see ἀπορέω)); L brackets the clause); in many ways, with many words (R. V. much), with verbs of saying; as, κηρύσσειν, παρακαλεῖν, etc., many times, often, repeatedly: R G Tr WH marginal reading) (and often in Greek writings from Homer down; cf. Passow, under the word, V:1a. vol. ii., p. 1013{b}; (Liddell and Scott, III. a.); Stallbaum on Plato, Phaedo, p. 61c.); with the article πολλά, for the most part (R. V. these many times) (Vulg. plurimum), L Tr marginal reading πολλάκις) (examples from Greek writings are given by Passow, the passage cited (Liddell and Scott, the passage cited), and by Fritzsche, Ep. ad Romans, iii., p. 281).
English (Slater)
πολῠς, πολλός (πολύς, -ύν, -οί, -ῶν, -οῖς(ι); -ᾷ, -άν, -αί, -ᾶν; πολύ acc., πολλά, -ῶν, -οῖς, -ά: πολλός, -όν: πολέσιν, πολεῖς ? acc.)
1 much, many.
1 pl. of number ἧ θαύματα πολλά (v. l. θαυματά) (O. 1.28) ὁ πολλὰ εἰδὼς (O. 2.86) πολλοὶ δὲ μέμνανται καλὸν εἴ τι ποναθῇ (O. 6.11) ἐδώρησαν λιταῖς θυσίαις πολλὰ δὴ πολλαῖσιν Ἑρμᾶν (O. 6.79) πολλαὶ δ' ὁδοὶ σὺν θεοῖς εὐπραγίας (O. 8.13) πολλοὶ δὲ κλέος ὤρουσαν ἀρέσθαι (O. 9.100) πολλὰ δ' ἀνθρώποις παρὰ γνώμαν ἔπεσεν (O. 12.10) δηρίομαι πολέσιν περὶ πλήθει καλῶν (O. 13.45) ἦ πόλλ' ἀμφὶ κρουνοῖς Πάγασον ζεῦξαι ποθέων ἔπαθεν (O. 13.63) πολλῶν πείρατα συντανύσαις ἐν βραχεῖ (P. 1.81) πολλῶν ταμίας ἐσσί (P. 1.88) πολλοὶ μάρτυρες ἀμφοτέροις πιστοί (P. 1.88) οἷα καὶ πολλοὶ πάθον (P. 3.20) “νάεσσι πολεῖς ἀγαγὲν” (πόλῖς coni. Lehrs: v. Forssman, 95; Wackernagel, Kl. Schr., 965) (P. 4.56) πολλοῖσι δ' ἅγημαι σοφίας ἑτέροις (P. 4.248) πολλοῖσι μὲν γὰρ ἀείδεται νικαφόροις ἐν ἀέθλοις (post ἀείδεται distinxit Boeckh) (P. 8.25) πολλοῖς σοφὸς δοκεῖ (P. 8.74) τὰν μάλα πολλοὶ ἀριστῆες ἀνδρῶν αἴτεον σύγγονοι, πολλοὶ δὲ καὶ ξείνων (P. 9.107) πολλὰ μὲν κεῖνοι δίκον φύλλ' ἔπι καὶ στεφάνους. πολλὰ δὲ πρόσθεν πτερὰ δέξατο νικᾶν (P. 9.123) —5. ὠνύμασεν κεφαλᾶν πολλᾶν νόμον (P. 12.23) πολλῶν ἐπέβαν καιρὸν οὐ ψεύδει βαλών (N. 1.18) πολλά νιν πολλοὶ λιτάνευον ἰδεῖν (N. 8.8) πολλὰ γὰρ πολλᾷ λέλεκται (N. 8.20) τὰ δ' ἄλλαις ἁμέραις πολλὰ μὲν ἐν κονίᾳ χέρσῳ, τὰ δὲ γείτονι πόντῳ φάσομαι (N. 9.43) εἰ γὰρ ἅμα κτεάνοις πολλοῖς ἐπίδοξον ἄρηται κῦδος (N. 9.46) ὑπὲρ πολλῶν τε τιμαλφεῖν λόγοις νίκαν (N. 9.54) πολλὰ δ' Αἰγύπτῳ κατῴκισθεν ἄστη ταῖς Ἐπάφου παλάμαις (N. 10.5) ἔργα τε πολλὰ μενοινῶντες (N. 11.45) πολλὰ μὲν ἀρτιεπὴς γλῶσσά μοι τοξεύματ' ἔχει (I. 5.46) πολ]λὰ μὲν τὰ πάροιθ[ Παρθ. 2. 31. πολλὰ δ' ἕλκἐ ἔμβαλλε fr. 111. 2. ἐν πολλοῖς ὀνείροις fr. 131b. 3. πολλοῖς μὲν ἐνάλου, ὀρείου δὲ πολλοῖς ἄγρας ἀκροθινίοις (δὲ πολλοῖς Duebner: πολλάκις codd.) ?fr. 357. add. adj., πολλά μοι ὠκέα βέλη (O. 2.83) πρύτανι κύριε πολλᾶν μὲν εὐστεφάνων ἀγυιᾶν (P. 2.58) c. gen., καὶ γειτόνων πολλοὶ ἐπαῦρον (P. 3.36) c. art. παρὰ σκοπὸν οὐ χρὴ τὰ πολλὰ βέλεα καρτύνειν χεροῖν these my many shafts (O. 13.95)
2 s. of size, great, much πολὺν ὗσε χρυσόν (O. 7.50) βρέχετο πολλᾷ νιφάδι (O. 10.51) πολλὰν δ' ὄρει πῦρ ἀίστωσεν ὕλαν (P. 3.36) πολὺς εὖτ' ἂν ἐπιβρίσαις ἕπηται (sc. ὄλβος) (P. 3.106) πολὺς ὄλβος (P. 5.14) πολλάν τε καὶ ἡσύχιον βουσὶν εἰρήναν παρέχοισα (P. 9.22) οὐκ ἔραμαι πολὺν ἐν μεγάρῳ πλοῦτον καρτακρύψαις ἔχειν (N. 1.31) Πιερίδων ἀρόταις δυνατοὶ παρέχειν πολὺν ὕμνον (N. 6.33) ταὶ μεγάλαι γὰρ ἀλκαὶ σκότον πολὺν ὕμνων ἔχοντι δεόμεναι (N. 7.13) “μολόντα βαιοῖς σὺν ἔντεσιν ποτὶ πολὺν στρατόν (Pae. 2.75) πολὺν ῥόθον ἵεσαν ἀπὸ στομ[άτων Ἐ]λείθυιά τε καὶ Λάχεσις (Pae. 12.16) of time, “ἧν διακρῖναι ἰδόντ' λτ;οὐγτ; πολλὸς ἐν καιρῷ χρόνος” (<οὐ> supp. Coraes, om. codd.: παῦρος coni. Schr.) fr. 168. 6.
3 adv.
a πολλά
I often ἐδώρησαν λιταῖς θυσίαις πολλὰ δὴ πολλαῖσιν Ἑρμᾶν (O. 6.79) αἵ γε μὲν ἀνδρῶν πόλλ' ἄνω τὰ δ αὖ κάτω κυλίνδοντ ἐλπίδες (O. 12.6) πολλὰ μὲν πολλὰ δ (O. 13.14) —6. πολλὰ γάρ μιν παντὶ θυμῷ παρφαμένα λιτάνευεν (N. 5.31) πολλά νιν πολλοὶ λιτάνευον ἰδεῖν (N. 8.8) πολλὰ μὲν λοιβαῖσιν ἀγαζόμενοι πρώταν θεῶν, πολλὰ δὲ κυίσᾳ (N. 11.6)
II greatly καμόντες πολλὰ θυμῷ (O. 2.8)
III long οὐδὲ ματρὶ πολλὰ μαιόμενοι φῶτες ἄγαγον (O. 1.46)
IV τὰ πολλά, for the most part, often εἶδον γὰρ τὰ πόλλ' ἐν ἀμαχανίᾳ ψογερὸν Ἀρχίλοχον (P. 2.54) ὅθεν περ καὶ Ὁμηρίδαι ῥαπτῶν ἐπέων τὰ πόλλ' ἀοιδοὶ ἄρχονται (N. 2.2)
b πολύ, much ὅ τι γαρ πολὺ καὶ πολλᾷ ῥέπῃ (O. 8.23) πολύ τοι φέριστον ἀνδρὶ τερπνὸς αἰών fr. 126. 1.
c πολλᾷ, in many ways ὅ τι γὰρ πολὺ καὶ πολλᾷ ῥέπῃ (O. 8.23) πολλὰ γὰρ πολλᾷ λέλεκται (Pauw: γὰρ πολλὰ codd.) (N. 8.20)
d πολλόν, much ὄπιθεν οὐ πολλὸν (O. 10.36) ]ῳ πολλὸν[ fr. 140a. 12.
4 fragg. ]πολὺς λο[ Δ. 4. c. 11. ]ν πολλοῖς ἀκοῦσαι Θρ. . 13. ]επολλα[ P. Oxy. 2442, fr. 99. ]πολλαμ[ P. Oxy. 2447, fr. 13. B comp., (πλέονα, πλέον) more <πλεόνωνγτ; ταμίαν στεφάνων (e Σ supp. Er. Schmid: om. codd.) (N. 6.26) ἐγὼ δὲ πλέον' ἔλπομαι λόγον Ὀδυσσέος ἢ πάθαν διὰ τὸν ἁδυεπῆ γενέσθ Ὅμηρον (N. 7.20) εἰ πόνος ἦν, τὸ τερπνὸν πλέον πεδέρχεται (N. 7.74) πλέον τι λαχών (sc. Ζεὺς ἢ οἱ ἄλλοι θεοί: num haec sint ipsa verba Pindari, non constat) fr. 35a. C superl., (πλεῖστος, -ων; -α, -αισι; -α acc.)
a very many, numerous ἔν τ' ἀέθλοισι θίγον πλείστων ἀγώνων (I. 1.18) πλεῖστα μὲν δῶρ' ἀθανάτοις ἀνέχοντες fr. 119. 3. pro subs., πλεῖστα νικάσαντα σε καὶ τελεταῖς ὡρίαις ἐν Παλλάδος εἶδον (P. 9.97)
b most ὅτι πλείσταισι βροτῶν ξεινίαις αὐτοὺς ἐποίχονται τραπέζαις (O. 3.39) ἔστιν ἀνθρώποις ἀνέμων ὅτε πλείστα χρῆσις (O. 11.1) c. art., τυφλὸν δ' ἔχει ἦτορ ὅμιλος ἀνδρῶν ὁ πλεῖστος (N. 7.24)
Greek Monolingual
πολλή, πολύ, ΝΜΑ, και επικ. τ. πουλύς, πουλύ και ιων. τ. πολλός, -ή, -όν, Α
1. (για αριθμό και συχνά με ονόματα τα οποία δηλώνουν την έννοια του πλήθους) αυτός που υπάρχει ή γίνεται σε μεγάλη ποσότητα (α. «συγκεντρώθηκε πολύς λαός για να τον ακούσει» β. «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, αλλ' ἐν τῷ εὖ τὸ πολύ», παροιμ. φρ.
γ. «μήτε τριήκοντα ἐτέων πολλὰ ἀπολείπων», Ησίοδ.)
2. αυτός που υπάρχει ή γίνεται σε μεγάλο βαθμό, με μεγάλη δύναμη ή ένταση, ισχυρός (α. «πολλή μαυρίλα πλάκωσε μαύρη σαν καλιακούδα», δημ. τραγούδι
β. «πολύς αέρας» γ. «πολλή ζέστη» δ. «πολλή ἀλογία», Πλάτ.)
3. (για χώρο, τόπο, έκταση) μεγάλος, εκτεταμένος (α. «ο πολύς τόπος πάει χαμένος» β. «χῶρος πλατὺς καὶ πολλός ἐστι», Ηρόδ.)
4. (για χρόνο) μεγάλης διάρκειας, μακρός (α. «πάει πολύς καιρός από τότε που τον είδα για τελευταία φορά» β. «πολὺν χρόνον ἐνθάδ' ἐόντες», Ομ. Ιλ.)
5. (το αρσ. πληθ. με ή χωρίς το αρθρ. ως ουσ.) (οι) πολλοί
α) οι περισσότεροι
β) ο κοινός λαός, το ανώνυμο πλήθος
6. (το ουδ. με αρθρ. και με επιρρμ. σημ.) το πολύ
(με ποσοτ. σημ.) στο μεγαλύτερο μέρος
7. (το ουδ. στον εν. ή και στον πληθ. ως επίρρ.) πολύ και πολλά και πολλόν
α) (ποσοτ.) πάρα πολύ, υπέρμετρα
β) τοπ. σε μεγάλο βαθμό («απ' εδώ είναι πολύ συντομότερα»)
γ) χρον. για μακρό χρόνο, για μεγάλο χρονικό διάστημα
δ) συντάσσεται με επίθ. και επιρρ. θετικού συγκριτικού βαθμού προκειμένου να επιτείνει τη σημασία τους (α. «πολύ ωραία, κοπέλα» β. «κάθεται πολύ κοντά»)
ε) συντάσσεται με επίθ. και επιρρ. συγκριτικού βαθμού επίσης για επίταση της σημασίας τους (α. «νοιάζεται για μένα πολύ περισσότερο» β. «σοὶ τὸ γέρας πολὺ μεῖζον», Ομ. Ιλ.)
8. φρ. α) «πολλού γε και δει» — κάθε άλλο
β) «προ πολλού» — πριν από μεγάλο χρονικό διάστημα
γ) «μετ' ου πολύ» — σε λίγο, σύντομα
δ) «επί πολύ» — επί μακρό χρονικό διάστημα
ε) «πολλώ μάλλον» — πολύ περισσότερο
στ) «ως επί το πολύ» και «ως επί το πλείστον» ή «ὡς τὰ πολλά»
i) κατά το μεγαλύτερο μέρος, κατά τον μεγαλύτερο βαθμό
ii) συνήθως, τις περισσότερες φορές
ζ) «κατά πολύ» — σε μεγάλο βαθμό, λίαν
η) «έχω περί πολλού κάποιον ή κάτι» ή «περί πολλού ποιούμαι τι» — έχω σε μεγάλη εκτίμηση ή υπόληψη κάποιον ή κάτι, εκτιμώ πολύ κάποιον ή κάτι
νεοελλ.
1. (το αρσ. με αρθρ.) ο πολύς
i) (με θετ. σημ.) ο ονομαστός, ο διαπρεπής («ο πολύς Φώτιος»)
ii) (με αρνητ. σημ.) ο διαβόητος («ο πολύς Ντενκτάς»)
2. (το ουδ. με αρθρ. ως ουσ.) το πολύ
το πέρα από το μέτρο, το υπερβολικό, το περιττό («το πολύ της θλίψης γεννά παραφροσύνη», παροιμ. φρ.)
3. φρ. α) «αυτό πάει πολύ» ή «αυτό είναι πάρα πολύ» — αυτό υπερβαίνει τα όρια του ανεκτού
β) «πολύ που...» — καθόλου δεν... («πολύ που σκοτίζομαι!») γ) «λίγο - πολύ» — περίπου
δ) «μετά από πολύ» και «ύστερα από πολύ» — μετά από μεγάλο χρονικό, ή τοπικό, διάστημα
ε) «πολύς λόγος γίνεται» — σχολιάζεται ευρύτατα, λέγεται από πολλούς
στ) «το πολύ (πολύ)»
i) στη χειρότερη περίπτωση («το πολύ - πολύ να με δείρει»)
ii) το αργότερο (το πολύ σε μία ώρα θα επιστρέψω»)
iii) κατά το ανώτατο όριο («το πολύ - πολύ να είναι τριαντάρης»)
ζ) «έγινε [ή είναι] μέγας και πολύς» — απέκτησε δύναμη και δόξα, έγινε πλούσιος και επιφανής
η) «ο νους του κατεβάζει πολλά» — είναι πολύ επινοητικός, είναι εφευρετικό μυαλό
θ) «πολλά και διάφορα» — κάθε είδους, ποικίλα πράγματα
4. παροιμ. α) «όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει» και «πολλοί μαγέροι χαλούν το φαΐ» — λέγεται για να δηλωθεί ότι εκεί όπου δεν υπάρχει ενιαία διεύθυνση και κατεύθυνση κανένα έργο δεν ευοδώνεται
β) «όπου φτύνουν πολλοί, πηγάδι γίνεται» — δηλώνει ότι ο συντονισμός τών ενεργειών, η από κοινού προσπάθεια ενός συνόλου φέρνει πάντοτε αποτέλεσμα
γ) «οι πολλοί πήραν την Πόλη» — δηλώνει ότι ο κατά πολύ υπέρτερος αριθμητικά επικρατεί
δ) «όποιος έχει πολύ πιπέρι βάζει και στα λάχανα» — λέγεται για εκείνους που έχουν τη δυνατότητα να ξοδεύουν χρήματα ακόμη και για περιττά πράγματα
ε) «όποιος γυρεύει τα πολλά χάνει και τα λίγα» — δηλώνει ότι η απληστία επιφέρει την απώλεια και τών όσων ήδη έχουν αποκτηθεί
στ) «το πολύ το κύριε ελέησον το βαριέται και ο παπάς» — λέγεται για κάτι που επαναλαμβάνεται και γίνεται ανιαρό
μσν.
φρ. «κατά πολλά» — υπέρμετρα
αρχ.
1. (για θεό) αυτός που έχει πολλές μορφές, πολύμορφος
2. (για πράγμ.) ο μεγάλης αξίας, μεγάλης σπουδαιότητας, σημαντικός («πολλῶν ἄξιος», Αριστοφ.)
3. (για πράγμ. και σπαν. για πρόσ.) ισχυρός, δυνατός, σημαίνων (α. «μέγας καὶ πολλὸς ἐγένετο», Ηρόδ.
β. «Ἐτεοκλῆς ἂν εἶς πολὺς ὑμνεῖτο», Αισχύλ.
γ. «ῥώμην σώματος πολύς», Δίον. Αλ.
δ. «ὡς πολὺς ἔπνει καὶ λαμπρός» — φυσούσε δυνατός και δροσερός, Δημοσθ.)
4. επαναλαμβανόμενος («περὶ σὲ ὁ λόγος ἀπῖκται πουλύς», Ηρόδ.)
5. (η δοτ. και η γεν. του ουδ. ως επίρρ.) πολλῷ και πολλοῦ
α) υπέρμετρα
β) πολλές φορές
γ) χρησιμοποιείται ως επιτατικό της σημασίας ρημάτων που δηλώνουν, παράκληση, διαταγή κ.λπ.
6. (το αρσ. και το θηλ. με άρθρ.) α) ὁ πολύς
(για πρόσ.) β) κοινός άνθρωπος
γ) ὁ πολλός και ἡ πολλή
(για πράγμ.) ο εντελώς γνωστός («ὡς ὁ πολλὸς λόγος» — η κοινή φήμη, Αισχύλ.)
7. το ουδ. ως ουσ.τὸ πολλόν
τα πλήθη
8. (το ουδ. πληθ. ως ουσ.) τά πολλά
α) τα περισσότερα
β) (στον Όμηρο) τα μεγάλα πλούτη
9. (το ουδ. πληθ. ως επίρρ.)
στο μεγαλύτερο μέρος ή στον μεγαλύτερο βαθμό, κυρίως
10. φρ. α) «πολλά πράσσω» — ασχολούμαι με πολλά πράγματα, είμαι πολυπράγμων
β) «ὁ πολὺς βίοτος» — το καλύτερο μέρος του ανθρώπινου βίου
γ) «τὰ πολλὰ πάντα» — τα περισσότερα
δ) «oἱ πολλοὶ ἅπαντες» — σχεδόν όλοι
ε) «ἐπὶ πολλῷ» — σε μεγάλη τιμή
στ) «πολύ ἔστι τι» — έχει μεγάλη σπουδαιότητα, αξίζει πολύ
ζ) «διὰ πολλοῦ» — σε μεγάλο χρονικό ή τοπικό διάστημα
η) «ἐπὶ πολύ» — σε μεγάλη απόσταση, μακριά
θ) «ἐκ πολλοῦ» — από μεγάλη απόσταση, από μακριά
ι) «εἰς πολύ» — για μακρό χρονικό διάστημα
ια) «ὡς ἐπὶ πολύ» — γενικά
ιβ) «παρὰ πολύ» — από μακριά
ιγ) «πολὺ βούλομαι» — προτιμώ
ιδ) «πολύ γε;»
(σε απαντήσεις) βεβαιότατα.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το επίθ. πολύς ανάγεται στην ΙΕ ρίζα plē-/pelә1- «πληρώ, γεμίζω» (πρβλ. πίμπλημι, πλείων, πλήμνη) και συνδέεται με τα: αρχ. ινδ. puru-, αρχ. ιρλδ. il και αρχ. άνω γερμ. filu. To επίθ. πολύς εμφανίζει στην κλίση του αθέματη μορφή (γεν. εν. πολέος, αιτ. εν. πολύν, ονομ. πληθ. πολέες, γεν. πληθ. πολέων, αιτ. πληθ. πολέας) αλλά και θεματική: πολλός, πολλή, πολλόν (γεν. πολλοῦ). Η προέλευση ωστόσο τόσο του θέματος πολλο- (πρβλ. και πολλότης, πολλοστός) όσο και του θέματος πολλᾱ- (πρβλ. πολλα-πλάσιος, πολλά-κις) με διπλό σύμφωνο είναι δυσερμήνευτη. Πρόκειται πιθ. για θέματα που σχηματίστηκαν με συλλαβική ανομοίωση από τα αμάρτυρα πολυ-λο- και πολυ-λα-, τα οποία εμφανίζουν παρέκταση -λ- (πρβλ. μεγα-λο- και μεγα-λᾱ-, βλ. λ. μέγας). Η σύνδεση του επιθ. με το λατ. polleo είναι αμφίβολη.
ΠΑΡ. πολλάκις, πολλαχόθεν, πολλαχού, πολλαχώς, πολλοστός
αρχ.
πολλαχῇ, πολλαχόθι, πολλαχόσε, πολλότης, πολλύνομαι.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό πολλο-)
αρχ.
πολλοδεκάκις
μσν.
πολλοποιός. (Α' συνθετικό πολλα-) πολλαπλάσιος, πολλαπλούς. (Για συνθ. με α' συνθετικό πολύ- βλ. λ. πολύ-). (Β' συνθετικό)
αρχ.
υπέρπολυς
αρχ.-νεοελλ. πάμπολυς.
Greek Monotonic
πολύς: πολλή, πολύ, γεν. πολλοῦ, -ῆς, -οῦ, δοτ. πολλῷ, -ῇ, -ῷ· αιτ. πολύν, πολλήν, πολύ· Ιων. ονομ. πολλός, -ή, -όν, αιτ. πολλόν, -ήν, -όν· η Ιων. κλίση αυτή διατηρήθηκε στην Αττ. σε όλες τις πτώσεις, εκτός από την ονομ. και αιτ. πληθ. και ουδ. Ο Όμηρ. χρησιμ. από κοινού Ιων. και Αττ. τύπους. Ιδιαίτεροι επικοί τύποι· πουλύς, -ύ, γεν. πόλεος, πληθ. ονομ. πολέες, πολεῖς, γεν. πολέων, δοτ. πόλεσι, πολέσσι, πολέεσι, αιτ. πολέας.
I. 1. λέγεται για αριθμό, πολλοί, αντίθ. προς το ὀλίγος, σε Όμηρ. κ.λπ.· με ονόματα που δηλώνουν πλήθος, πουλύς, ὅμιλος, σε Ομήρ. Οδ.· πολλὸν πλῆθος, σε Ηρόδ. κ.λπ.· επίσης λέγεται για οτιδήποτε επαναλαμβάνεται συχνά, πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος, στον ίδ.· πολλὸς αἰνεόμενος, στον ίδ.· τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ, συχνά σε Δημ.
2. λέγεται για μέγεθος, βαθμό, δύναμη, πολύς, μεγάλος, ισχυρός, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· πολὺς ὕπνος, ο βαθύς ύπνος, σε Ομήρ. Οδ.· πολὺς ὑμέναιος, το τραγούδι μεγάλης διάρκειας και έντασης σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· σπανίως λέγεται για ένα μόνο πρόσωπο, μέγας καὶ πολλὸς ἐγένεο, σε Ηρόδ.· ἢν πολλῇ ῥυῇ, εάν ρεύσει με την πλήρη ροή, μεταφ. λέγεται για ποτάμι, σε Ευρ.· πολλῷ ῥέοντι, σε Δημ.· λέγεται για τον άνεμο, πολὺς ἔπνει, φυσούσε δυνατά, στον ίδ.· συχνά με μτχ., πολλὸς ἦνλισσόμενος, ήταν όλος παρακάλια, Λατ. multus erat in precan do, σε Ηρόδ.· ομοίως, πολὺς ἦν ἐν τοῖσι λόγοισι, στον ίδ. κ.λπ.
3. λέγεται για την αξία ή σπουδαιότητα ενός πράγματος, πολέος ή πολλοῦ ἄξιος, σε Όμηρ.· πολλοῦ και περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαί τι, Λατ. magni facere, πρβλ. περὶ Α. IV ἐπὶ πολλῷ, σε μεγάλη τιμή, σε Δημ.
4. λέγεται για χώρο, μεγάλος, μακρύς, εκτεταμένος, πολλὴ χώρη, πεδίον, σε Ομήρ. Ιλ., Ησίοδ. κ.λπ.· πόντος, πέλαγος, σε Ησίοδ. κ.λπ.· πολλὸς ἔκειτο, ξάπλωσε καταλαμβάνοντας μεγάλη έκταση, σε Ομήρ. Ιλ.· πολλὴ κέλευθος, μακρύς δρόμος, σε Αισχύλ. κ.λπ.
5. λέγεται για χρόνο, μακρύς, πολὺν χρόνον, σε Όμηρ. κ.λπ.· πολλοῦ χρόνου, σε Αριστοφ.· ἐκ πολλοῦ, σε Θουκ.· ἔτι πολλῆς νυκτός, Λατ. multa nocte, ενώ ήταν ακόμα μεγάλη η διάρκεια της νύχτας, στον ίδ.
II. Ειδικότερες χρήσεις·
1. επιμεριστικό με γεν., π.χ. πολλοὶ Τρώων αντί πολλοὶ Τρῶες, σε Ομήρ. Ιλ.· πολλὸν σαρκός αντί πολλὴ σάρξ, σε Ομήρ. Οδ.· στον πεζό λόγο, το επίθ. γενικά παίρνει το γένος της γενικής, τῆς γῆς οὐ πολλήν, σε Θουκ.
2. μαζί με άλλο επίθ. μέσω του καί, πολέες τε καὶ ἐσθλοί, πολλοί και καλοί άνδρες, σε Ομήρ. Ιλ.· πολλὰ καὶ πονηρά, σε Ξεν.· μεγάλα καὶ πολλά, σε Δημ. 3. α) με το άρθρο, λέγεται για πρόσωπα και πράγματα πολύ γνωστά, Ἑλένα μία τὰς πολλὰς ψυχὰς ὀλέσασ', εκείνες τις πολλές ψυχές, σε Αισχύλ.· ὡς ὁ πολλὸς λόγος, η κοινή φήμη, σε Ηρόδ.· ιδίως, οἱ πολλοί, οι πολλοί, δηλ. ο μεγαλύτερος αριθμός, οι περισσότεροι, σε Θουκ.· απ' όπου, όπως το πλῆθος, οι άνθρωποι, το κοινό, στον ίδ.· εἰς τῶν πολλῶν, ένας από το κοινό πλήθος, σε Δημ. β) τὸ πολύ με γεν., τῆς στρατιῆς τὸ πολλόν, σε Ηρόδ.· τῶν λογάδων τὸ πολύ, σε Θουκ.· αλλά επίσης, ὁ στρατὸς ὁ πολλός, σε Ηρόδ. γ) τὰ πολλά, τα περισσότερα, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.
4. ο πληθ. πολλά χρησιμοποιείται με ρήματα με σημασία του πάρα πολύ, εξαιρετικά πολύ, πολλὰπράσσειν = πολυπραγμονεῖν, σε Ευρ., Αριστοφ.· πολλὰ ἔρξαι τινά, κάνω σε κάποιον μεγάλο κακό, σε Αισχύλ.
5. πολλάς, με ρήματα που σημαίνουν πλήγμα, χτύπημα, το ουσ. πληγάς παραλείπεται, βλ. πληγή I.
III. 1. επιρρ. χρήσεις· α) ουδ. πολύ (Ιων. πολλόν), πολλά, πάρα πολύ, πολύ, σε Όμηρ. κ.λπ.· μάχα πολλά, στο ίδ.· πάνυ πολύ, σε Πλάτ.· επίσης χρησιμοποιείται με τη σημασία της συχνής επανάληψης, πολλές φορές, πολλάκις, συχνά, πολύ, σε Όμηρ. κ.λπ.· επίσης με άρθρο, τὸ πολύ για το μεγαλύτερο μέρος, σε Πλάτ.· ὡς τὸ πολύ, σε Ξεν.· ομοίως, τὰ πολλά, ὡς τὰ πολλά, σε Θουκ. β) λέγεται για βαθμό, πολύ, πάρα πολύ, σε Ηρόδ.· ομοίως απόλ. γεν., πολλοῦ, πολύ, θρασὺς εἶ πολλοῦ, σε Αριστοφ.· πολλοῦ πολύς, πολλοῦ πολλῆ, πολλοῦ πολύ, πάρα πολύ, στον ίδ. γ) λέγεται για διάστημα, η μεγάλη απόσταση, πολύ μακριά, οὐπολλόν, σε Ηρόδ. κ.λπ. δ) λέγεται για χρόνο, μακρύς, στον ίδ.
2. πολύ συχνά μαζί με επίθ. και επίρρ., α) με συγκρ. για να επιτείνει τη συγκρ. δύναμη, πολὺ κάλλιον, μεῖζον, πολλὸν ἀμείνων, παυρότεροι, πολύ, μακράν πιο όμορφοι κ.λπ., σε Όμηρ. κ.λπ.· ομοίως, δοτ. πολλῷ, πολύ, σε Ηρόδ. κ.λπ. β) με υπερθ., πολὺ πρῶτος, πολλὸν ἄριστος, μακράν ο πρώτος κ.λπ., σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· επίσης, πολλῷ πλεῖστοι, σε Ηρόδ. γ) στην Αττ. με θετικό βαθμό, ὦπολλὰ μὲν τάλαινα, πολλὰ δ' αὖ σοφή, σε Αισχύλ. IV. με πρόθ.,
1. διὰ πολλοῦ, σε μεγάλη απόσταση, βλ. διὰ Α. II. 2.
2. ἐκ πολλοῦ, από μεγάλη απόσταση, σε Θουκ.· για μεγάλο χρονικό διάστημα, βλ. ἐκ II. 1.
3. ἐπὶ πολύ, α) για μεγάλο διάστημα, μακριά, οὐκ ἐπὶ πολλόν, σε Ηρόδ. β) για μακρύ χρόνο, για πολύ, σε Θουκ. γ) σε μεγάλη έκταση, ὡς ἐπὶ πλεῖστον, πολύ γενικά, σε Θουκ.· ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, για το μεγαλύτερο μέρος, στον ίδ.
4. παρὰ πολύ, κατά πολύ, βλ. παρά Γ. 1. 5. 5. περὶ πολλοῦ, βλ. ανωτ. I. 3.
V. συγκρ. πλείων, πλέων· υπερθ. πλεῖστος, βλ. αυτ.
Greek (Liddell-Scott)
πολύς: πολλή, πολύ, γεν. πολλοῦ, ῆς, οῦ· δοτ. πολλῷ, ῇ, ῷ· αἰτ. πολύν, πολλήν, πολύ· ― Ἰων. πολλός, πολλή, πολλόν, αἰτ. πολλόν, πολλήν, πολλόν, διετηρήθη δὲ ἡ Ἰων. αὕτη κλίσις παρὰ τοῖς Ἀττ.· ἁπανταχοῦ πλὴν τῆς ὀνομ. καὶ αἰτ. τοῦ ἀρσ. καὶ οὐδ. Ὁ Ὅμ. χρῆται τῷ τε Ἰων. καὶ τῷ Ἀττ. τύπῳ ἀδιαφόρως· παρ’ Ἡροδ. τὰ ἀντίγραφα ἔχουσι πολὺν ἐν 3. 57., 6. 125, πολὺ ἐν 2. 106., 3. 30., 6. 72., 7. 46, 160, ― πιθαν. ἐσφαλμένως, Δινδ. π. Διαλ. Ἡροδ. xIii· ἐν ᾧ ὁ τύπος πολλὸν ἀπαντᾷ δὶς ἐν Τραγ. διαλόγῳ, Σοφ. Ἀντ. 86, Τρ. 1196. Οἱ ἑξῆς τύποι εὕρηνται παρ’ Ἐπικ. ποιηταῖς, ― ἑνικ. γεν. πολέος, Ἰλ. Δ. 241, κτλ.· πληθ. ὀνομ. πολέες Ὅμ., συνῃρ. πολεῖς μόνον ἐν Ἰλ. Λ. 708· γεν. πολέων Ε. 691, κτλ.· δοτ. πολέσι Κ. 262, κτλ.· πολέσσι Ν. 452, κτλ.· πολέεσσι Ι. 73, Ὀδ. Ε. 54, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 119, κτλ.· αἰτ. πολέας ὡς τρισύλλ. Ἰλ. Γ. 126, κτλ., ἀλλ’ ὡς δισύλλ., Α. 559., Β. 4, κτλ. (συχν. μετὰ διαφ. γραφ. πολεῖς Ο. 66., Υ. 313, κτλ.)· παρὰ μεταγεν. Ἐπικ. πολέες, πολέας εἶναι ἐν χρήσει ὡς θηλ., Καλλ. εἰς Ἄρτ. 42, εἰς Δῆλ. 28, Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 21· οὐδ. πολέα Κόϊντ. Σμ. 1. 74. Τέλος, πουλύς, οὐδ. πουλύ, εἶναι ὡσαύτως Ἐπικ. τύποι, ὧν τὸ πουλὺς κεῖται ἐνίοτε ὡς θηλ., π.χ. πουλὺν ἐφ’ ὑγρὴν Ἰλ. Κ. 27· ἠέρα πουλὺν Ἰλ. Ε. 776, ἂν καὶ ἐν Ρ. 269 εὑρίσκομεν ἠέρα πολλήν· τὸ οὐδ. πουλὺ εὕρηται μόνον ἐν Ὀδ. Ο. 387· ὁ Ἡσ. ὡσαύτως ἅπαξ ἐν τῷ ἀρσ., Θεογ. 190: περὶ τῶν λέξεων συνθέτων μετὰ τοῦ πουλυ-, ἴδε ἐν λ. πουλυβότειρα. Οἱ τύποι πουλύς, -ύ, ἀπαντῶσιν ἐν τοῖς Ἀντιγράφοις τοῦ Ἱππ. καὶ Ἀρεταίου, ἀλλ’ οὐδέποτε παρ’ Ἡροδ. Ἴχνη τινὰ τῶν Ἐπικ. τύπων εὕρηνται καὶ παρὰ τοῖς Ἀττ. ποιηταῖς, μάλιστα τοῖς Τραγ., οἷον δοτ. πολεῖ ἐν χορικῷ στίχ. τῶν Αἰσχύλ. Ἱκετ. 745· πολέα ἐν ἑτέρῳ χορικῷ τοῦ Αἰσχύλου ἐν Ἀγ. 723, κτλ.· πολέων ἐν χορικῷ, Εὐρ. Ἑλ. 1332· πολέσι ὁ αὐτ. Ι. Τ. 1263. (Πιθανῶς ἐκ τῆς √ΠΛΕ, πρβλ. πλέες, πλείων, πλεῖστος, πλήν· Σανσκρ. pur-us (Βεδ. pul-us)· Λατ. plu-res (Ἀρχ. Λατ. ple-ores), plus, plerique· Γοτθ. fil-u (πολύς), filu-sna (πλῆθος)· Ἀρχ. Σκανδιν. flei-ri, fle-ster (πλείων, πλεῖστος), κτλ.). [Προσῳδ.: ― ῠ ἀείποτε· γεν. πληθ. πολέων, αἰτ. πολέας εἶναι δισύλλ., Ἰλ. Π. 655, Α. 559· πολλέων εἶναι κατ’ ἀνάγκην δισύλλ. παρ’ Ὁμ.]. Ι. κυρίως ἐπὶ ἀριθμοῦ, ὡς καὶ νῦν, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ὀλίγος, Ὅμ., κλπ.· ἐξ ὀλίγων ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἐκ πολλῶν, Ἡσ. Θ. 447· μήτε τριήκοντα ἐτέων πολλὰ ἀπολείπων, μήτε πολὺ νεώτερος τῶν τριάκοντα ἐτῶν, ὁ αὐτ. ἐν Ἔργ. κ. Ἡμ. 694· παρῆσάν τινες καὶ πολλοί γε Πλάτ. Φαίδων 58D· οὐ πολλοί τινες Αἰσχύλ. Πέρσ. 510· ― μετὰ ὀνομάτων δηλούντων πλῆθος, πουλὺς ὅμιλος Ὀδ. Θ. 109· πολλὸν πλῆθος Ἡρόδ. 1. 141· πολλὸν ἔθνος ὁ αὐτ. 4. 22· παρὰ μεταγεν. ὡσαύτως πουλύ... ἐπ’ ἔτος ἀντὶ τοῦ πολλὰ ἔτη, Ἀνθ. Π. 6. 235· πολὺς ἦν ὁ καταπλέων Πολύβ. 15. 26, 10· ― ὡσαύτως ἐπὶ πράγματος συχνάκις ἐπαναλαμβανομένου, περὶ σέο λόγος ἀπῖκται π. Ἡρόδ. 1. 30· πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος 2. 2, πρβλ. 3. 137, κτλ.· πολύ... τὸ σὸν ὄνομα διήκει πάντας Σοφ. Ο. Κ. 305· τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ, συχνάκις, Δημ. 523. 27. 2) οὐ μόνον ἐπὶ ἀριθμοῦ ἀλλὰ καὶ μεγέθους, βαθμοῦ, δυνάμεως, ἐπιτάσεως, σφοδρός, ἰσχυρός, ὄμβρος, νιφετὸς Ἰλ. Κ. 6· π. ὕπνος, βαθὺς ὕπνος, Ὀδ. Ο. 394· π. πῦρ Κ. 359· π. ὑμέναιος, ἠχηρὸς γαμήλιος ὕμνος, Ἰλ. Σ. 493· π. ὀρυμαγδός, ῥοῖζος, κτλ., Β. 810, κτλ.· π. ἀνάγκη, ἰσχυρά, κραταιὰ ἀνάγκη, Valck. εἰς Εὐρ. Φοιν. 1668 (1674)· π. γέλως, βοή, πολύς, μέγας, Σοφ. Αἴ. 303, 1149· μωρία αὐτόθι 745· ὄλβος, αἰδὼς Αἰσχύλ. Πέρσ. 251, Ἀγ. 948· ἀλογία, εὐήθεια Πλάτ. Φαίδων 67Ε, Φαῖδρ. 275C, κτλ. β) σπανίως ἐπὶ ἑνὸς μόνου προσώπου, ἰσχυρός, σημαίνων, σημαντικός, σπουδαῖος, μέγας καὶ πολλὸς ἐγένεο Ἡρόδ. 7. 14, πρβλ. Εὐρ. Ἱππ. 1· οὕτως ἐπὶ προσώπων, πολλὸς ὑπὸ παντὸς ἀνδρὸς αἰνεόμενος Ἡρόδ. 2. 98· Ἐτεοκλῆς ἂν εἷς πολύς... ὑμνοῖτο Αἰσχύλ. Θήβ. 6· ῥώμην σώματος πολὺς Διον. Ἁλ. 2. 42. γ) συναπτόμενον μετὰ ῥήματος, Κύπρις γὰρ οὐ φορητόν, ἢν πολλὴ ῥυῇ, ἐὰν ῥεύσῃ μὲ πλῆρες τὸ ῥεῖθρόν της, κατὰ μεταφορὰν εἰλημμένην ἐκ ποταμοῦ, Εὐρ. Ἱππ. 443· θρασυνομένῳ καὶ πολλῷ ῥέοντι Δημ. 272. 22· κατὰ μεταφορὰν εἰλημμένην ἐκ τοῦ ἀνέμου, ὡς πολὺς ἔπνει καὶ λαμπρός, ἐφύσα δυνατὸς καὶ δροσερός, ὁ αὐτ. 787. 22, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἱππ. 760, Ἀνθ. Π. 11. 49· καὶ καθόλου, ἰσχυρός, ὅταν π. ὁ θεὸς ἔλθῃ Εὐρ. Βάκχ. 300· ἢν π. παρῇ ὁ αὐτ. ἐν Ὀρ. 1200· π. καὶ τολμηρὸς Δημ. 1024. 3· ― οὕτω καὶ μετὰ μετοχ. καὶ τοῦ εἰμί, π. χ. πολλὸς ἦν λισσόμενος, «ἦτον ὅλος παρακάλια», Λατ. multus erat in precando, Ἡρόδ. 9. 91· π. ἐνέκειτο λέγων ὁ αὐτ. 7. 158· π. τοῖς συμβεβηκόσιν ἔγκειται Δημ. 294. 21· οὕτω, π. ἦν ἐν τοῖσι λόγοισι Ἡρόδ. 8. 59· πρὸς ταῖς παρασκευαῖς Πολυβ. 5. 49, 7· ἐπὶ τῇ τιμωρίᾳ Διόδ. 14. 107· καὶ ἄνευ προθέσ., π. ἦν τοῖς ἐπαίνοις Αἰσχίν. 33. 27· π. μὲν γὰρ ὁ Φίλιππος ἔσται, συχνάκις θὰ μνημονεύηται, ὁ αὐτ. 23, ἐν τέλ.· πρβλ. γνώμη ΙΙΙ. ― Ἐν πάσαις ταύταις ταῖς περιπτώσεσιν ὑπάρχει συνημμένη ἔννοιά τις ἐπαναλήψεως μετὰ τῆς τοῦ βαθμοῦ, ὡς φαίνεται ἐκ τῶν μνημονευθέντων παραδειγμάτων, πρβλ. Ruhnk. Ep. Cr. σ. 142, Pors. Advers. σ. 307. 3) ἐπὶ τῆς ἀξίας ἢ σπουδαιότητος πράγματός τινος, πολέος δὲ οἱ ἄξιος ἔσται Ἰλ. Ψ. 562, Ὀδ. Θ. 405· πολλοῦ ἄξιος, συχν. παρ’ Ἀττ.· πολλῶν ἄξιος Ἀριστοφ. Εἰρ. 918· πολλοῦ καὶ περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαί τι, Λατ. magni facere, πρβλ. περὶ Α. IV· ἐπὶ πολλῷ, ἀντὶ πολλοῦ, εἰς μεγάλην τιμήν, Δημ. 13. 22, πρβλ. 103. 2· ― πολύ ἐστί τι, πολὺ ἀξίζει, ἔχει πολλὴν σπουδαιότητα, Ξεν. Οἰκ. 18. 7. 4) ἐπὶ χώρου καὶ ἐκτάσεως, μέγας, μακρός, ἐκτεταμένος ἀντίθετον τῷ μικρός, συχν. παρ’ Ὁμ., Ἡσ. κτλ.· π. χώρη, πεδίον Ἰλ. Ψ. 520, Ἡσ., κτλ.· πόντος, πέλαγος Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 633, Σοφ.· χῶρος πλατὺς καὶ π. Ἡρόδ. 4. 39· λίμνη μεγάλη τε καὶ π. αὐτόθι 109· π. ἡ Σικελία Θουκ. 7. 13· π. ἡ Ἑλλὰς Πλάτ. Φαίδων 78Α, κτλ.· ― πολλὸς ἔκειτο, ἔκειτο κατέχων πολλὴν ἔκτασιν, Ἰλ. Η. 456, πρβλ. Λ. 307· ― π. κέλευθος, μακρὰ ὁδός, Αἰσχύλ. Πέρσ. 748· ὡσαύτως ἄνευ τοῦ κέλευθος ἢ ὁδός, πολλὴ μὲν εἰς Ἡράκλειαν… πολλὴ δὲ εἰς Χρυσόπολιν... Ξεν. Ἀνάβ. 6. 1, 16· ― διὰ πολλοῦ, ἐκ πολλοῦ, ἴδε κατωτ. IV. 5) ἐπὶ χρόνου, μακρός, χρόνος Σοφ. Αἴ. 1402, κτλ.· πολὺν χρόνον Ὅμ., Ἡσ., κτλ.· οὐ π. χρ. Σοφ. Φιλ. 348, κτλ.· οὕτω, πολλοῦ χρόνου Ἀριστοφ. Πλ. 98· χρόνῳ πολλῷ Σοφ. Τρ. 228· διὰ πολλοῦ (ἐξυπ. χρόνου) Λουκ. Νεκυομ. 15· ἐκ πολλοῦ Θουκ. 1. 58, Δημ. 527. 19· ὡς ἐκ πλείστου φυλάττεσθαι ὁ αὐτ. 585. 3· ἐπὶ πολλῷ ὁ αὐτ. 13. 22· πρὸ πολλοῦ, δηλ. χρόνου, Διόδ. 14. 43· οὐ μετὰ πολὺ Λουκ. Τόξ. 54· ― ἔτι πολλῆς νυκτός, Λατ. multa nocte, ἐν ᾧ ἦτο ἀκόμη πολλὴ νύξ, πολὺ πρὶν ἐξημερώσῃ, Θουκ. 8. 101· πολλῆς ὥρας, ἀργά, πρὸς τὴν ἑσπέραν, Πολύβ. 5. 8, 3. ΙΙ. Ἰδιαίτεραι χρήσεις: 1) μεριστικὸν μετὰ γεν., π. χ. πολλοὶ Τρώων, ἀντὶ πολλοὶ Τρῶες, Ἰλ. Σ. 271, κτλ.· ὡσαύτως ἐν τῷ οὐδ., οἷον πολλὸν σαρκός, π. βίης, ἀντὶ πολλὴ σάρξ, π. βίη, Ὀδ. Τ. 450, Φ. 185· ἐν τῷ πεζῷ λόγῳ τὸ ἐπίθ. συνήθως λαμβάνει τὸ γένος τῆς γενικῆς, τὸν πολλὸν τοῦ χρόνου Ἡρόδ. 1. 24· τῆς γῆς οὐ πολλὴν Θουκ. 6. 7· τῆς ἀθάρης πολλὴν Ἀριστοφ. Πλ. 694·. πολλὴν τῆς χώρας Ξεν. Κύρ. 3. 2. 2. ― Περὶ τῆς προσθέσεως ἢ παραλείψεως τοῦ ἄρθρου ἴδε κατωτ. 3. 2) τὸ πολὺς ἐνίοτε συνάπτεται μετ’ ἄλλου ἐπιθέτου, πολλὰ δυστερπῆ κακὰ Αἰσχύλ. Χο. 277, πρβλ. 585, κτλ.· ― ἀλλὰ συχνάκις κεῖται ὡς κατηγορούμενον ἢ προσδιορισμὸς συναπτόμενον μετ’ ἄλλου ἐπιθέτου διὰ τοῦ καί, οἷον, πολέες τε καὶ ἐσθλοί, πολλοὶ ἄνδρες καὶ καλοί, Ἰλ. Ζ. 452, κτλ.· πολέες τε καὶ ἄλκιμοι Ἰλ. Φ. 586· πολλὰ καὶ ἐσθλὰ Ὀδ. Β. 312; παλαιά τε πολλά τε αὐτόθι 188· ἄκοσμά τε π. τε Ἰλ. Β. 213· πολλαί γε... καὶ ἄλλαι Ἡσ. Θ. 363· καὶ συχνάκις παρ’ Ἡροδ. καὶ τοῖς Ἀττ., π. τε καὶ κακὰ Ἡρόδ. 4. 167, κτλ.· π. κἀγαθὰ Ἀριστοφ. Θεσμ. 351· π. καὶ ἀνόσια Πλάτ. Πολ. 416Ε· π. καὶ μακάρια ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 269D· π. καὶ πονηρὰ Ξεν. Ἀπομν. 2. 9, 6· πολλά τε καὶ δ. ὁ αὐτ. ἐν Ἀναβ. 5. 5, 8· μεγάλα καὶ π. Δημ. 951. 5· καλοὺς καὶ π. κινδύνους, π. καὶ καλὰ παραδείγματα Δείναρχ. 104. 10 κἑξ.· ἴδε Λοβεκ. Παραλ. 60. 558. 3) παρὰ τοῖς Ἀττ. μετὰ τοῦ ἄρθρου ὅταν ὁ λόγος εἶναι περὶ πραγμάτων λίαν γνωστῶν, Ἑλένα μία τὰς πολλάς, τὰς πάνυ πολλὰς ψυχὰς ὀλέσασ’, ἐκείνας τὰς πολλὰς ψυχάς, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1456, πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 845· ὡς ὁ πολλὸς λόγος, ἡ κοινὴ φήμη, Ἡρόδ. 1. 75· ― ὡσαύτως μετ’ ἀφῃρημένων ὀνομάτων, τᾶς πολλᾶς ὑγιείας Αἰσχύλ. Ἀγ. 1001· τὸ πολλὸν = πολλοί, πλήθη, Ἡρόδ. 1. 136. β) οἱ πολλοὶ = τὸ πλῆθος, οἱ περισσότεροι, (ὡς τὸ οἱ πλεῖστοι), Ἀθηναῖοι… ἀπῆλθον οἱ πολλοὶ Θουκ. 1. 126, πρβλ. 3. 32, κτλ.· τοῖς π. κριταῖς Σοφ. Αἴ. 1243· ἢ μετὰ γεν., τοῖς π. βροτῶν αὐτόθι 682· οἱ π. τῶν ἀνθρώπων Ξεν. Κύρ. 8. 2, 24· (ὁ Ὅμ. ἔχει τὴν λέξιν ἐπὶ ταύτης τῆς σημασ. ἄνευ τοῦ ἄρθρου, Ἰλ. Φ. 524, Χ. 28)· ― κατ’ ἐπίτασιν δέ: οἱ πολλοὶ ἅπαντες, οἱ περισσότεροι κατὰ πολύ, Ἱππ. 292. 28· περὶ τοῦ τὰ πολλὰ πάντα, ἴδε κατωτ. ΙΙΙ. 1· ― ἐντεῦθεν οἱ πολλοί, ὡς τὸ πλῆθος, ὁ λαός, οἱ κοινοὶ ἄνθρωποι, ἀντίθετον τῷ οἱ μείζω κεκτημένοι Θουκ. 1. 6· ἀντίθετον τῷ οἱ κομψότεροι Πλάτ. Πολ. 505Β· κτλ.· εἷς τῶν πολλῶν, εἷς ἐκ τοῦ κοινοῦ πλήθους, Δημ. 545. 22· ― οὕτως, ὁ λεὼς ὁ πολὺς Λουκ. Ρητόρ. Διδάσκ. 17· ὁ π. ὅμιλος ὁ αὐτ. π. Πένθους 2, Ἡρῳδιαν., κλπ.· πρβλ. Λοβέκ. εἰς Φρύνιχ. 193. 390· ―παρ’ Ὁμ. καὶ Ἡσ., πολὺς λαός, συχνότερον πολλοὶ λαοί)· ― οὕτω καί, γ) τὸ πολύ, μετὰ γεν., τῆς στρατιῆς τὸ πολλὸν Ἡρόδ. 8. 100· τῶν λογάδων τὸ πολὺ Θουκ. 5. 73· ἀλλ’ ὡσαύτως, ὁ στρατὸς ὁ πολλὸς Ἡρόδ. 1. 102· ἡ δύναμις ἡ π. Θουκ. 1. 24· ὁ π. βίοτος, τὸ κάλλιστον μέρος τῆς ζωῆς, Σοφ. Ἠλ. 185. δ) τὰ πολλά, συχν. ἀντὶ τοῦ πάντα, Ὀδ. Β. 58, Ρ. 537, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 37· (ἀλλ’ ἀλλαχοῦ παρ’ Ὁμ., πολλά, ὡς οὐσιαστ., σημαίνει πολὺν πλοῦτον, πολλὰ κτήματα, Ἰλ. Ι. 333, Ὀδ. Τ. 195)· ― παρ’ Ἀριστ., πρὸς τὸ τῶν πολλῶν μέγεθος, ἐν σχέσει πρὸς τὸ μέγεθος τοῦ μέσου ὅρου, Ρητορ. 1. 5, 2, ἴδε Cope ἐν τόπῳ. 4) τὸ πληθυντ. πολλὰ κεῖται μετὰ ῥημάτων ἐπὶ τῆς σημασίας τοῦ παρὰ πολλά, καθ’ ὑπερβλολὴν πολλά, πολλὰ πράσσειν = πολυπραγμονεῖν Εὐρ. Ἱκέτ. 576. Ἀριστοφ. Βάτρ. 228· π. παθεῖν Πινδ. Ο. 13. 90, κτλ.· π. ἔρξαι τινά, βλάψαι, Αἰσχύλ. Θήβ. 924. 5) πολλάς, μετὰ ῥημάτων σημαινόντων τὸ δέρειν παραλειπομένου τοῦ οὐσιαστ. πληγάς, ἴδε ἐν λ. πληγὴ Ι. 6) τὸ πολὺς ἐπαναλαμβάνεται ἐν πολλαῖς φράσεσιν, ἦ πολλὰ πολλοῖς εἰμι διάφορος βροτοῖς Εὐρ. Μήδ. 579, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 451· τὰ μὲν οὖν πολλὰ πολλοῦ χρόνου διηγήσασθαι Πλάτ. Πολ. 615Α κτλ.· ― ὡσαύτως πολλοῦ πολύς, ἴδε κατωτ. ΙΙΙ. 1. b· ― οὕτω μετὰ τῶν ἐπιρρημ. πολλάκις, πολλαχῆ, κτλ. ΙΙΙ. Ἐπιρρηματικαὶ χρήσεις: α) οὐδ. πολὺ (Ἰων. πολλόν), πολλά, ὡς καὶ νῦν, «πολύ», Ὅμ., κλπ.· ἐπιτετ. μάλα πολλὰ Ὅμ.· πάνυ πολὺ Πλάτ. Ἀλκ. 1. 119C· πολύ τι ὁ αὐτ. Πολ. 484D· ― ἀλλὰ καὶ ἐπὶ συχνῆς ἐπαναλήψεως, πολλάκις, δηλ. συχνάκις, πολὺ συχνά, Ἰλ. Β. 798, Ὀδ. Α. 1, κτλ., Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 320· καὶ τὰ Ὁμηρικὰ δέ: μάλα πολλὰ κελεύων, μάλα πόλλ’ ἐπέτελλε, λισσομένη μάλα πολλά, εὐχόμενος μάλα πολλὰ κτλ., δύνανται νὰ νοηθῶσιν ἐπ’ ἴσης ἐπὶ ἐπαναλαμβανομένων ὡς καὶ ἐπὶ ἐνθέρμων παρακλήσεων, παρακελεύσεων κτλ.· ὡσαύτως μετὰ τοῦ ἄρθρου, τὸ πολὺ κατὰ τὸ πλεῖστον, Πλάτ. Πρωτ. 315Α, κτλ.· ὡς τὸ π. Ξεν. Ἀπομν. 1. 1, 10, κτλ.· οὕτω, τὰ πολλὰ Θουκ. 1. 13., 2. 12, 87, κτλ.· ὡς τὰ π. ὁ αὐτ. 5. 65, κτλ.· τὰ π. πάντα Ἡρόδ. 2. 203., 2. 35., 5. 67. β) ἐπὶ βαθμοῦ, πολύ, ἐπὶ πολύ, παρὰ πολύ, κατὰ πολύ, ἀπέφυγε πολλὸν τοὺς διώκοντας Ἡρόδ. 6. 82· ἡ ἔννοια τοῦ βαθμοῦ ὑπάρχει ὡσαύτως ἐν τῇ ἀπολύτῳ γενικῇ πολλοῦ. = κατὰ πολύ· θρασὺς εἶ πολλοῦ Ἀριστοφ. Νεφ. 915· πολλοῦ πολύς, πολλοῦ πολλή, πολλοῦ πολύ, παρὰ πολύ, ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 822, Βάτρ. 1046, πρβλ. Δινδ. εἰς Νεφ. 915. γ) ἐπὶ διαστήματος, ἢ ἀποστάσεως, πολὺ μακράν, οὐ πολλὸν Ἡρόδ. 1. 104· πολὺ οὐκ ἐξῄεσαν Θουκ. 1. 15, κτλ. δ) ἐπὶ χρόνου, ἐπὶ πολύ, ἐπὶ μακρόν, ὡς πολλὸν τοῦτο ἐγένετο Ἡρόδ. 4. 126, πρβλ. 6. 129. 2) τὸ πολὺ συνάπτεται συχνάκις μετ’ ἐπιθ. καὶ ἐπιρρημάτων, α) μετὰ συγκριτικοῦ πρὸς ἐπίτασιν τῆς συγκριτικῆς αὐτοῦ δυνάμεως, πολὺ κάλλιον, μεῖζον, μείων, πολλὸν ἀμείνων, νεώτερος, παυρότεροι, κατὰ πολύ, παρὰ πολὺ κάλλιον, κτλ., Ὅμ., Ἡσ., κτλ.· πολὺ μᾶλλον, πολύ τι μᾶλλον, κατὰ πολὺ περεσσότερον, Schäf εἰς Διονύσ. Ἁλ. περὶ Συνθ. σ. 70, κτλ.· ― δύνανται δὲ νὰ τεθῶσι λέξεις ἄλλαι μεταξὺ τοῦ πολὺ καὶ τοῦ ἐπιθ. παρ’ Ἀττ., π. ἐν πλέονι, π. ἐπὶ δεινοτέρῳ Θουκ. 1. 35, κτλ.· π. σὺν φρονήματι μείζονι Ξεν. Ἀν. 3. 1, 22, πρβλ. 3. 2, 30, Bornem. εἰς Ξεν. Συμπ. 1. 4· τὸ πολλῷ συχνάκις κεῖται ἐν χρήσει μετὰ τοῦ συγκρ. ἀντὶ τοῦ πολύ, Ἡρόδ. 1. 134, Αἰσχύλ. Πρ. 335, κτλ.· πολλῷ μᾶλλον Σοφ. Ο. Τ. 1159, Heind. εἰς Πλάτ. Φαίδωνα 80Ε· οὐ πολλῷ τεῳ ἀσθενέστερον Ἡρόδ. 1. 181, πρβλ. 2. 48., 67, κτλ.· ― ὡσαύτως μετὰ πάσης λέξεως σημαινούσης σύγκρισιν, οἷον πολὺ πρὶν συχν. παρ’ Ὁμ.· π. πρὸ Ἰλ. Δ. 373· μετὰ τοῦ ἐνέχοντος συγκριτικὴν ἔννοιαν ῥήματος φθάνω, πολύ κε φθαίη Ν. 815· καὶ ὁμοίως μετὰ τοῦ προβαίνω, προτρέχω, προμάχομαι, κτλ., Ζ. 125., Λ. 217· προὔλαβε πολλῷ Θουκ. 7. 80.· ― ἐντεῦθεν δυνάμεθα ὡσαύτως νὰ ἑρμηνεύσωμεν τὸ Ὁμηρικόν: ἡμῖν πολὺ βούλεται ἢ Δανοῖσιν νίκην Ἰλ. Ρ. 331, Ὀδ. Ρ. 404 ― ἐπειδὴ τὸ π. βούλεται κεῖται ἀντὶ τοῦ μᾶλλον βούλεται· ― πολύ γε ἐν ἀποκρίσεσι μετὰ συγκρ., ἀργός… γενήσεται μᾶλλον; Ἀπόκρ. πολύ γε Πλάτ. Πολ. 421D, πρβλ. 387Ε, κτλ. β) ὁμοίως μετὰ ὑπερθ., πολὺ πρῶτος, φίλτατος, κάλλιστος, πολλὸν ἄριστος Ἰλ. Η. 162, κτλ.· π. τολμηρότατος, μέγιστος, κτλ., Θουκ. 1. 74, κτλ.· πολλόν τι μάλιστα Ἡρόδ. 1. 56· ὡσαύτως, π. δή, π. δὴ γυναῖκ’ ἀρίστην Εὐρ. Ἄλκ. 442, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 539, Ἀρχέστρ. παρ’ Ἀθην. 302Α· ― ὡσαύτως, πολλῷ πλεῖστοι Ἡρόδ. 5. 92, 5., 8· 42· π. μεγίστους 4. 82. γ) ἐνίοτε παρ’ Ἀττ. μετὰ θετικοῦ πρὸς ἐπίτασιν τῆς ἐννοίας αὐτοῦ, ὦ πολλὰ μὲν τάλαινα, πολλὰ δ’ αὖ σοφὴ Αἰσχύλ. Ἀγ. 1295· ὡσαύτως, ἐς πόλλ’ ἀθλία πέφυκ’ ἐγὼ Εὐρ. Φοίν. 320.· πολὺ ἀφόρητος Λουκ. Ἑταιρ. Διάλ. 9. 3· ― οὕτω καὶ τὸ πλεῖστα καὶ τὸ πάντα εὕρηνται. IV. μετὰ προθέσεων, 1) διὰ πολλοῦ, εἰς μεγάλην ἀπόστασιν, ἴδε διὰ Α. ΙΙ. 2. 2) ἐκ πολλοῦ, ἐκ μεγάλης ἀποστάσεως, Θουκ. 4. 32, κτλ.· ἐπὶ μακρὸν χρόνον, ἴδε ἐκ ΙΙ. 1. 3) ἐπὶ πολύ, α) ἐπὶ μέγα διάστημα, μακράν, οὐκ ἐπὶ πολλὸν Ἡρόδ. 2. 32· ἐπὶ π. τῆς θαλάσσης, τῆς χώρας Θουκ. 1. 50., 4. 3, κτλ.· ― εἰς πολλὴν ἔκτασιν, ὁ αὐτ. 1. 6, 18., 3. 83· ἴδε ἐν λ. ποιέω Β. ΙΙ. 2. β) ἐπὶ μακρὸν χρόνον, ἐπὶ πολύ, ὁ αὐτ. 5. 16· ἐπὶ π. τῆς ἡμέρας ὁ αὐτ. 7. 38, πρβλ. 39. γ) ὡς ἐπὶ πολὺ ἢ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, συνήθως, Θουκ. 1. 12, Ἀρχύτ. παρὰ Στοβ. τ. 1. 80· ὡς ἐπὶ τὸ π., κατὰ τὸ πλεῖστον, Θουκ. 2. 13, Πλάτ., κτλ.· μὴ καθ’ ἓν ἕκαστον, ἀλλ’ ὡς ἐπὶ τὸ π. Ἰσοκρ. 72Ε· τό γ’ ὡς ἐπὶ τὸ π. ὁ αὐτ. 166Β. 4) κατὰ πολύ, νικᾶν Διον. Ἁλ. 3. 66. 5) παρὰ πολύ, ὡς καὶ νῦν, ἴδε πρόθεσιν παρὰ Γ. 1. 5. 6) περὶ πολλοῦ, ἴδε ἀνωτ. Ι. 3. 7) πρὸ πολλοῦ, πολὺ πρό..., τῆς πόλεως Διον. Ἁλ. 9. 35· ἴδε ἀνωτ. Ι. 4. V. περὶ τοῦ συγκρ. πλείων, πλέων καὶ τοῦ ὑπερθ. πλεῖστος, ἴδε τὰς λέξεις.
Frisk Etymological English
Grammatical information: adj.
Meaning: much, many, often (Il.).
Other forms: πολλή, πολύ, Ion. poet. alo πολλός, πολλόν.
Compounds: As 1. member very productive, e.g. πολύ-τροπος much-wandering, much-turned, wily (of Odysseus, Hermes a.o.; Od., h. Merc.), many-shaped (Th.); on the meaning Kakridis Glotta 11, 288 ff.; on the πολυ-compp. in Hom. in gen. Stanford ClassPhil. 45, 108ff.; besides rarely πολλα-, e.g. πολλα-πλάσιος, -πλήσιος manifold (IA.), as δεκα-πλάσιος, πολλά-κις a.o.; s. also δι-πλάσιος. Compar. a. superl. πλείων, πλέων, πλεῖστος (from *pleh₁-is-to-), s. v.; innovation πόλιστος (Tab. Heracl.), s. Seiler Steigerungsformen 61.
Derivatives: πολλότης f. plurality (Damasc.), πολλ-οστός "the manieth", one of many, small (Att.; after εἰκοστός a. o.), -άκις (ep. lyr. also -κι) often (Il.; like δεκά-κις a.o.; explanation uncertain, s. Schwyzer 299 a. 597) a. o.
Origin: IE [Indo-European] [800] *p(e)lh₁-u- many
Etymology: Beside πολύς, -ύ stand the zero grade Skt. purú- many (IE *pl̥h₁ú-) and the full grade Celt., e.g. OIr. il many, and Germ., e.g. Goth. OHG filu many (IE *pelh₁u-). For the full grade forms orig. subst. function is most prob. ("quantity, mass, fullness"); opposed is the certain zero grade Skt. adj. purú-; one would like to assume zero grade also for πολύς (so for *παλύς? Schmidt KZ 32, 382, Specht KZ 59, 111 w. diff. explanations; cf. also πόλις). -- The geminated πολλο-, πολλα- agree with the (semant.) close μεγα-λο-, -λα- and could be explained by loss of a syllable from *πολυ-λο-, -λα-. More in Schwyzer 265 w. lit. a. discussion of other interpretations; on the inflection etc. Schwyzer 584. The word for many is a very old deriv. of the verb for fill (s. πίμπλημι). -- WP. 2, 64f., Pok. 800, W.-Hofmann s. plūs, Mayrhofer s. purú- w. further forms a. lit.
Middle Liddell
[the ionic declension πολλός, ή, όν is retained by the Attic in all cases, except the nom. and acc. masc. and neut. Hom. uses both ionic and Attic forms.]
I. of Number, many, opp. to ὀλίγος, Hom., etc.;— with nouns of multitude, πουλὺς ὅμιλος Od.; πολλὸν πλῆθος Hdt., etc.:—also of anything often repeated, πολλὸν ἦν τοῦτο τὸ ἔπος Hdt.; πολλὸς αἰνεόμενος Hdt.; τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ often, Dem.
2. of Size, Degree, Force, much, mighty, great, Il., etc.; π. ὕπνος deep sleep, Od.; π. ὑμέναιος a loud song, Il., etc.:—rarely of a single person, μέγας καὶ πολλὸς ἐγένεο Hdt.; ἢν πολλῇ ῥυῇ if she flow with full stream, metaph. from a river, Eur.; πολλῷ ῥέοντι Dem.; from the wind, πολὺς ἔπνει was blowing strong, Dem.; often with a Partic., πολλὸς ἦν λισσόμενος he was all intreaties, Lat. multus erat in precando, Hdt.; so, π. ἦν ἐν τοῖσι λόγοισι Hdt., etc.
3. of Value or Worth, πολέος or πολλοῦ ἄξιος Hom.; πολλοῦ and περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαί τι, Lat. magni facere, cf. περί A.IV; ἐπὶ πολλῷ at a high price, Dem.
4. of Space, large, wide, wide-stretched, π. χώρη, πεδίον Il., Hes., etc.; πόντος, πέλαγος Hes., etc.;— πολλὸς ἔκειτο he lay outstretched, Il.;— π. κέλευθος a far way, Aesch., etc.
5. of time, long, πολὺν χρόνον Hom., etc.; πολλοῦ χρόνου Ar.; ἐκ πολλοῦ Thuc.; ἔτι πολλῆς νυκτός, Lat. multa nocte, while still quite night, Thuc.
II. Special usages:
1. partitive c. gen., e. g. πολλοὶ Τρώων for πολλοὶ Τρῶες, Il.; πολλὸν σαρκός for πολλὴ σάρξ, Od.; in Prose, the adj. generally takes the gender of the gen., τῆς γῆς οὐ πολλήν Thuc.
2. joined to another adj. by καί, πολέες τε καὶ ἐσθλοί many men and good, Il.; π. καὶ πονηρά Xen.; μεγάλα καὶ π. Dem.
3. with the Art., of persons or things well known, Ἑλένα μία τὰς πολλὰς ψυχὰς ὀλέσασ' those many lives, Aesch.; ὡς ὁ πολλὸς λόγος the common report, Hdt.:—esp. οἱ πολλοί the many, i. e. the greater number, Thuc.; hence, like τὸ πλῆθος, the people, the commonalty, Thuc.; εἷς τῶν πολλῶν one of the multitude, Dem.
b. τὺ πολύ, c. gen., τῆς στρατιῆς τὸ πολλόν Hdt.; τῶν λογάδων τὸ πολύ Thuc.; but also, ὁ στρατὸς ὁ πολλός Hdt.
c. τὰ πολλά the most, Od., etc.
4. the pl. πολλά is used with Verbs in the sense of very much, too much, πολλὰ πράσσειν = πολυπραγμονεῖν, Eur., Ar.; π. ἔρξαι τινά to do one much harm, Aesch.
5. πολλάς with Verbs of beating, the Subst. πληγάς being omitted, v. πληγή 1.
III. Adverbial usages:
a. neut. πολύ (ionic πολλόν), πολλά, much, very, Hom., etc.; μάλα πολλά Hom.; πάνυ πολύ Plat.:—also of repetition, many times, ofttimes, often, much, Hom., etc.:—also with the Art., τὸ πολύ for the most part, Plat.; ὡς τὸ π. Xen.; so, τὰ πολλά, ὡς τὰ π. Thuc.
b. of Degree, far, very much, Hdt.; so absol. gen. πολλοῦ, very, θρασὺς εἶ πολλοῦ Ar.; πολλοῦ πολύς, πολλοῦ πολλή, πολλοῦ πολύ, much too much, Ar.
c. of Space, a great way, far, οὐ πολλόν Hdt., etc.
d. of time, long, Hdt.
2. πολύ is often joined with Adjs. and Advs.,
a. with a comp. to increase its compar. force, πολὺ κάλλιον, μεῖζον, πολλὸν ἀμείνων, παυρότεροι much, far more beautiful, etc., Hom., etc.:—so dat. πολλῷ by far, Hdt., etc.
b. with a Sup., πολὺ πρῶτος, πολλὸν ἄριστος far the first, etc., Il., etc.:—also, πολλῷ πλεῖστοι Hdt.
c. in Attic with a Positive, ὦ πολλὰ μὲν τάλαινα, πολλὰ δ' αὖ σοφή Aesch.
IV. with Preps.,
1. διὰ πολλοῦ at a great distance, V. διά A. II. 2.
2. ἐκ πολλοῦ from a great distance, Thuc.; for a long time, v. ἐκ II. 1.
3. ἐπὶ πολύ,
a. over a great space, far, οὐκ ἐπὶ πολλόν Hdt.
b. for a long time, long, Thuc.
c. to a great extent, Plat.; so, ὡς ἐπὶ π. very generally, Thuc.; ὡς ἐπὶ τὸ π. for the most part, Thuc.
4. παρὰ πολύ, by far, v. παρά C. I. 5.
5. περὶ πολλοῦ, v. supr. I. 3.
V. for comp. πλείων, πλέων; Sup. πλεῖστος, v. sub vocc.
Frisk Etymology German
πολύς: {polús}
Forms: πολλή, πολύ, ion. poet. auch πολλός, πολλόν,
Meaning: viel, zahlreich, häufig (seit Il.).
Composita: Als Vorderglied unbegrenzt produktiv, z.B. πολύτροπος vielgewandert, vielgewandt, verschlagen (von Odysseus, Hermes u.a.; Od., h. Merc. usw.), vielgestaltig (Th. u.a.); zur Bed. Kakridis Glotta 11, 288 ff.; zu den πολυ-Kompp. bei Hom. im allg. Stanford ClassPhil. 45, 108ff.; daneben ganz vereinzelt πολλα-, z.B. πολλαπλάσιος, -πλήσιος vielfältig (ion. att.), wie δεκαπλάσιος, πολλάκις u.a.; s. auch διπλάσιος. Kompar. u. Superl. πλείων, πλέων, πλεῖστος, s. bes.; Neubildung πόλιστος (Tab. Heracl.), s. Soiler Steigerungsformen 61.
Derivative: Davon πολλότης f. Vielheit (Damask.), πολλοστός "der vielmalste", einer von vielen, gering (att.; nach εἰκοστός u. a.), -άκις (ep. lyr. auch -κι) oft (seit Il.; wie δεκάκις u.a.; Erklärung unsicher, s. Schwyzer 299 u. 597) u. a.
Etymology: Neben πολύς, -ύ stehen das schwundstufige aind. purú- viel (idg. *pl̥lú-) und die hochstufigen kelt., z.B. air. il viel, und germ., z.B. got. ahd. filu viel (idg. *pelu-). Für die hochstufigen Formen liegt urspr. subst. Funktion am nächsten ("Vielheit, Menge, Fülle"); demgegenüber das sicher schwundstufige aind. Adj. purú-; auch für πολύς ist man geneigt, urspr. Schwundstufe anzusetzen (somit für *παλύς? Schmidt KZ 32, 382, Specht KZ 59, 111 m. wechselnden Erklärungen; vgl. auch πόλις). — Die geminierten πολλο-, πολλα- stimmen zu den sinnverwandten μεγαλο-, -λα-. und erklären sich am einfachsten durch Silbenverlust aus *πολυλο-, -λα-. Näheres bei Schwyzer 265 m.. Lit. u. Referat anderer Auffassung; zur Flexion usw. Schwyzer 584. Das Wort für viel ist eine uralte Ableitung des Verbs für füllen (s. πίμπλημι). — WP. 2, 64f., Pok. 800, W.-Hofmann s. plūs, Mayrhofer s. purú- m. weiteren Formen u. Lit.
Page 2,577-578
Chinese
原文音譯:ple‹stoj 普累士拖士
詞類次數:形容詞(3)
原文字根:最
字義溯源:最大數目,非常大的,最大的,許多,多半,最多的,最寬廣的;源自(πολύς)*=多)
出現次數:總共(4);太(2);可(1);林前(1)
譯字彙編:
1) 許多(2) 太11:20; 可4:1;
2) 最多(1) 林前14:27;
3) 多半(1) 太21:8
原文音譯:ple⋯wn 普累按
詞類次數:形容詞(56)
原文字根:更多
字義溯源:(數量,數目,質量)更多,更大,更美,更深,遠,再,過,更,多,多半,多得,多時,多說,多於,勝於,大半,大多,大多數,許多人,比⋯更大,比⋯更多,比⋯還多,許多事,越發,很多,還多,許多;源自(πολύς)*=多)
出現次數:總共(55);太(7);可(1);路(9);約(5);徒(19);林前(3);林後(3);腓(1);提後(2);來(4);啓(1)
譯字彙編:
1) 多(13) 太20:10; 太26:53; 路3:13; 徒4:22; 徒13:31; 徒18:20; 徒21:10; 徒23:13; 徒23:21; 徒24:17; 徒25:14; 徒27:20; 林前9:19;
2) 比⋯更大(4) 太12:41; 太12:42; 路11:31; 路11:32;
3) 更多(3) 太21:36; 約7:31; 約15:2;
4) 更(3) 路7:42; 約4:41; 提後2:16;
5) 多於(2) 徒24:11; 啓2:19;
6) 大多數(2) 徒27:12; 林後2:6;
7) 許多人(2) 徒28:23; 林後9:2;
8) 多半(2) 林前10:5; 腓1:14;
9) 更多的(2) 徒15:28; 來3:3;
10) 大半(2) 徒19:32; 林前15:6;
11) 勝於(2) 太6:25; 路12:23;
12) 多得(2) 路7:43; 來3:3;
13) 過(2) 路9:13; 徒25:6;
14) 很多(1) 來7:23;
15) 再(1) 提後3:9;
16) 更美的(1) 來11:4;
17) 越發(1) 徒4:17;
18) 比⋯還多(1) 路21:3;
19) 比⋯更多(1) 可12:43;
20) 更多的人(1) 林後4:15;
21) 更深麼(1) 約21:15;
22) 多說(1) 徒24:4;
23) 多時(1) 徒20:9;
24) 還多(1) 約4:1;
25) 許多事(1) 路11:53;
26) 許多的(1) 徒2:40;
27) 遠(1) 太5:20
原文音譯:polÚj 坡呂士
詞類次數:形容詞 副詞(365)
原文字根:許多
字義溯源:多*,很多,極多,眾多,很多,太多,許多,用許多,比許多,許多人,許多客,許多事,多多,更,更多,更為,多時,多方,多人,多有,多次,多日,眾人,群眾,眾,好些,好些人,好些事,屢,越,很,強,嗜,況,大,大大,廣大,大聲,大事,大有,大量地,完全,充足,再三,過度,時常,常有,紛紛,切切,很晚,多半地。參讀 (ἱκανός)同義字
同源字:1) (πολλάκις / ἐνίοτε)屢次 2) (ἑπταπλασίων / πολλαπλασίων)多倍的 3) (πολυλογία)多話 4) (πολυμερῶς)多次 5) (πολυποίκιλος)很多種類的 6) (πολύς)多 7) (πολυεύσπλαγχνος / πολύσπλαγχνος)極有憐憫心的 8) (πολυτελής)極貴的 9) (πολύτιμος)極有價值的 10), (πολυτρόπως)多方地
出現次數:總共(358);太(51);可(58);路(51);約(36);徒(48);羅(20);林前(18);林後(21);加(3);弗(1);腓(3);西(1);帖前(4);提前(5);提後(2);多(2);門(2);來(7);雅(3);彼前(2);彼後(1);約壹(2);約貳(2);約叄(1);啓(14)
譯字彙編:
1) 許多(86) 太3:7; 太4:25; 太7:22; 太8:16; 太13:2; 太13:17; 太14:14; 太15:30; 太19:2; 太19:30; 太25:19; 太26:9; 太26:47; 太27:52; 可1:34; 可1:34; 可1:45; 可3:7; 可3:8; 可4:33; 可5:24; 可6:33; 可6:34; 可7:8; 可7:13; 可8:31; 可9:14; 可10:31; 路1:16; 路3:18; 路4:25; 路4:27; 路7:21; 路7:47; 路8:4; 路8:30; 路9:22; 路9:37; 路10:24; 路12:7; 路12:19; 路17:25; 路22:65; 約6:2; 約6:5; 約10:32; 約12:9; 約12:12; 約12:24; 約14:2; 約19:20; 約20:30; 徒2:43; 徒4:4; 徒8:7; 徒14:22; 徒15:32; 徒15:35; 徒16:23; 徒18:8; 徒18:10; 徒20:2; 徒26:10; 徒28:29; 羅5:16; 羅8:29; 林前12:12; 林前12:12; 林前12:14; 林前12:20; 林前16:9; 林後1:11; 林後1:11; 加1:14; 提前6:9; 提前6:10; 提前6:12; 提後2:2; 來2:10; 來10:32; 啓8:3; 啓8:11; 啓9:9; 啓19:1; 啓19:6; 啓19:12;
2) 多(42) 太9:37; 太13:5; 太13:58; 太20:16; 太22:14; 可2:15; 可6:31; 路5:29; 路6:17; 路7:47; 路10:2; 路10:40; 路12:19; 路12:47; 路12:48; 路12:48; 路12:48; 路15:13; 約2:12; 約3:23; 約5:6; 約6:10; 約14:30; 約15:8; 徒1:5; 徒16:18; 徒24:10; 羅4:17; 羅4:18; 羅5:9; 羅5:10; 羅16:6; 羅16:12; 林前1:26; 林前1:26; 林前1:26; 林前4:15; 林前12:22; 林後8:15; 加4:27; 來12:9; 啓10:11;
3) 許多人(32) 太7:22; 太8:11; 太12:15; 太24:5; 太24:10; 太24:12; 太27:53; 可3:10; 可10:48; 可11:8; 可13:6; 可15:41; 路2:34; 路2:35; 約2:23; 約8:30; 約10:41; 約10:42; 約11:55; 徒8:7; 徒9:13; 徒9:42; 徒10:27; 徒17:12; 羅16:2; 林後2:17; 林後6:10; 林後12:21; 加3:16; 腓3:18; 多1:10; 彼後2:2;
4) 大(26) 太2:18; 太8:30; 太24:30; 可12:27; 可13:26; 路5:6; 路6:17; 路21:27; 路23:27; 徒8:8; 徒16:16; 徒17:4; 徒24:3; 徒25:23; 林前2:3; 林後8:2; 林後8:22; 弗2:4; 帖前1:6; 帖前2:2; 門1:7; 門1:8; 雅5:16; 彼前1:3; 啓5:4; 啓7:9;
5) 好些(18) 太15:30; 太24:11; 太27:55; 可2:15; 可5:26; 可7:4; 可12:5; 可12:41; 可12:41; 路8:3; 約4:39; 約11:19; 約11:47; 約12:11; 約12:42; 徒8:25; 羅12:4; 約壹2:18;
6) 許多的(15) 太16:21; 太27:19; 可5:26; 可6:13; 可6:13; 可9:12; 約21:25; 徒1:3; 徒5:12; 徒25:7; 林前8:5; 林前8:5; 林後2:4; 林後2:4; 林後6:4;
7) 多人(10) 太24:11; 太26:28; 可14:24; 約6:66; 約11:45; 徒19:18; 羅5:19; 羅5:19; 來9:28; 雅3:1;
8) 好些人(7) 太26:60; 可14:56; 路1:1; 路4:41; 約6:60; 約7:31; 林後11:18;
9) 眾人(6) 可6:2; 羅5:15; 羅5:15; 羅12:5; 林前10:33; 林後9:12;
10) 許多事(6) 太13:3; 可4:2; 可6:34; 林後8:22; 約貳1:12; 約叄1:13;
11) 再三的(5) 可3:12; 可5:10; 可5:23; 林前16:12; 林後8:4;
12) 多多的(5) 徒10:2; 徒18:27; 羅9:22; 林前16:19; 提後4:14;
13) 許多的事(5) 太25:21; 太25:23; 可15:3; 路10:41; 約8:26;
14) 有許多(5) 太8:1; 可5:21; 約壹4:1; 約貳1:7; 啓5:11;
15) 眾(4) 啓1:15; 啓14:2; 啓17:1; 啓19:6;
16) 有好些人(4) 太24:5; 可13:6; 路21:8; 約10:20;
17) 很多(4) 太19:22; 可5:9; 可10:22; 徒11:21;
18) 有許多人(3) 可2:2; 路1:14; 路13:24;
19) 極多的(3) 路5:15; 路7:11; 西4:13;
20) 大大的(3) 可5:38; 可9:26; 徒23:10;
21) 多的(2) 羅5:15; 羅5:17;
22) 更(2) 太6:30; 腓1:23;
23) 多時(2) 徒27:14; 徒28:6;
24) 大了(2) 路6:35; 林後3:9;
25) 是大的(2) 太5:12; 路6:23;
26) 大事(2) 路16:10; 路16:10;
27) 大大(2) 徒27:10; 林後7:4;
28) 用許多(2) 徒22:28; 徒28:10;
29) 眾多(2) 太7:13; 林前10:17;
30) 有好些(2) 太9:10; 林前11:30;
31) 多人的(2) 太20:28; 可10:45;
32) 更多的(1) 林後3:12;
33) 多方(1) 徒26:9;
34) 大的(1) 林後3:11;
35) 多次(1) 羅15:22;
36) 強(1) 徒24:7;
37) 多日(1) 徒27:21;
38) 都有許多:(1) 羅3:2;
39) 太大的(1) 徒26:24;
40) 叫許多(1) 來12:15;
41) 有好多(1) 來5:11;
42) 嗜(1) 多2:3;
43) 況(1) 來12:25;
44) 常有(1) 雅3:2;
45) 更為(1) 彼前1:7;
46) 大有(1) 提前3:13;
47) 過度(1) 提前3:8;
48) 就大大的(1) 林後8:22;
49) 加(1) 腓2:12;
50) 充足的(1) 帖前1:5;
51) 要(1) 帖前2:17;
52) 多多(1) 林後7:4;
53) 許多客(1) 路14:16;
54) 很晚了(1) 可6:35;
55) 很晚(1) 可6:35;
56) 群眾(1) 可9:26;
57) 大聲(1) 可10:48;
58) 些(1) 可12:37;
59) 就十分(1) 可6:20;
60) 切切的(1) 可5:43;
61) 比許多(1) 太10:31;
62) 數(1) 太14:24;
63) 廣大(1) 太20:29;
64) 太多(1) 可4:5;
65) (諸多)(1) 路2:36;
66) 叫好些(1) 路7:21;
67) 許(1) 徒6:7;
68) 好些事(1) 約16:12;
69) 多有(1) 徒13:43;
70) 很(1) 徒14:1;
71) 多了(1) 徒15:7;
72) 就多(1) 約15:5;
73) 紛紛(1) 約7:12;
74) 屢(1) 路8:29;
75) 有極多的(1) 路14:25;
76) 越(1) 路18:39;
77) 多的人(1) 約4:41;
78) 完全(1) 徒21:40
English (Woodhouse)
abundant, deep, frequent, great, large, many, much, a great deal of, a quantity of, in streams, large in quantity, of cold, of price
Mantoulidis Etymological
πολλή πολύ. Ἀπό θέμα πολ- τοῦ πίμπλημι, ὅπου δές γιά ἄλλα παράγωγα. Παράγωγα τοῦ πολύς: πολλάκις, πολλαπλάσιος, πολλαπλασιῶ, πολλαπλοῦς, πολλαχῆ, πολλαχόθεν, πολλαχόθι, πολλαχόσε (=σέ πολλά μέρη), πολλαχοῦ, πολλαχῶς (=μέ πολλούς τρόπους), πολλοστός καί τά σύνθετα: πολύευκτος, πολύκλαυστος, πολύκροτος, πολυμαθής, πολυμήχανος, πολυνείκης, πολυνίκης, πολυπληθής, πολύπλοκος, πολυπράγμων, πολυτελής, πολύτροπος (=πανοῦργος), πολυώνυμος.