νεωκόρος: Difference between revisions

27
(T21)
(27)
Line 10: Line 10:
{{Thayer
{{Thayer
|txtha=νεωκορου, ὁ, ἡ ([[νεώς]] or [[ναός]], and [[κορέω]] to [[sweep]]; (questioned by [[some]]; a [[hint]] of [[this]] [[derivation]] is [[found]] in [[Philo]] de sacerd. honor. § 6 (cf. [[νεωκορία]], de somniis 2,42), and Hesychius ([[under]] the [[word]]) defines the [[word]] ὁ [[τόν]] ναόν κόσμων. κόρειν [[γάρ]] τό σαίρειν ἔλεγον (cf. [[under]] the [[word]] [[σηκοκόρος]]; so Etym. Magn. 407,27, cf. [[under]] the [[word]] [[νεωκόρος]]); [[yet]] Suidas [[under]] the [[word]] [[κόρη]], p. 2157c. says [[νεωκόρος]] [[οὐχ]] ὁ Σαρών [[τοῦ]] νεωκορου ἀλλ' ὁ ἐπιμελουμενος [[αὐτοῦ]] (cf. [[under]] the words, [[νεωκόρος]], [[σηκοκόρος]]); [[hence]], [[some]] [[connect]] the [[last]] [[half]] [[with]] [[root]] κορ, κολ, cf. Latin curo, colo));<br /><b class="num">1.</b> [[properly]], [[one]] [[who]] sweeps and cleans a [[temple]].<br /><b class="num">2.</b> [[one]] [[who]] has [[charge]] of a [[temple]], to [[keep]] and [[adorn]] it, a sacristan: [[Xenophon]], an. 5,3, 6; [[Plato]], legg. 6, p. 759a.<br /><b class="num">3.</b> the [[worshipper]] of a [[deity]] (οὕς i. e. the Israelites ὁ Θεός ἑαυτῷ νεωκορους ἦγεν [[through]] the [[wilderness]], Josephus, b. j. 5,9, 4); as appears from coins [[still]] [[extant]], it [[was]] an honorary [[title]] ([[temple]]-[[keeper]] or [[temple]]-[[warden]] (cf. 2above)) of [[certain]] cities, [[especially]] of [[Asia]] Minor, in [[which]] the [[special]] [[worship]] of [[some]] [[deity]] or [[even]] of [[some]] deified [[human]] [[ruler]] had been established (cf. Stephanus, Thesaurus, v., p. 1472 f; (cf. B. D., [[under]] the [[word]] [[worshipper]])); so [[νεωκόρος]] ... τῆς Ἀρτέμιδος, of [[Ephesus]], Lightfoot in Contemp. Rev. for 1878, p. 294 f; Wood, Discoveries at [[Ephesus]] (Lond. 1877), Appendix, passim).
|txtha=νεωκορου, ὁ, ἡ ([[νεώς]] or [[ναός]], and [[κορέω]] to [[sweep]]; (questioned by [[some]]; a [[hint]] of [[this]] [[derivation]] is [[found]] in [[Philo]] de sacerd. honor. § 6 (cf. [[νεωκορία]], de somniis 2,42), and Hesychius ([[under]] the [[word]]) defines the [[word]] ὁ [[τόν]] ναόν κόσμων. κόρειν [[γάρ]] τό σαίρειν ἔλεγον (cf. [[under]] the [[word]] [[σηκοκόρος]]; so Etym. Magn. 407,27, cf. [[under]] the [[word]] [[νεωκόρος]]); [[yet]] Suidas [[under]] the [[word]] [[κόρη]], p. 2157c. says [[νεωκόρος]] [[οὐχ]] ὁ Σαρών [[τοῦ]] νεωκορου ἀλλ' ὁ ἐπιμελουμενος [[αὐτοῦ]] (cf. [[under]] the words, [[νεωκόρος]], [[σηκοκόρος]]); [[hence]], [[some]] [[connect]] the [[last]] [[half]] [[with]] [[root]] κορ, κολ, cf. Latin curo, colo));<br /><b class="num">1.</b> [[properly]], [[one]] [[who]] sweeps and cleans a [[temple]].<br /><b class="num">2.</b> [[one]] [[who]] has [[charge]] of a [[temple]], to [[keep]] and [[adorn]] it, a sacristan: [[Xenophon]], an. 5,3, 6; [[Plato]], legg. 6, p. 759a.<br /><b class="num">3.</b> the [[worshipper]] of a [[deity]] (οὕς i. e. the Israelites ὁ Θεός ἑαυτῷ νεωκορους ἦγεν [[through]] the [[wilderness]], Josephus, b. j. 5,9, 4); as appears from coins [[still]] [[extant]], it [[was]] an honorary [[title]] ([[temple]]-[[keeper]] or [[temple]]-[[warden]] (cf. 2above)) of [[certain]] cities, [[especially]] of [[Asia]] Minor, in [[which]] the [[special]] [[worship]] of [[some]] [[deity]] or [[even]] of [[some]] deified [[human]] [[ruler]] had been established (cf. Stephanus, Thesaurus, v., p. 1472 f; (cf. B. D., [[under]] the [[word]] [[worshipper]])); so [[νεωκόρος]] ... τῆς Ἀρτέμιδος, of [[Ephesus]], Lightfoot in Contemp. Rev. for 1878, p. 294 f; Wood, Discoveries at [[Ephesus]] (Lond. 1877), Appendix, passim).
}}
{{grml
|mltxt=ο, η (ΑΜ [[νεωκόρος]], Α δωρ. τ. [[ναοκόρος]], και συνηρ. τ. [[νακόρος]] και [[ναυκόρος]] και [[νειοκόρος]] και ποιητ. τ. [[νηοκόρος]])<br />(γενικά) [[φύλακας]] και [[επιστάτης]] του ναού ο [[οποίος]] [[κατά]] την [[αρχαιότητα]] λογιζόταν [[πρόσωπο]] [[ιερό]] και άξιο [[τιμής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />(ειδικά) εκκλησιαστικό [[διακόνημα]] ο [[κάτοχος]] του οποίου μεριμνά για την [[καθαριότητα]], [[ασφάλεια]] και [[ευταξία]] του ναού, ο [[επιστάτης]] του ναού, ο [[καντηλανάφτης]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[ιεροφύλακας]], αυτός που φύλαγε, που επιτηρούσε τον ναό («τὴν Ἡροφίλην νεωκόρον [[γενέσθαι]] Ἀπόλλωνος Σμινθέως», <b>Παυσ.</b>)<br /><b>2.</b> (και ως επίθ.) «τῷ νεωκόρῳ τῶν Ἐφεσίων δήμῳ» <b>επιγρ.</b><br /><b>3.</b> ([[κατά]] τους ρωμαϊκούς χρόνους) [[τίτλος]] που αποδιδόταν σε μερικές μικρασιατικές πόλεις με την [[ευκαιρία]] ανέγερσης ναού του θεού προστάτη τους ή σε αυτοκράτορα μικρασιατικής πόλης, όπως π.χ. της Εφέσου, της Σμύρνης κ.λπ. («τήν Ἐφεσίων πόλιν νεωκόρον οὖσαν τῆς [[μεγάλης]] θεᾱς Ἀρτέμιδος», ΚΔ).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[νεωκόρος]] έχει προέλθει με [[αντιμεταχώρηση]] από τον τ. <i>νηο</i>-[[κόρος]] <span style="color: red;"><</span> [[νηός]] ιων. τ. του <i>νᾱός</i> <span style="color: red;">+</span> -[[κόρος]] (<span style="color: red;"><</span> [[κορέω]] [ΙΙ] «[[σκουπίζω]], [[καθαρίζω]]»), <b>πρβλ.</b> [[σηκοκόρος]]. Οι τ. <i>νᾱοκόρος</i> και [[ναυκόρος]] παρήχθησαν αντιστοίχως από τους τ. <i>νᾱός</i> και τον αιολ. τ. [[ναῦος]].
}}
}}