διάκονος

English (LSJ)

[ᾱ], Ion. διήκονος, ὁ, later διάκων (q.v.):—

   A servant, Hdt. 4.71,72, PFlor.121.3 (iii A.D.), etc.; messenger, A.Pr.942, S.Ph. 497; ὄρνιθα καὶ κήρυκα καὶ δ. Id.Fr.133:—as fem., Ar.Ec.1116, D. 24.197.    2 attendant or official in a temple or religious guild, Inscr.Magn.109,217, IG9(1).486 (Acarnania, ii/i B.C.), 4.774.12 (Troezen, iii B.C.): fem., CIG3037 (Metropolis in Lydia):—esp. in the Christian church, deacon, 1 Ep.Ti.3.8, etc., POxy.1162.3 (iv A.D.): fem., deaconess, Ep.Rom.16.1.    II as Adj., servile, menial, ἐπιστήμη Pl.Plt.290c: irreg. Comp. διᾱκονέστερος Epich.159Ahr. (Cf. ἐγ-κονέω, ἀ-κονιτί.)

Greek (Liddell-Scott)

διάκονος: [ᾱ], Ἰων. διήκονος, ὁ, ὑπηρέτης, θεράπων, Λατ. minister, Ἡρόδ. 4. 71, 72, κτλ.· ἄγγελος, ἀναγγέλλων τι, Αἰσχύλ. Πρ. 942, Σοφ. Φ. 497· ὄρνιθα καὶ κήρυκα καὶ δ. ὁ αὐτ. Ἀποσπ. 141· - ὡσαύτως ὡς θηλ., Ἀριστοφ. Θεσμ. 1116, Δημ. 762. 4. 2) ὑπηρέτης τῆς ἐκκλησίας, διάκονος, 1 Ἐπ. Τιμ. 3. 8, κτλ.· καὶ ἐν τῷ θηλ. = διακόνισσα, Ἐπ. Ρωμ. 16. 1. ΙΙ. ὡς ἐπίθ., ὑπηρετῶν, ὑπηρετικός, χρήσιμος, Πλάτ. Πολιτ. 290C· ἀνώμαλ. συγκρ. διᾱκονέστερος Ἐπίχ. 159 Ahr. (Ὁ Βούττμ., Λεξιλ. ἐν λ. διάκτορος 3, νομίζει πιθανὸν ὅτι ἡ ῥίζα εἶναι ἡ αὐτὴ τῇ τοῦ διώκω. - Ἡ παλαιὰ παραγωγὴ ἐκ τοῦ διά, κόνις, ὁ κατασκονισμένος ἕνεκα τῆς σπουδῆς περὶ τὴν ὑπηρεσίαν (πρβλ. κονίω), εἶνε ἀπαράδεκτος, ἂν μὴ δι’ ἄλλον λόγον, ἀλλὰ τοὐλάχιστον ἕνεκα τῆς ποσότητος τοῦ α).

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ, ἡ)
serviteur, servante.
Étymologie: DELG διά « de tous les côtés, complètement » et thème *-kono que l’on trouve dans le myc. kasikono « ouvrier, compagnon ».

Spanish (DGE)

-ον

• Alolema(s): jón. διήκ- Hdt.4.71, Hp.Ep.23, AP 7.67 (Leon.)

• Prosodia: [-ᾱ-]

• Morfología: [compar. διακονίστερος Phot.δ 346; sup. διακονίστατος Phot.l.c.]
A adj.
I de abstr.
1 auxiliar ἐπιστήμη Pl.Plt.290c, τέχνη Pl.Plt.290d.
2 suministrador, transmisor τούτων (παθῶν) τοῖς μετ' αὐτὰ διάκονα γίνεται Alex.Aphr.in Mete.18.25.
II de pers.
1 de servicio παῖς δ. D.40.14, 47.52
•servicial prov. Φρὺξ ἀνὴρ πληγεὶς ἀμείνων καὶ διακονίστερος Phot.l.c.
2 c. gen. ejecutor ἄγγελος δ. τῆς τιμωρίας Eus.DE 5.13 (p.237).
B subst. ὁ, ἡ δ.
I c. idea de intermediación
1 emisario, mensajero, correo ὁ τοῦ τυράννου τοῦ νέου δ. de Hermes, A.Pr.942, cf. S.Ph.497, Fr.137, Th.1.133, SEG 30.326.8 (Atenas I d.C.), τῶν ἐπιστολῶν Basil.Ep.200, cf. 232, τῶν παρὰ θεοῦ δεδομένων λόγων Apoll.Io 90
•encargado, recadero X.Cyr.8.3.8
•fem. la emisaria, recadera de Iris, Ar.Au.1253, ἐγὼ πρὸς τούτοισιν ἡ δ. yo ante éstos soy la recadera Ar.Ec.1116
•ministro, portavoz dicho de los profetas, Clem.Al.Strom.1.17.81, πρώτης Χριστοῦ ἐπιδημίας de S. Juan Bautista, Origenes Hom.11 in Lc.(p.81), cf. Clem.Al.Strom.2.8.38.
2 tratante, corredor τῶν εἰσαξόντων καὶ ἐξαξόντων identificados con los ἔμποροι Pl.R.371a, cf. Lg.831e.
II c. idea de actividad asistencial
1 asistente, ayudante real en ámbito iranio θάπτουσι καὶ τὸν οἰνοχόον καὶ μάγειρον καὶ ἱπποκόμον καὶ διήκονον (junto al cadáver del rey) entierran al copero, al cocinero, al palafrenero y al ayuda de cámara los escitas, Hdt.l.c., τοῦ βασιλέως de Persia, LXX Es.1.10, 2.2, unido a σατράπαι Cels.Phil.8.35
•fem. δ. εἰς τὴν ἐπιβουλήν asistente en la conspiración, cómplice Hld.6.2.3
•náut. ayudante o lugarteniente, τοῦ κυβερνήτου δ., ὃς πρῳρεὺς τῆς νεὼς καλεῖται lugarteniente del piloto, que se llama oficial de proa X.Oec.8.14
•fig. Θανάτου κοινὸς νόμος ἐμάρανε, Βηχὶ χρησάμενος διακόνῳ la ley general de la Muerte me hizo desaparecer valiéndose de la Tos como ayudante, IMEG 97.15 (II d.C.).
2 servidor
a) sin connotación servil servidor público, funcionario διάκονοι πόλεως Pl.Grg.517b;
b) en ámbito religioso servidor, persona dedicada a la divinidad, donado σὸς δ. en una plegaria, I.BI 3.354, ἡ ἐμὴ δ. puesto en boca de Isis Vit.Aesop.G 7, Διός Arr.Epict.3.24.65, προσκείσομαι δ. ἐκείνῳ (τῷ θεῷ) Arr.Epict.4.7.20, τῶν θεῶν Ach.Tat.3.18.5
•a un templo o cofradía religiosa IG 4.774.12 (Trezén III a.C.), Thasos 154B.2 (II a.C.), IM 217 (I a.C.), SEG 27.159.10 (Tirreo, heleníst.), IEphesos 3417.2b.4 (I a./d.C.)
•fem. IEphesos 3418.4 (Metrópolis)
•crist. θεοῦ δ. 2Ep.Cor.6.4, Χριστοῦ 2Ep.Cor.11.23, Ep.Col.1.7, Cyr.H.Procatech.4, cf. Polyc.Sm.Ep.5.2, Basil.Bapt.2.9.3, πιστὸς δ. ἐν κυρίῳ Ep.Eph.6.21, al diablo οἱ διάκονοι αὐτοῦ Dor.Ab.Doct.103, τοῦ πονηροῦ Amph.Exerc.90, ἀποστάτου Clem.Al.Strom.1.17.85.
3 servidor, sirviente, criado encargado de diversas tareas domésticas, E.Fr.375, Ar.Au.73, Pl.Lg.763a, X.Mem.1.5.2, Arist.EN 1149^a27, PLond.2052.7 (III a.C.), tb. fem., X.Oec.8.10, 10.12, D.24.197
•frec. de los que se encargan de servir comida o bebida ἐγὼ ... Κύκλωπι δείπνων ἀνοσίων δ. E.Cyc.31, cf. Carm.Conu.23, X.HG 5.4.6, Hier.4.2, Nicom.Com.1.10, οἱ διάκονοι ... τράπεζαν παραθέμενοι D.59.33, cf. Plb.30.26.6, AP 9.546 (Antiphil.), D.S.5.26, I.AI 6.52, Luc.Merc.Cond.26, PFlor.121.3 (III d.C.), Eu.Matt.22.13
•fig. ποταμοὶ πάντες διάκονοι, ὗλαι τράπεζα los ríos todos son mis coperos, los bosques mi mesa dicho por un cínico, Anon.Gent.Ind.1.18, θνητοῖς αὐτοδίδακτε διήκονε ref. a una botella AP 6.248 (Marc.Arg.)
•dentro del concepto de servicio y misión crist. ὃς ἂν θέλῃ ἐν ὑμῖν μέγας γενέσθαι ἔσται ὑμῶν δ. Eu.Matt.20.26, Eu.Marc.10.43, de Jesucristo δ. πάντων Polyc.Sm.Ep.5.2.
III c. idea de delegación
1 agente, ejecutor, ministro τῶν τοιούτων (Δήμητρός τε καὶ Κόρης) δ. ref. a Triptólemo, Pl.Lg.782b, Αἴδεω δ. de Caronte AP l.c., dicho de los sentidos, Arr.Epict.2.23.7
•c. gen. de abstr. ὁ θυμὸς οὐκ ἀσφαλὴς δ. ἀλογιστίης γίνεται Hp.l.c., δ. τῆς ὕβρεως E.argumen. en POxy.2455.82, πραγμάτων τηλικούτων Plu.2.63b, frec. crist. δικαιοσύνης 2Ep.Cor.11.15, οἱ τῆς ἀληθείας διάκονοι Ath.Al.Gent.41, τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ Ep.Eph.3.7, ἁμαρτίας Ep.Gal.2.17, καινῆς διαθήκης 2Ep.Cor.3.6, τοῦ εὐαγγελίου Ep.Col.1.23, δ. γενέσεως ministro de la generación ref. al padre terreno por op. a Dios, Clem.Al.Strom.3.12.87, δ. ... τῆς εἰς ἀνθρώπους ἐκδόσεως (Moisés) encargado de la entrega (de la ley) a los hombres Eus.E.Th.2.14 (p.116)
•tb. c. dat. de abstr. πατρικῷ θελήματι δ. ref. a Jesucristo, Clem.Al.Paed.1.2.4.
2 crist. ministro ἧς (τῆς ἐκκλησίας) δ. dicho del propio S. Pablo Ep.Col.1.25
•institucionalizado diácono, 1Ep.Ti.3.8, Herm.Sim.26.2, Ign.Phil.10.1, Hippol.Haer.9.12.22, Iren.Lugd.Haer.3.12.10, Eus.HE 6.19.19, Const.App.2.55.2, CNic.(325) Can.18, Cod.Theod.12.1.49, Soz.HE 7.19.3, PBerl.Borkowski 1.19, 9.29 (ambos III/IV d.C.), SEG 32.1411 (Siria IV d.C.), POxy.2238.10 (VI d.C.), IChr.M.133.2 (VI d.C.)
•unido y/o diferenciado de otros cargos: op. ἐπίσκοποι Ep.Phil.1.1, op. ἐπίσκοπος y πρεσβύτερος Ign.Phil.proem., Ath.Al.M.28.1157B, Origenes Or.28.4
•a veces combinado con oficios δ. κὲ (sic) ἰατρός ICil.116 (V/VI d.C.)
•fem. ἡ δ. diaconisa, Ep.Rom.16.1, Const.App.2.26.6, παρθένος καὶ δ. virgen consagrada y diaconisa, IChr.M.21 (V/VI d.C.), γυνή Clem.Al.Strom.3.53.4, CChalc.(451) Can.15
•madre superiora en una comunidad de monjas, Pall.H.Laus.70.3.

• Etimología: Nombre de agente sobre un tema verbal *ken- que hallamos en ἐγκονέω y quizá en mic. ka-si-ko-no, cf. DMic. s.u. La ᾱ puede deberse a alarg. de comp.

English (Strong)

probably from an obsolete diako (to run on errands; compare διώκω); an attendant, i.e. (genitive case) a waiter (at table or in other menial duties); specially, a Christian teacher and pastor (technically, a deacon or deaconess): deacon, minister, servant.

English (Thayer)

διακονου, ὁ, ἡ (of uncertain origin, but by no means, as was formerly thought, compounded of διά and κόνις, so as to mean, properly, 'raising dust by hastening'; cf. ἐγκόνειν; for the alpha in the preposition διά is short, in διάκονος, long. Alexander Buttmann (1873) Lexil. i., p. 218ff (English translation, p. 231 f) thinks it is derived from the obsolete διάκω equivalent to διήκω (allied with διώκω; cf. Vanicek, p. 363)); one who executes the commands of another, especially of a master; a sergeant, attendant, minister;
1. universally: of the servant of a king, τῆς ἐκκλησίας, of one who does what promotes the welfare and prosperity of the church, διάκονοι τοῦ Θεοῦ, those through whom God carries on his administration on earth, as magistrates, R T Tr WH text L marginal reading; the same are called διάκονοι (τοῦ) Χριστοῦ, ἐν κυρίῳ, in the cause of the Lord, ὁ διάκονος μου, my follower, τοῦ Σατανᾶ, whom Satan uses as a servant, ἁμαρτίας, διάκονος περιτομῆς (abstract for concrete), of Christ, who labored for the salvation of the circumcised, i. e. the Jews, καινῆς διαθήκης, τοῦ εὐαγγελίου, δικαιοσύνης, a deacon, one who, by virtue of the office assigned him by the church, cares for the poor and has charge of and distributes the money collected for their use (cf. BB. DD., Dict. of Christ. Antiq., Schaff-Herzog under the word <TOPIC:Deacon>; Lightfoot's Commentary on Philippians , dissert. i. § i.; Julius Muller, Dogmatische Abhandlungen, p. 560ff): ἡ διάκονος, a deaconess (ministra, Pliny, epistles 10,97), a woman to whom the care of either poor or sick women was entrusted, Lightfoot as above, p. 191; B. D. under the word Smith's Bible Dictionary, Phoebe).
3. a waiter, one who serves food and drink: Xenophon, mem. 1,5, 2; Hier. 3,11 (4,2); Polybius 31,4, 5; Lucian, de merced. cond. § 26; Athen. 7, p. 291a.; 10,420e.; see διακονέω, 2and διακονία, 5; (also Wetstein (1752) on SYNONYMS: διάκονος, δοῦλος, θεράπων, ὑπηρέτης: "διάκονος represents the servant in his activity for the work; not in his relation, either servile, as that of the δοῦλος, or more voluntary, as in the case of the θεράπων, to a person" Trench; yet cf. e. g. δοῦλος opposed to ἐλεύθερος, and correlate to δεσπότης or κύριος, denotes a bondman, one who sustains a permanent servile relation to another. θεράπων is the voluntary performer of services, whether as a freeman or a slave; it is a nobler, tenderer word than δοῦλος. ὑπηρέτης according to its etymol. suggests subordination. Cf. Trench, § ix.; B. D. under the word Smith's Bible Dictionary, Minister; Meyer on Schmidt, chapter 164.]

Greek Monolingual

ο, (AM διάκονος και διάκων
Α και ιων. τ. διήκονος) (θηλ. διάκονος, η)
1. αυτός που διακονεί, ο υπηρέτης
2. ο πρώτος και κατώτερος βαθμός της ιερωσύνης στη Χριστιανική Εκκλησία, ο διάκος
3. φρ. «πέντε του διάκου και δέκα του δεσπότη» — αυτός που επιζητεί την προστασία του ισχυρού πρέπει να περιποιείται και τους υπηρέτες του
αρχ.
1. αγγελιαφόρος
2. η διάκονος
η διακόνισσα, η νεωκόρος
3. ως επίθ. εξυπηρετικός.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Πιθ. προέρχεται από το ρήμα διακονέω που θα έπρεπε να είναι ένα θαμιστικό-επιτατικό μεταρρηματικό παράγωγο (πρβλ. εγκονέω), αναγόμενο, ίσως σε αρχικό ρηματικό θέμα κρη-. Το προρρηματικό δια- εκφράζει τη σημασία «τελείως», ενώ η μακρότητα του α του προθήματος αποδόθηκε στη χρήση του ως α' συνθετικού σε σύνθετα (πρβλ. διηνεκής). Με τη σημασία του διάκονος χρησιμοποιήθηκε και ο μεταγενέστερος αθέματος τ. διάκων].

Greek Monotonic

διάκονος: [ᾱ], Ιων. διήκονος, ὁ,
I. υπηρέτης, υπάλληλος, αυτός που προσφέρει υπηρεσίες, θεράπων, Λατ. minister, σε Ηρόδ. κ.λπ.· αγγελιοφόρος, σε Αισχύλ., Σοφ.· ως θηλ. σε Δημ.
II. λειτουργός, ιερέας, εφημέριος εκκλησίας, διάκονος, σε Καινή Διαθήκη· ως θηλ., διακόνισσα, στο ίδ. (παραπλήσιο προς το διάκτορος· και τα δύο πιθ. από το διώκω).

Russian (Dvoretsky)

διάκονος:
I (ᾱ), ион. διήκονος 2 служебный, служительский (ἐπιστήμης μόριον Plat.).
II (ᾱ), ион. διήκονος ὁ и ἡ
1) слуга (служанка), служитель(ница) Aesch., Soph., Her., Thuc., Arph., Plat., Arst.;
2) диакон (диаконисса) NT.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

διάκονος -ον [κονία?] dienstverlenend:; δ. ἐπιστήμη hulpwetenschap Plat. Plt. 290c; meestal subst. dienaar:; ἵν ’ ἀκόλουθον διάκονόν τ ’ ἔχῃ opdat hij een loopjongen en bediende heeft Aristoph. Av. 73; διάκονοι πόλεως staatsdienaren Plat. Grg. 517b; f..; ἡ διάκονος de dienares Aristoph. Eccl. 1116; ongunstig: ὁ τοῦ τυράννου τοῦ νέου διάκονος de loopjongen van de nieuwe heerser Aeschl. PV. 942; NT diaken.

Middle Liddell

[Akin to διάκτορος; both perh. from διώκω.]
I. a servant, waiting-man, Lat. minister, Hdt., etc.: a messenger, Aesch., Soph.:—as fem., Dem.
II. a minister of the church, a deacon, NTest.: as fem. a deaconess, NTest.