διάμετρος: Difference between revisions

|Definition=ον, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[diametrical]]: Astrol., [[diametrically opposed]], <span class="bibl">Ptol.<span class="title">Tetr.</span>115</span>, <span class="bibl">Man.1.89</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Subst. [[δ]]. (sc. [[γραμμή]]), ἡ, [[diagonal]] of a parallelogram, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Men.</span>85b</span>,al.; <b class="b3">κατὰ δ. συντίθεσθαι</b>, of triangles, [[by the hypotenuses]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ti.</span>54d</span>; [[diameter]] of a circle, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Cael.</span>271a12</span>, etc.; [[axis]] of a sphere, <span class="bibl">Id.<span class="title">MA</span>699a29</span>; [[diameter]] of other curves, <span class="bibl">Apollon.Perg.<span class="title">Con.</span>1</span><span class="title">Def.</span>1; [[axis]] of a conic, <span class="bibl">Archim.<span class="title">Aequil.</span>2.10</span>; <b class="b3">ἡ κατὰ διάμετρον σύζευξις</b>, of circles, <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1133a6</span>; τὰ κατὰ δ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Cael.</span>277a24</span>; κεῖσθαι κατὰ δ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Mete.</span>363a34</span>, al.; <b class="b3">κατὰ δ. κινεῖσθαι</b>, of quadrupeds, which move the legs <b class="b2">cross-corner-wise</b>, as horses when [[trotting]] (opp. <b class="b3">κατὰ πλευρὰν κινεῖσθαι</b> ambling, in which the legs on either side move together), <span class="bibl">Id.<span class="title">HA</span>490b4</span>, <span class="bibl"><span class="title">IA</span>712a25</span>, cf. Plu. 2.43a; <b class="b3">ἐκ διαμέτρου ἀντικείμενος</b>, of planets, <b class="b2">in opposition, PMag. Par</b>.1.2221; ἐκ διαμέτρου ἡμῖν οἱ βίοι <span class="bibl">Luc.<span class="title">Cat.</span>14</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> prob. [[mitre-square]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>801</span>.</span>

|dgtxt=-ον<br /><b class="num">A</b> subst.<br /><b class="num">I</b> geom. ἡ δ.<br /><b class="num">1</b> [[diagonal]] de un paralelogramo, def. como ἀπὸ τῆς (γραμμῆς) ἐκ [[γονίας]] εἰς γωνίαν τεινούσης τοῦ τετράποδος Pl.<i>Men</i>.85b, ἡ ῥητὴ δ. la diagonal racional</i> Aristid.Quint.123.31, ἡ δ. αὐτὰ [[δίχα]] τέμνει la diagonal los corta en dos (los paralelogramos)</i>, Euc.1.34, cf. Arist.<i>Rh</i>.1392^a17, Str.2.1.37, del cuadrado διάμετροι τοῦ τετραγώνου Papp.414, cf. Thphr.<i>CP</i> 6.2.4.<br /><b class="num">2</b> [[hipotenusa de un triángulo rectángulo]] τοιούτων κατὰ διάμετρον συντιθεμένων uniéndose éstos por la hipotenusa</i> Pl.<i>Ti</i>.54d.<br /><b class="num">3</b> [[diámetro]] del círculo ἡ γὰρ αὐτὴ τῇ ἐπὶ τῆς διαμέτρου ἐστίν el resultado es equivalente (al desplazamiento) a lo largo del diámetro</i> Arist.<i>Cael</i>.271^a12, cf. 277^a24, def. como εὐθεῖά τις διὰ τοῦ κέντρου ἠγμένη καὶ περατουμένη ἐφ' ἑκάτερα τὰ μέρη Euc.1<i>Def</i>.17, ἡμικύκλιον δέ ἐστι τὸ περιεχόμενον σχῆμα ὑπό τε τῆς διαμέτρου καὶ τῆς ἀπολαμβανομένης ὑπ' αὐτῆς περιφερείας un semicírculo es la figura contenida por el diámetro y la circunferencia cortada por él</i> Euc.1<i>Def</i>.18, τὸν δὲ κύκλον εἰς τέτταρα τρίγωνα τέμνουσιν αἱ δύο διάμετροι Plu.2.1004a<br /><b class="num">•</b>de otras curvas, Apollon.Perg.<i>Con</i>.1.1, de la órbita que describe el sol, Posidon.115, de los epiciclos de la astr. platónica, Plu.2.1028b, de accidentes geog. ἐστὶ κόλπος κυκλοτερὴς ... οὗ κατὰ μέσην τὴν διάμετρον ἀνέστηκε λόφος D.S.3.45, ἡ δὲ νῆσός ἐστι μὲν ὡσπερὰν πεντήκοντα ποδῶν τὴν διάμετρον D.H.1.15, ἐστὶν ... λίμνη τριῶν που τὴν διάμετρον σταδίων μάλιστα Paus.6.22.11<br /><b class="num">•</b>de objetos de forma curva, de la medida de un barco ἦν γὰρ ὁ λουτὴρ τὴν διάμετρον πηχῶν [[δέκα]] I.<i>AI</i> 8.79, de bloques de piedra para columnas <i>IG</i> 2².1680.9 (IV d.C.), φιάλην ... τὴν διάμετρον ἔχουσαν ὡς τριπάλαστον <i>ID</i> 1429A.2.6 (II a.C.).<br /><b class="num">4</b> [[eje de figuras de tres dimensiones]], de la esfera τὸν Ἄτλαντα ... ὥσπερ διάμετρον ὄντα καὶ στρέφοντα τὸν οὐρανὸν περὶ τοὺς πόλους que Atlante es como un eje y que hace girar el cielo alrededor de los polos</i> Arist.<i>MA</i> 699^a29, del cono, Archim.<i>Aequil</i>.2.10.<br /><b class="num">5</b> [[compás]] ἐξοίσουσι καὶ πήχεις ἐπῶν ... καὶ διαμέτρους ... Ar.<i>Ra</i>.801, cf. Hsch.<br /><b class="num">6</b> arq. αἱ διάμετροι [[muros]] que forman diámetros en un anfiteatro διείληπτο γὰρ τὸ θέατρον πᾶν συμπήκτοις τισὶ διαμέτροις D.C.72.18.1.<br /><b class="num">II</b> en giros prep. esp. κατὰ διάμετρον<br /><b class="num">1</b> [[en diagonal]] ἡ κατὰ διάμετρον σύζευξις Arist.<i>EN</i> 1133^a6, κατὰ διάμετρον γὰρ κινεῖται los animales de cuatro patas o más se mueven en diagonal</i> Arist.<i>HA</i> 490^b4, cf. <i>IA</i> 712^a25, <i>Mete</i>.363^a34, Plu.2.43a, D.L.3.68.<br /><b class="num">2</b> [[en oposición diametral]] κατὰ διάμετρον dicho de las bocas del Ponto Euxino, Plb.4.39.1, los puntos de la salida y puesta del sol, Plb.9.15.9<br /><b class="num">•</b>ἐκ διαμέτρου fig. ἐκ διαμέτρου γὰρ ἡμῶν οἱ βίοι nuestras vidas están en oposición diametral</i> a las de los ricos, Luc.<i>Cat</i>.14, τὰ ἐκ διαμέτρου κακά males diametralmente opuestos</i> Gr.Naz.M.36.348A, cf. Pamph.Mon.<i>Solut</i>.16.45.<br /><b class="num">III</b> τό δ. [[ración de un soldado]] ἢ διάμετρον ὀφείλεις τοῖς ἀποθνῄσκουσιν; ¿acaso debes su ración a los (soldados) que mueren?</i> Plu.<i>Demetr</i>.40<br /><b class="num">•</b>sent. dud., quizá [[pago por protección]] policial, durante el transporte de mercancías <i>PCair.Zen</i>.333.31, 669.12, <i>PCornell</i> 3.25, <i>PHib</i>.110.14 (todos III a.C.).<br /><b class="num">B</b> adj., tard. astr. y astrol.<br /><b class="num">1</b> [[opuesto diametralmente]], [[que está en oposición]] ἐὰν ... ὁ (συσχηματισμός) τοῦ Κρόνου ... ᾖ ... πρὸς τὸν ἥλιον ... τετράγωνος ἢ δ. Ptol.<i>Tetr</i>.3.5.6, σελήνης οὔσης διαμέτρου ἡλίου estando la luna en oposición al sol</i>, <i>PMag</i>.4.2221, cf. Man.1.89, τὰ τούτων διάμετρα los (signos del zodíaco) opuestos diametralmente a éstos</i> Vett.Val.18.22.<br /><b class="num">2</b> adv. -ως [[en oposición diametral]] ἀστὴρ ὄπισθεν ἡλίου δ. δύνοντος εἰς γῆν, [[ἀκρονυχία]] τρέχει Tz.<i>ad Hes.Op</i>.564.

|elnltext=διάμετρος -ου, ἡ [διά, μέτρον] geom. diagonaal, hypotenusa, diameter; uitdr. met prep.: ἡ κατὰ διάμετρον σύζευξις de diagonale verbinding Aristot. EN 1133a6; ἐκ διαμέτρου ἡμῖν οἱ βίοι onze levens staan diametraal (tegenover de levens van de rijken) Luc. 19.14. passer:. διαμέτρους καὶ σφῆνας passers en wiggen Aristoph. Ran. 801 ( bet. onzeker).