solus: Difference between revisions
ὁπόσον τῷ ποδὶ περρέχει τᾶς γᾶς, τοῦτο χάρις → every inch of his stature is grace, from top to toe he's a complete charmer
(3) |
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2") |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LaEn | |||
|lnetxt=solus sola, solum (gen -ius) ADJ :: only, single; lonely; alone, having no companion/friend/protector; unique | |||
}} | |||
{{Lewis | {{Lewis | ||
|lshtext=<b>sōlus</b>: a, um (<br /><b>I</b> gen. [[regular]]. solius; dat. soli; gen. m. soli, [[Cato]] ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. orig. the [[same]] [[with]] [[sollus]], q. v.; cf. [[salus]]. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242.<br /><b>I</b> Lit.<br /> <b>A</b> In gen., [[alone]], [[only]], [[single]], [[sole]] (syn.: [[unus]], [[unicus]], [[singularis]]): [[quod]] [[egomet]] [[solus]] feci, nec [[quisquam]] [[alius]] affuit, Plaut. Am. 1, 1, 269: cum omnibus [[potius]] [[quam]] soli perire voluerunt, Cic. Cat. 4, 7, 14: cum [[visum]] esset utilius [[solum]] [[quam]] cum altero regnare, id. Off. 3, 10, 41: licebit eum [[solus]] [[ames]], id. Att. 6, 3, 7: tot mea Solius solliciti sint [[causa]], ut, etc., Ter. Heaut. 1, 1, 77: nec mihi soli versantur [[ante]] oculos ... sed, etc., Cic. Lael. 27, 102: non sibi se soli natum meminerit, id. Fin. 2, 14, 45 fin.: [[extra]] Peloponnesum [[Aenianes]], etc. ... soli absunt a mari, id. Rep. 2, 4, 8: quae sola divina sunt, id. Tusc. 1, 27, 66: ita sola errare videbar, Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2: Africanum solitum esse dicere, se [[numquam]] [[minus]] [[solum]] esse, [[quam]] cum [[solus]] esset, Cic. Rep. 1, 17, 27: rem narrabit sola soli, Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; [[Cato]] ap. Prisc. p. 694 P.: de [[viginti]] Restabam [[solus]], Ov. M. 3, 688: [[solus]] ex plurimis servis, Plaut. Most. 4, 1, 23: [[solus]] ex toto [[illo]] collegio, Cic. Prov. Cons. 8, 18: Stoici soli ex omnibus, id. de Or. 3, 18, 65: tu ex omnibus, id. Fam. 2, 17, 6: ego meorum [[solus]] [[sum]] [[meus]], Ter. Phorm. 4, 1, 21: coturnices solae animalium, Plin. 10, 23, 33, § 69: [[solus]] [[inter]] omnes, Mart. 4, 2, 1: quae ([[actio]]) sola per se ipsa quanta [[sit]], histrionum ars declarat, Cic. de Or. 1, 5, 18; so, per se, id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.: nam [[solum]] habere velle [[summa]] [[dementia]] est, Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by [[unus]]: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro: unam [[ille]] [[quidem]] hanc solam, Ter. Phorm. 5, 1, 27: [[solum]] unum hoc [[vitium]] affert [[senectus]] hominibus, id. Ad. 5, 3, 47: furta praetoris quae essent HS. [[duodecies]], ex uno [[oppido]] [[solo]] exportata sunt, Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185: unam solam scitote esse civitatem, quae, etc., id. ib. 2, 2, 5, § 13: te unum [[solum]] suum depeculatorem venisse, id. Pis. 40, 96.—With [[other]] numerals (freq. and [[class]].), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum [[tibi]] [[opus]] est argenti? Ph. Solae [[triginta]] [[minae]], Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40: qui solos [[novem]] menses Asiae praefuit, Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: [[felix]] lectule talibus [[sole]] amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—<br /> <b>B</b> In partic., [[alone]], [[lonely]], [[solitary]], [[forsaken]], [[deserted]]; [[without]] relatives, friends, etc. ([[rare]]; syn. [[solitarius]]): sola [[sum]]: [[habeo]] hic neminem, Neque amicum [[neque]] cognatum, Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7: [[solus]] [[atque]] omnium honestarum rerum [[egens]], Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch: gaudet me [[vacuo]] solam tabescere [[lecto]], Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—<br /><b>II</b> Transf., of places, [[lonely]], [[solitary]], [[unfrequented]], [[desert]], = [[desertus]] ([[class]].): hic solis locis composita [[sum]], Hic saxa sunt, hic [[mare]] sonat, nec [[quisquam]] Homo mihi [[obviam]] venit, Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.: cum in locis solis moestus errares, Cic. Div. 1, 28, 59: loca, Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for [[which]] [[shortly]] [[before]]: loca deserta); Sall. J. 103, 1: [[locus]], Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3: terrae, Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86: Libyae agri, Verg. G. 3, 249: [[insula]], Cat. 64, 184: in [[harena]], id. 64, 57: solā sub rupe, Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154: in monte, Tib. 1, 2, 72 (Müll. [[solito]]) et saep.—Hence, adv.: sōlum, [[alone]], [[only]], [[merely]], [[barely]].<br /> <b>A</b> Affirmatively ([[rare]] [[but]] [[class]].; syn. [[tantum]], [[but]] [[never]] [[with]] numerals, [[except]] [[unus]]; cf. [[solus]], A. [[supra]]): de re unā [[solum]] dissident, de ceteris [[mirifice]] congruunt. Ain' [[tandem]]? unā de re [[solum]] est [[dissensio]]? Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem [[solum]] habemus: consules [[etiam]] spectionem, id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160: [[quasi]] [[vero]] atrā bili [[solum]] [[mens]] ac non [[saepe]] vel [[iracundia]] graviore vel timore moveatur, id. Tusc. 3, 5, 11: quae hominum [[solum]] auribus judicantur, id. N. D. 2, 58, 146: [[quasi]] [[vero]] perpetua [[oratio]] rhetorum [[solum]], non [[etiam]] philosophorum [[sit]], id. Fin. 2, 6, 17.—<br /> <b>2</b> Strengthened by [[modo]], and joined [[with]] it in one [[word]], sōlummŏdo ([[only]] [[late]] Lat., for the true [[reading]], Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam [[tantum]], Jan. Detlef.; [[whereas]] [[tantummodo]] is [[class]].): de exercitore [[solummodo]] Praetor sentit, Dig. 4, 9, 1, § 2: pretii [[solummodo]] fieri aestimationem, ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—<br /> <b>B</b> Negatively: non [[solum]], nec ([[neque]]) [[solum]] ... sed ([[verum]]) [[etiam]] (et), etc., not [[only]] (not [[merely]], not [[barely]]) ... [[but]] also, etc. ([[class]]. and freq.): non [[solum]] publicas, sed [[etiam]] privatas injurias [[ultus]] est, Caes. B. G. 1, 12 fin.: urbes non [[solum]] multis periculis oppositae, sed [[etiam]] caecis, Cic. Rep. 2, 3, 6: importantur non [[merces]] [[solum]] adventiciae, sed [[etiam]] [[mores]], id. ib. 2, 4, 7: [[neque]] [[solum]] fictum, sed [[etiam]] [[imperite]] absurdeque fictum, id. ib. 2, 15, 28: te non [[solum]] naturā et moribus, [[verum]] [[etiam]] [[studio]] et doctrinā esse sapientem, id. Lael. 2, 6: non nobis [[solum]] nati sumus, id. Off. 1, 7, 22: ut [[sapiens]] [[solum]] [[contentus]] possit vivere, id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.: bestiae sibi [[solum]] natae sunt, id. ib. 3, 19, 63: nec [[vero]] [[solum]] hanc libidinem laudant, id. Tusc. 4, 19, 44: servavit ab omni Non [[solum]] [[facto]] [[verum]] opprobrio [[quoque]] turpi, Hor. S. 1, 6, 84: non [[enim]] jus illud [[solum]] superbius [[populo]], sed violentius videri [[necesse]] erat, Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24: non [[solum]] ortum novum populum, sed adultum jam, etc., id. Rep. 2, 11, 21: quibus opibus ac nervis non [[solum]] ad minuendam gratiam, sed [[paene]] ad perniciem suam uteretur, Caes. B. G. 1, 20: quae non [[solum]] facta esse, sed ne fieri [[quidem]] potuisse cernimus, Cic. Rep. 2, 15, 28: [[bene]] meriti de rebus communibus, ut genere [[etiam]] putarentur non [[solum]] ingenio esse [[divino]], id. ib. 2, 2, 4: [[neque]] [[solum]] [[civis]], [[set]] cujusmodi [[genus]] hominum, Sall. C. 39, 6; v. non and sed. | |lshtext=<b>sōlus</b>: a, um (<br /><b>I</b> gen. [[regular]]. solius; dat. soli; gen. m. soli, [[Cato]] ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. orig. the [[same]] [[with]] [[sollus]], q. v.; cf. [[salus]]. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242.<br /><b>I</b> Lit.<br /> <b>A</b> In gen., [[alone]], [[only]], [[single]], [[sole]] (syn.: [[unus]], [[unicus]], [[singularis]]): [[quod]] [[egomet]] [[solus]] feci, nec [[quisquam]] [[alius]] affuit, Plaut. Am. 1, 1, 269: cum omnibus [[potius]] [[quam]] soli perire voluerunt, Cic. Cat. 4, 7, 14: cum [[visum]] esset utilius [[solum]] [[quam]] cum altero regnare, id. Off. 3, 10, 41: licebit eum [[solus]] [[ames]], id. Att. 6, 3, 7: tot mea Solius solliciti sint [[causa]], ut, etc., Ter. Heaut. 1, 1, 77: nec mihi soli versantur [[ante]] oculos ... sed, etc., Cic. Lael. 27, 102: non sibi se soli natum meminerit, id. Fin. 2, 14, 45 fin.: [[extra]] Peloponnesum [[Aenianes]], etc. ... soli absunt a mari, id. Rep. 2, 4, 8: quae sola divina sunt, id. Tusc. 1, 27, 66: ita sola errare videbar, Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2: Africanum solitum esse dicere, se [[numquam]] [[minus]] [[solum]] esse, [[quam]] cum [[solus]] esset, Cic. Rep. 1, 17, 27: rem narrabit sola soli, Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; [[Cato]] ap. Prisc. p. 694 P.: de [[viginti]] Restabam [[solus]], Ov. M. 3, 688: [[solus]] ex plurimis servis, Plaut. Most. 4, 1, 23: [[solus]] ex toto [[illo]] collegio, Cic. Prov. Cons. 8, 18: Stoici soli ex omnibus, id. de Or. 3, 18, 65: tu ex omnibus, id. Fam. 2, 17, 6: ego meorum [[solus]] [[sum]] [[meus]], Ter. Phorm. 4, 1, 21: coturnices solae animalium, Plin. 10, 23, 33, § 69: [[solus]] [[inter]] omnes, Mart. 4, 2, 1: quae ([[actio]]) sola per se ipsa quanta [[sit]], histrionum ars declarat, Cic. de Or. 1, 5, 18; so, per se, id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.: nam [[solum]] habere velle [[summa]] [[dementia]] est, Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by [[unus]]: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro: unam [[ille]] [[quidem]] hanc solam, Ter. Phorm. 5, 1, 27: [[solum]] unum hoc [[vitium]] affert [[senectus]] hominibus, id. Ad. 5, 3, 47: furta praetoris quae essent HS. [[duodecies]], ex uno [[oppido]] [[solo]] exportata sunt, Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185: unam solam scitote esse civitatem, quae, etc., id. ib. 2, 2, 5, § 13: te unum [[solum]] suum depeculatorem venisse, id. Pis. 40, 96.—With [[other]] numerals (freq. and [[class]].), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum [[tibi]] [[opus]] est argenti? Ph. Solae [[triginta]] [[minae]], Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40: qui solos [[novem]] menses Asiae praefuit, Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: [[felix]] lectule talibus [[sole]] amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—<br /> <b>B</b> In partic., [[alone]], [[lonely]], [[solitary]], [[forsaken]], [[deserted]]; [[without]] relatives, friends, etc. ([[rare]]; syn. [[solitarius]]): sola [[sum]]: [[habeo]] hic neminem, Neque amicum [[neque]] cognatum, Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7: [[solus]] [[atque]] omnium honestarum rerum [[egens]], Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch: gaudet me [[vacuo]] solam tabescere [[lecto]], Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—<br /><b>II</b> Transf., of places, [[lonely]], [[solitary]], [[unfrequented]], [[desert]], = [[desertus]] ([[class]].): hic solis locis composita [[sum]], Hic saxa sunt, hic [[mare]] sonat, nec [[quisquam]] Homo mihi [[obviam]] venit, Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.: cum in locis solis moestus errares, Cic. Div. 1, 28, 59: loca, Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for [[which]] [[shortly]] [[before]]: loca deserta); Sall. J. 103, 1: [[locus]], Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3: terrae, Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86: Libyae agri, Verg. G. 3, 249: [[insula]], Cat. 64, 184: in [[harena]], id. 64, 57: solā sub rupe, Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154: in monte, Tib. 1, 2, 72 (Müll. [[solito]]) et saep.—Hence, adv.: sōlum, [[alone]], [[only]], [[merely]], [[barely]].<br /> <b>A</b> Affirmatively ([[rare]] [[but]] [[class]].; syn. [[tantum]], [[but]] [[never]] [[with]] numerals, [[except]] [[unus]]; cf. [[solus]], A. [[supra]]): de re unā [[solum]] dissident, de ceteris [[mirifice]] congruunt. Ain' [[tandem]]? unā de re [[solum]] est [[dissensio]]? Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem [[solum]] habemus: consules [[etiam]] spectionem, id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160: [[quasi]] [[vero]] atrā bili [[solum]] [[mens]] ac non [[saepe]] vel [[iracundia]] graviore vel timore moveatur, id. Tusc. 3, 5, 11: quae hominum [[solum]] auribus judicantur, id. N. D. 2, 58, 146: [[quasi]] [[vero]] perpetua [[oratio]] rhetorum [[solum]], non [[etiam]] philosophorum [[sit]], id. Fin. 2, 6, 17.—<br /> <b>2</b> Strengthened by [[modo]], and joined [[with]] it in one [[word]], sōlummŏdo ([[only]] [[late]] Lat., for the true [[reading]], Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam [[tantum]], Jan. Detlef.; [[whereas]] [[tantummodo]] is [[class]].): de exercitore [[solummodo]] Praetor sentit, Dig. 4, 9, 1, § 2: pretii [[solummodo]] fieri aestimationem, ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—<br /> <b>B</b> Negatively: non [[solum]], nec ([[neque]]) [[solum]] ... sed ([[verum]]) [[etiam]] (et), etc., not [[only]] (not [[merely]], not [[barely]]) ... [[but]] also, etc. ([[class]]. and freq.): non [[solum]] publicas, sed [[etiam]] privatas injurias [[ultus]] est, Caes. B. G. 1, 12 fin.: urbes non [[solum]] multis periculis oppositae, sed [[etiam]] caecis, Cic. Rep. 2, 3, 6: importantur non [[merces]] [[solum]] adventiciae, sed [[etiam]] [[mores]], id. ib. 2, 4, 7: [[neque]] [[solum]] fictum, sed [[etiam]] [[imperite]] absurdeque fictum, id. ib. 2, 15, 28: te non [[solum]] naturā et moribus, [[verum]] [[etiam]] [[studio]] et doctrinā esse sapientem, id. Lael. 2, 6: non nobis [[solum]] nati sumus, id. Off. 1, 7, 22: ut [[sapiens]] [[solum]] [[contentus]] possit vivere, id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.: bestiae sibi [[solum]] natae sunt, id. ib. 3, 19, 63: nec [[vero]] [[solum]] hanc libidinem laudant, id. Tusc. 4, 19, 44: servavit ab omni Non [[solum]] [[facto]] [[verum]] opprobrio [[quoque]] turpi, Hor. S. 1, 6, 84: non [[enim]] jus illud [[solum]] superbius [[populo]], sed violentius videri [[necesse]] erat, Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24: non [[solum]] ortum novum populum, sed adultum jam, etc., id. Rep. 2, 11, 21: quibus opibus ac nervis non [[solum]] ad minuendam gratiam, sed [[paene]] ad perniciem suam uteretur, Caes. B. G. 1, 20: quae non [[solum]] facta esse, sed ne fieri [[quidem]] potuisse cernimus, Cic. Rep. 2, 15, 28: [[bene]] meriti de rebus communibus, ut genere [[etiam]] putarentur non [[solum]] ingenio esse [[divino]], id. ib. 2, 2, 4: [[neque]] [[solum]] [[civis]], [[set]] cujusmodi [[genus]] hominum, Sall. C. 39, 6; v. non and sed. | ||
| Line 10: | Line 13: | ||
{{Georges | {{Georges | ||
|georg=(1) sōlus<sup>1</sup>, a, um, Genet. sōlīus, Dat. sōlī (se, [[mit]] dem Umlaut so, [[wie]] [[socors]] aus se u. [[cor]]), [[ganz]] [[allein]], [[einzig]], [[bloß]], I) im allg.: [[solum]] regnare, Cic.: [[solum]] unum [[hoc]] [[vitium]], Ter.: [[uno]] [[illo]] [[solo]] antistite, Cic.: solos [[novem]] menses, bloße [[neun]] M., Cic. – II) prägn.: A) [[allein]] = alleinstehend, [[verlassen]] ([[ohne]] Freunde, [[Verwandte]] usw.), sola [[sum]], Ter. eun. 147; vgl. Ter. Andr. 381; adelph. 291. – B) [[einsam]], [[menschenleer]], [[öde]] (s. Spengel Ter. Andr. 406. Nipperd. Nep. Eum. 8, 6), [[locus]], [[Komik]].: [[loca]], Cic. u. Nep.: terrae, Plaut.: [[neque]] [[magis]] [[solae]] terrae [[solae]] sunt [[quam]] [[haec]] [[loca]] [[atque]] hae regiones, Plaut.: sola [[sub]] rupe, Catull. – C) [[einzig]] = [[außerordentlich]], [[ungemein]], [[solum]] id est [[carum]] [[mihi]], Ter. adelph. 49: [[solus]] est [[homo]] [[amico]] [[amicus]], Ter. Phorm. 562: [[nam]] [[sine]] [[controversia]] ab [[dis]] [[solus]] diligere, ibid. 854. – / Genet. [[soli]], [[Cato]] orig. 1. fr. 24: Genet. fem. [[solae]], [[Auson]]. idyll. 13. praef. p. 140, 3 Schenckl: Dat. m. [[solo]], Corp. inscr. Lat. 14, 2977: Dat. fem. [[solae]], Plaut. mil. 356 u. 1019. Ter. eun. 1004: Voc. ungebr. | |georg=(1) sōlus<sup>1</sup>, a, um, Genet. sōlīus, Dat. sōlī (se, [[mit]] dem Umlaut so, [[wie]] [[socors]] aus se u. [[cor]]), [[ganz]] [[allein]], [[einzig]], [[bloß]], I) im allg.: [[solum]] regnare, Cic.: [[solum]] unum [[hoc]] [[vitium]], Ter.: [[uno]] [[illo]] [[solo]] antistite, Cic.: solos [[novem]] menses, bloße [[neun]] M., Cic. – II) prägn.: A) [[allein]] = alleinstehend, [[verlassen]] ([[ohne]] Freunde, [[Verwandte]] usw.), sola [[sum]], Ter. eun. 147; vgl. Ter. Andr. 381; adelph. 291. – B) [[einsam]], [[menschenleer]], [[öde]] (s. Spengel Ter. Andr. 406. Nipperd. Nep. Eum. 8, 6), [[locus]], [[Komik]].: [[loca]], Cic. u. Nep.: terrae, Plaut.: [[neque]] [[magis]] [[solae]] terrae [[solae]] sunt [[quam]] [[haec]] [[loca]] [[atque]] hae regiones, Plaut.: sola [[sub]] rupe, Catull. – C) [[einzig]] = [[außerordentlich]], [[ungemein]], [[solum]] id est [[carum]] [[mihi]], Ter. adelph. 49: [[solus]] est [[homo]] [[amico]] [[amicus]], Ter. Phorm. 562: [[nam]] [[sine]] [[controversia]] ab [[dis]] [[solus]] diligere, ibid. 854. – / Genet. [[soli]], [[Cato]] orig. 1. fr. 24: Genet. fem. [[solae]], [[Auson]]. idyll. 13. praef. p. 140, 3 Schenckl: Dat. m. [[solo]], Corp. inscr. Lat. 14, 2977: Dat. fem. [[solae]], Plaut. mil. 356 u. 1019. Ter. eun. 1004: Voc. ungebr. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 15:23, 19 October 2022
Latin > English
solus sola, solum (gen -ius) ADJ :: only, single; lonely; alone, having no companion/friend/protector; unique
Latin > English (Lewis & Short)
sōlus: a, um (
I gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242.
I Lit.
A In gen., alone, only, single, sole (syn.: unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit, Plaut. Am. 1, 1, 269: cum omnibus potius quam soli perire voluerunt, Cic. Cat. 4, 7, 14: cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare, id. Off. 3, 10, 41: licebit eum solus ames, id. Att. 6, 3, 7: tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc., Ter. Heaut. 1, 1, 77: nec mihi soli versantur ante oculos ... sed, etc., Cic. Lael. 27, 102: non sibi se soli natum meminerit, id. Fin. 2, 14, 45 fin.: extra Peloponnesum Aenianes, etc. ... soli absunt a mari, id. Rep. 2, 4, 8: quae sola divina sunt, id. Tusc. 1, 27, 66: ita sola errare videbar, Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2: Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset, Cic. Rep. 1, 17, 27: rem narrabit sola soli, Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; Cato ap. Prisc. p. 694 P.: de viginti Restabam solus, Ov. M. 3, 688: solus ex plurimis servis, Plaut. Most. 4, 1, 23: solus ex toto illo collegio, Cic. Prov. Cons. 8, 18: Stoici soli ex omnibus, id. de Or. 3, 18, 65: tu ex omnibus, id. Fam. 2, 17, 6: ego meorum solus sum meus, Ter. Phorm. 4, 1, 21: coturnices solae animalium, Plin. 10, 23, 33, § 69: solus inter omnes, Mart. 4, 2, 1: quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat, Cic. de Or. 1, 5, 18; so, per se, id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.: nam solum habere velle summa dementia est, Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro: unam ille quidem hanc solam, Ter. Phorm. 5, 1, 27: solum unum hoc vitium affert senectus hominibus, id. Ad. 5, 3, 47: furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt, Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185: unam solam scitote esse civitatem, quae, etc., id. ib. 2, 2, 5, § 13: te unum solum suum depeculatorem venisse, id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40: qui solos novem menses Asiae praefuit, Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
B In partic., alone, lonely, solitary, forsaken, deserted; without relatives, friends, etc. (rare; syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum, Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7: solus atque omnium honestarum rerum egens, Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch: gaudet me vacuo solam tabescere lecto, Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
II Transf., of places, lonely, solitary, unfrequented, desert, = desertus (class.): hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit, Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.: cum in locis solis moestus errares, Cic. Div. 1, 28, 59: loca, Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1: locus, Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3: terrae, Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86: Libyae agri, Verg. G. 3, 249: insula, Cat. 64, 184: in harena, id. 64, 57: solā sub rupe, Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154: in monte, Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum, alone, only, merely, barely.
A Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf. solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio? Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus: consules etiam spectionem, id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160: quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur, id. Tusc. 3, 5, 11: quae hominum solum auribus judicantur, id. N. D. 2, 58, 146: quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit, id. Fin. 2, 6, 17.—
2 Strengthened by modo, and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.; whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit, Dig. 4, 9, 1, § 2: pretii solummodo fieri aestimationem, ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
B Negatively: non solum, nec (neque) solum ... sed (verum) etiam (et), etc., not only (not merely, not barely) ... but also, etc. (class. and freq.): non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est, Caes. B. G. 1, 12 fin.: urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis, Cic. Rep. 2, 3, 6: importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores, id. ib. 2, 4, 7: neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum, id. ib. 2, 15, 28: te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem, id. Lael. 2, 6: non nobis solum nati sumus, id. Off. 1, 7, 22: ut sapiens solum contentus possit vivere, id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.: bestiae sibi solum natae sunt, id. ib. 3, 19, 63: nec vero solum hanc libidinem laudant, id. Tusc. 4, 19, 44: servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi, Hor. S. 1, 6, 84: non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat, Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24: non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc., id. Rep. 2, 11, 21: quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur, Caes. B. G. 1, 20: quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus, Cic. Rep. 2, 15, 28: bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino, id. ib. 2, 2, 4: neque solum civis, set cujusmodi genus hominum, Sall. C. 39, 6; v. non and sed.
Latin > English (Lewis & Short)
sŏlus: ūs, m., v. solum
I init.
Latin > French (Gaffiot 2016)
(1) sōlus,⁶ a, um,
1 seul, unique : solus ex toto collegio Cic. Prov. 18, seul de tout le collège ; Stoici soli ex omnibus Cic. de Or. 3, 65, les Stoïciens seuls entre tous ; non mihi soli... sed etiam posteris Cic. Læl. 102, non pas à moi seul... mais aussi à la postérité, cf. Cic. CM 63 ; solum habere velle summa dementia est Cic. Tusc. 4, 56, vouloir être seul à avoir qqch., c’est le comble de la folie ; ex uno oppido solo Cic. Verr. 2, 2, 185, d’une seule ville, uniquement, cf. Cic. Verr. 2, 2, 13 ; Pis. 96 ; solos novem menses præesse Cic. Att. 5, 17, 5, gouverner pendant neuf mois seulement, cf. Cic. Verr. 2, 2, 182 ; Phil. 11, 18 ; Ac. 2, 138, etc.
2 isolé, délaissé : Ter. Eun. 147 ; Ad. 291 ; Sall. J. 14, 17
3 solitaire, désert [où il n’y a pas d’hommes] : in locis solis Cic. Div. 1, 59, dans des lieux déserts, cf. Sall. J. 103, 1 ; [poét.] sola sub nocte per umbram Virg. En. 6, 268, dans la solitude de la nuit à travers l’ombre. au lieu de solius, gén. soli Cat. d. Prisc. Gramm. 7, 36 || au lieu de soli, dat. m. solo CIL 14, 2977 ; f. solæ Pl. Mil. 356 ; 1019 ; Ter. Eun. 1004.
Latin > German (Georges)
(1) sōlus1, a, um, Genet. sōlīus, Dat. sōlī (se, mit dem Umlaut so, wie socors aus se u. cor), ganz allein, einzig, bloß, I) im allg.: solum regnare, Cic.: solum unum hoc vitium, Ter.: uno illo solo antistite, Cic.: solos novem menses, bloße neun M., Cic. – II) prägn.: A) allein = alleinstehend, verlassen (ohne Freunde, Verwandte usw.), sola sum, Ter. eun. 147; vgl. Ter. Andr. 381; adelph. 291. – B) einsam, menschenleer, öde (s. Spengel Ter. Andr. 406. Nipperd. Nep. Eum. 8, 6), locus, Komik.: loca, Cic. u. Nep.: terrae, Plaut.: neque magis solae terrae solae sunt quam haec loca atque hae regiones, Plaut.: sola sub rupe, Catull. – C) einzig = außerordentlich, ungemein, solum id est carum mihi, Ter. adelph. 49: solus est homo amico amicus, Ter. Phorm. 562: nam sine controversia ab dis solus diligere, ibid. 854. – / Genet. soli, Cato orig. 1. fr. 24: Genet. fem. solae, Auson. idyll. 13. praef. p. 140, 3 Schenckl: Dat. m. solo, Corp. inscr. Lat. 14, 2977: Dat. fem. solae, Plaut. mil. 356 u. 1019. Ter. eun. 1004: Voc. ungebr.
