μοῖρα: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0197.png Seite 197]] ἡ ([[μείρομαι]], [[μέρος]]), 1) der [[Teil]], im <span class="ggns">Gegensatz</span> des Ganzen; παρῴχηκεν δὲ [[πλέων]] νὺξ τῶν δύο μοιράων, τριτάτη δ' ἔτι [[μοῖρα]] λέλειπται, Il. 10, 253, vgl. 15, 195 Od. 4, 97, χώρης ὀλίγην ἔτι μοῖραν ἔχοντες, Il. 16, 68; τὸ [[παθεῖν]] εὖ, πρῶτον ἄθλων, εὖ δ' ἀκούειν δευτέρα [[μοῖρα]], Pind. P. 1, 99; μοῖραν πατρῴας γῆς ἐξαίρετον, Soph. Tr. 162; u. in Prosa, οὐκ ἐλαχίστη [[μοῖρα]], Her. 1, 146, [[δυώδεκα]] μοίρας δασάμενοι Αἴγυπτον πᾶσαν, nachdem sie ganz Aegypten in zwölf Teile getheilt hatten, 2, 147, u. oft von Landteilen; ἐστρατεύετο ἐς τὴν Περσέων μοῖραν, d. i. in das Gebiet der Perser, 1, 75; Πελοποννήσου τῶν [[πέντε]] τὰς δύο μοίρας νέμονται, Thuc. 1, 10, zwei Fünftel des Peloponnes; τὴν περὶ τὸ [[ἧπαρ]] ψυχῆς μοῖραν κατῳκισμένην, Plat. Tim. 71 d; διαιροῦντες ἀεὶ τὴν μοῖραν, Soph. 235 c. – Bei den Astronomen, der Grad, Ptol. – 2) der [[Antheil]], so viel einem jeden zukommt; πὰρ δ' ἐτίθει σπλάγχνων μοίρας, Od. 20, 260, [[ἤδη]] μοίρας τ' ἔνεμον, 8, 470, Antheil am Mahle, Portion, wie κρέα δαίετο καὶ νέμε μοίρας, 15, 140, μοῖραν μὲν δὴ [[ξεῖνος]] ἔχει [[πάλαι]], ὡς ἐπέοικεν, ἴσην, 20, 293. Antheil an der Beute, 11, 534. – So auch Tragg.; ἔχουσι μοῖραν λαχόντες διοσδότων [[ἀχέων]], Aesch. Spt. 928, μοῖραν δ' ἡδονῆς κἀμοὶ πόρε, Prom. 634; ἀνὴρ ὅδ' ὡς ἔοικεν οὐ νέμειν ἐμοὶ φθίνοντι μοῖραν, das mir Gebührende, Soph. Tr. 1229; vgl. τάφου τε μοίρας καὶ κτερισμάτων [[λαχεῖν]], Eur. Suppl. 309; ἔγχει δή μοι καὶ σπλάγχνων μοῖραν ὄρεξον, Ar. Pax 1071; μοίρας, ὅσας προσῆκε διένειμεν, Plat. Tim. 35 b; τὴν τοῦ πατρὸς μοῖραν λαγχάνειν, vom Erbe, Dem. 43, 51; auch Sp., ἀναπληροῦν ἔδει τὴν ἑκάστοις καθήκουσαν μοῖραν ἐκ τῶν ἄλλων οἰκετῶν, Pol. 40, 2, 5. – Daher κατὰ μοῖραν ἔειπες, oft bei Hom., [[nach Gebühr]], wie sich's ziemt, hast du gesprochen; auch ἐν μοίρᾳ, Plat. Legg. VI, 775 c; der <span class="ggns">Gegensatz</span> παρὰ μοῖραν, Od. 14, 509. – Bes. der Lebensantheil, das [[Lebensloos]], was jedem Menschen vom Geschick bestimmt ist, das [[Schicksal]], Verhängniß; οὐ γάρ πώ τοι [[μοῖρα]] [[θανεῖν]], noch ist dir's nicht bestimmt zu sterben, Il. 7, 52, u. so öfter c. inf., 15, 117. 16, 434. 17, 421; ἀλλ' ἔτι οἱ μοῖρ' ἐστὶ φίλους ἰδέειν, Od. 5, 114, es ist ihm beschieden, die Freunde zu sehen; εἰ δή μοι ὁμοίη [[μοῖρα]] τέτυκται, wenn mir ein gleiches Loos bereitet ist, Il. 18, 120; αἴ κε θάνῃς καὶ μοῖραν ἀναπλήσῃς βιότοιο, das zugetheilte Maaß des Lebens, 4, 170; gew. von bösem Geschick, aber Od. 20, 76 sind [[μοῖρα]] u. [[ἀμμορία]] verbunden. So auch Tragg.; στυγερᾶς μοίρας τῆσδε κυρήσας, Aesch. Pers. 873; μηδὲν θανάτου μοῖραν ἐπεύχου, Ag. 1441, vgl. Pers. 881; geradezu Tod, σὲ μὲν πρὸ μοίρας τῆς ἐμῆς διαφθερῶ, Ag. 1239, vgl. 1426; οὐ γάρ με [[μοῖρα]] [[πρός]] γε σοῦ πεσεῖν, Soph. O. R. 376, öfter; ἐπεὶ γὰρ ἔσχε μοῖρ' Ἀχιλλέα [[θανεῖν]], Phil. 331; ἁ δ' ἐρχομένα [[μοῖρα]], das nahende Geschick, Tr. 847; [[θανεῖν]] αὐτῷ [[μοῖρα]] Δελφικῷ ξίφει, Eur. Or. 1656; τίνι ὤλετο μοίρᾳ, auf welche Weise, welchen Tod starb er? Phoen. 1559; μοῖραν θανάτου προσλήψεται, Med. 981; ἐξέπλησε μοῖραν τὴν [[ἑωυτοῦ]], er erfüllte sein Schicksal, Her. 4, 142, wie [[σεωυτοῦ]] μοίρῃ περίεις, 1, 121; ᾡπερ [[τίς]] ποτε καὶ ἄλλη [[θεία]] [[μοῖρα]] ἀνθρώπῳ καὶ [[ὁτιοῦν]] προσέταξε πράττειν, eine göttliche Bestimmung, eine göttliche Schicksalsentscheidung, Plat. Apol. 33 c, vgl. Phaed. 58 c, öfter, wie auch Xen.; θείας τινὸς μοίρας φύσει μετέχον, Plat. Phaedr. 230 a; οὐδὲ τεύξεσθε θανάτου μοίρας, Tim. 41 b; auch τῇ ἀγαθῇ μοίρᾳ καὶ τύχῃ ἐπιτρέψαντες, Legg. XII, 946 b. – 3) [[Partei]], τὸν Ἀθηναῖον δῆμον πρὸς τὴν ἑωυτοῦ μοῖραν προσεθήκατο, Her. 5, 69. – 4) die Einem gebührende [[Achtung]] oder Schätzung; ἐν οὐδεμιῇ μοίρῃ μεγάλῃ ἄγειν τινά, Einen nicht hochachten, Her. 2, 172; ἐν μοίρᾳ στρατιώτου τιμῶμαι, Archil. 78; vgl. Plat. μεγάλην μοῖραν καὶ τιμὴν ἔχει, Crat. 398 b; ἁγιώτερον καὶ ἐν μείζονι μοίρᾳ, Crit. 51 b; so auch ἐν τῇ τοῦ ἀγαθοῦ μοίρᾳ ἐκεῖνό ἐστι, Phil. 54 c, d. i. für ein Gut zu achten; vgl. ἐς [[ἄλλην]] μοῖραν θετέον, ibd.; κατατιθεὶς ἐν μοίραις ἐλάττοσιν, Legg. XI, 923 b; zur Erweiterung u. Umschreibung eines Begriffes, ὡς ἐν παιδιᾶς μοίρᾳ, wie zum Scherz, II, 656 b, vgl. I, 641 d; μοῖραν φιλίας οὐδεμίαν παρέχ οντας, keine Freundschaft, nichts Freundschaftliches, Phaedr. 255 b.