ἔλαφος

English (LSJ)

ὁ and ἡ,

   A deer, Cervus elaphus, whether male, hart or stag, Il.3.24, etc.; or female, hind, 11.113, etc.; κεραός, ὑψίκερως, ib.475, Od.10.158; κεροῦσσα S.Fr.89; ἔ. βαλιαί E.Hipp.218 (anap.); ἔ. ἀντὶ παρθένου Lib.Ep.785.1; κραδίην ἐλάφοιο [ἔχων] with heart of deer. i.e. a coward, Il.1.225; φυζακινῇς ἐλάφοισιν ἐοίκεσαν 13.102, cf. Pl.La. 196e. (Fem. as a generic term, in Trag. and X.Cyn.9.11, 10.22, cf. αἱ ἔ. τὰ κέρατα ἀποβάλλουσιν Arist.HA611a27.)    II κέρας ἐλάφου hartshorn, Gp.13.8.2.    III deerskin, ἐλάφου πήρα Longus3.15.    IV a kind of cake, Ath.14.649e.    V figure of a deer used as a weight, IG5(2).125 (Tegea, ii A.D.). (-φος as in ἔρι-φος, etc., ἐλα- from ἐλṇ-, cf. ἐλλός (from *ἐλνός), Lith. élnis 'stag'.)

German (Pape)

[Seite 792] ὁ, ἡ, Hirsch, Hirschkuh oder Hindinn; ὑψίκερως Od. 10, 158; κεραός Il. 11, 475; ταχεῖα Od. 13, 436; φυζακιναί Il. 13, 102; θήλεια Pind. Ol. 3, 30; βαλιαί Eur. Hipp. 218; öfter bei Dichtern, oft Sinnbild der Furchtsamkeit, Il. 21, 486; κραδίην ἐλάφοιο ἔχων, ein Hirschherz habend, d. i. feig, 1, 225. Wo die Gattung bezeichnet wird, ist es gew. fem.; so sagt Arist. H. A. 1, 5 sogar αἱ ἔλαφοι τὰ κέρατα ἀποβάλλουσιν. – Long. 3, 15 πήρα ἐλάφου, die Hirschhaut. – Bei Ath. XIV, 646 e eine Kuchenart. – Vgl. ἐλαφρός; die Alten denken wunderlich an ἕλκειν ὄφεις.

Greek (Liddell-Scott)

ἔλᾰφος: ὁ καὶ ἡ, Λατ. corvus elaphus, κοινῶς «λάφι», εἴτε ἄρρεν, Ἰλ. Γ. 24, κ. ἀλλ., εἴτε θῆλυ, Λ. 113, κ. ἀλλ.· τὸ νεαρὸν ἐλάφιον ἐκαλεῖτο νεβρός, Ὀδ. Τ. 230· τὰ Ὁμηρ. ἐπίθ. εἶναι κεραός, ὑψίκερως, Ἰλ. Λ. 475, Ὀδ. Κ. 158· οὕτω, κεροῦσσ’... ἔλαφος Σοφ. Ἀποσπ. 110· βαλιαῖς ἐλάφοις Εὐρ. Ἱππ. 218· κραδίην ἐλάφοιο ἔχων, ἔχων καρδίαν ἐλάφου, Ἰλ. Α. 225· οὕτω, φυζακινῇς ἐλάφοισιν ἐοίκεσαν, «φευκτικαῖς, δειλαῖς» (Σχόλ.), Ν. 102. Ὡς γενικὸν ὄνομα οἱ Ἀττ. μεταχειρίζονται τὴν λέξιν θηλυκῶς, ὡς Σοφ., Εὐρ. ἔνθ. ἀνωτ. καὶ συχνάκις ὁ Ξενοφῶν. ΙΙ. κέρας ἐλάφου, «ἐλαφοκέρατο», Γεωπ. 13. 8, 2. (Συγγενὲς τῷ ἐλαφρὸς καὶ τῷ Λατ. lepus lepǒris, κατὰ τὸν Pott. Et. Forsch. 1. 233· ἀλλ’ ὁ Κούρτ. θεωρεῖ τὸ -φος ὡς ἁπλῆν κατάληξιν, ὡς ἐν τῷ ἔριφος καὶ τῷ Σανσκρ. risha-bhas (ταῦρος)· παραβάλλει δὲ τὰ ἐλλός, ἑλλός, Λιθ. elnis, Σλαβ. jeleni).

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ, ἡ)
cerf, biche, animal ; κραδίην ἐλάφοιο ἔχων IL qui a un cœur de biche, poltron, lâche.
Étymologie: DELG cf. ἐλλός ; cf. gall. elain, angl. lamb, angl. elk « renne ».

English (Autenrieth)

ὁ and ἡ: stag or hind, Il. 3.24; a symbol of cowardice, Il. 1.225.

English (Slater)

ἔλᾰφος (ὁ, ἡ)
   1 deer, doe χρυσόκερων ἔλαφον θήλειαν (O. 3.29) κτείνοντ' ἐλάφους ἄνευ κυνῶν δολίων θ ἑρκέων (N. 3.51) πέταται θάνατον κεροέσσᾳ εὑρέμεν ματεῖσ' ἐλάφῳ (sc. κύων) *fr. 107a. 5.*

Spanish (DGE)

(ἔλᾰφος) -ου, ὁ, ἡ

• Morfología: [pero epiceno ἡ ἔ. Arist.HA 611^a27]
I zool.
1 ciervo o cierva, Cervus elaphus L., ἐ. κεραός Il.3.24, cf. Od.10.158, στικτὸς κεράστης ἔ. S.El.568, cf. OC 1093, Fr.89, ἐλάφοιο ταχείης νήπια τέκνα Il.11.113, ἀγροτέραι Il.21.486, Od.6.133, cf. Hes.Sc.402, αἱ ἔλαφοι τὰ κέρατα ἀποβάλλουσιν Arist.l.c., ἐ. βαλιαί E.Hipp.218, ref. la cierva que sustituyó a Ifigenia en el sacrificio, E.IT 28, IA 1587, IA fr.1, ἔ. ἀντὶ παρθένου Lib.Ep.785.1, ref. a la cierva de Cerinia capturada por Heracles χρυσόκερως ἔ. θήλεια Pi.O.3.29, cf. E.Fr.740, Call.Dian.100, Apollod.2.5.3, ποδοῖν τε πάδη ἇ τις ἔ. y salta con los pies como una cierva Ar.Lys.1318, ἀγαλλομένη ἐλάφοισι que se goza con los ciervos epít. de Hécate, Orph.H.1.4, cf. X.Cyn.9.11, 10.22, LXX Ca.2.17, De.12.15, Apollod.2.1.4, Opp.H.2.626, Artem.1.79 (p.94), Hsch., representada en ofrendas y obras de arte, gener. dedicadas a Ártemis ἔ. καὶ κυνάριον ἐπὶ βάσεως λιθίνης ID 1443C.23 (II a.C.), ἐ. ἀργυρᾶ SEG 45.1508.17 (Bargilia II/I a.C.), cf. IEphesos 27.159 (II d.C.)
•como prototipo de la cobardía ἔχων κραδίην δ' ἐλάφοιο que tiene corazón de ciervo, e.e., asustadizo, cobarde, Il.1.225, φυζακινῇς ἐλάφοισιν ἐοίκεσαν Il.13.102, cf. Ar.Nu.354, Pl.La.196e
•frec. en fábulas como modelo de estupidez, Aesop.76, 77, 78, 79, Babr.95.20
•fig., interpretado como prefiguración de Cristo en LXX Ca., Origenes Cant.3 (p.201.30), Gr.Nyss.Hom.in Cant.142.7.
2 en meton. ἐλάφου πήρα alforja de ciervo, e.e., de piel de ciervo Longus 3.15.3.
II de cosas c. figura de ciervo
1 bot. ἐλάφου κέρας cuerno de ciervo, Plantago coronopus L., especie de llantén usado contra las serpientes Gp.13.8.2, 16.1.17.
2 pastel c. forma de ciervo que se tomaba en las Elafebolias, Ath.646e.
3 pesa c. figura de ciervo IG 5(2).125 (Tegea II d.C.). • DMic.: e-ra-po ri-me-ne.

• Etimología: De *eln̥-bho-s a partir de una r. *H2elH^u̯- de donde gr. ἐλλός de *ἐλ-νός, cf. het. ali^i̯an- ‘corzo’.

Greek Monolingual

ο, η (ΑΜ ἔλαφος)
η έλαφος
το ελάφι
νεοελλ.
ο έλαφος
αρσενικό ελάφι
αρχ.
1. (για άνθρ.) δειλός
2. δέρμα ελαφιού
3. είδος γλυκού
4. ομοίωμα ελαφιού ως μέτρο βάρους.

Russian (Dvoretsky)

ἔλᾰφος: ὁ олень (Cervus elaphus) Hom., Xen., Arst. etc.; ἡ ἔ. Hom. etc. самка оленя.

Frisk Etymological English

Grammatical information: m., f.
Meaning: deer, deer-cow (Il.). (Cf. Schwyzer-Debrunner 31.)
Compounds: Note ἐλαφη-βόλος (with rhythmically preferable -η- for -ο-, Schwyzer 438f. m. Lit.) killing deer (Σ 319 a. o.) with ἐλαφηβολία deer-hunt (S.), ἐλαφηβόλια (sc. ἱερά) n. pl. name of a Artemis feast (Phocis), from where the month name Ἐλαφηβολιών (treaty in Th. 4, 118). As 2. member in determinative compp., τραγ-έλαφος buck-deer (Ar., Pl.; cf. Risch IF 59, 56), ἱππ-, ὀν-, ταυρ-έλαφος (Arist.).
Derivatives: Diminut. ἐλάφιον (Ar. Th. 1172), ἐλαφίνης young deer, deer-calf (Aq., H.; s. Chantr. Form. 203); ἐλαφῆ deer-skin (Poll.); ἐλαφίαι οἱ τῶν ἐλάφων ἀστράγαλοι H.; ἐλαφίς name of a waterbird (Dionys. Av. 2, 11); s. Thompson Birds s. v.; ἐλάφειος of a deer (X., Arist.); ἐλάφειον and ἐλαφικόν as plant names (Ps.-Dsc.), s. Strömberg Pflanzennamen 118, Wortstudien 50. - On Elaphe as name of a kind of snake and NGr. dialectforms λαφιάτης etc. s. Georgakas Μνήμης χάριν 1, 119f., 124f.
Origin: IE [Indo-European] [303] *h₁el-en- deer
Etymology: The side-form ἐλλός deer-calf (τ 228, Ant. Lib. 28, 3), which (with Aeolic development?) can stay for *ἐλ-νος (Lejeune Traité de phonétique 132, Schwyzer 284), can be connected with a widespraed name for the deer: Arm. eɫn, gen. eɫin, Lith. élnis, OCS jelenь, Celt., e. g. Welsh. elain, OWelsh month name Elembiu (: Ἐλαφηβολιών?, s. Kořínek below); note also ἔνελος νεβρός H. (from *elen- ?); the n-stem also in ἔλαφος < *eln̥-bho-s (cf. Skt. vŕ̥ṣan- : vr̥ṣa-bhá- and Schwyzer 495, Chantraine 263). Unclear Toch. A yäl antilope, gazelle. On Goth. etc. lamb lam (very doubtful) s. Kořínek Listy filol. 62, 280ff. - Further uncertain connections s. 2. ἄλκη Elch; s. also Bechtel Lex. s. v., Fraenkel Lit. et. Wb. s. élnis, Vasmer Russ. et. Wb. s. olénь, Porzig Gliederung 210.

Middle Liddell

ἐλᾰφος, ὁ, ἡ,
a deer, whether male, a hart or stag, or female, a hind, Il.:— κραδίην ἐλάφοιο [ἔχων] with heart of deer, i. e. a coward, Il.

Frisk Etymology German

ἔλαφος: (vgl. Schwyzer-Debrunner 31)
{élaphos}
Grammar: m. u. f.
Meaning: der Hirsch, die Hirschkuh (seit Il.).
Composita : Unter den Komposita ist zu bemerken ἐλαφηβόλος (mit rhythmisch vorzuziehendem -η- für -ο-, Schwyzer 438f. m. Lit.) Hirsche erlegend (Σ 319 u. a.) mit ἐλαφηβολία Hirschjagd (S. u. a.), ἐλαφηβόλια (sc. ἱερά) n. pl. N. eines Artemisfestes (Phokis), wovon der Monatsname Ἑλαφηβολιών (Vertrag bei Th. 4, 118 usw.). Als Hinterglied in Determinativkompp., τραγέλαφος Bockshirsch (Ar., Pl. u. a.; vgl. Risch IF 59, 56), ἱππ-, ὀν-, ταυρέλαφος (Arist., hell. u. spät).
Derivative: Ableitungen: Hypokoristisches Deminutivum ἐλάφιον (Ar. Th. 1172 u. a.), ἐλαφίνης junger Hirsch, Hirschkalb (Aq., H.; vgl. Chantraine Formation 203); ἐλαφῆ Hirschfell (Poll.); ἐλαφίαι· οἱ τῶν ἐλάφων ἀστράγαλοι H.; ἐλαφίς N. eines Wasservogels (Dionys. Av. 2, 11); vgl. Thompson Birds s. v., der den Namen für eine volksetymologische Verdrehung des idg. Namens für Schwan (s. ἀλφός) hält; ἐλάφειος ‘vom Hirsch, zum H. gehörig’ (X., Arist. usw.); ἐλάφειον und ἐλαφικόν als Pflanzennamen (Ps.-Dsk.), s. Strömberg Pflanzennamen 118, Wortstudien 50. — Zu Elaphe als N. einer Schlangenart und ngr. Dialektformen λαφιάτης usw. vgl. die Ausführungen von Georgakas Μνήμης χάριν 1, 119f., 124f.
Etymology : Die Nebenform ἐλλός Hirschkalb (τ 228, Ant. Lib. 28, 3), die (mit äolischer Lautentwicklung?) für *ἐλνος stehen kann (Lejeune Traité de phonétique 132, Schwyzer 284), läßt sich mit einer weitverbreiteten Benennung des Hirschs und der Hirschkuh direkt vereinigen: arm. eɫn, Gen. eɫin, lit. élnis, aksl. jelenь, kelt., z. B. kymr. elain, agall. Monatsname Elembiu (: Ἐλαφηβολιών?, s. Kořínek unten); zu bemerken auch ἔνελος· νεβρός H. (durch Umstellung aus *elen- ?); der daraus zu erschließende n-Stamm kann auch in ἔλαφος aus *eln̥-bho-s (vgl. aind. vŕ̥ṣan- : vr̥ṣa-bhá- und Schwyzer 495, Chantraine 263) vorliegen. Unklar toch. A yäl Antilope, Gazelle. Über die sehr fragliche Heranziehung von got. usw. lamb Lamm s. zuletzt Kořínek Listy filol. 62, 280ff. — Weitere, ganz unsichere Anknüpfungen s. 2. ἄλκη Elch; s. noch Bechtel Lex. s. v., WP. 1, 154, Fraenkel Lit. et. Wb. s. élnis, Vasmer Russ. et. Wb. s. olénь m. älterer und neuerer Lit., Porzig Gliederung 210.
Page 1,483-484