καθίστημι

English (LSJ)

A in causal sense:—Act., in pres., impf., fut., and pf. καθέστᾰκα Hyp.Eux.28, LXXJe.1.10, D.H.Dem.54, D.S.32.11, etc.; once καθέστηκα PHib.1.82i14 (iii B. C.): plpf. -εστάκει Demetr. Sceps. ap. Ath.15.697d:—also in Med., fut. (Paus.3.5.1), aor. 1, more rarely pres. (infr. A. 11.2):—set down, κρητῆρα καθίστα Il.9.202; νῆα κατάστησον bring it to land, Od.12.185; κ. δίφρους place, station them, before starting for the race, S.El.710; ποῖ [δεῖ] καθιστάναι πόδα; E.Ba.184; κ. τινὰ εἰς τὸ φανερόν X.An.7.7.22; set up, erect, of stones, Inscr.Cypr.94, 95 H.:—Med., [λαῖφος] κατεστήσαντο βοεῦσι steadied it, h.Ap.407. 2 bring down to a place, τούς μ' ἐκέλευσα Πύλονδε καταστῆσαι Od.13.274: generally, bring, κ. τινὰ ἐς Νάξον Hdt.1.64, cf. Th.4.78; esp. bring back, πάλιν αὐτὸν κ. ἐς τὸ τεῖχος σῶν καὶ ὑγιᾶ Id.3.34; κ. τοὺς Ἕλληνας εἰς Ἰωνίαν πάλιν X.An.1.4.13; without πάλιν, replace, restore, ἐς φῶς σὸν κ. βίον E.Alc.362; ἃς (sc. τὰς κόρας) οὐδ' ὁ Μελάμπους . . καταστήσειεν ἄν cure their squint, Alex.112.5; ἰκτεριῶντας κ. Dsc.4.1; τὸ σῶμα restore the general health, Hp.Mul. 2.133:—Med., κατεστήσαντο (v.l. for κατεκτήσαντο) εὐδαιμονίαν Isoc. 4.62:—Pass., οὐκ ἂν ἀντὶ πόνων Χάρις καθίσταιτο would be returned, Th. 4.86. 3 bring before a ruler or magistrate, Hdt.1.209, PRyl.65.10 (i B. C.), etc.; τινὰ ἐπί τινα PCair.Zen.202.6 (iii B. C.), POxy.281.24 (i A. D.). II set in order, array, of soldiers, X.An.1.10.10; set as guards, προφυλακάς ib.3.2.1, etc. 2 ordain, appoint, κατέστησε τύραννον εἶναι παῖδα τὸν ἑωυτοῦ Hdt.5.94, cf. 25: usu. without the inf., κ. τινὰ ὕπαρχον Id.7.105; ἄλλον [ἄρχοντα] ἀντὶ αὐτοῦ X.Cyr.3.1.12, etc.; βασιλέα ἐπί τινας LXX 1 Ki.8.5, al.; τινὰ ἐς μοναρχίαν E.Supp. 352; ἐπὶ τὰς ἀρχάς Isoc.12.132; τινὰ τύραννον Ar.Av.1672; κ. ἐγγυητάς Hdt.1.196, Ar.Ec.1064; δικαστάς, ἐπιμελητάς, νομοθέτας, Id.Pl. 917, X.Cyr.8.1.9, D.3.10 (sed leg. καθίσατε, cf. καθίζω 1.4); of games, etc., γυμνικοὺς ἀγῶνας κ. Isoc.4.1: rarely c. inf., οἱ καθιστάντες μουσικῇ . . παιδεύειν Pl.R.410b:—so in Pass., κυβερνᾶν κατασταθείς X. Mem.1.7.3: aor. Med., appoint for oneself, τύραννον καταστησάμενοι παρὰ. σφίσι αὐτοῖσι Hdt.5.92.á; ἄρχοντας X.An.3.1.39, etc. b esp. of laws, constitutions, ceremonies, etc., establish, νόμους, τελετάς, E.Or.892, Ba.21, etc.; πολιτείαν, δημοκρατίαν, Arist.Ath.7.1, Decr.ib. 29.3; ὀλιγαρχίαν Lys.12.42; also, set in order, arrange, πολιτείαν Pl. R.590e:—also in Med., τοῦτο βουλευτήριον φρούρημα γῆς καθίσταμαι A.Eu.706; τὴν Ἱππίου καθίσταμαι τυραννίδα Ar.V.502; καθίστατο τὰ περὶ τὴν Μυτιλήνην ᾗ αὐτῷ ἐδόκει Th.3.35; πόλεις ἐπὶ τὸ ὠφέλιμον Id.1.76; [Εὔβοιαν] ὁμολογίᾳ ib.114; πρὸς ἐμὲ τὸ πρᾶγμα καταστήσασθαι settle it with me, D.21.90. 3 bring into a certain state, τινὰ ἐς ἀπόνοιαν Th.1.82; ἐς ἀπορίαν Id.7.75; εἰς ἀνάγκην Lys.3.3; εἰς αἰσχύνην Pl.Sph.230d; εἰς ἐρημίαν φίλων Id.Phdr.232d; εἰς ἀγῶνα Id.Ap.24c; τινὰ εἰς ἀσφάλειαν Isoc.5.123; τίνας εἰς ἀγῶνα καθέστακα; Hyp.Eux. 28, cf. Lycurg.2; κ. τινὰ ἐν ἀγῶνι καὶ κινδύνῳ Antipho 5.61; τὴν πόλιν ἐν πολέμῳ Pl.Mx.242a; τοὺς φίλους ἐν ἀκινδύνῳ X.Cyr.4.5.28; κ. ἑαυτὸν ἐς κρίσιν present himself for trial, Th.1.131, cf. Lycurg.6; κ. τινὰ εἰς τοὺς ἀρχικούς reckon him as one of... X.Mem.2.1.9. 4 c. dupl. acc., make, render so and so, ψευδῆ γ' ἐμαυτόν S.Ant.657; ἡ ἐπιθυμία κ. τινὰ ἀμνήμονα Antipho 2.1.7; τὸ πιστὸν ὑμᾶς ἀπιστοτέρους κ. Th.1.68; κ. τι φανερόν, σαφές, Id.2.42, 1.32; τινὸς ἐπίπονον τὸν βίον κ. Isoc.10.17: c. part., κλαίοντα καθιστάναι τινά bring one to tears, E.Andr.635: rarely c. inf., κ. τινὰ φεύγειν make him fly, Th.2.84, cf. E.Alc.283, Luc.Charid.8:—Pass., ἀνάγκη τὴν ναυμαχίαν πεζομαχίαν καθίστασθαι Th.2.89. 5 Med., get for oneself, τὴν ζόην καταστήσασθαι ἀπ' ἔργων ἀνοσιωτάτων Hdt.8.105. 6 make, in periphrases, πάννυχοι . . διάπλοον καθίστασαν A.Pers.382:—Med., κρυφαῖον ἔκπλουν οὐδαμῇ καθίστατο ib.385. B intr. in aor. 2, pf. καθέστηκα, and plpf. of Act. (also fut. καθεστήξω Th.3.37, 102), and all tenses of Med. (exc. aor. 1) and Pass.: pf. καθέσταμαι in later Greek, IG22.1006.24 (ii B. C.), LXXNu.3.32, etc.:—to be set, set oneself down, settle, ἐς [Αἴγιναν] Hdt.3.131, cf. Th.4.75; [ὀδύναι] καθίσταντο ἐς ὑπογάστριον Hp.Epid.7.97; of joints, ἐξίσταται ἀνωδύνως καὶ κ. goes out of joint and in again, Id.Art.8; κ. ἐς Ῥήγιον to make R. a base of operations, Th.3.86; simply, to be come to a place, ὅποι καθέσταμεν S.OC23. b come before another, stand in his presence, Pi.P.4.135; λέξον καταστάς A.Pers. 295 (unless it be taken in signf. 4), cf. Hdt.1.152; κ. ἐς ὄψιν τινός Id.7.29; καταστάντες ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας ἔλεγον Id.3.46, cf.156; καταστὰς ἐπὶ τὸ πλῆθος ἔλεγε Th.4.84. 2 to be set as guard, ὑπό τινος Hdt.7.59, cf. S.OC356, X.An.4.5.19, etc.; to be appointed, δεσπότης . . καθέστηκα E.HF142; στρατηλάτης νέος καταστάς Id.Supp.1216; κ. Χορηγὸς εἰς Θαργήλια, στρατηγός, etc., Antipho 6.11, Isoc.4.35, etc.; οἱ πρόβουλοι καθεστᾶσιν ἐπὶ τοῖς βουλευταῖς Arist.Pol.1299b37; δικτάτωρ . . καθε[στάμενος τὸ τέταρτον], = Lat. dictator designatus quartum, of Caesar, IG12(2).35b7 (Mytil.). 3 deposit a sediment, Hp. Epid.1.2, 7. 4 also, stand or become quiet or calm, of water, ὅταν ἡ λίμνη καταστῇ Ar.Eq.865, cf. PHolm.16.3; θάλασσα γαληνὴ καὶ κ. Plb.21.31.10; πνεῦμα λεῖον καὶ καθεστηκός calm and settled, Ar.Ra. 1003; ὁ θόρυβος κατέστη subsided, Hdt.3.80; of laughter, Philostr. VA3.4; of a swelling, Hp.Prog.7; ἕως τὰ πράγματα κατασταίη Lys. 13.25; also of persons, καταστάς composedly, A.Pers.295 (but v. supr. 1b); [ἡ ψυχὴ] καθίσταται καὶ ἠρεμίζεται Arist.Ph.248a2; ὁρῶμεν [τοὺς ἐνθουσιαστικοὺς] . . καθισταμένους Id.Pol.1342a10; καθεστηκυίας τῆς διανοίας Ocell.4.13; καθεστῶτι προσώπῳ with composed, calm countenance, Plu.Fab.17; μαίνεσθαι καὶ ἔξω τοῦ καθεστηκότος εἶναι Luc.Philops.5; τίς ἂν καθεστηκὼς φήσαιε; what person of mature judgement would say . . ? Phld.Po.5.15; ἡ καθεστηκυῖα ἡλικία middle age, Th.2.36; ἡλικία μέση καὶ κ. Pl.Ep.316c; οἱ καθεστηκότες those of middle age, Hp.Aph.1.13: also, with metaphor from wine, mellow, of persons, Alex.45.8. 5 come into a certain state, become, and in pf. and plpf., to have become, be, ἀντὶ φίλου πολέμιόν τινι κ. Hdt. 1.87; οἱ μὲν ὀφθαλμῶν ἰητροὶ κατεστέασι, οἱ δὲ κεφαλῆς Id.2.84; ἔμφρων καθίσταται S.Aj.306; τῶν ἄνωθεν ὑπόπτων καθεστώτων Epicur. Sent.13; ἐς μάχην Hdt.3.45; ἐς πόλεμον ὑμῖν καὶ μάχην κ. E.HF 1168; ἐς πάλην καθίσταται δορὸς τὸ πρᾶγμα Id.Heracl.159; ἐς τὴν ἴησιν Hp.Prorrh.2.12; ἐς τὸ αὐτό they recover, Id.Coac.160 (later abs., καταστῆναι καὶ μηδενὸς ἔτι φαρμάκου δεηθῆναι Gal.Vict.Att.1); ἐς τοὺς κινδύνους Antipho 2.3.1; ἐς φόβον Hdt.8.12, Th.2.81; ἐς δέος, λύπην, Id.4.108,7.75; ἐς φυγήν Id.2.81; ἐς ἔχθραν τινί Isoc.9.67; εἰς ὁμόνοιαν, εἰς πολλὴν ἀθυμίαν, Lys.18.18, 12.3; καταστῆναι ἐς συνήθειάν τινος τὴν πόλιν ποιεῖν make the city become accustomed to it, Aeschin.1.165; ἀντιστασιώτης κατεστήκεε had been, Hdt.1.92, cf. 9.37; ἐν δείματι μεγάλῳ κατέστασαν Id.7.138; καταστάντων σφι εὖ τῶν πρηγμάτων ib.132; τίνι τρόπῳ καθέστατε; in what case are ye? S.OT10; φονέα με φησὶ . . καθεστάναι ib.703; ἄπαρνος δ' οὐδενὸς καθίστατο Id.Ant.435; κρυπτὸς καταστάς E.Andr.1064; οἱ ἐν τούτῳ τῆς ἡλικίας καθεστῶτες ἐν ᾧ . . Antipho 2.1.1; ἐν οἵῳ τρόπῳ [ἡ τῶν Ἀθηναίων ἀρχὴ] κατέστη how it came into being, Th.1.97, cf. 96; ἀρξάμενος εὐθὺς καθισταμένου (sc. τοῦ πολέμου) from its first commencement, Id.1.1. 6 to be established or instituted, prevail, καί σφι μαντήϊον Διὸς κατέστηκε Hdt.2.29; ἄγραι . . πολλαὶ κατεστᾶσι ib.70, cf. 1.200; ὅδε σφι νόμος κατεστήκεε ib.197; βροτοῖσιν ὃς καθέστηκεν νόμος E. Hipp.91: c. inf., θεὸν Ἀμφιάραον πρώτοις Ὠρωπίοις κατέστη νομίζειν Paus.1.34.2: pf. part., existing, established, prevailing, τὸν νῦν κατεστεῶτα κόσμον Hdt 1.65; ἦν κατεστηκὸς οὐδὲν φόρου πέρι Id.3.89; τοὺς κατεστεῶτας τριηκοσίους the regular 300, Id.7.205; οἱ καθεστῶτες νόμοι S.Ant.1113, Ar.Nu.1400; τὰ καθεστῶτα the present state of life, S.Ant.1160; also, existing laws, usages, τὰ τότε κ., τά ποτε κ., Pl.Lg. 798b, Isoc.7.56; ἐπὶ τοῖσι κατεστεῶσι ἔνεμε τὴν πόλιν Hdt.1.59. 7 of purchases, cost, πλέον ἢ ὅσου ἐμοὶ κατέστησαν more than they stood me in, And.2.11, cf. Plu.2.349a. 8 stand against, oppose, πρός τινα dub. l. in Plb.23.18.5:—Pass., Τιτήνεσσι κατέσταθεν Hes. Th.674. C aor. 1 Med. and sts. pres. Med. are used in trans. sense, v. supr. A. 11.2sq.

German (Pape)

[Seite 1286] (s. ἵστημι, perf. κατεστέαται Her. 1, 196), 1) trans., praes. u. impf., fut. u. aor. I, bei Sp., wie D. Hal. de vi Dem. 54 auch perf. καθέστακα, niedersetzen, – a) hinstellen, hinbringen; νῆα, das Schiff halten lassen, Od. 12, 185, oder an's Ufer bringen, wie τούς μ' ἐκέλευσα Πύλονδε καταστῆσαι καὶ ἐφέσσαι, 13, 274, mich nach Pylos hinzuschaffen; so κατέστησαν αὐτὸν ἐς Δῖον Thuc. 4, 78; ἔςτε ἐπὶ τὰ Κόλχων ὅρια κατέστησαν τοὺς Ἕλληνας, bis sie die Griechen auf die Gränze hingebracht, Xen. An. 4, 8, 8, wie πάλιν εἰς Ἰωνίαν, zurückbringen nach, 1, 4, 13; τινὰ εἰς τοὺς ἀρχικούς, darunter rechnen, Mem. 2, 1, 9; τὰ ὅμηρα εἰς Ῥώμην Pol. 22, 15, 11; τὸν ἄνθρωπον πρὸς τὴν οἰκίαν Plut. Pericl. 5; – δίφρους, hinstellen, hinsetzen, Soph. El. 700; σὺ δέ μ' αὐτὸς ἆρον, σύ με κατάστησον Phil. 867; ποῖ δεῖ καθιστάναι πόδα Eur. Bacch. 184, wo soll ich den Fuß hinsetzen? – αὐτὴν ἐπὶ κλίμακος Plut. Num. 10; ἐς τὸ φανερόν τινα, an einen hohen Platz stellen, Xen. An. 7, 7, 22; vgl. πρὶν ἐς φῶς καταστῆσαι βίον Eur. Alc. 363. – b) Soldaten aufstellen, εἰς τὸ αὐτὸ σχῆμα ἐναντίαν τὴν φάλαγγα Xen. An. 1, 10, 10; Wächter, Späher, σκοπούς 6, 1, 11, προφύλακας 3, 2, 1. – c) in ein Amt einsetzen; ὕπαρχον Her. 7, 105, τυράννους 5, 92; τύραννον εἶναι παῖδα 94; βασιλέα Xen. An. 3, 2, 5; πότε ρον ἐᾷς ἄρχειν ἢ ἄλλον καθίστης ἀντ' αὐτοῦ Cyr. 3, 1, 12; ἄρχοντα ἡμῖν καθίστησι Plat. Rep. X, 606 d; Folgde überall, ὑπάτους Pol. 1, 16, 1, pass. ὕπατοι κατασταθέντες 1, 17, 6, ἀγορανόμος καθεσταμένος, zum Aedil gemacht, 10, 4, 6; λαφυροπώλας, als eine Behörde, Xen. An. 7, 7, 56; ἄλλοις τινὰ δικάζειν Cyr. 1, 3, 6; τοῖς παισὶν ἐπίτροπον, den Kindern einen Vormund bestellen, Plat. Legg. VI, 766 d; κληρονόμον, zum Erben einsetzen, IX, 856 e; ἐγγυητάς, Bürgen stellen, XI, 937 b, wie Ar. Eccl. 1064; δικαστάς, Richter einsetzen, zu Richtern aufstellen, Plut. 917. Vgl. παράδειγμα, ein Beispiel aufstellen, Isocr. 2, 31; νόμους, Gesetze aufstellen, geben, Eur. Or. 890; πολιτείαν, den Staat einrichten, die Staatsverfassung ordnen, Plat. Legg. I, 640 d; τὴν δημοκρατίαν καὶ τὰ δικαστήρια Arist. pol. 2, 10; übh. einrichten, anordnen, καὶ διοικεῖν τι Plut. Pomp. 42; so auch διάπλοον καθίστασαν Aesch. Pers. 374; τὰς κόρας, die Pupillen seines Schielenden) in die richtige Lage bringen, Alexis Ath. VIII, 340 a. – d) ähnlich sind die Verbindungen εἰς μοναρχίαν αὐτόν, in die Alleinherrschaft einsetzen, Eur. Suppl. 352, εἰς ἀρχήν Lys. 12, 5. 26, 8, εἰς μείζο υς τιμάς Plat. Rep. VII, 537 d, ἐπὶ τὰς ἀρχάς Isocr. 12, 134, ἐπὶ πολλῶν N. T., an welche sich der so geläufige Gebrauch ἔς τί τινα καθιστάναι reih't, in eine Lage, einen Zustand versetzen, ἐς ἀπορίαν, Plat. Soph. 238 d, ἐς φόβον, in Verlegenheit, Furcht versetzen, Thuc. 2, 81, εἰς ἀθυμίαν Plat. Legg. V, 731 a; Lys. 12, 4 u. sehr oft bei Oratt., εἰς κινδύνους, εἰς διαβολὰς καὶ εἰς κινδύνους, Lys. 13, 17; εἰς συμφοράς Isocr. 4, 113, in's Unglück bringen, stürzen; εἰς ταπεινότητα 4, 118; εἰς ἀτιμίαν 97; εἰς ἐρημίαν φίλων Plat. Phaedr. 232 d; εἰς αἰσχύνην, εἰς ὀνείδη, Soph. 230 d Menez. 246 d; εἰς φιλίαν Ep. VII, 328 d; εἰς δόξαν Euthyd. 305 d; selten ἐν ἀκινδύνῳ τοὺς φίλους καθιστᾶσι, Xen. Cyr. 4. 5, 28, wie τὴν πόλιν ἐν πολέμῳ Plat. Menez. 242 a. – e) εἰς δίκην τινὰ καταστῆσαι, Einen vor Gericht ziehen, anklagen, Xen. An. 5, 7, 34; εἰς ἀγῶνα περί τινος Plat. Apol. 24 c; Is. 1, 5 Dem. 24, 7 u. sonst; ἑαυτὸν εἰς κρίσιν, sich vor Gericht stellen, Thuc. 1, 131. – f) seltener ist der inf. dabei, καταστῆσαι φεύγειν, zum Fliehen bringen, Thuc. 4, 84. Häufiger aber mit einem adject., wie reddere, wozu machen, als Einen hinstellen, ψευδῆ ἐμαυτὸν τῇ πόλει οὐ καταστήσω Soph. Ant. 653; Eur. Andr. 636; τὴν εὐλογίαν φανερὰν σημείοις, durch Zeichen kund thun, Thuc. 2, 42; ὑμᾶς ἀπιστοτέρους ἐς τοὺς ἄλλους 1, 68; vgl. Xen. An. 7, 7, 23; ἐντιμότερόν τινα, d. i. mehr ehren, 6, 1, 18; ἐμὲ ἔρημον καὶ ἄπορον κατέστησεν Plat. Phil. 16 b; ἡ ἐπιθυμία ἀμνήμονά τινα καθίστησι, sie läßt ihn vergessen, Antiph. 2 α 7; βελτίω τὴν διάνοιαν Isocr. 1, 18; ἄκυρα τὰ γνωσθέντα Dem. 24, 9. Auch c. partic., κλαίοντά σε καταστήσει Eur. Andr. 636. – 2) intrans., perf. u. aor. II in denselben Verbindungen, meist geradezu als das Resultat der durch die trans. tempp. ausgedrückten Thätigkeit erscheinend, – a) hingebracht worden sein, hinkommen; καταστάντες ἐς Ῥήγιον Thuc. 3, 86; καταστάντες ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας, nachdem sie zu den Regierenden gekommen waren, Her. 3, 46; vgl. ὅποι καθέσταμεν Soph. O. C. 23; ἐσσύμενοι δ' εἴσω κατέσταν Pind. P. 4, 135; καταστὰς ἐπὶ τὸ πλῆθος ἔλεγε, er trat auf, Thuc. 4, 84, wie καταστάντες ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας ἔλεγον Her. 3, 46; in λέξον καταστάς Aesch. Pers. 287 liegt auch zugleich das Ruhige, Gefaßte; vgl. καθεστηκὸς καὶ λεῖον πνεῦμα Ar. Av. 1001, θάλασσα καθεστηκυῖα, das ruhige Meer, Pol. 22, 14, 10, κατέστη ὁ θόρυβος, der Lärm legte sich, beruhigte sich, Her. 3, 80; ἕως τὸ πρᾶγμα κατασταίη, bis die Sache abgemacht, beseitigt sei, Lys. 13, 25; μαίνεσθαι καὶ ἔξω τοῦ καθεστηκότος εἶναι Luc. Philops. 5. – So auch vom Alter, οἱ ἐν τούτῳ τῆς ἡλικίας καθεστῶτες Antiph. 2 α 1, ἡ καθεστῶσα ἡλικία, das mittlere Alter, οἱ καθεστηκότες, Leute von mittlerem Alter. – b) als Wächter, Posten dastehen, hingestellt worden sein, φύλαξ κατέστης Soph. O. C. 357, φυλακαὶ καθεστήκασι Ar. Av. 1161, φυλακὴ καθειστήκει Xen. An. 4, 5, 19; vgl. Plat. Rep. VI, 503 b. – c) zum König eingesetzt worden sein, in ein Amt eingetreten sein, δεσπότης ὑμῶν καθέστηκα Eur. Herc. Fur. 142, ὅταν καταστῶσιν οἱ ἄρχοντες, sobald die Archonten eingesetzt sind, ihr Amt angetreten haben, Plat. Rep. VIII, 543 b; στρατηλάτης νέος καταστάς Eur. Suppl. 1216; στρατηγοὶ καταστάντες Isocr. 4, 35; ἡ καθεστηκυῖα τιμή Dem. 34, 39. Auch ἐπεὶ εἰς τὴν βασιλείαν κατέστη, Xen. An. 1, 1, 3; von Richtern, οἱ καθεστῶτες ἐπὶ τῶν φονικῶν Plut. Rom. 20. – Bes. häufig von Gesetzen, οἱ καθεστῶτες νόμοι, die bestehenden Gesetze, Soph. Ant. 1100 Ar. Nubb. 1400 u. öfter in Prosa; auch vom Einrichten, Ordnen der Staatsangelegenheiten, τὸν νῦν κατεστεῶτα κόσμον Σπαρτιήτῃσι Her. 1, 65, vgl. καταστάντων εὖ τῶν πρηγμάτων 7, 132; ἐπειδὴ δ' ἡ πόλις εἰς ἓν ἦλθε (nach der Vertreibung der Dreißig) καὶ τὰ πράγματ' ἐκεῖνα κατέστη, und die Staatsangelegenheiten geordnet waren, Dem. 20, 11. Daher τὰ καθεστῶτα häufig = die bestehende Ordnung der Dinge, Dem. 20, 17; τὰ καθεστῶτα κινεῖν, eine Umwälzung vorhaben, Neuerungen machen, Pol. 2, 21, 3 u. öfter; vgl. τό τι κινεῖν τῶν τότε καθεστώτων Plat. Legg. VII, 798 b; ἥτις ἂν καθεστηκυῖα ᾐ πολιτεία, welche Staatsverfassung gerade besteht, IV, 714 c; παρὰ τὸ καθεστὸς ἔθος, gegen die bestehende, herrschende Sitte, Plat. Tim. 46 b; Thuc. 1, 76 οὐδὲ πρῶτοι τοῦ τοιούτου ὑπάρξαντες, ἀλλ' ἀεὶ καθεστῶτος, τὸν ἥσσω ὑπὸ τοῦ δυνατωτέρου κατείργεσθαι, es ist ein alter Brauch, herkömmlich, daß der Schwächere u. s. w. – d) in einen Zustand versetzt sein, in eine Lage gerathen sein; εἰς κινδύνους καταστάς Antiph. 2 γ 1, u. sonst oft; τῆς πόλεως εἰς ἀπορίαν καταστάσης Plat. Menez. 243 a; ἐν τοιαύτῃ τύχῃ Conv. 203 c; εἰς τὴν αὐτὴν τύχην Is. 2, 24; εἰς ἀγῶνά τινι Eur. Andr. 328; ἐν διαφορᾷ τινι Antiph. 1, 1; εἰς ἔχθραν πολλοῖς Plat. Polit. 308 a; εἰς ὁμόνοιαν κατέστη ἡ πόλις Lys. 18, 18; εἰς ἔλεγχον 16, 1; εἰς τοσαύτην μεταβολήν Isocr. 4, 60; ἐν μεγάλῃ δυσθυμίᾳ Pol. 1, 71, 2. – el von Processen, εἰς κρίσιν Aesch. 1, 192, εἰς ἀγῶνα Andoc. 1, 33. – f) wozu gemacht sein, dastehen als, τοῖς οἴκοθεν φίλοις ἐχθρὰ καθέστηκα Eur. Med. 507, δυστυχής Andr. 386, φονέα μέ φησι Λαΐου καθεστάναι, er sagt, ich stehe da als Mörder, sei der Mörder, Soph. O. R. 703; ὅς οἱ ἀντιστασιώτης κατεστήκεε Her. 1, 192; οἱ μὲν ἰητροὶ ὀφθαλμῶν κατεστέασι 2, 84; καταστῆναι πάντων τῶν καλῶν σωμάτων ἐραστήν Plat. Conv. 210 b; bei Sp. καθίσταται = γίγνεται, S. Emp. adv. log. 1, 130, καθεστάναι = εἶναι, ib. 50 u. oft; ὅσου κατέστη, wie viel es kostete, Plut. glor. Ath. 6. – 3) med., sich stellen, für sich hinstellen, einrichten, in denselben Verbindungen, ἀεὶ εἰς τὸ ὄπισθεν καθίσταντο κάλλιστα, sie stellten sich immer hinter ihn, Plat. Prot. 315 b; – πολιτείαν κατεστήσατο, er richtete den Staat ein, Isocr. 4, 39; τύραννον καταστησάμενοι παρὰ σφίσι αὐτοῖσι Her. 5, 92; ἐπειδὰν καταστήσησθε τοὺς ἄρχοντας Xen. An. 3, 1, 39; Pol. 9, 29, 10 u. sonst oft; – φρούρημα γῆς καθίσταμαι Aesch. Eum. 676; κρυφαῖον ἔκπλο υν, unternehmen, Pers. 377; – καθίστασθαι εἰς τὴν τάξιν Xen. An. 1, 8, 3, ἐπὶ τὸ ἐπιμελεῖσθαι 5, 9, 22, φύλακας 4, 5, 21; νόμον Ar. Eccl. 1041; εἰς πόλεμον τινὰ καὶ μάχην Eur. Herc. Fur. 1168; εἰς κινδύνους Andoc. 1, 3; – ἄπαρνος οὐδενὸς καθίστατο Soph. Ant. 431; ἔμφρων μόλις πως ξὺν χρόνῳ καθίσταται Ai. 299; oft wie die intrans. tempp. zu fassen; – fut. med. für pass., Xen. An. 1, 3, 9.

Greek (Liddell-Scott)

καθίστημι: Α. ἐπὶ μεταβατ. σημασίας· τῆς μὲν ἐνεργ. φωνῆς ὁ ἐνεστ., ὁ παρατατ., ὁ ἀόρ. ά καὶ ὁ μέλλ., τῆς δὲ μέσης ὁ μέλλ. (Παυσ. 3. 5, 1), ὁ ἀόρ. ά καὶ ἐνίοτε ὁ ἐνεστ. (ἴδε κατωτ. Α. II. 2)· ὡσαύτως σπανιώτερον ὁ πρκμ. καθέστᾰκα, Ὑπερείδ. ὑπὲρ Εὐξενίππ. 38, Διον. Ἁλ. π. Δημ. 54, Διόδ., κλ. (ἴδε τὸ ἁπλοῦν ἵστημι). Βάλλω ἢ στήνω εἰς τὸ μέσον, κρητῆρα καθίστα, «εὐτρέπιζε, ἑτοίμαζε» (Σχόλ.), Ἰλ. Ι. 202· νῆα κατάστησον, κάμε αὐτὴν νὰ σταθῇ, κάμε αὐτὴν νὰ πλησιάσῃ πρὸς τὴν γῆν, Ὀδ. Μ. 185· κατέστησαν δίφρους, ἐτοποθέτησαν αὐτοὺς κατὰ τάξιν ὅπως ὦσιν ἕτοιμοι διὰ τὸν ἀγῶνα τῆς ἁρματοδρομίας, Σοφ. Ἠλ. 710· ποῖ δεῖ καθιστάναι πόδα; Εὐρ. Βάκχ. 184, πρβλ. Ξεν. Ἀν. 7. 7, 22· - ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, λαῖφος κατεστήσαντο βοεῦσι, ἐστερέωσαν αὐτό, Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀπόλλ. 407.
2) φέρω εἴς τινα τόπον, κατάγω, τούς μ’ ἐκέλευσα Πύλονδε καταστῆσαι, νὰ μὲ ἀνάγωσιν εἰς.., Ὀδ. Ν. 274· κ. τινὰ ἐς Νάξον Ἡροδ. 1. 64, πρβλ. Θουκ. 4. 78· πάλιν αὐτὸν κ. ἐς τὸ τεῖχος σῶν καὶ ὑγιᾶ ὁ αὐτ. 3. 34· κ. τοὺς Ἕλληνας εἰς Ἰωνίαν πάλιν Ξεν. Ἀν. 1. 4, 13· καὶ ἄνευ τοῦ πάλιν, ἐπαναφέρω, ἐς φῶς σὸν κατ. βίον Εὐρ. Ἄλκ. 362. - Παθ., οὐκ ἂν ἀντὶ πόνων χάρις καθίσταιτο, δὲν ἤθελεν ἀναγνωρισθῇ χάρις διὰ τοὺς κόπους ἡμῶν, Θουκ. 4. 86. 3) ἄγω τινὰ ἐνώπιόν τινος, ὥς μοι καταστήσῃς τὸν παῖδα ἐς ἔλεγχον Ἡροδ. 1. 209· ἴδε κατωτ. Β. Ι. β. ΙΙ. καθιστῶ, κατέστησεν ἐναντίαν τὴν φάλαγγα Ξεν. Ἀν. 1. 10, 10· τοποθετῶ, προφυλακὰς καταστήσαντας αὐτόθι 3 2, 1, κτλ. 2) διορίζω, κατέστησεν τύραννον εἶναι παῖδα τὸν ἑωυτοῦ Ἡρόδ. 5. 94, πρβλ. 25· ἀλλὰ καθόλου ἄνευ τῆς ἀπαρ., κ. τινα ὕπαρχον αὐτόθι 7. 105· ἄλλον ἄρχοντα ἀντὶ αὐτοῦ Ξεν. Κύρ. 3. 1, 12, κτλ.· ὡσαύτως, κατ. τινα εἰς ἀρχὴν Λυσ. 120. 30, κτλ., πρβλ. Εὐρ. Ἱκέτ. 352· ἐπὶ ἀρχὴν Ἰσοκρ. 260Α, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 672· ὡσαύτως, κ. ἐγγυητὰς Ἡρόδ. 1. 196, Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1064· δικαστάς, ἐπιμελητάς, νομοθέτας ὁ αὐτ. ἐν Πλ. 917, Ξεν. Κύρ. 8. 1, 9, κτλ.: - ἀκολούθως ἐπὶ ἀγώνων κ. τ. τ., γυμνικοὺς ἀγῶνας κ. Ἰσοκρ. 41Α· - οὕτω καὶ μετὰ μέσ. ἀορ., διορίζω δι’ ἐμαυτόν, ὁρίζω, ἱδρύω, τύραννον καταστήσασθαι παρὰ σφίσι αὐτοῖσι Ἡρόδ. 5. 92, 1· ἄρχοντας Ξεν. Ἀν. 3. 1, 39, κτλ.· - σπανίως μετ’ ἀπαρ., οἱ καθιστάντες μουσικῇ... παιδεύειν Πλάτ. Πολ. 410Β.
β) ἰδίως ἐπὶ πραγμάτων ἀφορώντων τὴν πολιτείαν, εἰσάγω, ἐγκαθιστῶ, καθιστῶ, ὁρίζω, ἱδρύω, νομοθετῶ, νόμους, τελετὰς Εὐρ. Ὀρ. 892, Βάκχ. 21, κτλ.· κατ. πολιτείαν, ὀλιγαρχίαν, κτλ., ὡς τὰ Λατ. ordinare, constituere rempublicam, Πλάτ., κλ., ἴδε Wolf. εἰς Λεπτ. σ. 229· ἀλλὰ καὶ βάλλω εἰς τάξιν, τακτοποιῶ, πολιτείαν Πλάτ. Πολ. 590Ε· ὡσαύτως ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, τοῦτο βουλευτήριον γῆς καθίσταμαι Αἰσχύλ. Εὐμ. 706· τὴν Ἱππίου καθίσταμαι τυραννίδα Ἀριστοφ. Σφ. 502· καθίστατο τὰ περὶ τὴν Μυτιλήνην ᾗ αὐτῷ ἐδόκει Θουκ. 3. 35, πρβλ. 1. 76, 114., 8. 70· πρὸς ἐμὲ τὸ πρᾶγμα καταστήσασθαι, νὰ ἔλθῃ εἰς συνεννόησιν μετ’ ἐμοῦ, Δημ. 543. 15. - Παθ., ἡ... κατασταθεῖσα δύναμις Ἰσοκρ. 110C. 3) φέρω εἴς τινα κατάστασιν, κατ. τὸ σῶμα, παρασκευάζειν τὸ σῶμα πρὸς χρῆσιν φαρμάκου, Ἱππ. 648. 40· οὕτω, κατ. δῆμον ἐς μοναρχίαν Εὐρ. Ἱκέτ. 352· κ. τινὰ ἐς ἀπόνοιαν Θουκ. 1. 82· ἐς φόβον ὁ αὐτ. 2. 81· ἐς ἀπορίαν ὁ αὐτ. 7. 75· εἰς ἀνάγκην Λυσ. 96. 33· εἰς αἰσχύνην Πλάτ. Σοφιστ. 230D· εἰς ἐρημίαν φίλων ὁ αὐτ. ἐν Φαίδρ. 232D· εἰς ἀγῶνας ὁ αὐτ. ἐν Ἀπολογ. 24C· τινὰ εἰς ἀσφάλειαν Ἰσοκρ. 107Β· τίνας εἰς ἀγῶνα καθέστακα; Ὑπερείδ. ὑπὲρ Εὐξενίππ. 38, Λυκοῦργ. 148. 4· ἀλλὰ καί, κατ. τινὰ ἐν κινδύνῳ Ἀντιφῶν 136. 26· τὴν πόλιν ἐν πολέμῳ Πλάτ. Μενέξ. 242A· τοὺς φίλους ἐν ἀκινδύνῳ Ξεν. Κύρ. 4. 5, 28: - ὡσαύτως, καθίστημι ἐμαυτὸν ἐς κρίσιν, ὑποβάλλω ἐμαυτὸν εἰς κρίσιν, νὰ τὸν κρίνωσι, Θουκ. 1. 131, πρβλ. Λυκοῦργ. 148. 26· ἀλλὰ, κατ. τινὰ εἰς τοὺς ἀρχικούς, θεωρεῖν τινα ὡς ἀνήκοντα εἰς τὴν τάξιν αὐτῶν, Ξεν. Ἀπομν. 2. 1, 9. 4) κάμνω ἢ καθιστῶ τινα τοιοῦτον, ψευδῆ γ’ ἐμαυτὸν Σοφ. Ἀντ. 547· τινὰ ἀμνήμονα, ἄπιστον Ἀντιφῶν 115. 29, Θουκ. 1. 68, κτλ.· κατ. τι φανερὸν ὁ αὐτ. 2. 42, πρβλ. 1. 32· ἐπίπονον τὸν βίον κατ. Ἰσοκρ. 211C· - καὶ μετὰ μετοχ., κλαίοντα καθιστάναι τινά, ἄγειν τινὰ εἰς δάκρυα, Εὐρ. Ἀνδρ. 635: - σπανίως μετ’ ἀπαρ., καθ. τινὰ φεύγειν, ποιεῖν τινα φεύγειν, Θουκ. 2. 84, πρβλ. Εὐρ. Ἄλκ. 283. - Μέσ., τὴν ναυμαχίαν πεζομαχίαν καθίστασθαι Θουκ. 2. 89. 5) ἐπανορθῶ, ἀποκαθιστῶ, θεραπεύω, ἃς (δηλ. τὰς κόρας τῶν ὀφθαλμῶν) οὐδ’ ὁ Μελάμπους... καταστήσειεν ἂν Ἄλεξις ἐν «Κρατεύᾳ» 2: - καὶ κατὰ μέσ. ἀόρ., καταστήσασθαι εὐδαιμονίαν Ἰσοκρ. 53Β. 6) τὴν ζόην καταστήσασθαι ἀπ’ ἔργων ἀνοσιωτάτων, πορίζεσθαι τὰ πρὸς τὸ ζῆν ἀπὸ ἀνοσιωτάτων ἔργων, Ἡρόδ. 8. 105. 7) κάμνω, ἐξακολουθῶ, πάννυχοι.. διάπλοον καθίστασαν Αἰσχύλ. Πέρσ. 382· οὕτως ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, κρυφαῖον ἔκπλουν οὐδαμῆ καθίστατο αὐτόθι 385. Β. ἀμεταβ. ἐν ἀορ. β΄, πρκμ. καὶ ὑπερσ. τοῦ ἐνεργ. (ὡσαύτως ἐν τῷ μέλλ. καθεστήξω, Θουκ. 3. 37, 102), καὶ ἐν ἅπασι τοῖς μέσοις χρόνοις (πλὴν τοῦ ἀορ. α΄), καὶ τῆς παθ.: - καθίσταμαι, ἐγκαθίσταμαι, ἐς τόπον Ἡρόδ. 3. 131· ὀδύναι ἐς ὑπογάστριον καθίσταντο Ἱππ. 1235C· ἐπὶ ἁρμῶν, ἐξίσταται καὶ καθ., ἐξαρθροῦται καὶ πάλιν εἰσέρχεται εἰς τὸν ἁρμόν, ὁ αὐτ. π. Ἄρθρ. 784· ἁπλῶς, φθάνω εἴς τινα τόπον, ἐς Ρήγιον Θουκ. 3. 86· ἔχεις διδάξαι δή μ’ ὅποι καθέσταμεν; δύνασαι νά μοι εἴπῃς ποῦ ἐφθάσαμεν; Σοφ. Ο. Κ. 23. β) ἔρχομαι ἢ παρουσιάζομαι ἐνώπιόν τινος, ἵσταμαι ἐνώπιον αὐτοῦ, Πινδ. Π. 4. 240· λέξον καταστὰς Αἰσχύλ. Πέρσ. 295 (ἐκτὸς ἂν ληφθῇ ἐπὶ τῆς σημασ. 4), πρβλ. Ἡρόδ. 1. 151· κ. ἐς ὄψιν τινὸς ὁ αὐτ. 7. 29· καταστάντες ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας ἔλεγον ὁ αὐτ. 3. 46, πρβλ. 156· καταστὰς ἐπὶ τὸ πλῆθος ἔλεγε Θουκ. 4. 84· πρβλ. κατάστασις 1. 3. 2) τίθεμαι ὡς φρουρός, Ἡρόδ. 7. 59, Σοφ. Ο. Κ. 355, Ξεν. Ἀν. 4. 5, 19, κτλ.· διορίζομαι, γίνομαι, δεσπότης.. καθέστηκα Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 142· στρατηλάτης νέος καταστὰς Εὐρ. Ἰκέτ. 1216· κατ. χορηγός, στρατηγός, κτλ., Ἀντιφῶν 142. 31, Ἰσοκρ., κλ.· οἱ πρόβουλοι καθεστᾶσιν ἐπὶ τοῖς βουλευταῖς Ἀριστ. Πολιτικ. 4. 15, 12· ἴδε ἐν λ. κομιδῇ. 3) ἐπὶ φυσικῆς ἐννοίας, ἀφίνω καθίζημα, κατακάθισμα, «καταπάτι», Ἱππ. 940C, 945F. 4) ἡσυχάζω, καθίσταμαι γαλήνιος, ἐπὶ ὕδατος, ὅταν ἡ λίμνη καταστῇ Ἀριστ. Ἱππ. 865· πνεῦμα λεῖον καὶ καθεστηκός, οὐχὶ σφοδρόν, ὁ αὐτ. ἐν Βατρ. 1003· ὁ θόρυβος κατέστη Ἡρόδ. 3. 80· ἕως τὸ πρᾶγμα κατασταίη Λυσ. 132. 8: - οὕτως, ἐπὶ προσώπων, λέξον καταστάς, γενόμενος ἤρεμος, Αἰσχύλ. Πέρσ. 295 (ἀλλ’ ἴδε ἀνωτ. 2)· πρβλ. καθεστηκότως· ἡ ψυχὴ καθίσταται Ἀριστ. Φυσ. 7. 3, 15· ὁρῶμεν τοὺς ἐνθουσιαστικούς... καθισταμένους ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 8. 7, 4· καθεστῶτι προσώπῳ, μὲ ἤρεμον, γαλήνιον πρόσωπον, Πλουτ. Φάβ. 17· μαίνεσθαι καὶ ἔξω τοῦ καθεστηκότος εἶναι Λουκ. Φιλοψ. 5· - ἡ καθεστηκυῖα, τὸ τοῦ Κικέρωνος: constans actas, ἡ μέση ἡλικία, Θουκ. 3. 36· οἱ καθεστηκότες, οἱ ἔχοντες τὴν μέσην ἡλικίαν, «μεσόκοποι», Ἱππ. Ἀφ. 1243. 5) ἐν τῷ πρκμ., καθίσταμαι, γίνομαι, καὶ ἐν τῷ ἀορ. καὶ ὑπερσ., καθίσταμαι, ἔρχομαι, πολέμιον ἀντὶ φίλου ἐμοὶ καταστῆναι Ἡρόδ. 1. 87· ἔμφρων καθίσταται Σοφ. Αἴ. 306· καταστῆναι τὸν ἄνθρωπον εἰς τὴν ἴησιν Ἱππ. 97Β· ἐκουσίως αὐτὸς εἰς κίνδυνον καταστὰς Ἀντιφῶν 118· 5· ἐς φόβον Ἡρόδ. 8. 12· ἐς δέος, λύπην Θουκ. 4. 108., 7. 75· ἐς ἔχθραν τινὶ Ἰσοκρ. 202Δ· εἰς ὀμόνοιαν Λυσ. 151. 2· εἰς συνήθειαν ἐποίησε τοῦ λόγου τούτου τὴν πόλιν καταστῆναι, ἔκαμε τὴν πόλιν νὰ συνηθίσῃ εἰς τὸν λόγον τοῦτον, Αἰσχίν. 23. 37· - ἀντιστασιώτης κατεστήκεε, εἶχε καταστῇ, εἶχε γείνῃ, Ἡρόδ. 1. 92, πρβλ. 9. 37· ἐν δείματι μεγάλῳ κατέστασαν 7. 138· καταστάντων σφι εὖ τῶν πρηγμάτων 7. 132, πρβλ. 2. 84· τίνι τρόπῳ καθέστατε; τί σᾶς ἔκαμε νὰ ἔλθητε νὰ σταθῆτε ἐδῶ; Σοφ. Ο. Τ. 10· φονέα με φησὶ.. καθεστάναι αὐτόθι 703· ἄπαρνος δ’ οὐδενὸς καθίστατο ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 435· κρυπτὸς καταστὰς Εὐρ. Ἀνδρ. 1064· οἱ ἐν τούτῳ τῆς ἡλικίας καθεστῶτες, γενόμενοι, Ἀντιφῶν 115. 4· ἐν οἵῳ τρόπῳ ἡ τῶν Ἀθηναίων ἀρχὴ κατέστη, πῶς ἐγένετο, πῶς ἦλθεν εἰς ὕπαρξιν, Θουκ. 1. 97, πρβλ. 96· ἀρξάμενος εὐθὺς καθισταμένου (δηλ. τοῦ πολέμου), ἐκ τῆς πρώτης αὐτοῦ ἀρχῆς, Θουκ. 1. 1. 6) γίνομαι, ὁρίζομαι, καθίσταμαι ἐπικρατῶ, ὑπάρχω, καί σφι μαντήϊον Διὸς κατεστήκεε Ἡρόδ. 2. 29· ἄγραι.. πολλαὶ κατεστέασιν αὐτόθι 70, πρβλ. 1. 200· ὅδε σφι νόμος κατεστήκεε 1. 197· βροτοῖσιν ὃς καθέστηκεν νόμος Εὐρ. Ἱππ. 91· μετ’ ἀπαρ., θεὸν Ἀμφιάραον πρώτοις Ὠρωπίοις κατέστη νομίζειν Παυσ. 1. 34, 2: - ἐντεῦθεν ἐν τῇ μετοχ. πρκμ., ὑπάρχων, ὡρισμένος, ἐπικρατῶν, νενομοθετημένος, τὸν νῦν κατεστεῶτα κόσμον Ἡρόδ. 1. 65· ἦν κατεστηκὸς οὐδὲν περὶ φόρου ὁ αὐτ. 3. 89· τοὺς κατεστεῶτας τριακοσίους, ὁ αὐτ. 7. 205· οἱ κατεστῶτες νόμοι Σοφ. Ἀντ. 1113, Ἀριστοφ. Νεφ. 1400· τὰ καθεστῶτα, ἡ παροῦσα κατάστασις τῶν πραγμάτων τοῦ βίου, καὶ μάντις οὐδεὶς τῶν καθεστώτων βροτοῖς Σοφ. Ἀντ. 1160· ὡσαύτως, ὑπάρχοντες νόμοι, τὰ ἤθη καὶ ἔθιμα, τὸ πολίτευμα, Πλάτ. Νόμ. 798Β, Ἰσοκρ. 151Β· τὰ κατεστεῶτα Ἡρόδ. 1. 59. 7) ἐπὶ ἀγορᾶς, πλέον ἢ ὅσου ἐμοὶ κατέστησαν, περισσότερον παρ’ ὅ, τι «ἐστοίχισαν» εἰς ἐμέ, Ἀνδοκ. 2. 11. 8) ἀνθίσταμαι, ἐναντιοῦμαι, πρός τινα Πολύβ. 25. 2, 5· - οὕτως ἐν τῷ Παθ., Τιτήνεσσι κατέσταθεν Ἡ. Θ. 674. Γ. ὁ μέσ. ἀόρ. α΄ καὶ ἐνίοτε ὁ μέσ. ἐνεστ. τίθενται ἔστιν ὅτε ἐπὶ μεταβατ. ἐννοίας, ἴδε ἀνωτ. Α. ΙΙ. 2, κἑξ.