δέμω
English (LSJ)
rare in pres. and impf., Ep. impf.
A δέμον Od.23.192, part. δέμων h.Merc.87: aor. ἔδειμα Il.21.446, Hdt.2.124, Ep. δεῖμα A.R. 3.37, subj. δείμομεν for δείμωμεν Il.7.337:—Med., aor. (v. infr.):— Pass., pf. δέδμημαι 6.249, etc., Dor. 3pl. δέδμανθ' Theoc.15.120: plpf. ἐδέδμητο Hdt.7.59,176:—build, τεῖχος ἔδειμαν Il.7.436, etc.; τείχη παλαιὰ δείμας E.Rh.232:—Med., ἐδείματο οἴκους he built him houses, Od.6.9; ἄστη Pl.Ax.370b. 2 generally, construct, prepare, δ. ἀλωήν h.Merc.87; δ. ὁδόν, Lat. munire viam, Hdt.2.124:— Pass., ἁμαξιτὸς δέδμηται Id.7.200: metaph. of persons, δέδμηνται πάση κόσμος Ἰαονίη Haussoullier MiletP.141.
German (Pape)
[Seite 545] bauen; vielleicht verwandt δέω »binden« und δαμάω »bändigen«, Curtius Grundzüge der Griech. Etymol. 1, 57. 200. – Mehrmals bei Homer: imperfect. act., Odyss. 23, 192 τῷ δ' ἐγὼ ἀμφιβαλὼν θάλαμον δέμον, ὄφρ' ἐτέλεσσα, πυκνῇσιν λιθάδεσσι; aorist. 1. act., Iliad. 21, 446 Τρώεσσι πόλιν πέρι τεῖχος ἔδειμα, 9. 349 τεἱχος ἔδειμε, 14, 32 τεῖχος ἐπὶ πρύμνῃσιν ἔδειμαν, 7, 436 ποτὶ δ' αὐτὸν τεῖχος ἔδειμαν πύργους θ' ὑψηλούς, 7, 337 ποτὶ δ' αὐτὸν δείμομεν ὦκα πύργους ὑψηλούς, Conjunctiv, homerisch verkürzt, »laßt uns bauen«; perfect. pass., Iliad. 6, 245. 249 θάλαμοι ξεστοῖο λίθοιο, πλησίοι ἀλλήλων δεδμημένοι; plusquamperf. pass., Iliad. 13, 683 ὕπερθεν τεῖχος ἐδέδμητο χθαμαλώτατον, Odyss. 9, 185 περὶ δ' αὐλὴ
Greek (Liddell-Scott)
δέμω: σπάν. κατ’ ἐνεστ. καὶ παρατ., Ἐπ. παρατ. δέμον Ὀδ. Ψ. 192, μετοχ. δέμων Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 87, 188· ἀόρ. ἔδειμα Ἰλ., Ἡρόδ.· Ἐπ. ὑποτακτ. δείμομεν Ἰλ. Η. 337. – Μέσ. ἀόρ. (ἴδε κατωτ.). – Παθ., πρκμ. δέδμημαι Ἰλ. Ἡρόδ.· ὑπερσυντέλ. ἐδέδμητο Ἡρόδ. 7. 59, 176. (Ἐκ τῆς √ΔΕΜ παράγονται καὶ τὰ δόμος, δομέω, δῶμα, καὶ πιθ. δέμας: πρβλ. Σανσκρ. damas (domus), dam-pati (οἰκοδεσπότης), Λατ. domus, domicilium· Γοτθ. tim-rjam (οἰκοδομεῖν), Παλαιο-Σκανδ. tim-bra, Ἀγγλ. –Σαξ. tim-briam (timber = ξυλεία πρὸς οἰκοδομήν)· Παλαιο-Γερμ. zimbran (zim-mern).), oἰκοδομῶ, κτίζω, τεῖχος ἔδειμαν Ἰλ. Η. 436, κτλ.· σπάν. παρὰ Τραγ. τείχη παλαιὰ δείμας ἑαυτὸν οἰκήματα, κατοικίαν, Ὀδ. Ζ. 9: - καθόλου, κατασκευάζω, παρασκευάζω, κάμνω, δ. ἀλωὴν Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 87· ἕρκος ἀλωῆς αὐτόθι 188· δ. ὁδόν, ἀμαξιτόν, Λατ. munire viam, Ἡρόδ. 2. 124., 7. 100, ἔνθα ἴδε Wessel.
French (Bailly abrégé)
impf. poét. δέμον, f. inus., ao. ἔδειμα, pf. inus.
Pass. pf. δέδμημαι, pqp. ἐδεδμήμην;
1 bâtir, construire (une maison, un mur, etc.);
2 p. anal. façonner, construire en gén.
Moy. δέμομαι bâtir ou construire pour son usage.
Étymologie: R. Δεμ, construire ; cf. δόμος, lat. domus.
English (Autenrieth)
aor. ἔδειμα, subj. δείμομεν, pass. perf. part. δεδμημένος, plup. (ἐ）δέδμητο, mid. aor. (ἐ）δείματο: build, construct, mid. for oneself.
Spanish (DGE)
• Morfología: [impf. ép. δέμον Od.23.192; aor. ind. 3a sg. δεῖμεν A.R.3.37, subj. 1a plu. δείμομεν Il.7.337, v. med. ind. 3a du. δειμάσθην Opp.C.4.87; perf. pas. 3a sg. δέδμηται Hdt.7.200, dór. 3a plu. δέδμανθ' Theoc.15.120; plusperf. 3a sg. ἐδέδμητο Il.13.683]
1 construir, edificar πύργους ὑψηλούς Il.7.337, τεῖχος Il.7.436, 21.446, Hdt.9.10, Call.Fr.43.54, IEphesos 3.8 (III a.C.), Q.S.7.415, cf. E.Rh.232, IEphesos 3807 (biz.), θάλαμον Od.23.192, ὁδόν Hdt.2.124, δεῖμε ... τοι ... ἀνάκτορον te construyó un santuario Call.Ap.77, οἰκίον εὖτε δέμοιμι Call.Fr.324, μέγα δῶμα A.R.l.c., σηκόν Lyc.873, 928, 1261, πόλιν Nonn.D.41.68, δέμει· οἰκοδομεῖ Hsch.
•en v. pas. ὕπερθε τεῖχος ἐδέδμητο Il.13.683, ἁμαξιτὸς γὰρ μούνη δέδμηται pues hay construida sólo una calzada para los carros Hdt.l.c., χρύσεος θρόνος Theoc.17.18
•en v. med. hacerse construir, construir para sí ἐδείματο οἴκους Od.6.9, cf. Hdt.4.78, Plu.Num.14, δείμασθαι ... ἄστη Pl.Ax.370b, cf. Philet.17.2, δείματο ... ἐδέθλια para un altar, Call.Ap.62, νηούς A.R.3.1088, cf. 4.251, τὸ ἱερόν I.BI 6.438, Luc.Am.36, πόλιν I.AI 1.62, cf. Lyd.Mag.1.3, παρόδους Philostr.VS 511, θέατρον Philostr.VS 551.
2 gener. construir, disponer, aparejar δέμων ἀνθοῦσαν ἀλωήν aparejando su floreciente viña, h.Merc.87, en v. med. mismo sent. κίονα δειμάσθην μέγαν Opp.l.c., en v. pas. χλωραὶ ... σκιάδες μαλακῷ βρίθοισαι ἀνήθῳ δέδμανθ' se han dispuesto verdes sombrillas tejidas con tierno eneldo Theoc.l.c.
•fig. de pers., en v. pas. ser creado, nacer οἱ μὲν μητρῴου ἀφ' αἵματος, οἱ δὲ καὶ ἀνδρῶν δέδμηνται πάσῃ κόσμος Ἰαονίῃ Milet 1(2).12a.16 (II a.C.). • DMic.: de-me-o-te.
• Etimología: De acuerdo c. mic. de-me-o-te procedería de *demH1- ‘construir’, cf. gót. timrjan y, en otro grado, μεσόδμη.
Greek Monolingual
δέμω (AM)
1. χτίζω, οικοδομώ
2. κατασκευάζω.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. δέμω ανάγεται σε ΙΕ dem- «χτίζω, οικοδομώ, κατασκευάζω» (πρβλ. γοτθ. ga-timan, αρχ. άνω γερμ. zeman, νεογερμ. geziemen «αρμόζω, ταιριάζω», που γεννούν όμως αμφιβολίες λόγω της σημασιολογικής τους αποκλίσεως). Η ρ. dem- προέρχεται πιθ. από αρχική δισύλλαβη ρίζα της οποίας η βαθμίδα dem∂- σώζεται στον τ. δέμας της Ελληνικής. Η ρίζα του δέμω στην Ελληνική εμφανίζεται σε όλες τις μεταπτωτικές βαθμίδες της. Η απαθής βαθμίδα απαντά στα δέ-μω, δε (μ) –σ-πότης > δεσπότης
η ετεροιωμένη στο δόμος (< dom-) με τη σημ. «σειρά λίθων που τοποθετούνται οριζοντίως, στρώση» (Ηρόδ.)
η συνεσταλμένη στο δά-πεδον (< dm-)
η εκτεταμένη-ετεροιωμένη στο δώμ-α και η μηδενισμένη στα νεό-δμ-ητος, μεσό-δμ-η (< dm-). To ρ. δέμω είναι σπάνιο στον ενεστώτα και παρατατικό και δεν απαντά καθόλου στον μέλλοντα. Μαρτυρείται στον Όμηρο αλλά όχι και στον αττικό πεζό λόγο].
Greek Monotonic
δέμω: Επικ. παρατ. δέμον, αόρ. αʹ ἔδειμα, Επικ. αʹ πληθ. υποτ. δείμομεν — Παθ. παρακ. δέδμημαι, γʹ ενικ. υπερσ. ἐδέδμητο· χτίζω, κατασκευάζω, ανοικοδομώ, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· — Μέσ., ἐδείματο οἴκους, έχτισε σπίτια, κατοικία, σε Ομήρ. Οδ.· γενικά, κατασκευάζω, δέμω ἀλωήν, σε Ομηρ. Ύμν.· δ. ὁδόν, ἁμαξιτόν, Λατ. munire viam, σε Ηρόδ.
Russian (Dvoretsky)
δέμω: тж. med. (эп. impf. δέμον, aor. ἔδειμα; pass.: pf. δέδμημαι, 3 л. sing. ἐδέδμητο - эп. тж. δέδμητο)
1) строить, сооружать, воздвигать (θάλαμον, τεῖχος, πύργους ὑψηλούς Hom.; med. οἴκους Hom., ἄστη Plat., οἰκίαν Plut.);
2) проводить, прокладывать (ὁδόν Her.);
3) устраивать, возделывать (ἀνθοῦσαν ἀλωήν HH).
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
δέμω, poët. imperf. δέμον; aor. ἔδειμα, ep. δεῖμα, ep. conj. 1 plur. δείμομεν; perf. med.-pass. δέδμημαι, Dor. 3 plur. δέδμανται, ep. en Ion. plqperf. med.-pass. 3 sing. (ἐ)δέδμητο, bouwen:. ἐδείματο οἴκους καὶ νηοὺς ποίησε hij bouwde huizen en maakte tempels Od. 6.9; ὁδὸν δ. een weg aanleggen Hdt. 2.124.3.
