εἰς

English (LSJ)

or ἐς, PREP. WITH ACC. ONLY:—both forms are found in Hom., Ion. poets, and early metrical Inscrr.; ἐς is best attested in Hdt. and Hp., and is found in nearly all early Ion. Inscrr. (exc. IG12(8).262.16 (Thasos, v B. C.), ib.7.235.1 (Oropus, iv B. C.)); εἰς in Att. Inscrr. from iv B. C., IG2.115, etc.; and usu. in Att. Prose (exc. Th.) and Com. (exc. in parody): Trag. apptly. prefer εἰς, but ἐς is used before vowels metri gr.; ἐς was retained in the phrases ἐς κόρακας (whence the Verb σκορακίζω) , ἐς μακαρίαν. Aeol. poets have εἰς before vowels, ἐς before consonants, and this is given as the rule in Hom. by An.Ox. 1.172, cf. Hellad. ap. Phot.Bibl.p.533B. (Orig. ἐνς, as in IG4.554.7 (Argos), GDI4986.11 (Crete); cf. ἐν, ἰν. The diphthong is genuine in Aeol. εἰς, but spurious in Att.-Ion.) Radical sense

   A into, and then more loosely, to:    I OF PLACE, the oldest and commonest usage, εἰς ἅλα into or to the sea, Il.1.141, al.; εἰς ἅλαδε Od.10.351; ἔς ῥ' ἀσαμίνθους 4.48; ἐς οἶνον βάλε φάρμακον ib.220; freq. of places, to, εἰς Εὔβοιαν 3.174; ἐς Αἴγυπτον, etc., Hdt.1.5, etc.; ἐς Μίλητον into the territory of Miletus, ib.14; εἰς Ἑλλήσποντον εἰσέπλει X.HG1.1.2; ἀφίκετο εἰς Μήδους πρὸς Κυαξάρην Id.Cyr.2.1.2; εἰς ἅρματα βαίνειν to step into... Il.8.115; εἰς ἐλάτην ἀναβῆναι 14.287; opp. ἐκ, in such phrases as ἐς σφυρὸν ἐκ πτέρνης, ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς, from heel to ankle-joint, from head to foot, 22.397, 23.169; ἐκ πάτου ἐς σκοπιήν 20.137; ἐς μυχὸν ἐξ οὐδοῦ Od.7.87; κἠς ἔτος ἐξ ἔτεος from year to year, Theoc. 18.15: with Verbs implying motion or direction, as of looking, ἰδεῖν εἰς οὐρανόν Il.3.364; εἰς ὦπα ἰδέσθαι to look in the face, 9.373, etc.; εἰς ὦπα ἔοικεν he is like in face (sc. ἰδόντι), 3.158, etc.; ἐς ὀφθαλμούς τινος ἐλθεῖν to come before another's eyes, 24.204; ἐς ὄψιν ἀπικνέεσθαί τινος Hdt.1.136; καλέσαι τινὰ ἐς ὄψιν Id.5.106, etc.; ἐς ταὐτὸν ἥκειν come to the same point, E.Hipp.273: less freq. after a Subst., ὁδὸς ἐς λαύρην Od.22.128; τὸ ἐς Παλλήνην τεῖχος facing Pallene, Th.1.56; ξύνοδος ἐς τὴν Δῆλον Id.3.104, cf.Pl.Tht.173d.    b Ep. and Ion., also c. acc. pers. (Att. ὡς, πρός, παρά), Il.7.312, 15.402, Od.14.127, Hdt.4.147; also in Att. with collective Nouns, ἐς τὸν δῆμον παρελθόντες Th. 5.45, or plurals, εἰς ὑμᾶς εἰσῆλθον D.18.103; esp. of consulting an oracle, ἐς θεὸν ἐλθεῖν Pi.O.7.31; εἰς Ἄμμων' ἐλθόντες Ar.Av.619.    2 with Verbs expressing restin a place, when a previous motion into or to it is implied, ἐς μέγαρον κατέθηκεν ἐπὶ θρόνου he put it in the house (i.e. he brought it into the house, and put it there), Od.20.96; ἐς θρόνους ἕζοντο they sat them down upon the seats, 4.51, cf. 1.130; ἐφάνη λὶς εἰς ὁδόν the lion appeared in the path, Il.15.276; ἀπόστολος ἐς τὴν Μίλητον ἦν Hdt.1.21 (s. v.l.); αὐτὸς ἐς Αακεδαίμονα ἀπόστολος ἐγίνετο Id.5.38; ἐς κώμην παραγίνονται Id.1.185; παρῆν ἐς Σάρδις Id.6.1; ἐς δόμους μένειν S.Aj.80 (cod. Laur.); ἐς τὴν νῆσον κατέκλῃσε Th.1.109, cf. Hdt.3.13; ἀπόβασιν ποιήσασθαι ἐς . . Th.2.33, etc.; later used like ἐν, τὴν γῆν εἰς ἣν ὑμεῖς κατοικεῖτε LXX Nu.35.34; τὸ χρυσίον ὃ εἰλήφεσαν εἰς Ῥώμην D.S.14.117; οἰκεῖν εἰς τὰ Ὕπατα Luc.Asin.1; εἰς Ἐκβάτανα ἀποθανεῖν Ael.VH7.8; εἰς ἅπασαν τὴν γῆν Suid. s.v. Καλλίμαχος: generally, τοὔνομα εἰς τὴν Ἑλλάδα, φασίν, Ἱππομιγὴς δύναται Ael.VH9.16.    3 with Verbs of saying or speaking, εἰς relates to the persons to or before whom one speaks, εἰπεῖν ἐς πάντας, ἐς πάντας αὔδα, Hdt.8.26, S.OT93; λέγειν εἰς τὸ μέσον τῶν ταξιάρχων X.Cyr. 3.3.7; αἱ ἐς τὸ φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι Th.1.23: with other Verbs, εἰς τοὺς Ἕλληνας σαυτὸν σοφιστὴν παρέχων Pl.Prt.312a; καλὸν ἐς τοὺς Ἕλληνας τὸ ἀγώνισμα φανεῖσθαι Th.7.56; ἐπαχθὴς ἦν ἐς τοὺς πολλούς Id.6.54; στρατιὰν ἐπαγγέλλων ἐς τοὺς ξυμμάχους Id.7.17; διαβεβλῆσθαι εἴς τινα Pl.R.539c.    4 elliptical usages,    a after Verbs which have no sense of motion to or into a place, τὴν πόλιν ἐξέλιπον εἰς χωρίον ὀχυρόν they quitted the city for a strong position, i.e. to seek a strong position, X.An.1.2.24; γράμματα ἑάλωσαν εἰς Ἀθήνας letters were captured [and sent] to Athens, Id.HG1.1.23, cf. Pl.R. 468a; ἀνίστασθαι ἐς Ἄργος E.Heracl.59, cf. Pl.Phd.116a.    b participles signifying motion are freq. omitted with εἰς, τοῖς στρατηγοῖς τοῖς εἰς Σικελίαν (sc. ἀποδειχθεῖσιν) And.1.11, etc.    c c. gen., mostly of proper names, as εἰς Ἀΐδαο, Att. εἰς Ἅιδου [δόμους], Il.21.48; ἐς Ἀθηναίης [ἱερόν] to the temple of Athena, 6.379; ἐς Πριάμοιο [οἶκον] 24.160, cf. 309; εἰς Αἰγύπτοιο [ῥόον] Od.4.581; ἐς τοῦ Κλεομένεος Hdt.5.51; εἰς Ἀσκληπιοῦ Ar.Pl.411; ἐπὶ δεῖπνον [ἰέναι] εἰς Ἀγάθωνος Pl.Smp. 174a: with Appellatives, ἀνδρὸς ἐς ἀφνειοῦ to a rich man's house, Il.24.482; ἐς πατρός Od.2.195; πέμπειν εἰς διδασκάλων send to school, X.Lac.2.1; εἰς δ. φοιτᾶν Pl.Prt.326c; ἐς σεωυτοῦ, ἑωυτοῦ, Hdt.1.108, 9.108, etc.    II OF TIME,    1 to denote a certain point or limit of time, up to, until, ἐς ἠῶ Od.11.375; ἐς ἠέλιον καταδύντα till sunset, 9.161 (but also, towards or near sunset, 3.138); ἐκ νεότητος ἐς γῆρας Il.14.86; ἐκ παιδὸς ἐς γῆρας Aeschin.1.180; ἐς ἐμέ up to my time, Hdt.1.92, al.: with Advbs., εἰς ὅτε (cf. ἔς τε) against the time when... Od.2.99; εἰς πότε; until when ? how long ? S.Aj.1185 (lyr., cf. εἰσόκἐ; εἰς ὁπότε Aeschin.3.99; ἐς τί; = εἰς πότε; Il.5.465; ἐς ὅ until, Hdt.1.93, etc.; ἐς οὗ Id.1.67, 3.31, etc.; ἐς τόδε Id.7.29, etc.    2 to determine a period, εἰς ἐνιαυτόν for a year, i.e. a whole year, Il.19.32, Od.4.526; within the year, ib.86 (cf. ἐς ἐνίαυτον Alc.Supp.8.12); εἰς ὥρας Od.9.135; ἐς θέρος ἢ ἐς ὀπώρην for the summer, i.e. throughout it, 14.384; ἡ εἰς ἐνιαυτὸν κειμένη δαπάνη εἰς τὸν μῆνα δαπανᾶται the expenditure for a year is expended in the month, X.Oec.7.36; μισθοδοτεῖν τινὰς εἰς ἓξ μῆνας D.S.19.15; χοίνικα κριθῶν εἰς τέσσαρας ἡμέρας διεμέτρει Posidon. 36J.; εἰς ἑσπέραν ἥκειν to come at even, Ar.Pl.998; εἰς τρίτην ἡμέραν or εἰς τρίτην alone, on the third day, in two days, Pl.Hp.Ma.286b, X.Cyr.5.3.27; ἥκειν ἐς τὴν ὑστεραίαν Id.An.2.3.25; ἥκειν εἰς τὸ ἔαρ Hell.Oxy.17.4; ἐς τέλος at last, Hdt.3.40; ἐς καιρόν in season, Id.4.139; οὐκ ἐς ἀναβολάς, ἀμβολάς, with no delay, Id.8.21, E.Heracl.270, etc.; ἐς τότε at this time, v.l. in Od.7.317 (but εἰς τότε at that time (in the fut.), D.14.24, Pl.Lg.830b); ἐς ὕστερον or τὸ ὕστερον, Od.12.126, Th.2.20: with Advbs., ἐς αὔριον Il.8.538, Pl. Lg.858b; ἔς περ ὀπίσσω Od.20.199; ἐς αὖθις Th.4.63 (v. εἰσαῦθις (; ἐς αὐτίκα μάλ' Ar.Pax 367; εἰς ἔπειτα (v. εἰσέπειτα (; ἐς τὸ ἔ., Th.2.64; ἐς ὀψέ Id.8.23; εἰς ἅπαξ, v. εἰσάπαξ; εἰς ἔτι, v. εἰσέτι.    III to express MEASURE OR LIMIT, without reference to Time, ἐς δίσκουρα λέλειπτο was left behind as far as a quoit's throw, Il.23.523; ἐς δραχμὴν διέδωκε paid them as much as a drachma, Th.8.29; ἱματισμὸν ζητῆσαι εἰς δύο τάλαντα Thphr.Char.23.8; so ἐς τὰ μάλιστα to the greatest degree, Hdt.1.20, etc.; ἐς τοσοῦτο τύχης ἀπίκευ Id.1.124; εἰς τοσοῦτο ἥκειν Lys.27.10; εἰς τοῦτο θράσους καὶ ἀναιδείας ἀφίκετο D.21.194; ἐς ὅ ἐμέμνηντο so far as they remembered, Th.5.66; ἐς τὸ ἔσχατον Hdt.7.229, etc.; εἰς ἅλις Theoc.25.17.    2 freq. with Numerals, ἐς τριακάδας δέκα ναῶν A.Pers.339; ναῦς ἐς τὰς τετρακοσίας, διακοσίας, to the number of 400, etc., Th.1.74, 100, etc.; εἰς ἕνα, εἰς δύο, εἰς τέσσαρας, one, two, four deep, X.Cyr.2.3.21; but εἰς τέσσαρας four abreast, Aen.Tact.40.6: with Advbs., ἐς τρίς or ἐστρίς thrice, Pi.O.2.68, Hdt.1.86; of round numbers, about, X.An.1.1.10.    3 distributive, εἰς φυλάς by tribes, LXX 1 Ki.10.21, cf. 2 Ki.18.    4    IV to express RELATION, towards, in regard to, ἐξαμαρτεῖν εἰς θεούς A.Pr.945, etc.; ἁμάρτημα εἴς τινα, αἰτίαι ἐς ἀλλήλους, Isoc.8.96, Th.1.66; ὄνειδος ὀνειδίζειν εἴς τινα S.Ph.522; ἔχθρη ἔστινα Hdt.6.65; φιλία ἐς ἀμφοτέρους Th.2.9; λέγειν ἐς . . Hdt.1.86; γνώμη ἀποδεχθεῖσα ἐς τὴν γέφυραν Id.4.98; ἡ ἐς γῆν καὶ θάλασσαν ἀρχή Th.8.46.    b of the subject of a work, esp. in titles, e.g. τὰ ἐς Ἀπολλώνιον Philostr. VA; of the object of a dedication, as in titles of hymns, ἐπινίκια, etc.    2 in regard to, πρῶτος εἰς εὐψυχίαν A.Pers.326; σκώπτειν ἐς τὰ ῥάκια Ar.Pax740, cf. Eq.90; διαβάλλειν τινὰ ἔς τι Th.8.88; αἰτία ἐπιφερομένη ἐς μαλακίαν Id.5.75; μέμφεσθαι εἰς φιλίαν X.An.2.6.30; εἰς τὰ πολεμικὰ καταφρονεῖσθαι Id.HG7.4.30; πόλεως εὐδοκιμωτάτης εἰς σοφίαν Pl.Ap.29d; in respect of, εὐτυχεῖν ἐς τέκνα E.Or.542, cf. Pl.Ap.35b, etc.; εἰς χρήματα ζημιοῦσθαι Id.Lg.774b, cf. D.22.55; ἐς τὰ ἄλλα Th.I.I; εἰς ἄπαντα S.Tr.489; ἐς τὰ πάνθ' ὁμῶς A.Pr.736; εἰς μὲν ταῦτα Pl.Ly.210a; τό γ' εἰς ἑαυτόν, τὸ εἰς ἐμέ, S.OT706, E. IT691, cf. S.Ichn.346; ἐς ὀλίγους μᾶλλον τὰς ἀρχὰς ποιεῖν Th.8.53; ἐς πλείονας οἰκεῖν Id.2.37; for τελεῖν ἐς Ἕλληνας, Βοιωτούς, ἄνδρας, etc., v. τελέω.    3 of Manner, ἐς τὸν νῦν τρόπον Id.1.6; τίθεμεν τἆλλα εἰς τὸν αὐτὸν λόγον; Pl.R.353d; ἐς ἓν μέλος Theoc.18.7: freq. periphr. for Advbs., ἐς κοινὸν φράζειν, λέγειν, A.Pr.844, Eu.408; ἐς τὸ πᾶν, = πάντως, Id.Ag.682(lyr.); ἐς τάχος, = ταχέως, Ar.Ach.686; ἐς εὐτέλειαν, = εὐτελῶς, Id.Av.805; ἐς τἀρχαῖον Id.Nu.593; εἰς καλόν S. OT78, cf. Pl.Phd.76e; ἐς δέον γεγονέναι Hdt.1.119, cf. S.OT1416, and v. δέον.    V ofan end or limit, ἔρχεσθαι, τελευτᾶν, λήγειν ἐς.., to end in.., Hdt.1.120,3.125,4.39, etc.; ἐς ἑβδομήκοντα ἔτεα ου,ρον ἀνθρώπῳ προτίθημι Id.1.32; καταξαίνειν ἐς φοινικίδα to cut into red rags, Ar.Ach.320 (troch.); στρέφειν τι εἰς αἷμα Apoc.11.6; εἰς ἄνδρας ἐκ μειρακίων τελευτᾶν, εἰς ἄνδρα γενειᾶν, Pl.Tht.173b, Theoc.14.28; ἐκτρέφειν τὸ σπέρμα εἰς καρπόν X.Oec.17.10: so with εἶναι or γίγνομαι to form a predicate, ἔσται εἰς ἔθνη LXXGe.17.16; ἐγενήθη εἰς γυναῖκα ib.20.12; πιστὸς (sc.ἦν) εἰς προφήτην ib.IKi.3.20; ἐγένετο εἰς δένδρον Ev.Luc.13.19,al.    2 of Purpose or Object, εἰπεῖν εἰς ἀγαθόν, πείσεται εἰς ἀγαθόν, for good, for his good, Il.9.102,11.789; εἰς ἀγαθὰ μυθεῖσθαι 23.305; ἐς πόλεμον θωρήξομαι 8.376, cf. Hdt.7.29, etc.; ἐς φόβον to cause fear, Il.15.310; ἐς ὑποδήματα δεδόσθαι Hdt.2.98; κόσμος ὁ εἰς ἑορτάς X.Oec.9.6; ἐπιτηδεότατος, εὐπρεπής, ἔς τι Hdt.1.115,2.116; εἰς κάλλος ζῆν to live for show, X.Cyr.8.1.33, cf. Ages. 9.1; ἐς δαίτην ἐκάλεσσε Call.Aet.1.1.5; εἰς κέρδος τι δρᾶν S.Ph.III; πάσας φωνὰς ἱέντων εἰς ἀπόφυξιν Ar.V.562; εἰς γράμματα παιδὶ δεκετεῖ ἐνιαυτοὶ τρεῖς Pl.Lg.809e; εἰς τὸ πρᾶγμα εἶναι to be pertinent, to the purpose, D.36.54; freq. of expenditure on an object, IG22.102.11, 116.41, al.; ἐς τὸ δέον Ar.Nu.859, etc.; ἐς δᾷδα ib.612.    B POSITION: εἰς is sts. parted from its acc. by several words, εἰς ἀμφοτέρω Διομήδεος ἅρματα βήτην Il.8.115; εἰς δὲ μονάρχου δῆμος ἀϊδρίῃ δουλοσύνην ἔπεσεν Sol.9: seldom (only in Poets) put after its case, Il.15.59, Od.3.137,15.541, S.OC126(lyr.): after an Adv., αὔριον ἔς· τῆμος δὲ.. Od.7.318.

German (Pape)

[Seite 736] und ἐς, letzteres ion., dor. u. altattisch, z. B. bei Thuc. vorherrschend; bei den Dichtern vermischt gebraucht; in den Tragg. u. Com. herrscht εἰς; in gewissen Vrbdgn, wie ἐς κόρακας, ἐς μακαρίαν, kommt εἰς nie vor; im Xen. schwankt die Lesart oft, vgl. Krüger zu An. 5, 3, 1; altdorisch u. böotisch ἐν, Greg. Cor. 355; auch ἴς in böotischen Inschriften; die alte Grundform ἐνς erwähnt Eust. Il. p. 722, 60 als argivisch u. kretisch, vgl. Koen zu Greg. C. a. a. O. – Präposition mit dem acc. Die allg. Bedeutung ist die Bewegung nach Etwas hinein. – 1) am häufigsten von Ländern bei den Verbis, die eine Bewegung ausdrücken, von Hom. an überall. Nach griechischer Weise steht oft der Name der Einwohner für das Land, εἰς τοὺς Καρδούχους ἐμβάλλειν Xen. An. 3, 6, 16; ἄγειν εἰς τοὺς βαρβάρους 1, 3, 5, wo Krüger zu vgl.; εἰς Πέρσας πορεύεσθαι Cyr. 8, 5, 20; πέμπειν εἰς τοὺς Βοιωτούς Thuc. 5, 32. – Damit ist zu vgl. die bei den Rednern häufige Vrbdg ἰόντες εἰς ὑμᾶς, Antipho 5, 80; Lycurg. 11; γραφεὶς τὸν ἀγῶνα τοῦτον εἰς ὑμᾶς εἰσῆλθον Dem. 18, 103; vgl. 28, 17; εἰς τὸν δῆμον παρελθεῖν Thuc. 5, 45; εἴ τις εἰσίοι γραφὴν εἰς δικαστήριον Aesch. 3, 191; überall an die Volks- oder Richterversammlung als den Ort zu denken, in den man eintritt. So auch εἰς θεὸν ἐλθεῖν, zum Orakel, Pind. Ol. 7, 31; vgl. εἰς ἀνθρώπους ἐξιέναι Xen. Mem. 1, 1, 4; ἀφικόμην ἐχθροὺς εἰς ἄνδρας Eur. Phoen. 361; κατέφυγον εἰς αὐτούς Thuc. 4, 113. – Bei einzelnen Personen setzen εἰς von Hom. an nur Dichter; σπεύδομαι εἰς Ἀχιλῆα Il. 15, 402; εἰς Ἀγαμέμνονα δῖον ἄγον 23, 36; ἐλθὼν ἐς δέσποιναν Od. 14, 127; wo immer auch noch an den Ort, das Zelt od. Haus gedacht werden kann, vgl. Spitzner exc. zu Il. XXXV, εἰς Ἐπιμηθέα πέμπε Hes. O. 84; ἐς βασιλέα Thuc. 1, 137, wie Ael. V. H. 2, 1, steht einzeln; vgl. Ath. VIII, 337 c. – In den häufigen Vrbdgn εἰς Ἀΐδαο u. Ἅιδου fehlt οἶκον oder ein ähnliches Substantivum; ἷξεν εἰς Πριάμοιο Il. 24, 160; τά γ' ἐς Ἀλκινόοιο φέρον Od. 8, 418; ἀνδρὸς ἐς ἀφνειοῦ, in das Haus eines begüterten Mannes, Il. 24, 482; ἐς πατρὸς ἀπονέεσθαι Od. 2, 195. So heißt εἰς διδασκάλων πέμπειν, ἐς διδασκάλου φοιτᾶν in die Schule schicken, gehen, Plat. Prot. 325 d Lach. 201 a; ἐς Αγαθῶνος Conv. 174 a; so auch φέρων ἐς σεωυτοῦ, in dein Haus, Her. 1, 108. 9, 108; vgl. 1, 119; ἐπειδὰν εἰσέλθω οἴκαδε ἐς ἐμαυτοῦ Plat. Hipp. mai. 304 d, wie οἴκαδε εἰς ἑαυτῶν Ar. Lys. 1070; auch bei Tempeln heißt es εἰς Ἀθηναίης, in den Tempel der Athene, Il. 6, 379; εἰς Αμφιάρεω ἀνέθηκε Her. 1, 192; ἐς Γαιαόχου Xen. Hell. 6, 5, 30; Ar. Plut. 411; Hom. sagt sogar ἂψ δ' εἰς Αἰγύπτοιο – στῆσα νέας, Od. 4, 581, in des Aegyptus Strom. Oft wird es wie bei uns übertr., ἐς νόσον, εἰς ὕπνον πεσεῖν, εἰς κακόν, Aesch. Prom. 471 Soph. Phil. 815 Ant. 240; εἰς θυμὸν βαλεῖν, O. R. 975; über die Vrbdgn ἐς χεῖρας, λόγους ἐλθεῖν τινι s. die Substantiva. Man vgl. damit ἐς ἀκοὰν ἐμὰν λόγους ξένους μολεῖσθαι Aesch. Prom. 692; ἐς ὄψιν μολεῖν Pers. 179; Ch. 213; umschreibende Vrbdgn, ἑς ὀργὰς ἐλθεῖν τινι, Plat. Rep. IX, 572 a, ἐς διαφοράν, Phaedr. 232 d, εἰς φιλίαν, Lys. 214 d, wie schon Aesch. Prom. 191 εἰς ἀρθμὸν καὶ φιλότητα; εἰς ὕποπτά τινι Eur. El. 347. Zu bemerken auch ἐς τοσήνδ' ὕβριν ἥκειν Soph. O. C. 1033, ἐς τόδε τόλμης ἔβη O. R. 125, wie ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων 771; oft in Prosa, bes. bei den Rednern; ἐς τοσοῦτο ἐγένετο, so weit kam es, Her. 8, 107; ἐς τόδ' ἦλθον Soph. O. C. 548; ἐς πᾶν ἔργον χωρεῖν, Alles wagen, El. 605; – εἰς πρόσθεν, vorwärts, Eur. Hec. 960; εἰς τὸ πρόσθεν Plat. Soph. 258 c. – 2) Bei mehreren Verbis, die eine Ruhe ausdrücken, steht εἰς brachylogisch, so daß man das Verbum der Bewegung hinzudenken muß; ἐφάνη λῖς εἰς ὁδόν, er kam auf den Weg u. zeigte sich da, Il. 15, 276; so oft παρεῖναι, z. B. εἰς Σάρδεις Xen. An. 1, 2, 2, nach Sardes hingekommen sein; ὃς ἂν μὴ παρῇ εἰς ἐξέτασιν 7, 1, 11; ἐς ταὐτό Cyr. 7, 3, 41; ἐς τὸ στράτευμα Thuc. 6, 62; ἐπιδημεῖν εἰς τὴν πόλιν Aesch. 2, 154 hat Bekk. nach 1. msc. in ἐν τῇ πόλει geändert; κατασκηνοῦν εἰς κώμας, sich einquartieren u. lagern, Xen. An. 2, 2, 16; Hell. 4, 2, 23; κατέστη εἰς τὴν βα σίλειαν, er trat ein in die Herrschaft, An. 1, 1, 3; καθίστατο εἰς τὴν μάχην 1, 8, 6; ἀποστὰς εἰς Μυσούς, ἐς χωρίον, fiel ab zu den M., 1, 6, 7. 2, 5, 7; εἰς Ἰθώμην Thuc. 1, 101; στῆναι εἰς μέτωπον, sich hingestellt haben auf, Xen. Cyr. 2, 4, 2; στὰς εἰς ταύτην τὴν ἀρχήν Her. 3, 80; ἐς μέσον Xen. Cvr. 4, 1, 1; συλλέγεσθαι εἰς τόπον Hell. 2, 1, 6. Auch bei substant., ὁ ἀπόστολος ἐς τὴν Μίλητον ἦν Her. 1, 21; ἦν ξύνοδος εἰς Δῆλον Thuc. 3, 104. Eine ähnliche Ellipse findet Statt bei ἑάλωσαν εἰς Ἀθήνας, s. unter ἁλίσκομαι, Dio Cass. 35, 17; λιπὼν πατρίδα εἰς Θήβας Hes. Sc. 12; ἐκλιπεῖν τὴν πόλιν ἐς χωρίον ὀχυρόν, ἐς τὰ ἄκρα, Xen. An. 1, 2, 24; Her. 6, 100. 8, 50; in παραγγέλλειν εἰς τὰ ὅπλα, Xen. An. 1, 5, 13, fehlt ἰέναι, wie bei uns: zu den Waffen rufen; ähnlich βούλομαι ἐς τὸ βαλανεῖον, ich will in das Bad, Ar. Ran. 1305; ἀξιοῦμεν εἰς τὴν ἐκκλησίαν Charit. 8, 7. Aehnl. εἰς ἀνάγκην κείμεθα, wir sind in die Nothwendigkeit versetzt. Eur. I. T. 620; Agath. 51 (IX, 677) κεῖται εἰς ὀλίγην κόνιν. Man vgl. noch καθεζόμενος εἰς τὸ μέσον Xen. Cyr. 7, 4, 4, εἰς ἱερόν Dem. 21, 227, ἵζειν εἰς θᾶκον Soph. Ant. 986, εἰς θρόνους καθιζάνω Aesch. Eum. 29. Bei späten Schriftstellern geht es geradezu in die Bedeutung von ἐν über; Long. 3, 10; οἰκοῦντι εἰς τὰ Ὕπατα Luc. asin. 1; εἰς Ἐκβάτανα ἀπέθανε Ael. V. H. 7, 8; εἰς τὸ πρυτανεῖον ἐσιτεῖτο Heliod. 1, 10; Gramm. citiren mit ζήτει εἰς τὸ δεῖνα, z. B. ζήτει εἰς τὰ ἐπάνω, d. h. »siehe oben«, also = ζήτει ἐν τοῖς ἐπάνω. – 3) Nicht das Eindringen in einen Ort, sondern nur die Richtung wohin bezeichnet es bei Xen. An. 4, 7, 2 ἀφίκοντο εἰς χωρίον, wo sie nicht hineinkommen, wie εἰς τὸν οὐρανὸν ἥλλοντο Cyr. 1, 4, 11; τὸ εἰς Παλλήνην τεῖχος, dahin gelegen, Thuc. 1, 56; vgl. 5, 82 u. Her. 2, 169; wohin man auch ὁδὸς ἐς λαύρην Od. 22, 128 u. ἡ εἰς Βοιωτοὺς ὁδός Xen. An. 5, 3, 6 rechnen kann. Dah. steht es oft bei den Verbis des Sehens, εἰς ὦπα ἰδέσθαι, Hom., wie εἰς ὀφθαλμούς, Il. 24, 104, womit εἰς ὦπα ἔοικεν zu vgl.; ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον, Od. 10, 37; βλέπειν εἰς τὰ νῦν πεπραγμένα Aesch. Pers. 787; vgl. Suppl. 97; εἰς σέ Soph. El. 942; εἰς οὐρανόν Xen. Cyr. 6, 4, 9; ἀποσκοπεῖν εἴς τι, Soph. O. C. 1197; λεύσσειν εἴς τινα, O. R. 1254. – So auch bei den Verbis sagen, zeigen, wo wir vor, unter, in Gegenwart übersetzen, vgl. ἐς φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι, die ins Oeffentliche ausgesprochnen, offen angegebenen Gründe, Thuc. 1, 23, mit ἀποδῦναι ἐς τὸ φανερόν, vor Aller Augen, 1, 6; ἐς ὑμᾶς ἐρῶ μῦθον Aesch. Pers. 157; ἐς πάντας αὕδα, κηρύσσειν, Soph. O. R. 93 El. 596; λέγειν εἰς φῶς Phil. 577; εἰς μέσον δεῖξαι Αχαιοῖς 605; ἐς τὸ φῶς φανεῖ O. R. 1229; εἰς ὀφθαλμούς Ant. 307; περί τινος ἐς ὑμᾶς εἰπεῖν, Her. 8, 26; ἐς βελτίστους μνησθῆναι Thuc. 8, 47; ἐς τὸν δῆμον εἰπεῖν 5, 45; Dem. 24, 47; στρατιὰν ἐπαγγέλλειν ἐς τοὺς συμμάχους, unter den Bundesgenossen ausschreiben, Thuc. 7, 17; ἐς τὸ βουλευτήριον ἀναῤῥηθῆναι Aesch. 3, 45; εἰπεῖν εἰς τὴν στρατιάν Xen. An. 5, 6, 37; εἰς τοὺς συμμάχους Cyr. 8, 4, 11; παρέχειν ἑαυτὸν σοφιστήν und ἐλλόγιμος γέγονε εἰς τοὺς ἄλλους Ἕλληνας, Plat. Gorg. 526 b Prot. 312 a; καλὸν σφίσιν ἐς τοὺς Ἕλληνας τὸ ἀγώνισμα φανεῖσθαι Thuc. 7, 56; ἔργα ἀποφήνασθαι εἰς πάντας ἀνθρώπους Plat. Menex. 239 a. So auch εἰς τοὺς ἄλλους διαβεβλῆσθαι, bei den Anderen verleumdet worden sein, Plat. Rep. VII, 539 b; ἐπαχθῆ εἶναι εἰς τοὺς πολλούς, der Menge lästig sein, Thuc. 6, 54; φιλοδοξεῖν Pol. 1, 16, 10; vgl. Xen. Hell. 3, 5, 2; οὐκ ἄγνωστον εἰς ἀνθρώπους Arr. An. 1, 12, 8. – Auch bei substant., wie αἰδώς τίς σ' ἐς Μυκηναίους ἔχει Eur. Or. 21. – 4) Nachhomerisch ist die feindliche Bdtg gegen, εἰς τὴν Ἀττικὴν στρατεύειν Thuc. 3, 1. 5, 23; ἴεντο εἰς τοὺς ἀνθρώπους, stürzten auf die Feinde los, Xen. An. 4, 2, 7, vgl. 3, 2, 16; εἰς πολεμίους θεῖν Cyr. 3, 2, 9. Dah. ὀνειδίζειν εἴς τινα, Soph. O. C. 758, vgl. Phil. 518; μηδ' εἰς Ἑλένην κότον ἐκτρέψῃς Aesch. Ag. 1443, wie μηνίειν, ὀργὴν ἔχειν εἴς τινα, Soph. O. C. 969 Phil. 1293; ὀργῇ χαλεπῇ χρῆσθαι ἔς τινα, Thuc. 1, 130, vgl. 3, 85; so ἁμαρτάνειν, Aesch. Prom. 947; Soph. O. C. 972; ἡ ἔχθρα εἰς τοὺς Αργείους Thuc. 2, 68; τὸ ἔργον εἰς ἅπαντας ἦν Aesch. Spt. 1041; οἱ εἰς Μυτιλήνην πολέμιοι Xen. Hell. 1, 7, 29; οἱ στρατηγοὶ οἱ εἰς Σικελίαν Andoc. 1, 11. Auch in gutem Sinne gegen, εὐσεβεῖν εἴς τινα, Soph. Ant. 727; δίκαιος εἴς τινα, Trach. 410; ἐσθλὸς εἰς ὑμᾶς γεγώς El. 24; τοιοίδε εἰς ἡμᾶς εἰσι Thuc. 1, 38; 1, 68 ἀπιστότεροι εἰς τοὺς ἄλλους. Auch bei substant., φιλία εἰς ἀμφοτέρους Thuc. 2, 9; ἡ εἰς ὑμᾶς εὔνοια Andoc. 1, 141. – 5) Bei der Zeit ist εἰς Gränzbestimmung und bedeutet – a) bis; Hom. εἰς ήῶ, ἐς ἠέλιον καταδύντα, Od. 11, 375 Il. 1, 601; Xen. An. 1, 7, 1 u. sonst; εἰς τόδε, bis auf diese Zeit, Her. 7, 123; Thuc. 1, 69; εἰς ἐμέ, bis zu meiner Zeit, Her. 1, 92; Paus. oft; εἰς τόδ' ἡμέρας Soph. O. C. 1140; Aesch. Spt. 21; ἐς τί; wie lange? Il. 5, 465, wie εἰς πότε Soph. Ai. 1164; ἐς τότε Plat. Legg. VIII, 845 c; Hom. ἐς τῆμος Od. 7, 318, εἰς ὅτε 2, 99, bis zur Zeit, wann; ἐς οὗ, bis daß, Her. 1, 67. 3, 31. Vgl. εἰσόκε, ἔςτε. Oft entspricht es einem vorangehenden ἐκ, wie schon Hom. ἐκ νεότητος εἰς γῆρας Il. 14, 86; οἱ ἐκ παιδὸς εἰς γῆρας σώφρονες Aesch. 1, 180; εἰς ἔτος ἐξ ἔτεος, wie unser Jahr aus, Jahr ein, Theocr. 18, 15, wobei man an örtliche Vrbdgn wie ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς, ἐς σφυρὸν ἐκ πτέρνης, Il. 22, 397. 23, 190, oder ἐς μυχὸν ἐξ οὐδοῦ Od. 7, 87, ἐκ τῶν ποδῶν ἐς κεφαλήν Ar. Plut. 650 denken muß. – b) die ganze, dazwischenliegende Zeit; εἰς ἐνιαυτόν, ein Jahr lang, auf ein Jahr, Od. 4, 595 Hes. Th. 740, eigtl. bis ein Jahr vollendet ist; so auch die Folgdn; εἰς ὥρας Od. 9, 133. – c) den Zeitpunkt selbst; ἐς θέρος, ἐς ὀπώρην ἐλεύσεσθαι, Od. 14, 384, auf den Sommer; οὔτε ἐς τὸ παρέον οὔτε ἐς χρόνον μεταμελήσει, weder für jetzt, noch dereinst, Her. 7, 29; ἐς νύκτα ἐτελεύτα, zur Nacht, Thuc. 1, 51; ὀλίγοι ἐς τὴν ἑσπέραν σίτου ἐγεύσαντο Xen. An. 3, 1, 3; vgl. Ar. Eccl. 1092; ἐς τρίτην ἡμέραν παρεῖναι Xen. Cyr. 3, 1, 42; οὐκ εἰς μακράν, d. i. bald, 5, 4, 21; ἐς τὴν ὑστεραίαν προῆγε Pol. 5, 13, 8; ἐς ὕστερον Od. 12, 126; Her. 5, 74; ἐς αὔριον Od. 7, 317; ἡ εἰς αὔριον ἡμέρα, der morgende Tag, Soph. O. C. 573. Vgl. εἰσαεί, εἰσαυτίκα, εἰσαῦθις, εἰς ἔτι u. ä. – 6) Bei der Zahl drückt es ebenfalls die Gränze aus, bis an, höchstens, u. allgemein, gegen, an, εἰς τριακάδας δέκα νεῶν Aesch. Pers. 331; bes. mit dem Artikel, σχεδὸν εἰς τοὺς ἑκατόν Xen. An. 4, 8, 15; Cyr. 6, 2, 7 u. sonst überall; vgl. ἐς δίσκουρα λέλειπτο, auf Diskusweite, Il. 23, 523; ἐς δραχμὴν ἑκάστῳ διέδωκε, zum Belauf einer Drachme, Thuc. 8, 29; τριήρεις τοῖς τυράννοις ἐς πλῆθος ἐγένοντο, in Menge, 1, 14; ἐς τρίς Xen. An. 6, 2, 16 Cyr. 7, 1, 4, bis auf dreimal. – Distributiv steht es bes. bei Angabe der Stellung der Soldaten; εἰς δύο, je zwei Mann neben einander, Xen. An. 2, 4, 26 Hell. 5, 1, 22; εἰς ὀκτώ, je acht Mann hinter einander, An. 7, 1, 23 Hell. 3, 2, 16. – 7) An βλέπειν εἴς τι reiht sich die Zweckbedeutung: zu, für, ἐς πό λεμον θωρήσσεσθαι Il. 8, 376; vgl. ἐσταλμένος εἰς π. Xen. An. 3, 2, 7; ἵππους εἰς ἱππέας κατασκευάζειν 6, 1, 14; ἔῤῥωντο εἰς πόλεμον Thuc. 2, 8; ἡ ἐς πόλεμον παρασκευή 1, 25; – εἰπεῖν εἰς ἀγαθόν, zum Guten reden, um Gutes zu bewirken, Hom. Iliad. 9, 102, vgl. 23, 305; πείσεται εἰς ἀγαθόν, zu seinem Besten, 11, 789; ἐς φόβον 15, 310; ἐς πλόον Pind. P. 1, 34; εἰς κέρδος τι δρᾶν, Soph. Phil. 111, wie εἰς χάριν πράττειν, zu Gefallen, O. R. 1353, εἰς τί, wozu? Trach. 412, vgl. Theocr. 27, 54; εἰς κατασκοπὴν πέμψον Phil. 45; εἰς ἔλεγχον ἐξιών 98; εἰς μάχην ὁρμᾶν Aesch. Pers. 386, wie εἰς τὸ διώκειν Xen. An. 1, 8, 25; λακτίσας Δίκας βωμὸν εἰς ἀφάνειαν Aeschyl. Ag. 374; oft Eur.; εἰς ὑποδήματα δέδοται Her. 2, 98; εἰς ἱμάτιον Ar. Plut. 984; ἔδωκε χρήματα εἰς τὴν στρατιάν Xen. An. 1, 1, 27; δαπανᾶν εἴς τι, 1, 3, 3; εἰς Διονύσια χορηγήσας Is. 5, 36; εἰς τὸν πόλεμον εἰσφορὰς εἰσφέρειν 45; εἰς πόλεμον ἀποθνήσκουσι μαχόμενοι 46; – anders ist δανείζειν εἴς τι, Dem. 27, 28; συμβάλλειν συμβόλαια εἰς τὰ ἀνδράποδα 27; εἰς πίστιν δέδωκα, auf Credit, 32, 16; sonst ἐπί τινι; – θήραν ἐποιοῦντο εἰς τὴν ἑορτήν Xen. An. 5, 3, 10; ἐς χλαῖναν πόκον δωρεῖσθαι, zum Kleide, Theocr. 5, 98; εἰς τὰ κρέα μόσχον ἔλαβες Ath. XIV, 644 e; ἐς γράμματα, um zu lernen, Plat. Legg. VII, 809 e. – Bei adject.; ἐπιτήδειος ἔς τι, geeignet zu Etwas, Her. 1, 115; σύμφορος ἔς τι, 8, 60; εὐπρεπής, 2, 116; βέλτιον εἰς δικαστήριον Plat. Theaet. 178 e; καλὸν εἰς τὴν στρατιάν Xen. Cyr. 3, 3, 6; χρήσιμος n. ä., s. die einzelnen Wörter; εἰς τὸ πρᾶγμά ἐστι ist zweckdienlich, Dem. 36, 54. – Auch ἐξάγει τὸ στράτευμα, εἰς τὸ μὴ φοβεῖσθαι, damit nicht, Xen. An. 7, 8, 20, vgl. Mem. 3, 6, 2. – Adverbialisch werden Vrbdgn wie ἐς καλὸν εἶπας Soph. Phil. 78; ἐς τάχος παίει Ar. Ach. 656, wo der schol. ἐς τάχος, εἰς κάλλος γράφειν anführt. – Bei Sp., wie Hel., führt es das Prädicat ein, τὸ προστυχὸν εἰς ὅπλον ἁρπάζεσθαι, τὴν πήραν εἰς καθέδραν ποιεῖσθαι, als Waffe, zum Sitz; womit man Vrbdgn wie εἰς ἄνδρας ἐκ μειρακίων τελευτῶσι Plat. Teaet. 173 b, εἰς ἄνδρα γενειῶν Theocr. 13, 28 vergleiche. – 8) Aehnlich ist die Bdtg in Ansehung, in Rücksicht auf entstanden; die nähere Bestimmung bei Adjectivis einführend, πρῶτος εἰς εὐψυχίαν Aesch. Pers. 318, vgl. Plat. Charmid. 158 a; ἐς τὸ πᾶν, oft bei Tragg. u. sonst, in jeder Beziehung; z. B. ἐτητύμως Aesch. Ag. 668, βίαιος Prom. 738; σῶμα οὐ σπουδαῖον ἐς ὄψιν Soph. O. C. 583; Ai. 863; ἐς τί; sc. δυστυχὴς ἦσθα, worin? O. C. 528; ἐς τὰ ἄλλα, z. B. μέγας, Thuc. 1, 1; ἄτολμος εἰς τὴν μάχην 4, 55; ἀνυπέρβλητος εἰς πονηρίαν Antiphan. Ath. III, 108 f; πόλις μεγίστη καὶ εὐδοκιμωτάτη εἰς σοφίαν καὶ ἰσχύν Plat. Apol. 29 d; τοιοῦτος εἰς φρόνησιν Conv. 219 d; ἀγαθὸς εἰς πόλεμον Xen. An. 1, 9, 14; Cyr. 3, 3, 6; εἰς χρήματα ἀναιδής Dem. 22, 75; vgl. Xen. Cyr. 8, 8, 6; – τὸ μὲν γὰρ εἰς ἔμ' οὐ κακῶς ἔχει Eur. I. T. 691, was mich anbetrifft, ich befinde mich nicht schlecht; vgl. εἰς τὸν ἑαυτῶν βίον ἀσφαλῶς ἔχειν Dem. 10, 45; – bei Verbis; τό γ' εἰς ἑαυτὸν πᾶν ἐλευθεροῖ στόμα Soph. O. R. 706; εἰς ὅσον ἐγὼ σθένω, wie weit, Phil. 1389; εἰς πλεῖστον πενθεῖν O. C. 743; ἐς τὰ μάλιστα, häufig; ἐς δαιμόνιον τέρας ἀμφιγνοῶ Ant. 372; εἰς δικαιοσύνην ἐπιδείκνυσθαι Xen. An. 1, 9, 16; εἰς χρήματα δίκην λαμβάνειν u. εἰς τὰ σώματα τιμωρίας ποιεῖσθαι, an Geld u. am Leben strafen, Dem. 22, 55; vgl. Plat. Legg. IX, 865 c VI, 774 b. Bes. bei anklagen, loben, tadeln u. ä.; ἐς φιλίαν μέμφεσθαι Xen. An. 2, 6, 30; εἰς τὰ πολεμικὰ καταφρονεῖσθαι Hell. 7, 4, 30; διαβάλλειν εἴς τι Thuc. 8, 88; σκώπτειν εἰς τὰ ῥάκια, εἰς μαλακίαν, Ar. Pax 740 Dem. 18, 245; εἴς τε μαλακίαν καὶ εἰς τὴν ἀβουλίαν ἀπελύσαντο, sie rechtfertigten sich gegen den Vorwurf der Weichlichkeit, Thuc. 5, 75; ἐνεκάλουν εἰς τὴν ἐπιτροπήν, über die Vormundschaft, Dem. 38, 3; so Folgde, wie ὀνειδίζειν τινὶ ἐς ἀσέλγειαν Pol. 5, 11, 2; κατά τινος εἰπεῖν εἰς ἀχαριστίαν 17, 6, 7; σκώπτειν εἴς τινα Plut. Symp. 2, 9; ἐκωμῳδοῦντο εἰς βλασφήμους Harpocr. p. 9. Auch πρῆγμα γενόμενον εἴς τινα, ein Vorfall, der sich mit Einem zugetragen, Her. 1, 114. – Absolut, εἰς δὲ τὴν τοῦ καρποῦ κομιδήν, was das anbetrifft, Xen. Cyr. 5, 4, 25; ἐς τὰ ἄλλα, in anderer Hinsicht, Thuc. 1, 1. – Auch bei Substantivis; δέος εἰς Συρακοσίους Thuc. 6, 85; τιμὴ εἰς γῆρας Plat. Legg. IX, 879 c; δόξα εἰς ἀνδρειότητα Xen. An. 6, 3, 14; ὁ εἰς ταῦτα ἔλεος Dem. 25, 84; ἀγὼν εἰς τὸν Δία = Ὀλύμπια, Thom. Mag. vit. Pind.; ἡ ἐς γῆν καὶ θάλατταν ἀρχή Thuc. 8, 46. – Oft wird diese Vrbdg eine bloße Umschreibung; τὰ εἰς τὴν τέχνην Plat. Rep. IV, 421 d; οἱ λόγοι οἱ εἰς τὰ δικαστήρια Euthyd. 304 d. – Man merke noch εἰς τὸν ἀριθμὸν ἐφάνη τρισχίλια, für die Zählung oder nach der Zählung, Her. 7, 97; vgl. Thuc. 2, 7 εἰς τὸν πάντα ἀριθμόν u. εἰς λόγον, in Rücksicht auf, – 9) Hieraus entwickelt sich die Bdtg gemäß, nach; Aesch. Ag. 68 ist εἰς το πεπρωμένον τελεῖται das Vollenden nach dem Schicksal, rin Aufgehen in das Beschlossene; εἰς νόμον ἑαυτῷ ταξάμενος Plat. Legg. V, 733 d; ἐς δύναμιν, nach Kräften, Rep. IX, 590 d; Xen. An. 2, 3, 23 u. oft; ἐς τὸ δυνατόν Cyr. 2, 1, 22, soweit es möglich ist; λέγειν εἰς ὑπερβολὴν δυνατοῦ Aesch. 1, 180; ἐς ἀργύριον λογισθέν, auf Geld berechnet, 6, 1, 33; εἰς τὸν αὐτὸν λόγον Plat. Rep. I, 353 d; εἰς ἓν μέλος, nach einer Weise, Theocr. 18, 7; oft bei Lucian., ἐς τὸν πωλικόν, εἰς ὄρνιθος τρόπον, Zeux. 4 Halc. 1. Manche Wendungen der Art werden rein adverbial gebraucht, wie ἐς το ἀκριβὲς εἰπεῖν, genau, Thuc. 6, 82; ἐς ἀκρίβειαν Plat. Legg. VII, 809 e; ἐς δέον u. εἰς τὸ δέον, Soph. Ant. 386 Her. 2, 173; ἐς καλόν (Suid. εὐκαίρως), Xen. An. 4, 7, 3; Plat. Conv. 174 e u. sonst; ἐς κάλλος ζῆν Xen. Cyr. 8, 1, 33; ἐς καλόν Plat. Theag. 122 a; εἰς ἀφθονίαν παρέχειν, = ἀφθόνως, Xen. An. 7, 1, 33.

Greek (Liddell-Scott)

εἰς: ἢ ἐς, ΠΡΟΘΕΣΙΣ ΜΟΝΟΝ ΜΕΤ’ ΑΙΤΙΑΤ. Παρ’ ὅλην τὴν ἀνακολουθίαν τῶν χειρογρ. εἶναι εὔδηλον ὅτι οἱ Ἴωνες καὶ οἱ Δωριεῖς συγγραφεῖς (καὶ ὁ Θουκυδίδης ἐκ τῶν Ἀττικῶν) ἀείποτε προτιμῶσι τὸν τύπον ἐς ἐκτὸς μόνον ὅτι οἱ ποιηταὶ μεταχειρίζονται τὸν τύπον εἰς πρὸ φωνηέντων, ὁπόταν τὸ μέτρον ἀπαιτῇ μακρὰν συλλαβήν. Οἱ δὲ Τραγ. καὶ Κωμ. ποιηταὶ φαίνεται ὅτι ἔχουσι ὡς κανόνα νὰ μεταχειρίζωνται πρὸ μὲν συμφώνων τὸν τύπον ἐς πρὸ δὲ φωνηέντων τὸν εἰς, ἀλλ’ οἱ Τραγ. δέχονται καὶ τὸν τύπον ἐς πρὸ φωνήεντος ὁσάκις ἂν τὸ μέτρον ἀπαιτῇ βραχείαν συλλαβήν, ἐνῷ οἱ Κωμικοὶ οὐδέποτε ἐχρῶντο τῇ ἐλευθερίᾳ ταύτῃ ἐκτὸς ὅτε ἐμιμοῦντο τραγικὸν ὕφος· ὅρα Πόρσωνος Προλεγόμενα εἰς Εὐριπ. Ἑκάβην σ. Ιiii· Παρὰ τοῖς Ἀττ. πεζογράφοις (ἐξαιρέσει τοῦ Θουκυδ.) ἐπικρατεῖ ὁ τύπος εἰς πρὸ συμφώνων τε καὶ φωνηέντων. Ἀλλ’ ἐν ταῖς φράσεσιν ἐς κόρακας (ὅθεν τὸ ῥῆμα σκορακίζω), ἐς μακαρίαν, διέμεινεν ὁ βραχὺς τύπος. Πρβλ. Γραμμ. ἐν τοῖς Ὀξ. Ἀνεκδ. 1. 172. Ἑλλάδ. ἐν Φωτ. Βιβλ. 533. 20. (Οἱ Αἰολεῖς εἶχον τὴν πρόθεσιν ἐν, ὡς οἱ Λατῖνοι τὸ in, ἐπὶ στάσεώς τε καὶ ἐπὶ κινήσεως (ἀντὶ τῆς εἰς), ἴδε Πινδ. Ο. 7. 9, 10 (11) 90, ΙΙ. 2. 21, Ν. 7. 46, Ἐπιγρ. Βοιωτ. ἐν τῇ Συλλογ. Ἐπιγρ. 1569c, 1571, κ. ἀλλ., ἴδε Ahrens π. Αἰολ. Διαλ. σ. 213· οὕτω καὶ παρὰ Δωριεῦσιν, Ahrens Δωρ. Διαλ. σ. 359. Ὁ ἀρχικὸς τύπος πιθανῶς ἦτο ἔνς, Λατ. in, (διῃρέθησαν δὲ βραδύτερον αἱ δύο ἔννοιαι εἰς ἐς (εἰς) καὶ ἐν), πρβλ. ἐσμί, εἰμί, τιθέντι, τιθεῖσι, κτλ.) Ριζικὴ σημασία, ἐντὸς εἰς, καὶ χαλαρώτερον εἰς, πρός: Ι. ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ· αὕτη εἶναι ἡ παλαιοτάτη καὶ συνηθεστάτη χρῆσις, εἰς ἅλα, εἰς πόντον, εἰς θάλασσαν, μέσα, ἐντός εἰς, ἢ ἁπλῶς εἰς τὴν θάλασσαν, Ὁμ.· ὡσαύτως εἰς ἅλαδε Ὀδ. Κ. 351· πολλάκις ἐπὶ χωρῶν, εἰς Εὔβοιαν Ὀδ. Γ. 174· ἐς Αἴγυπτον, ἐς Σάρδεις, ἐς Πέρσας, κτλ., Ἡρόδ. κτλ.· εἰς ἅρματα βαίνειν, ἀναβαίνειν, εἰσέρχεσθαι..., Ἰλ. Θ. 115. εἰς ἐλάτην ἀναβῆναι Ξ. 287· κυρίως ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν ἐκ, ἐντεῦθεν δὲ φράσεις οἷαι αἱ ἐξῆς: ἐκ νεότητος ἐς γῆρας Ξ. 86· ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς, ἐς σφυρὸν ἐκ πτέρνης, ἀπὸ κεφαλῆς μέχρι ποδῶν, ἀπὸ πτέρνης μέχρι σφυροῦ, Χ. 397, Ψ. 169· ἐκ πάτου εἰς σκοπιὴν Υ. 137· ἐς μυχὸν ἐξ οὐδοῦ Ὀδ. Π. 87· εἰς ἔτος ἐξ ἔτεος, ἀπὸ ἔτους εἰς ἔτος, Θεόκρ. 18. 45: ― ἀκολούθως μετὰ πάντων τῶν ῥημάτων τῶν δηλούντων κίνησην εἰς τόπον ἢ διεύθυνσιν, ὡς τὰ ὁράσεως σημαντικά, ἰδεῖν εἰς οὐρανὸν Ἰλ. Γ. 364· εἰς ὦπα ἰδέσθαι, βλέπω εἰς τὸ πρόσωπον, Ι. 373, κτλ.· εἰς ὦπα ἔοικεν, ὁμοιάζει εἰς τὸ πρόσωπον, ἔνθα δύναται νὰ ὑπονοηθῇ τὸ ἰδόντι, Γ. 158, κτλ.· εἰς ὀφθαλμοὺς ἐλθεῖν τινι, ἐλθεῖν πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν τινος, Ω. 204· ἐς ὄψιν ἀπικέσθαι τινὸς Ἡρόδ. Ι. 136· καλέσαι τινὰ ἐς ὄψιν ὁ αὐτ. 5. 106, κτλ.· ἐς ταὐτὸν ἥκειν, ἔρχεσθαι εἰς τὸ αὐτὸ σημεῖον, συμφωνεῖν, Εὐρ. Ἱππ. 273: ― σπανιώτερον κατόπιν οὐσιαστικοῦ, ὁδὸς ἐς λαύρην Ὀδ. Χ. 128· τὸ ἐς Παλλήνην τεῖχος, τὸ ἀπέναντι τῆς Παλλήνης, Θουκ. 1. 56. β) παρ’ Ἐπ. καὶ Ἴωσιν, ὡσαύτως μετ’ αἰτ. προσ. ὅπου οἱ Ἀττ. ἔχουσιν ὡς, πρός, παρά, Ἰλ. Η. 312., Ο. 402, Ὀδ. Ξ. 127, Ἡρόδ. 4. 147· ἴδε Spitzn. Excurs XXXV καὶ Ἰλ.· ἀλλὰ μετὰ πλ. ὀνομάτων καὶ οἱ Ἀττ. μεταχειρίζονται τὴν εἰς. 2) μετὰ ῥημάτων σημαινόντων στάσιν ἐν τόπῳ, ὅταν ὑπονοῆται προηγηθεῖσα κίνησις εἰς ἢ πρὸς τὸν τόπον ἐκεῖνον, ὡς εἰς μέγαρον κατέθηκε, ἐκόμισεν εἰς τὸ μέγαρον καὶ κατέθηκεν ἐν αὐτῷ, Ὀδ. Υ. 96. ἐς θρόνους ἔζοντο, ὡδήγησαν ἑαυτοὺς εἰς τοὺς θρόνους καὶ τοὺς ἐκάθισαν ἐπ’ αὐτῶν, Δ. 51, πρβλ. Α. 130· ἐφάνη λὶς... εἰς ὁδὸν Ἰλ. Ο. 275: οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ. καὶ ἐν πεζολογικαῖς φράσεσιν, εἶναι ἢ γίγνεσθαι ἐς τόπον Ἡρόδ. Ι. 21., 5. 38· παραγίγνεσθαι ἢ παραεῖναι ἐς τόπον ὁ αὐτ. 1. 185., 6. 1· ἐς δόμους μένειν Σοφ. Αἴ. 80· κατακλείειν ἐς τὴν νῆσον Θουκ. 1. 109, πρβλ. Ἡρόδ. 3. 13· ἀποβαίνειν ἢ ἀπόβασιν ποιεῖσθαι ἐς..., Θουκ., κλ.: ἴδε τὰ ῥήματα ἵστημι, καθίστημι, ἵζω, καθίζω, κρύπτω, κτλ.: ― Παρὰ μεταγεν. συγγραφ. ἡ εἰς πρόθεσις κατήντησε νὰ λαμβάνῃ ὅλως διόλου τὴν θέσιν τῆς ἐν· οἰκεῖν εἰς τὰ Ὕπατα Λουκ. Ὄνος 1· εἰς Ἐκβάτανα ἀποθανεῖν Αἰλ. Π. Ἱστ. 7. 8· τεχνεῖται εἰς τὸ μέταλλον ἐργαζόμενοι Ἐπιγρ. Ἐλατείας Diocletiani edict de pretiis C, 38 (BCH. 9, 1885) εἰς ἔργον καθαρὸν 44. - Περὶ δὲ τῆς ἐναντίας χρήσεως τῆς ἐν μετὰ ῥημάτων κινήσεως, ἴδε ἐν Ι. 8. 3) μετὰ ῥημάτων λεκτικῶν ἡ εἰς ἀναφέρεται εἰς τὰ πρόσωπα πρὸς τὰ ὁποῖα ἢ ἐνώπιον τῶν ὁποίων ὁμιλεῖ τις· οἷον, εἰπεῖν, αὐδᾶν, λέγειν, λόγους ποιεῖσθαι ἐς τὸ πλῆθος, κτλ., οὔτε ἠνέσχετο σιγῶν εἰπέ τε ἐς πάντας τάδε, ἐνώπιον πάντων, Ἡρόδ. 8. 26, Σοφ. Ο. Τ. 93, Θουκ., κλ.· λέγειν εἰς τὸ μέσον τῶν ταξιάρχων Ξεν. Κύρ. 3. 3, 7· αἱ ἐς τὸ φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι Θουκ. 1. 23· οὕτω μετ’ ἄλλων ῥημάτων, εἰς τοὺς Ἕλληνας αὑτὸν σοφιστὴν παρέχων Πλάτ. Πρωτ. 312Α, πρβλ. Θουκ. 7. 56· ἐπαχθῆ εἶναι ἐς τοὺς πολλοὺς ὁ αὐτ. 6. 54· διαβεβλῆσθαι εἴς τινα Πλατ. Πολ. 539C. 4) ἐλλειπτικαὶ χρήσεις τῆς εἰς: α) κατόπιν ῥημάτων μὴ δηλούντων κίνησιν εἰς τόπον, τὴν πόλιν ἐξέλιπον εἰς χωρίον ὀχυρόν, κατέλιπον τὴν πόλιν καὶ κατέφυγον εἰς τόπον ὀχυρόν, Ξεν. Ἀν. 1. 2, 24· γράμματα... ἑάλω εἰς Ἀθήνας, ἐπιστολαὶ ἑάλωσαν καὶ ἐπέμφθησαν εἰς Ἀθήνας, ὁ αὐτὸς Ἑλλ. 1. 1, 23· πρβλ. Εὐρ. Ἡρακλ. 59, Πλάτ. Φαίδωνα 116Α. β) μετοχαὶ δηλοῦσαι κίνησιν καὶ συντασσόμεναι μετὰ τῆς προθέσ. εἰς, συχνάκις παραλείπονται, οἷον, τοῖς στρατηγοῖς τοῖς εἰς Σικελίαν (ἐνν. ἀποδειχθεῖσιν) Ἀνδοκ. 2. 30, πρβλ. Ξεν. Ἑλλ. 1. 7, 29. γ) μετὰ γεν. ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ κυρίων ὀνομάτων, ὡς εἰς Ἀΐδαο, Ἀττ. εἰς Ἅιδου δρόμους, Ἰλ. Φ. 48· ἐς Ἀθηναίης ἱερὸν, εἰς τὸν ναὸν τῆς Ἀθηνᾶς, Ἰλ. Ζ. 379· ἐς Πριάμοιο οἶκον Ω. 160, πρβλ. 309· εἰς Αἰγύπτοιο ῥόον Ὀδ. Δ. 581· οὕτω παρ’ Ἀττ., εἰς Ἀσκληπιοῦ, εἰς Ἀπόλλωνος, ἐς Δήμητρος, ἐς Διονύσου, ὡς ἐν τῇ Λατ. ad Apollinis, ad Castoris, ad Opis, Ἀριστοφ. Πλ. 411, κλ.· - ὡσαύτως μετὰ προσηγορ., ἀνδρὸς ἐς ἀφνειοῦ (ἐνν. οἶκον) Ἰλ. Ω. 482· ἐς πατρὸς Ὀδ. Β. 195· εἰς φιλοσόφου, εἰς διδασκάλων φοιτᾶν, Ἀττ.· ἐς ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ (ἐνν. οἰκίαν) Ἡρόδ. 1. 108., 9. 108, καὶ Ἀττ.· παρ’ Ὁμήρ. ἐς ἡμέτερον Ὀδ. Β. 55, κτλ. ΙΙ. ΕΠΙ ΧΡΟΝΟΥ, 1) πρὸς δήλωσιν σημείου τινὸς χρονικοῦ, ἕως, μέχρι, ἐς ἠῶ (παρ’ Ἀττ. εἰς τὴν ἕω) Ὀδ. Λ. 375· ἐς ἠέλιον καταδύντα, μέχρι τῆς δύσεως τοῦ ἡλίου, Ι. 161 (ἀλλ’ ὡσαύτως, περὶ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου, Γ. 138)· ἐς γῆρας Ἰλ. Ξ. 86· ἐς ἐμέ, μέχρι τῆς τῶν ἡμερῶν μου, Ἡρόδ. 1. 92: - οὕτω μετ’ ἐπίρρ., εἰς ὅτε κέν μιν Μοῖρ’ ὀλοή καθέλῃσι τανηλεγέος θανάτοιο (πρβλ. ἔς τε) Ὀδ. Β. 99· οὕτως, εἰς πότε; ἕως πότε; Σοφ. Αἴ. 1185 (πρβλ. εἰσόκε)· εἰς ὁπότε Αἰσχίν. 67. 40· ἐς τί; ὡς τό, εἰς πότε; Ἰλ. Ε. 465· ἐς ὅ, ἕως οὗ, Ἡρόδ. 1. 93, κτλ.· οὕτως, ἐς οὗ 1, 67., 3. 31, κτλ.· ἐς τόδε 7. 29, κτλ. 2) πρὸς καθορισμὸν χρονικῆς περιόδου, εἰς ἐνιαυτόν, ἐπὶ ἓν ἔτος, Ἰλ. Τ. 32, Ὀδ. Δ. 495· ἐντὸς τοῦ ἔτους, ἐντὸς ἑνὸς ἔτους, τρὶς γὰρ τίκτει μῆλα τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτὸν Δ. 86· ὡσαύτως, εἰς ὥρας Ι. 135, ἢ ἐς θέρος ἢ ἐς ὀπώρην, ἢ κατὰ τὸ θέρος ἢ κατὰ τὸ μετόπωρον, Ξ. 384· ἡ εἰς ἐνιαυτὸν δαπάνη εἰς τὸν μῆνα δαπανᾶται, τὰ δι’ ὁλόκληρον ἔτος ἔξοδα δαπανῶνται ἐντὸς μηνός, Ξεν. Οἰκ. 7. 36· εἰς ἑσπέραν ἥκειν, πρὸς ἑσπέραν, Ἀριστοφ. Πλ. 998· εἰς τρίτην ἡμέραν ἢ εἰς τρίτην ἁπλῶς, κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν, ἢ ἐντὸς τριῶν ἡμερῶν, Πλάτ. Ἱππ. Μείζ. 268Β, Ξεν. Κύρ. 5. 3. 27· ἥκειν εἰς τήν ὑστεραίαν ὁ αὐτ. Ἀν. 2. 3, 25· ἐς τέλος, ἐπὶ τέλους, Ἡρόδ. 3. 40· ἐς καιρόν, ἐγκαίρως, εἰς κατάλληλον καιρόν, ὁ αὐτ. 4. 139· οὐκ ἐς ἀναβολάς, ἄνευ ἀναβολῆς, ὁ αὐτ. 8. 21, Εὐρ., κλ.: ἐς τόδε, «κατ’ αὐτὴν τὴν ὥραν» (Σχόλ.), Ὀδ. ΙΙ. 317· ἐς ὕστερον ἢ εἰς τὸ ὕστερον Μ. 126, Θουκ. 2. 20· - οὕτω μετ’ ἐπιρρ., ἐς αὔριον Ἰλ. Θ. 538, Πλάτ. Νόμ. 858Β· ἔς περ ὀπίσω Ὀδ. Υ. 199· ἐς αὖθις ἢ ἐσαῦθις Θουκ. 4. 63· ἐς αὐτίκα Ἀριστοφ. Εἰρ. 367· εἰς ἔπειτα Σοφ. Αἴ. 35, Θουκ.· ἐς ὀψὲ ὁ αὐτ. 8. 23· εἰς ἅπαξ, ἴδε εἰσάπαξ· εἰς ἔτι, εἰσέτι, εἰς ὅτε, ἴδε εἰσότε, κτλ. ΙΙΙ. πρὸς δήλωσιν ΜΕΤΡΟΥ ἢ ΟΡΙΟΥ καθόλου, χωρὶς ἀναφορᾶς τινος εἰς χρόνον, ἀτὰρ τὰ πρῶτα καὶ ἐς δίσκουρα λέλειπτο, «καίτοι πρότερον δίσκου βολῆς διάστημα ἀπολελειμμένος» (Σχόλ.), Ἰλ. Ψ. 523· ἐς δραχμὴν Ἀττικὴν ἑκάστῳ, κτλ., Θουκ. 8. 29· οὕτως, ἐς τὰ μάλιστα, εἰς μέγιστον βαθμόν, Ἡρόδ. 1. 20, κτλ.· ἐς τοσοῦτο ἀφικέσθαι, ἥκειν, κτλ., Θουκ., κλ.· ἐς ὃ ἐμέμνηντο, ὅσον ἐδύνατο νὰ ἐνθυμηθῶσιν, ὁ αὐτὸς 5. 66· ἐς τὸ ἔσχατον Ἡρόδ. 7. 229. κτλ. 2) οὕτω συχνάκις μετ’ ἀριθμητ., ἐς τριακάδας δέκα ναῶν Αἰσχύλ. Πέρσ. 339· ναῦς ἐς τὰς τετρακοσίας, διακοσίας, μέχρι τοῦ ἀριθμοῦ τῶν 400, κτλ., Θουκ. 1. 74. 100, κτλ.· ἐπὶ στρατιωτικῆς τάξεως, εἰς ἕνα, εἰς δύο, εἰς τέσσαρας, εἰς δύο ἄγειν τὸν λόχον... εἰς τέτταρας ἄγειν τὸν λόχον, εἰς δύο κατὰ βάθος, εἰς τέσσαρας κατὰ βάθος, Ξεν. Κύρ. 2. 3. 21, κτλ.· οὕτω μετ’ ἐπιρρ., ἐς τρίς, ἢ ἐστρίς, τρίς, τρεῖς φοράς, Πινδ. Ο. 2. 124 Ἡρόδ. 1. 86· - ἀκολούθως, ἐπὶ στρογγύλων ἀριθμῶν, περίπου, Blomf. ἐν Αἰσχύλ. Πέρσ. 345, Ξεν. Ἀν. 1. 1, 10. IV. πρὸς δήλωσιν ΣΧΕΣΕΩΣ ἢ ΑΝΑΦΟΡΑΣ πρός τινα, ἁμαρτάνειν ἢ ἐξαμαρτάνειν εἴς τινα Αἰσχύλ. Πρ. 945, κτλ.· ἁμάρτημα εἴς τινα, αἰτία εἴς τινα Ἰσοκρ. 178D, Θουκ. 1. 66· ὄνειδος ὀνειδίζειν ἔς τινα Σοφ. φ. 522· ἔχθρα, φιλία ἔς τινα Ἡρόδ. 6. 65, Θουκ. 2. 9· λέγειν, γνώμην ἀποδεικνύναι ἐς..., Ἡρόδ. 1. 86., 4. 98. 2) κατά τι, ὡς πρός τι, διά τι, πρῶτος εἰς εὐψυχίαν Αἰσχύλ. Πέρσ. 326· σκώπτειν εἰς τά ῥάκια Ἀριστοφ. Εἰρ. 740, πρβλ. Ἱππ. 90· διαβάλλειν τινὰ εἴς τι Θουκ. 8. 88· αἰτία ἐπιφερομένη ἐς μαλακίαν ὁ αὐτ. 5. 75· μέμφεσθαι εἰς φιλίαν Ξεν. Ἀν. 2. 6, 30. πρβλ. Ἑλλ. 7. 4, 30· - συχνάκις ἐν χρήσει ἀκριβῶς ὡς τὸ Λατ. quod attinet ad.., εὐτυχεῖν ἐς τέκνα Εὐρ. Ὀρ. 542, πρβλ. Πλάτ. Ἀπολλ. 29D, 35Α, κτλ.· ἐς τὰ ἄλλα Θουκ. 1. 1· εἰς ἅπαντα Σοφ. Τρ. 489· ἐς τὰ πάνθ’ Αἰσχύλ. Πρ. 736· εἰς μὲν ταῦτα Πλάτ. Λύσ. 210Α· τό γ’ εἰς ἑαυτόν, τὸ εἰς ἐμὲ Σοφ. Ο. Τ. 706, Εὐρ. Ι. Τ. 691: - ὡσαύτως, ἐς ὀλίγους τὰς ἀρχὰς ποιεῖν Θουκ. 8. 53· ἐς πλέονας οἰκεῖν ὁ αὐτ. 2. 37· - ἐντεῦθεν αἱ φράσεις, τελεῖν ἐς Ἕλληνας, Βοιωτούς, ἄνδρας, κτλ., ἴδε τελέω. 3) ἐπὶ τρόπου, εἰς τὸν αὐτὸν λόγον Πλάτ. Πολ. 353D· εἰς χρώματα ζημιοῦσθαι ὁ αὐτ. Νόμ. 774Β, πρβλ. Δημ. 610. 7· εἰς ἓν μέλος Θεόκρ. 18. 7· - συχνάκις περιφραστικῶς ἀντὶ ἐπιρρ., ἐς κοινὸν = κοινῶς, Αἰσχύλ. Πρ. 844, Εὐμ. 408· ἐς τὸ πᾶν = πάντως, ὁ αὐτ. Ἀγ. 682· εἰς τάχος = ταχέως, Ἀριστοφ. Ἀχ. 686· εἰς εὐτέλειαν = εὐτελῶς, ὁ αὐτ. Ὄρν. 805· ἐς τἀρχαῖον ὁ αὐτ. Νεφ. 593· εἰς καλὸν Σοφ. Ἠλ. 403, Πλάτ. Φαίδων 76Α. V. ἐπὶ ΤΕΛΟΥΣ, ἔρχεσθαι, ἀποσκήπτειν, τελευτᾶν ἐς..., ἀπολήγειν εἰς..., Ἡρόδ. 1. 120., 3. 125, κτλ.· τί φειδόμεσθα τῶν λίθων μή οὐ καταξαίνειν τὸν ἄνδρα τοῦτον ἐς φοινικίδα; πρὸς τί λυπούμεθα τούς λίθους καὶ δὲν κάμνομεν τὸ σῶμα τοῦ ἀνδρὸς τούτου ἐρυθρὸν ὡς φοινικοῦν ἱμάτιον; Ἀριστοφ. Ἀχ. 320· εἰς ἄνδρα τελευτᾶν, γενειᾶν Πλάτ. Θεαίτ. 173Β, Θεόκρ. 14. 28, ἐντεῦθεν παρὰ μεταγεν. ἄγειν εἰς γυναῖκα, λαμβάνειν ὡς σύζυγον, κτλ. 2) χάριν σκοποῦ τινος, εἰπεῖν εἰς ἀγαθόν, «ἀγαθὴν εἰσενέγκασθαι γνώμην» (Σχόλ.), Ἰλ. Ι. 102· πείσεται εἰς ἀγαθόν περ, «ὑπακούσεταί σοι πρός γε χρηστόν τι καὶ λυσιτελές» (Θ. Γαζῆς), Λ. 789· εἰς ἀγαθὰ μυθεῖσθαι Ψ. 305· ἐς πόλεμον θωρήξομαι Θ. 376, πρβλ. Ἡρόδ. 7. 29, κτλ.· ἐς φόβον, πρὸς φόβον, ὅπως προξενήσῃ τις φόβον, Ἰλ. Ο. 310· ἐς ὑποδήματα, ἐς ζώνην δεδόσθαι Ἡρόδ. 2. 98· κόσμος ὁ εἰς ἑορτὰς Ξεν. Οἰκ. 9. 6· ἐπιτήδειος, εὐπρεπής, σύμφορος ἔς τι Ἡρόδ. 1. 115., 2. 116., 8. 60· εἰς κάλλος ζῆν, ζῆν πρὸς ἐπίδειξιν, Ξεν. Κύρ. 8. 1. 33, πρβλ. Ἀγησ. 9, 1. Β. ΘΕΣΙΣ. Ἡ πρόθεσις εἰς ἐνίοτε χωρίζεται ἀπὸ τῆς αἰτιατικῆς αὐτῆς δι’ ἄλλων λέξεων, εἰς ἀμφοτέρω Διομήδεος ἅρματα βήτην Ἰλ. Θ. 115· τὸ περιεργότατον παράδειγμα εἶναι τὸ ἐν τοῖς Σόλωνος Ἀποσπ. 18· σπανίως δὲ (μόνον παρὰ ποιηταῖς) τίθεται μετὰ τὴν ἐξ αὐτῆς ἐξαρτωμένην πτῶσιν, Ἕκτορα δ’ ὀτρύνῃσι μάχην ἐς Φοῖβος Ἀπόλλων Ἰλ. Ο. 59, Ὀδ. Γ. 137., Ο. 541, Σοφ. Ο. Κ. 127 (Λυρ.)· - προηγουμένου ἐπιρρ., αὔριον ἔς· τῆμος δὲ... (κοινῶς· αὔριον, ἐς τῆμος δὲ...) Ὀδ. Η. 318.

French (Bailly abrégé)

ion., dor. et anc. att. ἐς;
adv. et prép.
dedans, dans avec idée de mouvement;
A. Adv. seul. en poésie dedans, dans : ἐς δ’ ἄγε IL et il l’attirait à l’intérieur ; ἐς δ’ ἦλθον OD alors (les prétendants) entrèrent, litt. vinrent dedans ; ἐς δ’ ἤϊεν OD puis lui-même alla dedans, càd rentra dans (la grande salle) ; ἐς δ’ ἐρέτας ἀγείρομεν IL et rassemblons dedans une troupe de rameurs ; τῷ δ’ εἰς ἀμφοτέρω Διομήδεος ἅρματα βήτην IL les deux héros ensemble (Diomède et Nestor) montèrent sur le char de Diomède à l’intérieur;
B. Prép. avec l’acc.;
I. dans;
1 avec les verbes de mouvement et un acc. de lieu : νῆα ἐρύσσομεν εἰς ἅλα δίαν IL tirons un navire et poussons-le sur la mer divine ; εἶμι γὰρ ἐς Σπάρτην OD car je vais à Sparte ; Βοιωτοὶ νῦν ἀπειλοῦσιν ἐμβαλεῖν εἰς τὴν Ἀττικήν XÉN maintenant les Béotiens menacent de se jeter sur l’Attique ; ἀφίκετο ὁ Κῦρος εἰς Μήδους XÉN Cyrus arriva chez les Mèdes ; ἐς τὸν δῆμον παρελθεῖν THC s’avancer au milieu du peuple ; εἰς Ἀγαμέμνονα δῖον ἄγον IL (les Grecs) menaient (Ajax) auprès du divin Agamemnon ; ἐς Μενέλαον ἐλθεῖν OD aller auprès de Ménélas. -- L’acc. dépendant de εἰς, lorsqu’il signifie « maison, demeure, habitation » et qu’il est suivi d’un n. de pers. au gén. est d’ord. s.e. : ἷξεν ἐς Πριάμοιο (s.e. οἶκον) IL il vint dans la demeure de Priam ; ἐς πατρὸς ἀπονέεσθαι OD revenir dans la maison de son père ; φέρων δὲ ἐς σεωυτοῦ ἀπόκτεινον HDT emporte(-le) chez toi et tue(-le) ; ἠγάγετο ἐς ἑωυτοῦ HDT il emmena chez lui ; εἰς ἡμετέρου OD chez mon père (= εἰς ἐμοῦ πατρὸς οἶκον) ; εἰς Ἀθηναίης (s.e. ἱερόν) IL dans le sanctuaire d’Athènè;
2 avec les verbes ou les substantifs qui impliquent une idée de mouvement ou de direction, p. ex. avec les verbes signifiant « voir, regarder, appeler », etc. : εἰς ὦπα ἰδέσθαι IL regarder en face ; εἰς ὦπα ἔοικεν IL (à le voir) en face, il ressemble à ; παραγγέλλειν εἰς τὰ ὅπλα XÉN appeler aux armes;
3 avec les verbes de repos qui impliquent l’idée d’un mouvement accompli ou à accomplir : ἐς θρόνους ἔζοντο OD ils s’assirent sur des trônes ; στὰς ἐς μέσον XÉN s’étant placé debout au milieu (de ses soldats) ; ἐφάνη λῖς εἰς ὁδόν IL un lion parut sur la route ; παρῆσαν εἰς Σάρδεις XÉN ils se trouvaient à Sardes (où ils venaient d’arriver) ; κατασκηνοῦν εἰς κώμας XÉN se disperser dans les villages pour camper sous la tente;
4 sans verbe ni subst. impliquant l’idée de mouvement ou de direction, εἰς marquant à lui seul cette idée : λέγειν εἰς τὸ μέσον τῶν ταξιάρχων XÉN venir se placer au milieu des taxiarques et dire ; ἐς τὸν δῆμον λέγειν THC venir dire devant le peuple;
5 postér. sans idée apparente de mouvement et c. syn. de ἐν : οἰκεῖν εἰς τὰ Ὕπατα LUC habiter à Hypates ; εἰς Ἐκβάτανα ἀπέθανε ÉL il mourut à Ecbatane;
II. jusqu’à (avec simple idée de direction sans signifier « entrer dans » :
1 avec idée de lieu εἰς τὸν οὐρανὸν ἥλλοντο XÉN (les animaux) bondissaient jusqu’au ciel ; ἐκ κεφαλῆς ἐς πόδας ἄκρους IL de la tête à la pointe des pieds ; ou simpl. ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς IL, ἐκ τῶν ποδῶν ἐς κεφαλήν AR de la tête aux pieds, des pieds à la tête ; -- avec l’idée de temps : ἐς ἠῶ OD jusqu’à l’aurore ; ἐς ἠέλιον καταδύντα OD jusqu’après le coucher du soleil ; ἐς ἐμέ HDT jusqu’à mon temps, litt. jusqu’à moi ; ἐκ νεότητος ἐς γῆρας IL de la jeunesse à la vieillesse ; avec un adv. εἰς πότε ; SOPH jusques à quand ? εἰς ὅτε OD, ἐς οὗ HDT jusqu à ce que, jusqu’au moment où;
2 avec idée de temps en parvenant à, au moment de : ἐς ἠέλιον καταδύντα OD avec le coucher du soleil ; ἐς ὕστερον OD le lendemain ; ἐς αὔριον IL m. sign. ; ἐς ὀψέ THC sur le tard ; ἐς τέλος HDT à la fin ; καιρόν HDT au moment opportun;
3 avec un n. de nombre jusqu’à, aux environs de, vers : ἐς τριακάδα δέκα ναῶν ESCHL 300 vaisseaux environ ; ναῦς ἐς τὰς τριακοσίας, διακοσίας, etc. 200, 300 vaisseaux environ ; τοξότας καὶ σφενδονήτας εἰς τετρακοσίους XÉN environ 400 archers et frondeurs ; particul. en un sens distributif : ἐς δεκάδας διακοσμεῖσθαι IL être disposé par groupes de dix ; εἰς δύο XÉN deux par deux ; εἰς ὀκτώ XÉN jusqu’à huit, càd sur huit rangs de profondeur ; ἐς δραχμὴν ἑκάστῳ διέδωκε THC il distribua à chaque homme une drachme;
III. avec idée de direction ou de destination : vers, càd :
1 avec un n. de lieu εἰς οὐρανὸν ἰδεῖν IL regarder vers le ciel ; ἡ εἰς Βοιωτοὺς ὁδός XÉN la route qui mène en Béotie ; τὸ εἰς Παλλήνην τεῖχος THC le mur qui regarde Pallène;
2 avec un n. de pers. envers, à l’adresse de : λέγειν εἴς τινα XÉN parler à qqn ; δίκαιος εἴς τινα SOPH juste envers qqn ; τούτοις δ’ ἐς ἀμφοτέρους φιλία ἦν THC ceux-ci avaient des relations d’amitié à la fois avec les deux partis ; en mauv. part ἁμαρτάνειν εἴς τινα ESCHL pécher envers qqn ; ὀργῇ χαλεπῇ χρῆσθαι ἔς τινα THC se montrer avec qqn d’une humeur intraitable ; αἰτία ἔς τινα THC accusation contre qqn ; ἔχθρα ἔς τινα HDT haine contre qqn;
3 avec idée de temps : en vue de : εἰς ἐνιαυτόν IL pour une année;
4 avec idée d’une occupation ou d’une destination quelconque : ἐς πόλεμον θωρήσσεσθαι IL revêtir sa cuirasse pour la bataille ; ἴμεν ἐς θήρην OD partir pour la chasse ; ἐς φόβον IL pour effrayer ; ἡ εἰς ἑορτὰς ἐσθής XÉN les vêtements pour les jours de fête ; ἀγαθὸς εἰς πόλεμον XÉN propre à la guerre ; ἐπιτήδειος ou εὐπρεπὴς ἔς τι HDT propre à qch;
5 pour marquer une idée de relation : à l’endroit de, en ce qui regarde, en ce qui concerne, quant à : αἰτία ἐπιφερομένη ἐς μαλακίαν THC accusation de lâcheté portée contre qqn ; ἡ ἐς γῆν καὶ θάλατταν ἀρχή THC la domination sur terre et sur mer litt. en ce qui regarde la terre, etc. ; δέος ἐς Συρακοσίους THC la crainte à l’égard des Syracusains ; τό γ’ εἰς ἑαυτόν SOPH ce qui regarde chacun en propre : τὸ εἰς ἐμέ EUR ce qui me concerne ; -- de même, dans un grand nombre de locut. : εἰς ὅσον ἐγὼ σθένω SOPH pour autant que j’ai de force, selon mes forces ; ἐς τὰ ἄλλα THC pour le reste, quant au reste ; ἐς τὰ πάντα ESCHL en tout, absolument;
6 en relation ou d’accord avec, conformément à ; par suite de, selon : εἰς δύναμιν XÉN, ἐς τὸ δυνατόν XÉN selon le possible ; εἰς καλόν = καλῶς SOPH bien, noblement (litt. selon ce qui est beau) ; ἐς κοινόν = κοινῶς ESCHL en commun ; ἐς τὸ ακριβές THC exactement;
Remarque : εἰς est qqf construit après son rég. : δώματ’ εἰς αἰγιόχοιο IL dans le palais du dieu qui porte l’égide ; μάχην ἐς IL au combat.
Étymologie: pour *ἐνς, d’où les formes parallèles εἰς ou ἐς appropriée à l’idée de «mouvement » et ἐν appropriée à l’idée de « repos ».