3,274,246
edits
(thayer-88-linked) |
(27) |
||
Line 30: | Line 30: | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=νόμου, ὁ ([[νέμω]] to [[divide]], [[distribute]], [[apportion]]), in [[secular]] authors from [[Hesiod]] [[down]], [[anything]] established, [[anything]] [[received]] by [[usage]], a [[custom]], [[usage]], [[law]]; in the Sept. [[very]] [[often]] for תּורָה, [[also]] for חֻקָּה, דָּת, etc. In the N. T. a [[command]], [[law]]; and<br /><b class="num">1.</b> of [[any]] [[law]] [[whatsoever]]: [[διά]] ποίου νόμου; [[νόμος]] δικαιοσύνης, a [[law]] or [[rule]] producing a [[state]] approved of God, i. e. by the [[observance]] of [[which]] we are approved of God, a [[precept]] or [[injunction]]: [[κατά]] νόμον ἐντολῆς σαρκίνης, [[νόμος]] [[τοῦ]] νως, the [[rule]] of [[action]] prescribed by [[reason]], [[νόμος]], as [[ἕτερος]] [[νόμος]] ἐν τοῖς μέλεσί μου, a [[different]] [[law]] from [[that]] [[which]] God has given, i. e. the [[impulse]] to [[sin]] [[inherent]] in [[human]] [[nature]], or ὁ [[νόμος]] τῆς ἁμαρτίας (genitive of [[author]]), ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] θανάτου, emanating from the [[power]] of [[death]], ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] πνεύματος, the [[impulse]] to ([[right]]) [[action]] emanating from the Spirit, ibid.<br /><b class="num">2.</b> of the Mosaic [[law]], and referring, according to the context, [[either]] to the [[volume]] of the [[law]] or to its contents: [[with]] the [[article]], L T Tr WH [[omit]] the [[article]] ([[also]] G in Romans , ii., p. 57; (others [[take]] [[νόμος]] [[here]] [[generally]], equivalent to controlling [[principle]]; [[see]] 1above [[under]] the [[end]] and cf. Winer s Grammar, 557 (578); Buttmann, § 151,15)); [[δόγμα]], 2); Μωϋσέως, L T Tr WH [[omit]] the [[article]]); κυρίου, [[τοῦ]] Θεοῦ, (T WH marginal [[reading]]); [[κατά]] [[τόν]] νόμον, according to the ([[standard]] or [[requirement]] of the) [[law]], [[νόμος]] [[without]] the [[article]] (in the Epistles of Paul and James and the Epistle to the Hebrews; cf. Winer s Grammar, p. 123 (117); Buttmann, 89 (78); ([[some]] interpreters [[contend]] [[that]] [[νόμος]] [[without]] the [[article]] denotes [[not]] the [[law]] of Moses [[but]] [[law]] viewed as 'a [[principle]]', '[[abstract]] and [[universal]]'; cf. Lightfoot on Fresh Revision, etc., p. 99; Vaughan on Romans , pp. 41ff. (cf. Cremer, [[under]] the [[word]]). This [[distinction]] is [[contrary]] to [[usage]] (as exhibited e. g. in Galatians 3:; κυρίου, L has the [[article]]), L T Tr WH [[add]] the [[article]]); of Θεοῦ, Μωϋσέως, [[διά]] νόμου, [[χωρίς]] νόμου, [[without]] the cooperation of the [[law]], οἱ ἐκ νόμου, those [[who]] [[rule]] [[their]] [[life]] by the [[law]], Jews, οἱ ἐν νόμῳ, [[who]] are in the [[power]] of the [[law]], i. e. [[bound]] to it, ἐν τῷ νόμῳ); [[ὑπό]] νόμον, [[under]] [[dominion]] of the [[law]], οἱ [[ὑπό]] νόμον, δικαιοῦσθαι ἐν νόμῳ, ἔργα νόμου ([[see]] [[ἔργον]], [[under]] the [[end]]); ἐν νόμῳ ἁμαρτάνειν, [[under]] [[law]], i. e. [[with]] [[knowledge]] of the [[law]], ἔχοντες νόμον, cf. νόμον μή ἔχειν, ibid. 14; ἑαυτοῖς [[εἰσί]] [[νόμος]], [[their]] [[natural]] [[knowledge]] of [[right]] takes the [[place]] of the Mosaic [[law]], ibid.; [[νόμος]] ἔργων, the [[law]] demanding works, [[διά]] νόμου νόμῳ [[ἀπέθανον]], by the [[law]] itself ([[when]] I became convinced [[that]] by [[keeping]] it I could [[not]] [[attain]] to [[salvation]], cf. Winer s Grammar, 210 (197); Buttmann, § 133,12). [[κατά]] νόμον, as respects the [[interpretation]] and [[observance]] of the [[law]], πληροῦν νόμον, [[τόν]] νόμον πληροῦν τό [[δικαίωμα]] [[τοῦ]] νόμου, φυλάσσειν ([[τόν]]) νόμον, τά δικαιώματα [[τοῦ]] νόμου, πράσσειν νόμον, ποιεῖν [[τόν]] νόμον, τηρεῖν, ); τέλειν, ἀκυρουν [[τόν]] νόμον T WH marginal [[reading]]). ὁ [[νόμος]] is used of [[some]] [[particular]] [[ordinance]] of the Mosaic [[law]] in [[τοῦ]] [[ἀνδρός]], the [[law]] enacted [[respecting]] the [[husband]], i. e. [[binding]] the [[wife]] to her [[husband]], elz [[omit]] [[τοῦ]] νόμου (so ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] [[πάσχα]], [[τοῦ]] λεπροῦ, Romans , ii., p. 9; cf. Winer's Grammar, § 30,2 β.). Although the Jews did [[not]] [[make]] a [[distinction]] as we do [[between]] the [[moral]], the [[ceremonial]]; the [[civil]], precepts of the [[law]], [[but]] [[thought]] [[that]] [[all]] should be honored and kept [[with]] the [[same]] [[conscientious]] and [[pious]] [[regard]], [[yet]] in the N. T. [[not]] [[infrequently]] the [[law]] is so referred to as to [[show]] [[that]] the [[speaker]] or [[writer]] has his [[eye]] on the [[ethical]] [[part]] of it [[alone]], as of [[primary]] [[importance]] and [[among]] Christians [[also]] of [[perpetual]] [[validity]], [[but]] does [[not]] [[care]] for the [[ceremonial]] and [[civil]] portions, as [[being]] written for Jews [[alone]]: [[thus]] in τά [[τοῦ]] νόμου, the precepts, [[moral]] requirements, of the [[law]], [[νόμος]] ([[without]] the [[article]]) designates [[only]] the [[ethical]] [[portion]] of the Mosaic [[law]], confirmed by the [[authority]] of the Christian [[religion]]: the Christian [[religion]]: [[νόμος]] πίστεως, the [[law]] demanding [[faith]], [[τοῦ]] Χριστοῦ, the [[moral]] [[instruction]] given by Christ, [[especially]] the [[precept]] [[concerning]] [[love]], τῆς ἐλευθερίας ([[see]] [[ἐλευθερία]], a.), ὁ [[καινός]] [[νόμος]] [[τοῦ]] κυρίου [[ἡμῶν]] Ἰησοῦ Χριστοῦ, [[ἄνευ]] ζυγοῦ ἀνάγκης ὤν, the Epistle of Barnabas 2,6 [ET] ([[see]] Harnack's [[note]], in the [[place]] cited).<br /><b class="num">4.</b> by metonymy ὁ [[νόμος]], the [[name]] of the [[more]] [[important]] [[part]] (i. e. the Pentateuch), is [[put]] for the [[entire]] [[collection]] of the [[sacred]] books of the O. T.: Theod.) Song of Solomon 2Macc. 2:18, [[where]] cf. Grimm); ὁ [[νόμος]] [[καί]] οἱ προφῆται, ὁ [[νόμος]] (οἱ) προφῆται [[καί]] ψαλμοί, the [[religious]] [[dispensation]] contained in the O. T., ὁ [[νόμος]], οἱ προφῆται [[καί]] τά [[ἀλλά]] [[πατριά]] βιβλία, proleg. to Sir.). Paul's [[doctrine]] [[concerning]] ὁ [[νόμος]] is exhibited by ([[besides]] others) Weiss, Biblical Theol. §§ 71,72; Pfleiderer, Paulinismus, pp. 69f. (English translation, i., p. 68f; A. Zahn, Das Gesetz Gottes nach d. Lehre u. Erfahrung d. Apestel Paulus, Halle 1876; R. Tiling, Die Paulinische Lehre vom [[νόμος]] nach d. vier Hauptbriefen, as [[above]] [[with]] Dorpat, 1878). [[νόμος]] does [[not]] [[occur]] in the [[following]] N. T. books: 2 Corinthians , Colossians , Thessalonians, 2 Timothy , Peter, Jude , John , and Revelation. | |txtha=νόμου, ὁ ([[νέμω]] to [[divide]], [[distribute]], [[apportion]]), in [[secular]] authors from [[Hesiod]] [[down]], [[anything]] established, [[anything]] [[received]] by [[usage]], a [[custom]], [[usage]], [[law]]; in the Sept. [[very]] [[often]] for תּורָה, [[also]] for חֻקָּה, דָּת, etc. In the N. T. a [[command]], [[law]]; and<br /><b class="num">1.</b> of [[any]] [[law]] [[whatsoever]]: [[διά]] ποίου νόμου; [[νόμος]] δικαιοσύνης, a [[law]] or [[rule]] producing a [[state]] approved of God, i. e. by the [[observance]] of [[which]] we are approved of God, a [[precept]] or [[injunction]]: [[κατά]] νόμον ἐντολῆς σαρκίνης, [[νόμος]] [[τοῦ]] νως, the [[rule]] of [[action]] prescribed by [[reason]], [[νόμος]], as [[ἕτερος]] [[νόμος]] ἐν τοῖς μέλεσί μου, a [[different]] [[law]] from [[that]] [[which]] God has given, i. e. the [[impulse]] to [[sin]] [[inherent]] in [[human]] [[nature]], or ὁ [[νόμος]] τῆς ἁμαρτίας (genitive of [[author]]), ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] θανάτου, emanating from the [[power]] of [[death]], ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] πνεύματος, the [[impulse]] to ([[right]]) [[action]] emanating from the Spirit, ibid.<br /><b class="num">2.</b> of the Mosaic [[law]], and referring, according to the context, [[either]] to the [[volume]] of the [[law]] or to its contents: [[with]] the [[article]], L T Tr WH [[omit]] the [[article]] ([[also]] G in Romans , ii., p. 57; (others [[take]] [[νόμος]] [[here]] [[generally]], equivalent to controlling [[principle]]; [[see]] 1above [[under]] the [[end]] and cf. Winer s Grammar, 557 (578); Buttmann, § 151,15)); [[δόγμα]], 2); Μωϋσέως, L T Tr WH [[omit]] the [[article]]); κυρίου, [[τοῦ]] Θεοῦ, (T WH marginal [[reading]]); [[κατά]] [[τόν]] νόμον, according to the ([[standard]] or [[requirement]] of the) [[law]], [[νόμος]] [[without]] the [[article]] (in the Epistles of Paul and James and the Epistle to the Hebrews; cf. Winer s Grammar, p. 123 (117); Buttmann, 89 (78); ([[some]] interpreters [[contend]] [[that]] [[νόμος]] [[without]] the [[article]] denotes [[not]] the [[law]] of Moses [[but]] [[law]] viewed as 'a [[principle]]', '[[abstract]] and [[universal]]'; cf. Lightfoot on Fresh Revision, etc., p. 99; Vaughan on Romans , pp. 41ff. (cf. Cremer, [[under]] the [[word]]). This [[distinction]] is [[contrary]] to [[usage]] (as exhibited e. g. in Galatians 3:; κυρίου, L has the [[article]]), L T Tr WH [[add]] the [[article]]); of Θεοῦ, Μωϋσέως, [[διά]] νόμου, [[χωρίς]] νόμου, [[without]] the cooperation of the [[law]], οἱ ἐκ νόμου, those [[who]] [[rule]] [[their]] [[life]] by the [[law]], Jews, οἱ ἐν νόμῳ, [[who]] are in the [[power]] of the [[law]], i. e. [[bound]] to it, ἐν τῷ νόμῳ); [[ὑπό]] νόμον, [[under]] [[dominion]] of the [[law]], οἱ [[ὑπό]] νόμον, δικαιοῦσθαι ἐν νόμῳ, ἔργα νόμου ([[see]] [[ἔργον]], [[under]] the [[end]]); ἐν νόμῳ ἁμαρτάνειν, [[under]] [[law]], i. e. [[with]] [[knowledge]] of the [[law]], ἔχοντες νόμον, cf. νόμον μή ἔχειν, ibid. 14; ἑαυτοῖς [[εἰσί]] [[νόμος]], [[their]] [[natural]] [[knowledge]] of [[right]] takes the [[place]] of the Mosaic [[law]], ibid.; [[νόμος]] ἔργων, the [[law]] demanding works, [[διά]] νόμου νόμῳ [[ἀπέθανον]], by the [[law]] itself ([[when]] I became convinced [[that]] by [[keeping]] it I could [[not]] [[attain]] to [[salvation]], cf. Winer s Grammar, 210 (197); Buttmann, § 133,12). [[κατά]] νόμον, as respects the [[interpretation]] and [[observance]] of the [[law]], πληροῦν νόμον, [[τόν]] νόμον πληροῦν τό [[δικαίωμα]] [[τοῦ]] νόμου, φυλάσσειν ([[τόν]]) νόμον, τά δικαιώματα [[τοῦ]] νόμου, πράσσειν νόμον, ποιεῖν [[τόν]] νόμον, τηρεῖν, ); τέλειν, ἀκυρουν [[τόν]] νόμον T WH marginal [[reading]]). ὁ [[νόμος]] is used of [[some]] [[particular]] [[ordinance]] of the Mosaic [[law]] in [[τοῦ]] [[ἀνδρός]], the [[law]] enacted [[respecting]] the [[husband]], i. e. [[binding]] the [[wife]] to her [[husband]], elz [[omit]] [[τοῦ]] νόμου (so ὁ [[νόμος]] [[τοῦ]] [[πάσχα]], [[τοῦ]] λεπροῦ, Romans , ii., p. 9; cf. Winer's Grammar, § 30,2 β.). Although the Jews did [[not]] [[make]] a [[distinction]] as we do [[between]] the [[moral]], the [[ceremonial]]; the [[civil]], precepts of the [[law]], [[but]] [[thought]] [[that]] [[all]] should be honored and kept [[with]] the [[same]] [[conscientious]] and [[pious]] [[regard]], [[yet]] in the N. T. [[not]] [[infrequently]] the [[law]] is so referred to as to [[show]] [[that]] the [[speaker]] or [[writer]] has his [[eye]] on the [[ethical]] [[part]] of it [[alone]], as of [[primary]] [[importance]] and [[among]] Christians [[also]] of [[perpetual]] [[validity]], [[but]] does [[not]] [[care]] for the [[ceremonial]] and [[civil]] portions, as [[being]] written for Jews [[alone]]: [[thus]] in τά [[τοῦ]] νόμου, the precepts, [[moral]] requirements, of the [[law]], [[νόμος]] ([[without]] the [[article]]) designates [[only]] the [[ethical]] [[portion]] of the Mosaic [[law]], confirmed by the [[authority]] of the Christian [[religion]]: the Christian [[religion]]: [[νόμος]] πίστεως, the [[law]] demanding [[faith]], [[τοῦ]] Χριστοῦ, the [[moral]] [[instruction]] given by Christ, [[especially]] the [[precept]] [[concerning]] [[love]], τῆς ἐλευθερίας ([[see]] [[ἐλευθερία]], a.), ὁ [[καινός]] [[νόμος]] [[τοῦ]] κυρίου [[ἡμῶν]] Ἰησοῦ Χριστοῦ, [[ἄνευ]] ζυγοῦ ἀνάγκης ὤν, the Epistle of Barnabas 2,6 [ET] ([[see]] Harnack's [[note]], in the [[place]] cited).<br /><b class="num">4.</b> by metonymy ὁ [[νόμος]], the [[name]] of the [[more]] [[important]] [[part]] (i. e. the Pentateuch), is [[put]] for the [[entire]] [[collection]] of the [[sacred]] books of the O. T.: Theod.) Song of Solomon 2Macc. 2:18, [[where]] cf. Grimm); ὁ [[νόμος]] [[καί]] οἱ προφῆται, ὁ [[νόμος]] (οἱ) προφῆται [[καί]] ψαλμοί, the [[religious]] [[dispensation]] contained in the O. T., ὁ [[νόμος]], οἱ προφῆται [[καί]] τά [[ἀλλά]] [[πατριά]] βιβλία, proleg. to Sir.). Paul's [[doctrine]] [[concerning]] ὁ [[νόμος]] is exhibited by ([[besides]] others) Weiss, Biblical Theol. §§ 71,72; Pfleiderer, Paulinismus, pp. 69f. (English translation, i., p. 68f; A. Zahn, Das Gesetz Gottes nach d. Lehre u. Erfahrung d. Apestel Paulus, Halle 1876; R. Tiling, Die Paulinische Lehre vom [[νόμος]] nach d. vier Hauptbriefen, as [[above]] [[with]] Dorpat, 1878). [[νόμος]] does [[not]] [[occur]] in the [[following]] N. T. books: 2 Corinthians , Colossians , Thessalonians, 2 Timothy , Peter, Jude , John , and Revelation. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=<b>(I)</b><br />ο (ΑΜ [[νόμος]])<br /><b>1.</b> [[γραπτός]] [[κανόνας]] δικαίου που ρυθμίζει τις σχέσεις τών πολιτών με την [[πολιτεία]], [[καθώς]] και τις σχέσεις τών πολιτών [[μεταξύ]] τους (α. «[[αύριο]] θα γίνει η [[ψήφιση]] του νόμου από τη Βουλή» β. «[[[Σόλων]]] νόμους ἔθηκεν ἄλλους, τοῑς δὲ Δράκοντος θεσμοῑς ἐπαύσαντο χρώμενοι πλὴν τῶν φονικῶν», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> το [[σύνολο]] τών νομοθετημάτων μιας πολιτείας, η [[νομοθεσία]] («[[ἄνευ]] ὀρέξεως νοῡς ὁ [[νόμος]] ἐστίν», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>3.</b> φιλοσοφική [[κατηγορία]] η οποία δηλώνει τύπους σχέσεων ουσιαστικών, αναγκαίων και γενικών [[εντός]] και [[μεταξύ]] τών αντικειμένων και φαινομένων της πραγματικότητας, σχέσεων οι οποίες χαρακτηρίζονται από σχετική [[σταθερότητα]], [[μονιμότητα]] και επαναληπτικότητα στο [[πλαίσιο]] ορισμένων προϋποθέσεων (α. «παρὰ τοὺς φύσεως νόμους», <b>Πλάτ.</b><br />β. «ο [[νόμος]] της παγκόσμιας έλξης»).<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κανόνας]] που ρυθμίζει ορισμένη [[ενέργεια]] ή [[εκδήλωση]] του ανθρώπου, [[αρχή]], [[αξίωμα]], [[γνώμονας]] («έχει κάνει νόμο στη ζωή του τη [[φιλανθρωπία]]»)<br /><b>2.</b> (φρ) α) «δεν έχει [[ούτε]] [[πίστη]] [[ούτε]] νόμο» — δεν έχει ηθικούς ενδοιασμούς<br />β) «[[θείος]] [[νόμος]]» — οι θεϊκές εντολές, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τους γραπτούς νόμους<br />γ) «από αυτόν κρέμονται νόμοι και προφήτες» — από αυτόν εξαρτάται το παν<br />δ) «ο [[νόμος]] του νικητή» — το [[δίκαιο]] του ισχυρότερου<br />ε) «δρακόντειοι νόμοι»<br /><b>μτφ.</b> νόμοι πολύ αυστηροί, άτεγκτοι<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[εθνότητα]] με διαφορετική [[πίστη]] και εθιμική [[τάξη]] («Συριάνος ἢ Ακουβίτης ἢ <i>Ρωμαῑος</i> ἢ Νεστούρης ἢ ἑτέρου [[ἄλλου]] νόμου», Ασσίζ.)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «παλαιὸς [[νόμος]]» — ο [[μωσαϊκός]] [[νόμος]], οι εντολές της εβραϊκής θρησκείας<br />β) «ὁ [[ἅγιος]] [[νόμος]] τοῡ Θεού» — η Παλαιά Διαθήκη<br />γ) «[[νέος]] [[νόμος]]» — η Καινή Διαθήκη, η χριστιανική [[διδασκαλία]]<br />δ) «καιρὸς νόμου» — η [[ηλικία]] των [[εξήντα]] χρόνων, [[μετά]] την οποία μπορεί [[κάποιος]] να στείλει άλλον ως εκπρόσωπο του σε δικαστήριο<br />ε) «[[νόμος]] ἡλικίας» ή, [[απλώς]], «[[νόμος]]» — η [[ενηλικίωση]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[πατροπαράδοτος]] [[θεσμός]], [[έθιμο]], [[συνήθεια]] («[Μοῡσαι] μέλπονται πάντων τε νόμους καὶ ἤθεα κεδνά», <b>Ησίοδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[ηθική]] ή [[φυσική]] [[επιταγή]] που έχει [[καθολικό]] [[κύρος]] («νόμον κάλλιστον ἐξευρόντα πειθαρχεῑν πατρί», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[θεία]] [[εντολή]] («ὁ [[νόμος]] τοῡ πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν Χριστῷ Ίησοῡ ἠλευθέρωσέ με ἀπὸ τοῡ νόμου τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῡ θανάτου», ΚΔ)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[καθετί]] που έχει απονεμηθεί ή έχει δοθεί κατ' [[αναλογία]]<br /><b>2.</b> η [[χρήση]], ο [[τρόπος]], η [[συνήθεια]] («Ἀσκληπιὸν τὸν φαρμάκων δίδαξε μαλακόχειρα νόμον», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[μουσικός]] [[ρυθμός]], [[μελωδία]]<br /><b>4.</b> παλαιό [[είδος]] άσματος ή ωδής που είχε [[συγγένεια]] με τον διθύραμβο<br /><b>5.</b> ορισμένο [[είδος]] μελωδίας που εισήχθη από τον Τέρπανδρο, παιζόταν με [[λύρα]], αυλό ή [[κιθάρα]] και συνόδευε [[συνήθως]] τα έπη<br /><b>6.</b> (η δοτ. ως επίρρ.) <i>νόμῳ</i><br />[[κατά]] το [[έθιμο]], [[κατά]] τη [[συνήθεια]], σε [[αντιδιαστολή]] με το <i>φύσει</i><br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «κοινὸς [[νόμος]]» — [[ορθός]] [[λόγος]]<br />β) «χειρῶν [[νόμος]]» — η [[χειροδικία]], η βία<br />γ) «νόμου [[χάριν]]» — [[χάριν]] του τύπου<br />δ) «[[νόμος]] [[κοινός]]» — ο [[ορθός]] [[λόγος]]<br />ε) «κατὰ νόμον» — σύμφωνα με τη [[συνήθεια]] ή με τις ηθικές επιταγές<br />στ) «παρὰ νόμον» — αντίθετα με την [[ηθική]] ή με τη [[θεία]] [[επιταγή]]<br />ζ) «ἐν νόμῳ» — [[κατά]] τον νόμο<br />η) «ἐν χειρὸς (ή χειρῶν) νόμῳ»<br />i) βίαια, με βίαιες πράξεις<br />ii) [[κατά]] τον νόμο του πολέμου, σε [[συμπλοκή]], σε [[μάχη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>νομ</i>- του θ. <i>νεμ</i>- του [[νέμω]]. Η λ. [[νόμος]], [[εκτός]] από τις σημασίες τις σχετικές με το ρ. [[νέμω]], στην Αρχαία είχε και μια [[τεχνική]] [[σημασία]], «[[μουσικός]] [[ρυθμός]], [[μελωδία]]», που προήλθε από την [[έννοια]] της συμφωνίας, αναλογίας και αρμονικής διευθέτησης που εκφράζει το ρ. [[νέμω]]. Η λ. [[νόμος]], εξάλλου, διαφοροποιείται μορφολογικά από το έτερο παράγωγο του [[νέμω]], το [[νομός]], ως [[προς]] τη [[θέση]] του τόνου (<b>πρβλ.</b> [[μόνος]] / [[μονός]]). Μεταξύ τών [[νόμος]] και [[νομός]], το μεν [[νόμος]] έλαβε τις σημ. του [[νέμω]] τις σχετικές με την [[εξουσία]], την [[αρχή]] που ρυθμίζει ή διευθετεί, το δε [[νομός]] τις σημ. τις σχετικές με τον διαχωρισμό, τη [[διαίρεση]] την [[κατανομή]], την [[επικράτεια]] όπου ασκείται η [[εξουσία]], [[καθώς]] και τη σημ. της βοσκής, ενώ η [[νομή]] χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά με την ποιμενική σημ. του [[νέμω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[νομίζω]], [[νομικός]], [[νόμιμος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[νομάδην]], [[νόμαιος]], [[νομάριον]], [[νομία]], [[νόμιος]] (ΙΙ), [[νομιστί]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[νομοδιδάσκαλος]], [[νομοδίφης]], [[νομοθέτης]], [[νομομαθής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[νομοδείκτης]], [[νομοδιδάκτης]], [[νομοθήκη]], [[νομοΐστωρ]], [[νομοποιός]], [[νομοποιώ]], [[νομωδός]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[νομογράφος]], [[νομοδότης]], [[νομοδόχος]], [[νομοφύλαξ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[νομεισφορά]], [[νομοκράτης]], [[νομοκριτής]], [[νομολατρεία]], [[νομομαχώ]], [[νομοτριβής]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[νομοκάνονας]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[νομολόγος]], <i>νομοπαρασκευαστικός</i>, [[νομοσχέδιο]], [[νομοταγής]], [[νομοτέλεια]], [[νομοτελεστικός]], [[νομότυπος]]. (Β' συνθετικό) <b>βλ. λ.</b> -[[νόμος]] / <i>νομος</i>].———————— <b>(II)</b><br />[[νόμος]], ὁ (Α)<br /><b>βλ.</b> [[νούμμος]]. | |||
}} | }} |