μολύνω: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=(ΑΜ [[μολύνω]])<br /><b>1.</b> [[ρυπαίνω]], [[σπιλώνω]], [[κηλιδώνω]], [[λερώνω]], [[βρομίζω]] («πηλῷ μολύνοντες... καὶ ξηραίνοντες ἑαυτούς», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[διαφθείρω]] κάποιον ηθικά ή πνευματικά, [[εξαχρειώνω]], [[εκφαυλίζω]] («ἡ [[συνείδησις]] αὐτῶν ἀσθενὴς οὖσα μολύνεται», ΚΔ)<br /><b>3.</b> (για ιερά αντικείμενα) [[βεβηλώνω]], [[μαγαρίζω]], [[μιαίνω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[μεταδίδω]] ή [[εναποθέτω]] παθογόνα μικρόβια σε ζωντανό οργανισμό<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> (ως [[συνέπεια]] ερωτικής [[επαφής]]) [[μιαίνω]]<br /><b>2.</b> (για την [[ψυχή]]) αμαρτάνω<br /><b>3.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) <i>μεμολυσμένος</i>, -<i>η</i>, -<i>ον</i><br />[[αμαρτωλός]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[διαφθείρω]], [[ντροπιάζω]], [[ατιμάζω]] («τὸν ἄνηβον ἐν ἄνθεσι παῑδα μολύνε», <b>Θεόκρ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[πασπαλίζω]]<br /><b>2.</b> [[μεταβάλλω]] σε κτήνη («Κίρκην... μαγγανεύουσαν μολύνουσάν τε τοὺς ἑταίρους» <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[κηλιδώνω]] με [[χρωστική]] ύλη («ἔσφαξαν ἔριφον αἰγῶν, καὶ ἐμόλυναν τὸν χιτῶνα τῷ αἵματι», ΠΔ)<br /><b>4.</b> (για [[κακό]] ύφος λόγου) [[ενοχλώ]], [[δυσαρεστώ]] («ἡμᾱς μολύνων [[οὐδέν]] τι ἀναπαύεται ὁ Μένανδρος», Φρύνιχ.)<br /><b>5.</b> [[μωλύω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[μολύνω]] πιθ. <span style="color: red;"><</span> <i>μαλύνω</i>, που εμφανίζει την μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>ml</i>- της ΙΕ ρίζας <i>mel</i>- «ονομασίες χρωμάτων με σκούρους, θαμπούς τόνους -[[βρόμα]]- [[λερώνω]]» (<b>[[πρβλ]].</b> αρχ. ινδ. <i>mala</i>, <i>malavant</i>- «[[ρυπαρός]]», λιθουαν. <i>mulve</i> «[[βόρβορος]], [[λάσπη]]» και ελλ. [[μέλας]], [[μίλτος]], [[μώλωψ]]). Η λ. [[μολύνω]] εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>ύνω</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>αισχ</i>-<i>ύνω</i>) και συνδέεται με το <i>Μολόεις</i> (ονομ. βοιωτικού ποταμού), που προήλθε πιθ., όπως και το [[μολύνω]], από [[μόλος]], [[οπότε]] η σημ. του ποταμού θα ήταν «ο [[ρυπαρός]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[μόλυνση]], [[μόλυσμα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μολυρόν]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[μολυσμός]]<br /><b>μσν.</b><br />[[μολυντός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[μολυντήρι]], [[μολυντικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) [[καταμολύνω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αναμολύνω]], [[διαμολύνω]], <i>εκμολύνω</i>, [[εμμολύνω]], <i>επιμολύνω</i>, [[παραμολύνω]], [[παρεπιμολύνω]], [[συμμολύνω]].

}}