ἡνία: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1172.png Seite 1172]] ἡ, bei Hom. immer, wie Hes. ge. 95 u. sp. Ep., auch Pind. P. 4, 18 I. 1, 15, im plur. τὰ [[ἡνία]], [[Zügel]]; sowohl bei Reit-, als bei Wagenpferden; [[ἡνία]] λάζετο χερσί Od. 3, 483; Νέστορα δ' ἐκ χειρῶν φύγον [[ἡνία]] Il. 8, 137; τεῖναν [[ἡνία]] σιγαλόεντα 5, 266; vom Zaum oder Gebiß, [[χαλινός]], unterschieden, 19, 394; περιλαβὼν ταῖς ἡνίαις τὸν χαλινόν Plut. Alex. 6; ἀκηράτοις ἁνίαις Pind. P. 5, 45; ἐν ἡνίαισιν εἶχεν εὔαρκτον [[στόμα]] Aesch. Pers. 189; πρὸς ἡνίας μάχῃ, gegen den Zügel kämpfen, in den Zügel beißen, Prom. 1012; ἐπίσχων χρυσόνωτον ἡνίαν Soph. Ai. 834; ἡνίας χεροῖν ἔσεισαν El. 702; λύων ἡνίαν ἀριστεράν 733; μάρπτει χερσὶν ἡνίας Eur. Hipp. 1188; übertr., δυοῖν γυναικοῖν ἄνδρ' ἕν' ἔχειν ἡνίας Androm. 178; Ar. sagt auch ἡνίαι πόλεως, τῆς Πυκνός, Eccl. 466 Equ. 1 105; Plat. öfter im plur., ἡνίας εἰς τοὐπίσω ἑλκύσαι Phaedr. 254 c, ἐφεῖ. ναι καὶ χαλάσαι τὰς ἡνίας τοῖς λόγοις, die Zügel anlegen, anziehen u. nachlassen, Prot. 338 a, καὶ [[χαλινός]] Rep. X, 601 c; Folgde oft übertr. für Lenkung, Regierung, Gewalt, τῷ δήμῳ τὰς ἡνίας ἀνείς Plut. Pericl. 11, ihm den Zügel schießen lassend; ἐνεδίδου τοῖς βουλήμασι τὰς ἡνίας D. Hal. 7, 35; παρ' ἡνίαν ποιεῖν, ungehorsam, unfolgsam sein, Philostr. Imagg. 2, 18; – ἀφ' ἡνίας u. ἐφ' ἡνίαν, von der Rechten nach der Linken, Polyaen. 4, 3, 21; vgl. Plut. Harc. 6. – Allgemeiner, lederner Riemen, Schuhriemen, χάλα συνάπτους ἡνίας Λακωνικάς Ar. Eccl. 508, Schol. τὰς συναπτούσας καὶ δεσμούσας τὰ ὑποδήματα.

|etymtx=Grammatical information: n. pl.<br />Meaning: [[reins]], [[bridles]] (Hom., Hes., Pi.)<br />Other forms: [[ἡνίαι]] f. pl., also <b class="b3">-ία</b> sg. (posthom.), Dor. <b class="b3">ἁν-</b> (<b class="b3">ἀν-</b>)<br />Dialectal forms: Myc.[[anija]] \/[[anhiai]]\/, dat. pl. [[anijapi]]. So the neut. is secondary?<br />Compounds: As 1. member e.g. in <b class="b3">ἡνί-οχος</b> "driver,", [[charioteer]] (Il.; ep. also <b class="b3">-ῆα</b>, <b class="b3">-ῆες</b>, metr. conditioned) with <b class="b3">ἡνιοχ-ικός</b>, <b class="b3">-έω</b> (ep. <b class="b3">-εύω</b>), <b class="b3">-ησις</b>, <b class="b3">-εία</b>. As 2. member e. g. in <b class="b3">χρυσ-ήνιος</b> [[with goldenen reins]].<br />Origin: IE [Indo-European] [48] <b class="b2">*h₂ensia</b> [[rein]]<br />Etymology: As Lac. [[ἀνιοχίον]] = [[ἡνιοχέων]] (IG 5 [1], 213) seems to point to original psilosis (origin of the aspir. unknown), [[ἀνία]] can go back on <b class="b3">*ἀνσία</b> and be identical with a Celtic word for [[rein]], MIr. <b class="b2">ē(i)si</b> pl. (< <b class="b2">*ansio-</b>). One connects further some Lat., Balt. and Germ. expressions for [[grip]], [[handle]], Lat. [[ānsa]] = Lith. <b class="b2">ąsà</b>, OWNo. [[æs]] f. (< <b class="b2">*ansiā</b>) <b class="b2">hole for shoe-strings</b> (because of the meaning very doubtful). - Walde Stand u. Aufgaben 153f. More in Bq., W.-Hofmann s. [[ānsa]], Puhvel Lang. 30, 456f.