φιλώ: Difference between revisions

|mltxt=<b>(I)</b><br />-άω, Ν<br /><b>βλ.</b> [[φιλώ]] (II).<br /><b>(II)</b><br />φιλῶ, -έω, ΝΜΑ, και [[φιλώ]], -άω, και μέσ. φιλιούμαι και φιλιέμαι, Ν, και αιολ. τ. φίλημμι και βοιωτ. τ. [[φίλειμι]] Α [[φίλος]]<br /><b>1.</b> [[δίνω]] [[φιλί]], [[ασπάζομαι]] (α. «τὸν αγκάλιασε και τὸν φίλησε» β. «φιλεῑν κατὰ τὸ [[στόμα]]», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μέσ.</b> <i>φιλιούμαι</i> και <i>φιλιέμαι</i> και <i>φιλοῡμαι</i>, -<i>έομαι</i><br />[[ανταλλάσσω]] [[φιλί]] ή [[φιλιά]] με κάποιον (α. «φιληθείτε [[γλυκά]] χείλη με χείλη» β. «ἢν δ' ἦ [[οὕτερος]] ὑποδεέστερος ὁλίγῳ τὰς παρειὰς φιλέονται», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>3.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ.) <i>πεφιλημένος</i>, -<i>η</i>, -<i>ο</i>(<i>ν</i>)<br />(<b>[[λόγιος]] τ.</b>) [[αγαπητός]], [[προσφιλής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (ενεργ. και μέσ.) α) [[συνευρίσκομαι]] ερωτικά, συνουσιάζομαι («όπου βρίσκει και φιλεί, μούντζες του κι αν παντρευτεί», παροιμ.)<br />β) (για [[ερπετό]], [[ιδίως]] [[φίδι]]) [[δαγκάνω]]<br />γ) <b>μτφ.</b> i) [[έρχομαι]] σε [[επαφή]], [[εφάπτομαι]] με [[κάτι]] («ο [[δρόμος]] ήταν [[στενός]] και [[έτσι]] τα αυτοκίνητα φιλήθηκαν»)<br />ii) <b>ναυτ.</b> [[φέρνω]] [[κάτι]] σε τέλεια [[επαφή]] με [[κάτι]] [[άλλο]], [[εφαρμόζω]] [[κάτι]] με [[κάτι]] [[άλλο]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[φιλώ]] κατουρημένες ποδιές» — <b>βλ.</b> [[ποδιά]]<br /><b>3.</b> <b>παροιμ.</b> «[[χέρι]] που δεν μπορείς να το δαγκάσεις φίλα το» — να υποκύπτεις στον εχθρό σου, όταν είσαι [[ανίσχυρος]] να τον βλάψεις<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[συμπαθώ]], [[αγαπώ]] κάποιον («[[μάλα]] τους γε φιλεῑ [[ἑκάεργος]] [[Ἀπόλλων]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[επιθυμώ]], [[θέλω]] («ὃν οἱ θεοὶ φιλοῡσιν ἀποθνήσκει [[νέος]]», Μεν.)<br /><b>3.</b> φέρομαι με [[φιλοφροσύνη]], με [[ευγένεια]]<br /><b>4.</b> ([[ιδίως]]) [[περιποιούμαι]], [[φιλοξενώ]] κάποιον («ξεῑνον ἄγων ἐν δώμασι... φιλέειν καὶ τιέμεν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>5.</b> [[τρέφω]] έρωτα για κάποιον, [[είμαι]] ερωτευμένος με κάποιον («οὐκ ἔστ' [[ἐραστής]], [[ὅστις]] οὐκ ἀεὶ φιλεῑ», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>6.</b> (σχετικά με πράγμ.) [[αποδέχομαι]] με [[ευχαρίστηση]], [[επιδοκιμάζω]], [[εγκρίνω]] («σχέτλια ἔργα φιλεῑν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>7.</b> (<b>για πράγμ.</b>) μού αρέσει [[κάτι]] («ἁσυχίαν δὲ φιλεῑ [[συμπόσιον]]», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>8.</b> (με απρμφ.) α) [[αγαπώ]], αρέσκομαι να...<br />β) [[συνηθίζω]] να [[κάνω]] [[κάτι]] («φιλεῑ δὲ τίκτειν [[ὕβρις]]... ὕβριν», <b>Αισχύλ.</b>)<br />γ) (για πράγμ., [[γεγονός]] <b>κ.λπ.</b>) έχω την [[συνήθεια]] να... («[[αὔρα]] φιλέει πνέειν», <b>Ηρόδ.</b>)<br />δ) (με το [[γίγνεσθαι]]) [[συνηθίζω]] να [[συμβαίνω]], [[συνήθως]] [[γίνομαι]] («ἀπὸ πείρης [[πάντα]] ἀνθρώποις φιλέει [[γίγνεσθαι]]», <b>Ηρόδ.</b>).