ὑπερφυής: Difference between revisions

|Definition=ές, Att. acc. sg. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ὑπερφυᾶ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>141</span>, <span class="bibl"><span class="title">Nu.</span>76</span>: Att. neut. pl. ὑπερφυῆ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>467b</span>, -φυᾶ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>611</span>: (φύομαι): </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> literally, [[growing above]] the ground, Dsc.4.73, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Lex.</span>6</span>; [[growing higher than]] the rest, οἱ ὑ. τῶν ἀσταχύων <span class="bibl">D.L.1.100</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[overgrown]], [[enormous]], σμίνθος <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>227</span> (troch.); λίθοι ὑ. τὸ μέγαθος <span class="bibl">Hdt. 2.175</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>229</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pl.</span>734</span>; ὑ. τῷ μεγέθει ψόφος <span class="bibl">Arist.<span class="title">Cael.</span>291a21</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> without a distinct sense of bulk, [[monstrous]], [[extraordinary]], in good and bad sense, ἔργον ὑ. μέγαθός τε καὶ κάλλος <span class="bibl">Hdt.9.78</span>; ἔργον ὑ. ἐργάσατο <span class="bibl">Id.8.116</span>; ἀτραπὸς δαιμονίως ὑ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>76</span>; ὑ. τέχνη <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.</span>141</span>; <b class="b3">πῶς οὐχ ὑπερφυές;</b> is it not <b class="b2">most strange?</b> <span class="bibl">D.29.14</span>; <b class="b3">κἀκεῖν' ὑ., εἰ</b> . . <span class="bibl">Isoc.17.30</span>; <b class="b3">τὸ δὲ πάντων -έστατον, ὅτι</b> . . <span class="bibl">Lys.27.12</span>, cf. <span class="bibl">Ar. <span class="title">Th.</span>831</span> (troch.): freq. joined with a relat., ὄχλος ὑπερφυὴς ὅσος <span class="bibl">Id.<span class="title">Pl.</span>750</span>; ὑπερφυεῖ τινι . . ὡς μεγάλῃ βλάβῃ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>477d</span>: freq. also joined with other Adjs., in which case, as a rule, it stands second, <b class="b3">σχέτλια λέγεις καὶ ὑ</b>. ib.<span class="bibl">467b</span>; δεινὸν ὡς ἀληθῶς καὶ ὑ. <span class="bibl">D.21.88</span>, etc.; but it stands first in Plu.2.12b, 155a, al. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> Sup. <b class="b3">-έστατος</b>, as an honorific title, <span class="bibl"><span class="title">Stud.Pal.</span>20.129.3</span> (v A. D.), etc.: also in Posit., ἡ ὑ. ὑμῶν ἐξουσία <span class="bibl"><span class="title">PMasp.</span>2i 1</span> (vi A. D.), etc. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Adv. <b class="b3">-ῶς</b> [[marvellously]], [[strangely]], [[exceedingly]], φιλαθήναιος ἦν ὑ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span> 142</span>; ὑ. σπουδάζειν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>481b</span>; in affirm. answers, ὑ. μὲν οὖν <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span> 525b</span>: Comp. -εστέρως <span class="bibl">Philostr.<span class="title">Gym.</span>36</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> <b class="b3">ὑ. ὡς</b>... before a Verb, ὑ. ὡς χαίρω <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>173c</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Tht.</span>155c</span>; before an Adj., ὑ. ὡς ἀληθῆ λέγεις <span class="bibl">Id.<span class="title">Phd.</span>66a</span>.</span>

|mltxt=-ές / [[ὑπερφυής]], -ές, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> αυτός που υπερβαίνει τη [[φύση]], που βρίσκεται [[πάνω]] από τον [[φυσικό]] κόσμο, [[υπερφυσικός]] (α. «[[υπερφυής]] [[κόσμος]]» β. «δοτῆρος ἀφθόνου καὶ ὑπερφυοῦς, ὑπερφυᾱ κεκτημένου μεγαλοπρέπειαν», Δαμασκ. Ι.<br />γ. «ὑπερφυᾱ ἁπλότητα», Διον. Αρεοπ.)<br /><b>2.</b> [[μέγας]], [[τεράστιος]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> (ως τιμητ. [[τίτλος]]) εξοχότατος, [[λαμπρότατος]] («ὑπερφυοῦς γερουσίας», Ευάγρ.)<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ ὑπερφυές</i><br />η [[ιδιότητα]] του υπερφυούς, το να βρίσκεται [[κάτι]] [[πάνω]] από τον [[φυσικό]] κόσμο («τὸ ὑπερφυὲς τοῦ περὶ αὐτὸν θεοπρεποῦς ἀξιώματος», Ευσ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που βρίσκεται [[πέρα]] από τα συνηθισμένα [[μέτρα]], ο [[υπέρογκος]] (α. «λίθους τε ἄλλους εἰς ἐπισκευὴν ὑπερφυέας τὸ [[μέγαθος]] ἐκόμισε», Ηρόδ<br />β. «θυείαν ἑσπέραν ὑπερφυᾱ τὸ [[μέγεθος]] εἰσηνέγκατο», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[πανύψηλος]] («εἰς ὑπερφυῆ καὶ ὑπέρλοφον πολιτείαν», Κύριλλ.)<br /><b>3.</b> [[ασυνήθιστος]], [[παράξενος]] ή [[θαυμαστός]] (α. «[[ἔργον]] εἰργασταί τοι ὑπερφυὲς [[μέγαθος]] τε καὶ [[κάλλος]]», <b>Ηρόδ.</b><br />β. «ὑπερφυεῑ τινι ἄρα ὡς [[μεγάλη]] βλάβῃ καὶ κακῷ θαυμασίῳ ὑπερβάλλουσα», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>4.</b> (για φυτά και τμήματα [[φυτών]]) [[υπέργειος]] («λάχανα τά τε ὑπόγεια καὶ τὰ ὑπερφυῆ», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>5.</b> αυτός που ξεπερνάει τους άλλους στο ύψος («οἱ υπερφυεῑς τῶν ἀσταχύων», Διογ. Λαέρ.). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[υπερφυώς]] / <i>ὑπερφυῶς</i> ΝΜΑ<br />με υπερφυή, με υπερφυσικό τρόπο, [[κατά]] τρόπο ασυνήθιστο, θαυμαστό<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (σε καταφατική [[απάντηση]]) [[μάλιστα]], βεβαιότατα («ὑπερφυῶς μὲν οὖν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> υπερβολικά, [[πάρα]] πολύ («[[φιλαθήναιος]] ἦν ὑπερφυῶς», <b>Ηρωδιαν.</b>)<br /><b>4.</b> ([[μαζί]] με το <i>ως</i> και [[ρήμα]] ή επίθ.) [[πράγματι]], αληθινά («ὑπερφυῶς... ὡς ἀληθῆ λέγεις», <b>Πλάτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ὑπερ</i>- <span style="color: red;">+</span> -<i>φυής</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>φύω</i>, [[φύομαι]]), <b>πρβλ.</b> <i>προσ</i>-<i>φυής</i>].