3,274,399
edits
προστάτης: Difference between revisions
m
Text replacement - "Arist.''Pol.''" to "Arist.''Pol.''"
| (28 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | {{LSJ1 | ||
|Full diacritics= | |Full diacritics=προστᾰ́της | ||
|Medium diacritics=προστάτης | |Medium diacritics=προστάτης | ||
|Low diacritics=προστάτης | |Low diacritics=προστάτης | ||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=prostatis | |Transliteration C=prostatis | ||
|Beta Code=prosta/ths | |Beta Code=prosta/ths | ||
|Definition= | |Definition=προστάτου, ὁ, ([[προΐστημι]])<br><span class="bld">A</span> [[one who stands before]], [[front-rank man]], [[falsa lectio|f.l.]] for [[πρωτοστάτης]] in [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]'' 3.3.41, ''Eq.Mag.''2.2,6:—but elsewhere,<br><span class="bld">II</span> [[leader]], [[chief]], especially of a [[democracy]], [[προστάτεω]] ἐπιλαβέσθαι [[Herodotus|Hdt.]]1.127, 5.23; οἱ προστάται τοῦ δήμου Th.3.75, 4.46,66; <b class="b3">οἱ τῶν δήμων π.</b> Id.3.82; ὁ προστάτης Κλέων Ar.''Ra.''569, cf. ''Eq.''1128 (lyr.); μεταβολὴ ἐκ προστάτου ἐπὶ τύραννον Pl.''R.''565d; <b class="b3">[Σόλων] πρῶτος τοῦ δήμου προστάτης</b> Arist.''Ath.''2.2,al.<br><span class="bld">2</span> generally, [[ruler]], opp. [[ἀστοί]], A.''Supp.''963; Καδμείων Id.''Th.''1031; Κνωσίων Arr.''Epict.''3.9.3; Μολοσσῶν ''GDI''1334 (Epirus, iii B.C.); [[χώρας]], [[χθονός]], E.''Heracl.'' 964, ''IA''373 (troch.); <b class="b3">τῆς Ἑλλάδος προστάται</b>, of the [[Spartan|Spartans]], X.''HG'' 3.1.3, cf. Isoc.4.103, D.9.23; <b class="b3">προστάτης τοῦ ἐμπορίου</b>, of Greeks in Egypt, [[Herodotus|Hdt.]] 2.178; τοῦ πολέμου [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.2.23; <b class="b3">προστάται τῆς εἰρήνης</b> its [[chief author]]s, Id.''HG''5.1.36; <b class="b3">τῆς πρὸς τοὺς θεοὺς ἐπιμελείας π.</b> D.22.78; [[administrator]], τῆς κεχωρισμένης προσόδου ''PTeb.''81.19 (ii B.C.); <b class="b3">[τοῦ ἱεροῦ]</b> ''OGI''531.3 (Bithynia, iii A.D.); θεᾶς ib.209.4 (Philae, iii A.D.), cf. ''Ostr.''412, al. (i A.D.): metaph., [[ἔρως]] προστάτης τῶν ἀργῶν ἐπιθυμιῶν = a ruling passion protector of idle appetites Pl.''R.'' 572e.<br><span class="bld">3</span> [[president]] or [[presiding officer]], προστάτης τοῦ γυμνασίου ''CIG''2881.16 (Branchidae), cf. ''OGI''130.16 (Egypt, ii B.C.), ''Supp.Epigr.''4.598.37 (Teos, i B.C.), ''IG''22.1368.13; <b class="b3">προστάτης συνεδρίου</b> ib.9(2).205.33 (Aetolian League); [[προβούλων]] ib.9(1).694.116 (Corc.); ([[γερουσίας]]) ib.7.2808 (Hyettus, iii B.C.); [[δαμιοργῶν]] ib.5(1).1425.16 (Messene); ([[βουλᾶς]]) ib.14.256.5 (Phintias); τῆς μέσης Ἀκαδημίας S.E.''P.''1.232: freq. in plural, = πρυτάνεις, ''SIG''194.15 (Amphipolis, iv B.C.), etc.; <b class="b3">γνώμα προστατᾶν</b> ib.187.1 (Cnidus, iv B.C.), cf. ''IG''12(8).264.13 (Thasos, iv B.C.).<br><span class="bld">III</span> [[one who stands before and protects]], [[guardian]], [[champion]], πυλωμάτων A.''Th.''408, cf. 798; πόλεως Pl.''Grg.''519b; <b class="b3">[τῆς ποιητικῆς]</b> Id.''R.''607d; τῆς πάντων ἐλευθερίας D.15.30, etc.; [[epithet]] of gods, as Apollo, S.''Tr.''209 (lyr.), ''IPE''12.89 (ii A.D.).<br><span class="bld">2</span> at Athens, etc., [[patron]] who took charge of the interests of [[μέτοικος|μέτοικοι]], etc.: hence [[ἐπὶ προστάτου οἰκεῖν]] = [[live under protection of a patron]], Lys.31.9, 14, Lycurg.145; [[προστάτην ἐπιγράφειν τινά]] = [[choose as one's patron]], Luc. ''Peregr.''11; αὑτῷ πονηρὸν προστάτην ἐπεγράψατο Ar.''Pax''684; ἔχειν Id.''Pl.''920, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''882 (lyr.); <b class="b3">νέμειν προστάτην</b> [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1275a13; also [[γράφεσθαι προστάτου]] to [[be entered by one's patron's name]], [[be attached to a patron]], οὐ Κρέοντος προστάτου γεγράφομαι [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''411.<br><span class="bld">3</span> = Lat. [[patronus]], Plu.''Rom.''13, ''Mar.''5, ''IG''3.687, 14.1078 (Rome, iii A.D.), ''OGI''549.6 (Ancyra, iii A.D.), etc.<br><span class="bld">IV</span> [[θεοῦ προστάτης]] = [[one who stands before a god to entreat him]], [[suppliant]], [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1278, cf. 1171.<br><span class="bld">V</span> Medic., [[prostate gland]], Herophil. ap. Gal.''UP''14.11 ([[varia lectio|v.l.]]). | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0781.png Seite 781]] ὁ, der Vorstand, Vorsteher, Vorgesetzte, Anführer, Aesch. Spt. 1017; im | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0781.png Seite 781]] ὁ, der [[Vorstand]], [[Vorsteher]], [[Vorgesetzte]], [[Anführer]], Aesch. Spt. 1017; im <span class="ggns">Gegensatz</span> der ἀστοί, Suppl. 941; χθονός, Eur. I. A. 373 Heracl. 964; Her. 1, 127. 2, 179 u. sonst; bes. der an der Spitze der Partei steht, Parteihaupt, πόλεως, Plat. Gorg. 519 b; καὶ [[ἄρχων]], Phaedr. 241 a; καὶ [[ἐπιμελητής]], Legg. VI, 766 b; oft bei Thuc.; Xen. τοῦ πολέμου, Cyr. 7, 2, 23; Folgde; τῆς προαιρέσεως, Pol. 2, 39, 12 u. oft; Dem. 9, 23, die Hegemonie haben; vgl. Xen. Hell. 3, 1, 2; – der Vorstand, Beistand, Beschützer, τόνδ' ἀντιτάξω προστάτην πυλωμάτων, Aesch. Spt. 380. 780; [[Ἀπόλλων]], wie [[προστατήριος]], Soph. Tr. 208; ἧς (νόσου) σε προστάτην σωτῆρά τε μοῦνον ἐξευρίσκομεν, Beschützer gegen die Krankheit, O. R. 303; übh. der für Etwas sorgt, mit folgdm [[ὅπως]], Xen. Mem. 2, 7, 9, wo die Lesart schwankt, – Bes. in Athen der Bürger, der als Patron eines Nichtbürgers oder [[μέτοικος]] (οἱ τῶν μετοίκων Ἀθήνῃσι προεστηκότες προστάται ἐκαλοῦντο, Harpocr., der als den eigentlichen Ausdruck von Seiten der Metöken προστάτην νέμειν anführt) dessen Rechtshändel vor Gericht führte u. ihn in allen bürgerlichen Angelegenheiten vertrat, wonach Soph. sagt ὥςτ' οὐ Κρέοντος προστάτου γεγράψομαι, O. R. 411, ich werde mich nicht als Schützling des Kreon od. ihn als meinen Schutzherrn einschreiben lassen; θεὸν οὐ λήξω ποτὲ προστάταν ἴσχων, 882; Ar. Pax 667 Plut. 920 u. öfter; so bes. bet den attischen Rednern, ἐπὶ προστάτου οἰκεῖν, Lys. 31, 9, von dem Metöken, der in Athen nicht anders sich aufhalten darf, als wenn er einen [[προστάτης]] hat; vgl. Dem. 25, 58; Arist. u. Folgde; προστάτην ἐπέγραφον, Luc. Peregr. 11; dem röm. patronus entsprechend, Plut. Rom. 13 Mar. 5. – Aber [[προστάτης]] θεοῦ ist der vor einen Gott tritt, um ihn anzuflehen, Soph. O. C. 1173. 1280. – Bei Xen. Cyr. 3, 3, 41 sind οἱ προστάται = οἱ [[ἔμπροσθεν]], die im Vordertreffen, den οὐραγοί entgeggstzt. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> qui se tient en | |btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> [[qui se tient en avant]] :<br /><b>1</b> [[qui se tient le premier dans une ligne de bataille]], [[chef de file]];<br /><b>2</b> chef, <i>particul.</i> chef de parti ; <i>en gén.</i> président, chef, celui qui dirige, gén.; <i>à Athènes</i> prostatès, président d'une commission, d'un conseil;<br /><b>3</b> protecteur, défenseur contre, gén. ; <i>particul.</i> protecteur <i>ou</i> patron des métèques, <i>à Athènes</i> : τινος προστάτου γράφεσθαι SOPH se faire inscrire sous le nom d'un patron, <i>càd</i> s'attacher à un patron, être le protégé de qqn ; <i>à Rome</i> patron;<br /><b>II.</b> [[qui se tient devant]] <i>ou</i> s'approche de : θεοῦ SOPH qui se tient devant l'autel d'un dieu, suppliant.<br />'''Étymologie:''' [[προΐστημι]]. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
| Line 26: | Line 23: | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''προστάτης:''' ου (ᾰ) ὁ<br /><b class="num">1 | |elrutext='''προστάτης:''' ου (ᾰ) ὁ<br /><b class="num">1</b> [[передовой боец]], [[застрельщик]] Xen.;<br /><b class="num">2</b> [[руководитель]], [[глава]], [[вождь]] (τοῦ δήμου Thuc.): ὁ π. τοῦ πολέμου Xen. главнокомандующий; π. τῆς εἰρήνης Xen. руководитель мирных переговоров;<br /><b class="num">3</b> [[правитель]], [[властитель]] (χώρας Eur.; τῆς Ἑλλάδος Xen.);<br /><b class="num">4</b> [[защитник]], [[хранитель]], [[предстатель]] (πυλωμάτων Aesch.; πόλεως Soph.; τῆς ἐλευθερίας Dem.);<br /><b class="num">5</b> (в Афинах - по отношению к метэку) простат, патрон, покровитель: γράφεσθαι προστάτου τινός Soph. и προστάτην γράφειν τινά Luc. взять кого-л. в покровители;<br /><b class="num">6</b> (лат. [[patronus]]) [[патрон]] Plut.;<br /><b class="num">7</b> культ. [[проситель]], [[молящийся]] (θεοῦ Soph.). | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext= | |elnltext=προστάτης -ου ὁ [προΐσταμαι] Ion. gen. -τεω; Dor. acc. - ταν, die voor iets of iem staat smekeling:. τοῦ θεοῦ π. smekeling van de godheid Soph. OC 1278. leider, voorvechter:. τῶν δήμων προστάται democratische leiders Thuc. 3.82.1; προστάται τῆσδε χώρας leiders van dit land Eur. Hcld. 964; π. τοῦ πολέμου opperbevelhebber Xen. Cyr. 7.2.23; προστάται... τῆς... εἰρήνης voorvechters van de vrede Xen. Hell. 5.1.36; π. τοῦ ἐμπορίου directeur van de handelshaven Hdt. 2.178.3. beschermer:; πυλωμάτων van de stadspoort Aeschl. Sept. 408; [[epithet]] van Apollo; Soph. Tr. 209; beschermheer:; οὐ Κρέοντος προστάτου γεγράψομαι ik zal niet geregistreerd staan als beschermeling van Kreon Soph. OT 411; spec. in Athene t.b. v. metoiken; ἐπὶ προστάτου οἰκεῖν onder bescherming van een beschermheer leven Lys. 31.9; νέμειν ἀνάγκη προστάτην (metoiken) moeten zich noodzakerlijkerwijs van een beschermheer bedienen Aristot. Pol. 1275a13; in Rome patronus. Plut. Rom. 13.7. | ||
}} | |||
{{eles | |||
|esgtx=[[protector]] | |||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 36: | Line 36: | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[champion]], [[chief]], [[defender]], [[protector]] | |woodrun=[[champion]], [[chief]], [[defender]], [[protector]] | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[ἀρχηγός]], [[ὑπερασπιστής]]). Ἀπό τό προΐσταμαι → [[πρό]] + [[ἵσταμαι]]. Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[ρῆμα]] [[ἵστημι]]. | |||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=ὁ [[protector]] ref. a S. Filóxeno δέσποτά μου, θεὲ παντοκράτωρ, καὶ ἅγιε Φιλόξενε, πρόστατά μου <b class="b3">Señor mío, Dios todopoderoso, y San Filóxeno, mi protector</b> C 8a 2 C 8b 1 C 24 2 | |||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[patronus]] (plebis)'', [[patron]], [[protector]] (of the commons), [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.75.2/ 3.75.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.82.1/ 3.82.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.46.4/ 4.46.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.66.3/ 4.66.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.35.2/ 6.35.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.89.4/ 8.89.4]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[protector]]=== | |||
Arabic: حَامٍ; Armenian: պահապան; Azerbaijani: qoruyucu, havadar, himayədar; Bengali: মহাফেজ; Bulgarian: защитник; Catalan: protector; Chamorro: a'adahi; Czech: ochránce; Danish: beskytter; Dutch: [[beschermer]], [[beschermheer]], [[behoeder]]; Faroese: verndari; Finnish: suojelija; French: [[protecteur]], [[guardien]]; Galician: protector; German: [[Beschützer]]; Ancient Greek: [[ἀλεξήτειρα]], [[ἀλεξητήρ]], [[ἀλκτήρ]], [[ἀντιλήμπτωρ]], [[ἀντιλήπτωρ]], [[ἐπίκουρος]], [[ἐπιστάτης]], [[ἐπίτροπος]], [[ἱκέτης]], [[κηδεμών]], [[κηδευτής]], [[πρόξεινος]], [[πρόξενος]], [[πρόξηνος]], [[προσκεπαστής]], [[προστάτης]], [[σκεπαστής]], [[σκοπός]], [[ὑπερασπιστής]], [[φύλαξ]], [[χραισμήτωρ]]; Irish: cosantóir; Italian: [[protettore]], [[protettrice]]; Kurdish Central Kurdish: حافیز, پاڕێزگار; Northern Kurdish: parastvan, parastvan; Latin: [[patronus]], [[patrona]], [[protector]], [[protectrix]], [[tutor]], [[fautor]], [[praeses]]; Old English: sċildend; Portuguese: [[protetor]]; Romanian: protector, protectoare; Russian: [[защитник]], [[защитница]]; Sanskrit: नाथ; Scottish Gaelic: tèarmannair; Spanish: [[protector]], [[protectora]], [[valedor]]; Swedish: beskyddare, protektor; Turkish: hami, koruyucu, mevla, sahip, veli; Ukrainian: захисник, захисниця; Urdu: محافظ | |||
===[[prostate]]=== | |||
Arabic: بْرُوسْتَات, بَرُوسْتَات, بْرُوسْتَات, مُوثَة; Egyptian Arabic: بروستاتة; Armenian: շագանակագեղձ; Aromanian: prustat; Bengali: প্রোস্টেট, প্রোস্টেট গ্রন্থি; Bulgarian: простата; Catalan: pròstata; Chinese Cantonese: 前列腺; Mandarin: 前列腺, 攝護腺／摄护腺; Min Nan: 攝護腺／摄护腺; Czech: předstojná žláza, prostata; Danish: blærehalskirtel, prostata; Dutch: [[prostaat]]; Esperanto: prostato; Finnish: eturauhanen; French: [[prostate]]; Friulian: prostate; Galician: próstata; Georgian: პროსტატა; German: [[Prostata]], [[Vorsteherdrüse]]; Greek: [[προστάτης]]; Ancient Greek: [[προστάτης]]; Hebrew: בַּלּוּטַת הָעַרְמוֹנִית; Hindi: प्रोस्टेट; Hungarian: prosztata; Icelandic: hvekkur, blöðruhálskirtill; Indonesian: prostat; Irish: próstatach, faireog phróstatach; Italian: [[prostata]]; Japanese: 前立腺; Kazakh: қуықалды без; Khmer: ប្រូស្តាត; Korean: 전립선(前立腺); Latvian: priekšdziedzeris; Lithuanian: prostata, priešinė liauka; Maori: repe tātea, repe ure; Mongolian түрүү булчирхай ᠲᠦᠷᠦᠭᠦᠦ; ᠪᠤᠯᠴᠢᠷᠬᠠᠢ; урьд булчирхай ᠤᠷᠢᠳᠤ; ᠪᠤᠯᠴᠢᠷᠬᠠᠢ; Navajo: alizh bikááz; Northern Sami: ovdaráksá; Norwegian Bokmål: prostata; Nynorsk: prostata; Occitan: prostata; Persian: پروستات; Polish: prostata; Portuguese: [[próstata]]; Romanian: prostată; Russian: [[предстательная железа]], [[простата]]; Serbo-Croatian Cyrillic: простата, корењача; Roman: prostata, korenjača; Slovene: prostata, obsečnica; Spanish: [[próstata]], [[glándula prostática]]; Swedish: prostata, blåshalskörtel; Turkish: prostat; Ukrainian: простата, передміхурова залоза; Urdu: پروسٹیٹ; Vietnamese: nhiếp hộ tuyến, tuyến tiền liệt; Volapük: prostat; Welsh: prostad, chwarren brostad | |||
}} | }} | ||