λεία: Difference between revisions

|Definition=(A), ἡ, (λεῖος) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[tool for smoothing stone]], <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>531</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> v.[[λαιαί]].</span><br /><span class="bld">λεία</span> (B), Ion. ληΐη, Dor. λᾴα (<span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>10(11).44</span>), ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[booty]], [[plunder]], freq. in Hdt. (v. infr.), etc. (Hom. and Hes. always use [[ληΐς]]); especially of cattle, opp. [[ἄνθρωποι]], Pi.l.c., <span class="bibl">Th.2.94</span> (v. infr. <span class="bibl">4</span>); λείας ἀπαρχὴν βοῦς <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>761</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Aj.</span>54</span>, <span class="bibl">145</span> (anap.): pl., <b class="b3">ἐφθαρμένας εὑρίσκομεν λείας ἁπάσας</b> ib.<span class="bibl">26</span>; rarely of persons, ἀγόμεθα λεία <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>614</span>; [[prey]] of hunters, <span class="bibl">Id.<span class="title">Rh.</span>326</span>: generally, [[booty]], <span class="bibl">Th.8.3</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.2.4</span>, <span class="bibl">1.3.2</span>; <b class="b3">τοὺς λοιποὺς ληΐην θέσθαι</b> give them up [[as plunder]], <span class="bibl">Hdt.4.202</span>; <b class="b3">λείαν ποιεῖσθαι τὴν χώραν</b>, = [[λεηλατεῖν τὴν χώραν]], <span class="bibl">Th.8.41</span>; λείαν ἄγειν <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>5.3.1</span>; ἐπὶ λείαν ἐκπορεύσονται <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>5.1.8</span>, etc.; κατὰ ληΐην ἐκπλῶσαι <span class="bibl">Hdt.2.152</span>: pl., διεσκεδασμένοι κατὰ τὰς ἰδίας λείας <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.2.5</span>: [[proverb|prov.]], <b class="b3">Μυσῶν λεία</b>, of anything that may be plundered with impunity, <span class="bibl">Stratt.35</span>, <span class="bibl">D.18.72</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1372b33</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[plunder]] (as an act), ζῶσι ἀπὸ ληΐης καὶ πολέμου <span class="bibl">Hdt.4.103</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[stolen property]], τὴν λ. ἀποδοῦναι <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>145.16</span> (iii B.C.), cf. <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>4.438.10</span>-<span class="bibl">13</span> (iii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[flocks and herds]], [[cattle]], ἀπογραφὴ λείας <span class="bibl"><span class="title">PHib.</span>1.33.2</span> (iii B.C.), cf. <span class="bibl"><span class="title">PPetr.</span>3p.279</span> (iii B.C.), <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>1012</span> (ii B.C.), <span class="bibl">D.S.19.21</span>, <span class="bibl">97</span>; ἀτέλεια τῆς λ. <span class="title">OGI</span>748.9 (Cyzic., iii B.C.). (Lit. [[the people's property]], cf. Lat. [[populari]] 'plunder'.)</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0023.png Seite 23]] ἡ, 1) nach Poll. 7, 118 ein Werkzeug der Steinhauer. – 2) λεῖαι = λέαι, Poll. 7, 36. Uebh. Gewicht, Hero. ἡ, ion. [[ληΐη]] u. [[ληΐς]], die m. s., [[Beute]], bes. erbeutetes Vieh, geraubte Menschen; λείας ἀπαρχὴν [[βοῦς]] Soph. Trach. 758, u. ä. ἐφθαρμένας εὑρίσκομεν λείας ἁπάσας, das geraubte Vieh, Ai. 26, vgl. 54, u. Δαναῶν βοτὰ καὶ λείαν verbunden, 145; von Menschen, ἀγόμεθα [[λεία]] σὺν τέκνῳ, Eur. proad. 610; Thuc. vrbdt καὶ ἀνθρώπους καὶ λείαν λαβόντες, 2, 94; λείαν ἄγειν, Xen. Cyr. 5, 3, 1 u. Sp., [[πολλῇ]] λείᾳ θρεμμάτων καὶ ἀνδραπόδων περιτυχών, Plut. Coriol. 13. – Das Beutemachen, Beute in allgemeinerer Bdtg, ἐπὶ λείαν ἐκπορεύσονταί τινες, es werden Einige auf Beute ausziehen, Xen. An. 5, 1, 8, u. A., auch im plur., Xen. Hell. 1, 2, 5; Pol. 4, 9, 10. – Sprichwörtlich war Μυσῶν [[λεία]], von allem durchaus Preisgegebenen, Dem. 18, 72; Arist. rhet. 1, 12; vgl. Harpocr. u. Zenob. 5, 15.

|mltxt=<b>(I)</b><br />η (Α [[λεία]], ιων. τ. [[ληΐη]], δωρ. τ. [[λαία]] και λᾴα)<br /><b>1.</b> [[αντικείμενο]] ή [[προϊόν]] διαρπαγής («το [[νοικοκυριό]] του έγινε [[λεία]] τών συγγενών του)<br /><b>2.</b> τα [[λάφυρα]] που περιέρχονται στον νικητή [[μετά]] από πολεμική [[επιχείρηση]] («καὶ ἀνθρώπους καὶ λείαν λαβόντες», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[θήραμα]] που πιάστηκε και κατασπαράχθηκε από σαρκοφάγο ζώο<br /><b>2.</b> <b>διεθν. δίκ.</b> κινητή [[κατά]] θάλασσαν ιδιωτική [[περιουσία]] που συλλαμβάνεται και κατάσχεται και ειδικότερα [[κάθε]] [[πλοίο]] που πλέει στην ανοιχτή [[θάλασσα]] ή στα χωρικά ύδατα εμπολέμων, [[εκτός]] από τα παράκτια αλιευτικά, τα επιβατηγά, τα νοσοκομειακά, τα επιστημονικά και τα ναυαγοσωστικά, και που ανήκει στον αντίπαλο ή σε ουδέτερο [[κράτος]] που ανεφοδιάζει τον αντίπαλο, σε [[αντιδιαστολή]] με το [[λάφυρο]], που θεωρείται η [[δημόσια]] [[περιουσία]], αλλ. [[σύλη]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αρπαγή]], [[πλιάτσικο]] («καὶ τὴν χώραν καταδρομαῑς λείαν ἐποιεῖτο», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> [[λαφυραγώγηση]] («ζώουσι δὲ ἀπὸ ληΐης τε καὶ πολέμου», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>3.</b> (για κυνηγό) το [[θήραμα]] («οὐ παρῶν κυνηγέταις αἱροῦσι λείαν οὐδὲ συγκαμὼν δουρί», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>4.</b> τα κλοπιμαία<br /><b>5.</b> [[αγέλη]], [[κοπάδι]], πρόβατα («ἦν δὲ καὶ λείας παντοδαπῆς [[πλῆθος]]» <b>Διόδ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>παροιμ.</b> «Μυσῶν [[λεία]]» — λεγόταν για [[κάθε]] [[πράγμα]] που μπορούσε να ληστευθεί [[χωρίς]] [[τιμωρία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ουσ. [[λεία]] <span style="color: red;"><</span> <i>λήF</i>-<i>ια</i> <span style="color: red;"><</span> <i>λάFια</i>, με [[βράχυνση]] της μακρόφωνης διφθόγγου ([[πρβλ]]. [[ληιτουργώ]] > [[λειτουργώ]]) ανάγεται πιθ. σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>lau</i>- «[[λαφυραγωγώ]], [[παίρνω]]» και συνδέεται με το <i>λαύω</i> (<b>βλ.</b> [[απολαύω]]) και πιθ. με το [[λαός]]. Ο παρλλ. τ. [[ληΐς]], -[[ίδος]] ανάγεται σε <i>l</i><i>ā</i><i>F</i>-<i>ıδ</i>. Στη Μυκηναϊκή μαρτυρείται ο τ. <i>ra</i>-<i>wi</i>-<i>ya</i>-<i>ya</i> «αιχμάλωτες», ως παρ. του [[λεία]].<br /> <b>(II)</b><br />[[λεία]], ἡ (Α)<br />[[εργαλείο]] τών γλυπτών για [[λείανση]] της επιφάνειας τών λίθων.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ουσιαστικοποιημένος τ. του θηλ. του επιθ. [[λείος]]·].

|lsmtext='''λεία:''' Ιων. ληΐη, Δωρ. λᾴα, ἡ,<br /><b class="num">1.</b> κλοπιμαία, [[λάφυρα]] που προέρχονται από [[αρπαγή]], σε Ηρόδ., Σοφ., Ευρ., κ.λπ.· γενικά, [[περιουσία]] που μπορεί να ληστευθεί, σε Θουκ., Ξεν.· <i>λείαν ποιεῖσθαι χώραν = λεηλατεῖν χώραν</i>, σε Θουκ.· Μυσὼν [[λεία]], λέγεται για [[κάθε]] [[πράγμα]] που μπορεί να αρπάξει [[κάποιος]] [[χωρίς]] να τιμωρηθεί «ξέφραγο [[αμπέλι]]», [[διαρπαγή]], σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> λαρυφαγώγηση (ως [[πράξη]]), [[ζῆν]] ἀπὸ ληΐης, σε Ηρόδ.

|elrutext='''λεία:'''<br /><b class="num">I</b> ион. [[ληΐη]], дор. [[λαία]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[добыча]], [[награбленное]] (ἐπὶ λείαν [[ἐξιέναι]] Xen.; λείας φέρειν Plut.): χώραν λείαν ποιεῖσθαι Thuc. грабить (разорять) страну; Μυσῶν λ. погов. Dem., Arst. захваченная у (беззащитных) мисийцев добыча, т. е. легкая добыча;<br /><b class="num">2)</b> [[награбленный скот]] Soph., Xen.;<br /><b class="num">3)</b> [[захваченные в плен]], [[пленники]]: ἀγόμεθα λ. σὺν τέκνῳ Eur. меня с сыном (Астианактом) уводят в плен;<br /><b class="num">4)</b> [[грабеж]] (ζῇν ἀπὸ ληΐης καὶ πολέμου Her.).<br /><b class="num">II</b> ἡ каменотесный инструмент Soph.

|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[spoils]], [[especially of plundered cattle]], [[of war]], [[of hunting]], also [[cattle]], [[herd]] (cf. Edgerton AmJPh 46, 177f.).<br />Other forms: (Att.), Ion. [[ληΐη]], Dor. (Pi. O. 10, 44) [[λᾳα]] f.; besides [[ληΐς]] (Dor. [[λαΐς]]), <b class="b3">-ίδος</b> f. (Il.)<br />Compounds: Compp., e. g. <b class="b3">λε-ηλατέω</b> <b class="b2">drive away loot, esp. cattle</b> (Hdt., S., E., X.; after <b class="b3">βο-</b>, <b class="b3">ἱππ-ηλατέω</b> etc. from <b class="b3">βο-</b>, <b class="b3">ἱππ-ηλά-της</b>) with <b class="b3">λεηλασ-ία</b>, <b class="b3">-ίη</b> (X., A. R.), <b class="b3">-άτησις</b> (Aen. Tact.); <b class="b3">ἀγε-λείη</b> f. surn. of Athena [[who drives on loot]], [[provides]] (Il.).<br />Derivatives: [[ληϊάς]] f. [[the seized]], [[captured]] (Υ 193, A. R.); <b class="b3">ληϊ̃τις</b> f. [[ἀγελείη]]' (K 460; after the nom. in <b class="b3">-ῖτις</b>), [[ληϊάς]]' (A. R., Lyc.); [[ληΐδιος]] [[belonging to the loot]], [[captured]] (AP, APl.). Denominat. verb [[ληΐζομαι]], [[λεΐζομαι]] [[make spoils]], [[plunder]] (Il.) with several nouns: 1. [[ληϊστός]], [[λεϊστός]] to [[be caried off as booty]] (I 406, 408; Ammann <b class="b3">Μνήμης χάριν</b> 1, 14); 2. [[ληϊστύς]] f. [[making booty]], [[plundering]] `(Hdt. 5, 6; Porzig Satzinhalte 182); 3. <b class="b3">*ληισμός</b> in <b class="b3">λῃ(ι)σμαδία αἰχμάλωτος</b>, [[λεληισμένη]] H. - 4. [[ληϊστήρ]], [[λῃστήρ]] m. [[plunderer]], [[pirate]], f. [[λῄστειρα]] (Ael.), [[λῃστρίς]] (D., Herod.), with [[λῃστρικός]] [[plundering]] (IA.; cf. <b class="b3">λῃστ-ικός</b> below), <b class="b3">λῃστή-ριον</b>, Dor. <b class="b3">λᾳσ-</b> <b class="b2">gang of robbers, ...nest, robbery</b> (Att., Cret.), [[λᾳστήριοι]] pl. [[pirate]] (hell. poetry); 5. [[ληΐστωρ]], <b class="b3">λῄσ-</b> <b class="b2">id.</b> (ο 427); 6. [[ληϊστής]], <b class="b3">λῃσ-</b>, <b class="b3">λᾳσ-</b> <b class="b2">id.</b> (IA.) with [[λῃστικός]] (often interchanged with [[λῃστρικός]]), [[λῃστεύω]] [[rob]], [[plunder]] with [[λῃστεία]] [[robbery]] (Att.). Attempt to distinguish [[ληΐστωρ]] from [[ληϊστήρ]], [[λῃστεία]] from [[ληϊστύς]] semantically by Benveniste Noms d'agent 30, 37, 69.<br />Origin: IE [Indo-European] [655] <b class="b2">*leh₂u-</b> [[plunder]]<br />Etymology: The abstract [[λεία]], [[ληΐη]] from <b class="b3">*λαϜ-ία</b> and the <b class="b3">ιδ-</b>derivation [[ληΐς]] from <b class="b3">*λαϜ-ίδ-</b> which stands beside it (not with Bechtel Lex. 215 after Fraenkel old <b class="b2">ī-</b>stem because of <b class="b3">ληϊ̃τις</b>, s. v.) can go back either on a noun <b class="b3">*λαϜ</b>(<b class="b3">-ο</b>)- v. t. or directly on a verb, which with zero-grade is supposed in <b class="b3">ἀπο-λαύω</b>; s. v., and Pok. 655. S. further [[λαρός]] and [[λήϊον]].<br />See also: S. noch [[λαρός]] und [[λήϊον]].

|mdlsjtxt=[[λεία]], ιονιξ [[ληίη]], doric [[λαία]], ἡ,<br /><b class="num">1.</b> [[booty]], [[plunder]], Hdt., Soph., Eur., etc.:—[[generally]], pillageable [[property]], Thuc., Xen.; λείαν ποιεῖσθαι χώραν = λεηλατεῖν χώραν, Thuc.:— Μυσῶν [[λεία]], of [[anything]] that may be plundered with [[impunity]], from the [[effeminate]] [[character]] of the Mysians, Dem.<br /><b class="num">2.</b> [[plunder]] (as an act), ζῆν ἀπὸ ληίης Hdt.

|ftr='''λεία''': (att.),<br />{leía}<br />'''Forms''': ion. [[ληΐη]], dor. (Pi. ''O''. 10, 44) λᾴα f.; daneben [[ληΐς]] (dor. [[λαΐς]]), -ίδος f. (ep. poet. seit Il.)<br />'''Meaning''': ‘Beute, bes. von geraubtem Vieh, Kriegs-, Jagdbeute’, auch [[Vieh]], [[Herde]] (vgl. Edgerton AmJPh 46, 177f.).<br />'''Composita''': Kompp., z. B. [[λεηλατέω]] ‘Beute, bes. Vieh wegtreiben, plündern’ (Hdt., S., E., X. u. a.; nach βο-, [[ἱππηλατέω]] usw. von βο-, [[ἱππηλάτης]]) mit [[λεηλασία]], -ίη (X., A. R. u. a.), -άτησις (Aen. Tact.); [[ἀγελείη]] f. Bein. der Athena ‘Beutezuführerin, -spenderin’ (Il. usw.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[ληϊάς]] f. [[die Erbeutete]], [[Gefangene]] (Υ 193, A. R.); ληϊ̃[[τις]] f. ’[[ἀγελείη]]’ (Κ 460; nach den Nom. auf-ῖτις), ’[[ληϊάς]]’ (A. R., Lyk.); [[ληΐδιος]] [[zur Beute gehörig]], [[gefangen]] (''AP'', ''APl''.). Denominatives Verb [[ληΐζομαι]], [[λεΐζομαι]] [[Beute machen]], [[plündern]], [[rauben]] (seit Il.) mit mehreren Nomina: 1. [[ληϊστός]], [[λεϊστός]] [[einzufangen]] (''I'' 406, 408; Ammann Μνήμης [[χάριν]] 1, 14); 2. [[ληϊστύς]] f. ‘das Beutemachen, Räuberei ‘(Hdt. 5, 6; Porzig Satzinhalte 182); 3. *[[ληισμός]] in λῃ(ι)σμαδία· [[αἰχμάλωτος]], λεληισμένη H. — 4. [[ληϊστήρ]], [[λῃστήρ]] m. ‘Plünderer, (See)-räuber’, f. λῄστειρα (Ael.), [[λῃστρίς]] (D., Herod. u. a.), mit [[λῃστρικός]] [[räuberisch]] (ion. att.; vgl. [[λῃστικός]] unten), [[λῃστήριον]], dor. λᾳσ- ‘Räuberbande, -nest, Räuberei’ (att., kret.), λᾳστήριοι pl. [[Seeräuber]] (hell. Dicht.); 5. [[ληΐστωρ]], λῄσ- ib. (ο 427 u.a.); 6. [[ληϊστής]], λῃσ-, λᾳσ- ib. (ion. att.) mit [[λῃστικός]] (oft mit [[λῃστρικός]] verwechselt), [[λῃστεύω]] [[rauben]], [[plündern]] mit [[λῃστεία]] [[Räuberei]] (att.). Versuch, [[ληΐστωρ]] von [[ληϊστήρ]], [[λῃστεία]] von [[ληϊστύς]] semantisch zu unterscheiden bei Benveniste Noms d’agent 30, 37, 69.<br />'''Etymology''': Die Abstraktbildung [[λεία]], [[ληΐη]] aus *λαϝία und die daneben stehende ιδ-Ableitung [[ληΐς]] aus *λαϝίδ- (nicht mit Bechtel Lex. 215 nach Fraenkel alter ''ī''-Stamm wegen ληϊ̃[[τις]], s. d.) können entweder auf ein Nomen *λαϝ(-ο)- o. ä. oder direkt auf ein Verb zurückgehen, das mit Schwundstufe in [[ἀπολαύω]] vermutet wird; s. d. m. Lit., dazu Pok. 655. S. noch [[λαρός]] und [[λήϊον]].<br />'''Page''' 2,96